Podstawy zarz

ą

dzania

Podstawy zarz

ą

dzania

prowadz

ą

cy: dr Krzysztof

Ś

miatacz

Wykład 4.

Etyczny i społeczny

kontekst zarz

ą

dzania

2

Zakres wykładu

1.

Etyka indywidualna w organizacjach.

a.

Etyka zarz

ą

dzania

b.

Etyka w kontek

ś

cie organizacyjnym

c.

Kierowanie zachowaniem etycznym

2.

Odpowiedzialno

ść

społeczna a organizacje

a.

Dziedziny odpowiedzialno

ś

ci społecznej

b.

Odpowiedzialno

ść

społeczna: argumenty za i przeciw

c.

Podej

ś

cia organizacji do kwestii odpowiedzialno

ś

ci społecznej

3.

Odpowiedzialno

ść

społeczna a władze pa

ń

stwowe

Sposoby oddziaływania pa

ń

stwa na organizacj

ę

i organizacji na

pa

ń

stwo.

4.

Kierowanie odpowiedzialno

ś

ci

ą

społeczn

ą

a.

Formalne i nieformalne wymiary organizacji

b.

Ocena odpowiedzialno

ś

ci społecznej

3

1. Etyka indywidualna w organizacjach

Etyka

– osobiste przekonania

jednostki dotycz

ą

ce zachowania

słusznego i niesłusznego.

Zachowanie etyczne

– zachowanie,

które mie

ś

ci si

ę

w ogólnie przyj

ę

tych

normach społecznych.

Zachowanie nieetyczne

– zachowanie,

które nie spełnia powszechnie przyj

ę

tych

norm społecznych.

4

Normy społeczne

Normy społeczne

- system warto

ś

ci

kształtuj

ą

cy wła

ś

ciwe zachowanie w

danej sytuacji i w danym miejscu.

Niektóre rodzaje norm społecznych:

prawne

religijne

moralne

obyczajowe

5

Kształtowanie si

ę

etyki indywidualnej

•

Wpływ rodziny

•

Wpływ kolegów

•

Do

ś

wiadczenia

ż

yciowe

•

Osobiste warto

ś

ci i normy moralne

•

Czynniki sytuacyjne

6

1 a. Etyka zarz

ą

dzania

Etyka zarz

ą

dzania

obejmuje normy

zachowania kieruj

ą

ce poszczególnymi

mened

ż

erami w ich pracy.

Szczególne dziedziny zainteresowania etyki
zarz

ą

dzania:

•

stosunek firmy do jej pracowników

•

stosunek pracowników do firmy

•

stosunek firmy do innych podmiotów
gospodarczych

7

1 b. Etyka w kontek

ś

cie organizacyjnym

Na etyczny kontekst organizacji składaj

ą

si

ę

:

jednostkowe normy etyczne mened

ż

erów

organizacji,

wykształcona (w sensie pozytywnym lub
negatywnym) kultura organizacyjna,

otoczenie organizacji.

8

1 c. Kierowanie zachowaniem etycznym



Wzmocnienie etycznego aspektu post

ę

powania

pracowników – przede wszystkim najwy

ż

szego

szczebla.



Szkolenia pracowników.



Opracowanie kodeksu post

ę

powania etycznego

(zestawienia warto

ś

ci i norm etycznych, którymi

kieruje si

ę

firma w swoich działaniach).

9

2. Odpowiedzialno

ść

społeczna a organizacje

Społeczna odpowiedzialno

ść

jest

to zestaw zobowi

ą

za

ń

organizacji do

ochrony i umacniania społecznego
kontekstu (społecze

ń

stwa) w którym

funkcjonuje.

10

2 a. Dziedziny odpowiedzialno

ś

ci społecznej

„Udziałowcy zewn

ę

trzni” (interesariusze)

organizacji

(osoby i organizacje bezpo

ś

rednio

dotkni

ę

te zachowaniem organizacji i materialnie

zainteresowane jej wynikami)

Ś

rodowisko naturalne

Ogólny dobrobyt społeczny

11

2 b. Argumenty za i przeciw społecznej odpowiedzialno

ś

ci

Argumenty

przeciwko

społecznej odpowiedzialno

ś

ci

Celem działalno

ś

ci

gospodarczej jest zysk a
nie filantropia

Zdobywanie zbyt wielkiej
władzy

Konflikt interesów
„społecznego kontekstu” i
mened

ż

era

Organizacjom brak
do

ś

wiadczenia w

pomaganiu

Argumenty

za

społeczn

ą

odpowiedzialno

ś

ci

ą

•

Stwarzaj

ą

problemy i

powinny je rozwi

ą

zywa

ć

•

Prawa „obywatelskie”
organizacji

•

Du

ż

e zasoby organizacji

12

2 c. Podej

ś

cie organizacji do kwestii społecznej odpowiedzialno

ś

ci



Postawa obstrukcjonistyczna



Postawa obronna



Postawa dostosowawcza



Postawa aktywna

Najni

ż

szy

Stopie

ń

społecznej odpowiedzialno

ś

ci

Najwy

ż

szy

Rysunek. Podej

ś

cie do społecznej odpowiedzialno

ś

ci

Postawa

obstrukcjonistyczna

Postawa

obronna

Postawa

dostosowawcza

Postawa

aktywna

13

3. Odpowiedzialno

ść

społeczna a władze pa

ń

stwowe

Władze pa

ń

stwowe staraj

ą

si

ę

wpływa

ć

na działalno

ść

gospodarcz

ą

ale

wyst

ę

puje równie

ż

sprz

ęż

enie zwrotne w kierunku władzy.

Rysunek. Sposób wzajemnego oddziaływania pa

ń

stwa i gospodarki

Rz

ą

d

Gospodarka

Rz

ą

d oddziałuje na gospodark

ę

poprzez

ustawodawstwo:

•

chroni

ą

ce

ś

rodowisko

•

ochrony konsumenta

•

ochrony pracowników

•

dotycz

ą

ce papierów warto

ś

ciowych

•

podatkowe

Gospodarka oddziałuje na rz

ą

d poprzez:

Osobiste kontakty i powi

ą

zania

Lobbing

Komitety działa

ń

politycznych

Przysługi i inne taktyki wpływów

14

4 a. Kierowanie społeczn

ą

odpowiedzialno

ś

ci

ą

Społeczna odpowiedzialno

ść

powinna by

ć

ujmowana w

strategii firmy, maj

ą

c na uwadze 2 wymiary organizacji.

1.

Formalne

wymiary organizacji

:

Stosowanie prawa

Stosowanie norm etycznych

Działalno

ść

filantropijna

2.

Nieformalne

wymiary organizacji

:

Przywództwo i kultura organizacji

Ujawnianie nieprawidłowo

ś

ci innym

pracownikom

15

4 b. Ocena społecznej odpowiedzialno

ś

ci

Organizacja musi mie

ć

pewno

ść

ż

e jej wysiłki dotycz

ą

ce

społecznej odpowiedzialno

ś

ci przynosz

ą

rezultaty.

Wymaga to:

•

wprowadzenia do organizacji poj

ę

cia kontroli

społecznej odpowiedzialno

ś

ci,

•

przeprowadzania rewizji społecznych działa

ń

firmy

(formalnej i szczegółowej analizy

efektywno

ś

ci działania firmy na polu społecznym).

16

Literatura do wykładu

[1] Griffin R.W., Podstawy zarz

ą

dzania

organizacjami, Wyd. PWN, Warszawa 2005
(rozdział: Etyczny i społeczny kontekst
zarz

ą

dzania).

Pytania/zadania na

ć

wiczenia po wykładzie

Z ksi

ąż

ki: Griffin R.W., Podstawy zarz

ą

dzania

organizacjami, PWN, Warszawa 2005.

Z rozdziału 4

(pt. Etyczne i społeczne otoczenie organizacji)

:

- przygotowa

ć

pytania kontrolne 1-7 i 9.

17

Pytania na plusa

1.

Na przykładzie omów zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy wybranymi rodzajami

norm społecznych.

2.

Podaj przykłady pokazuj

ą

ce nieetyczne post

ę

powanie

pracowników w stosunku do organizacji.

3.

Podaj przykłady pokazuj

ą

ce nieetyczne post

ę

powanie organizacji

w stosunku do pracowników.

4.

Podaj przykłady pokazuj

ą

ce nieetyczne post

ę

powanie organizacji

w stosunku do innej organizacji.

5.

Znajd

ź

i zacytuj niektóre fragmentu kodeksu etycznego 2

organizacji.

6.

Podaj przykład inny ni

ż

w Griffinie na postaw

ę

obstrukcjonistyczn

ą

,

obronn

ą

, dostosowawcz

ą

i aktywn

ą

.

7.

Podaj na konkretnym przykładzie jak rz

ą

d oddziałuje na

gospodark

ę

.

8.

Podaj na konkretnym przykładzie jak gospodarka oddziałuje na
rz

ą

d.

18

Przykład kodeksu etycznego (materiał dodatkowy)

KODEKS ETYCZNY PRACOWNIKÓW STAROSTWA POWIATOWEGO W KOŁOBRZEGU

[...............]

WYKONYWANIE ZADA

Ń

Art. 2

[...............]

Art. 3

[...............]

2. Pracownik nie dopuszcza do podejrze

ń

o zwi

ą

zek mi

ę

dzy interesem publicznym, a prywatnym.

3. Pracownik nie demonstruje poufało

ś

ci z osobami publicznie znanymi ze swej działalno

ś

ci

politycznej, gospodarczej, społecznej lub religijnej, wystrzega si

ę

promowania jakichkolwiek

grup interesu.

4. Pracownik nie ulega wpływom i naciskom politycznym, które mog

ą

prowadzi

ć

do działa

ń

stronniczych lub sprzecznych z interesem publicznym.

5. Pracownik nie przyjmuje

ż

adnych korzy

ś

ci materialnych lub osobistych, ani obietnic takich

korzy

ś

ci jak równie

ż

nawet drobnych prezentów.

Art. 4

[...............]

Art. 5

1. W kontaktach z obywatelami pracownik zachowuje si

ę

uprzejmie, jest pomocny i udziela

odpowiedzi na skierowane do niego pytania wyczerpuj

ą

co i dokładnie.

[...............]

ZAKO

Ń

CZENIE

Art. 6

1. Pracownicy s

ą

zobowi

ą

zani przestrzega

ć

postanowie

ń

Kodeksu i kierowa

ć

si

ę

jego zasadami.

[...............]

19

Etyka w miejscu pracy (materiał dodatkowy)

•

Godzenie pracy z rodzin

ą

•

Kiepska ł

ą

czno

ść

w

organizacji

•

Kiepskie przywództwo

•

Godziny pracy i/lub
obci

ąż

enie prac

ą

•

Brak wsparcia ze strony
kierownictwa

•

Potrzeba osi

ą

gania celów

•

Niewielkie uznanie dla
osi

ą

gni

ęć

lub jego zupełny

brak

•

Polityka firmy

•

Kłopoty finansowe

•

Niedostateczne zasoby

Czynniki mog

ą

ce skłoni

ć

pracowników

do działa

ń

nieetycznych lub

niezgodnych z prawem

•

Niedbałe
przeprowadzanie kontroli
jako

ś

ci

•

Tuszowanie wypadków

•

Nadu

ż

ywanie zwolnie

ń

chorobowych lub
kłamstwa w sprawie stanu
zdrowia

•

Okłamywanie lub
zwodzenie klientów

•

Wywieranie
niewła

ś

ciwego nacisku na

innych

Typy zachowania nieetycznego lub

niezgodnego z prawem wywołane

przez czynniki z lewej strony