NIEEŁNOSPRAWNOŚC W SWIETLE TEORII PSYCH.

UPOŚLEDZIENIE WG WHO - utrudnienia życiowe wywołane przez bariery środowiska fizycznego i
społecznego

USZKODZENIE WG WHO- zaburzenie lub wada normalnej struktury lub czynności organizmu

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ wg WHObrak lub osłabienie zdolności funkcjonalnych i/lub aktywności
życiowej

Na niepełnosprawność można patrzeć w dwojaki sposób

a) subiektywny ( o sobie inni o mnie)

b) obiektywnie (patrzenie 1-uniwersalne 2-precyzyjne 3- uzasadnione-poparte wiedzą )

KRYTERIA OCENY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI W 2 MODELACH

1- MODEL MEDYCZNY – niepełn. To efekt uszkodzenia organizmu

- jest to defekt utrudniający życie
- jednostka ma kłopoty z przystosowaniem
- należy się jej opieka społeczna i leczenie rehabilitacyjne- celem zlikwidowania bądź
ograniczenia istniejących uszkodzeń

RODZAJE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI W TYM MODELU :
UKŁ
RUCHOWEGO

NARZĄDÓW
ZMYSŁU

NARZĄDÓW
WEWNĘTRZN.

UKŁ.
NERWOWEGO

DODATKOWE
USZKODZENIA

-amputacja
konczyn
-Zanik mięsni
- raumatyzm

wiadomo

wiadomo

Choroby
psychiczne

-amputacja
-wszczep
ślimakowaty
-transplantacja

2- MODEL SPOŁECZNY- niepełn wynika z utraty ważnych życiowych zdolności , umiejętności,

pozbawia człowieka szans na osiągnięcie takiej samej pozycji społecznej jaka byłaby
osiągnięta gdyby nie doszło do uszkodzenia

REAKCJA OS NIEPEŁN NA USZKODZENIE
ORGANIZMU

MECHANIZM ZAPRZECZANIA- mechanizm wstępnego reagowania na uszk. Organizmu. Osoba przez
to utrzymuje wcześniejszy wizerunek siebie. Nawet jeśli posiada swiadomosc swojego aktualnego
stanu zdrowia to bagatelizuje znaczenie uszkodzenia ciała dla dalszego zycia lub przyjmuje pogląd o

jego tymczasowości. Przez ten mechanizm nastepuje opóźnienie konfrontacji z własna niepeln.

MECHANIZM POZNAWCZY- gł akcentowane w tym podejściu jest poczucie niepewności – dotyczb\y
aktualnego stanu zdrowia i szans na przyszlosc. „Pacjent jest traktowany jako osoba chora”(wow)
„która podlega procesowi leczenia” jak stopniowo kobnczy się leczenie i zaczyna proc rehabilitacji os.
Niepełn wchodzi w okres moratorium (jest już nie w pełni pacjentem ale jeszcze nie w pełni osob.
Niepełn) z tym łączy się niepewność co do dalszego losu oraz akceptacja przejścia ze statusu osoby
zdrowej do osoby niepełnosp.

RELACJA „Niepełnosprawność – UPOŚLEDZENIE
SPOŁECZNE”

Emocje wywoływane u osob pełnosprawnych przez pojawienie się os. Niepełno.:

REAKCJE:

1 TROSKI –współczucie, niesienie pomocy

2 ODRZUCENIA – dystans celem uniknięcia lęku, obrzydzenia wstydu. Segregacja
,izolowanie os. Niepełnosprawnych (w placówkach)

Te dwie reakcje biorą się ze stanu permanentnej frustracji wywołanym, (pogorszeniem budżetu
domowego(brak możliwości zarobkowania przez os. Plus koszty zwiąż z chorobą, rehabilitacja
Niepełn. , ciagla opieka(pieluchy , karmienie, rehabilitacja), niemożnością wyjścia etc.) , wiec
konflikty , niechęć do os niepełno.Poza tym nie trzeba mieć bezpośredniego kontaktu z osob
niepelnosprawna żeby czuc niechęć do tych osob- wynikac to może z utartych przekonan,
stereotypow ( w PL steretypowa osoba niepełnosprawna jest : samotna, lekliwa, słaba skryta), ale to
samo może sklaniac do checi niesienia pomocy (bo przecież sa takie biedne )

JAKOSĆ ŻYCIA – ustalany by okreslic w jaki soposob konkretny rodzaj niepełn utrudnia
funkcjonowanie społeczne.

TEORIA WIELOWYMIAROWYCH ROZBIEZNOSCI W JAKOSCI ZYCIA zaproponowanie 6 kryteriów
oceny jakości życia (STR 281) koncepcja tylko częściowo potwierdzona…BLA BLA

SYTUACJA PSYCHOLOGICZNA OSOBY NIEPEŁN.

KONCEPCJA –PRZYSTOWANIA DO NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Wg niej gł problem osoby niepeł to
zaakceptowanie własnego kalectwa w ramach tej teorii zostały wyróżnione 3 etapy przystosowania
do kalectwa:

1- Kryzys nowości- zaskoczenie załamanie przebiegu przewidywanego zycia, szok emocjonalny ,

działa nieracjonalnie, ogranicza aktywnośc do minimum

2- Kryzys wartości – związany z ocena samego siebie, os niepełno nie akceptuje własnego

kalectwa ale nie chce tracić dobrego mniemania o sobie

3- Kryzys rzeczywisty na podlozu warunków ekonomicznych( mniejsze przychody większe

wydatki) społecznych- trudności z przemieszczaniem się- poczucie izolacji i osamotnienia.

PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY PROCESU REHABILITACJI

Jako pierwsza powstala REHABILTACJA KOMPENSACYJNA – usuwa braki fizyczne, zajmuje
się cialem, profesjonalna

Potem ADAPTACYJNA- przygotowanie do wlaczenia osoby niepeln w normalne życie
społeczne + zwrócenie uwagi na osobę tym dotknięta a nie tylko na jej ciało

Trzecie : PODEJSCIE INTEGRACYJNE- włączenie „całego „ społeczeństwa w rehabilitacje, jest
skupiona na osobach niepełnosprawnych i pełnosprawnych w równym stopniu

A także REHABILTACJA ŚRODOWISKOWA – dostarczenie pomocy do środowiska osob, msc
zamieszkania

Oraz REHABILITACJA AKTYWNA- uwypukla znaczenie własnej aktywności i niezależności
życiowej osoby niepełnosprawnej , próba opanowania jak największej liczby umiejętności
związanych z samoobsługą

REHABILTACJA ROZWOJOWA – podmiotowość os niepełn, to one decydują jak powinna
przebiegać ich rehabilitacja , tworzone grupy samopomocowe, profesjonaliści sa bardziej
doradcami i partnerami