„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Arkadiusz Gromek

Wykonywanie obróbki mechanicznej elementów
instrumentów muzycznych 311[01].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Tomasz Knot
mgr Katarzyna Ziomek



Opracowanie redakcyjne:
mgr sztuki Arkadiusz Gromek

Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka










Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[01].Z1.02
„Wykonywanie obróbki mechanicznej elementów instrumentów muzycznych”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu korektor i stroiciel instrumentów
muzycznych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Techniki obróbki mechanicznej

11

5.2.1. Ćwiczenia

11

5.2. Zastosowanie technik obróbki mechanicznej w instrumentach

13

5.2.3. Ćwiczenia

13

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

15

7. Literatura

27

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu

poradnik

dla

nauczyciela

dla

jednostki

modułowej

„Wykonywanie obróbki mechanicznej elementów instrumentów muzycznych”, który będzie
pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Korektor
i stroiciel instrumentów muzycznych.

W poradniku zamieszczono:

1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych wiadomości, które uczeń powinien

posiadać, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej, które określają umiejętności, jakie uczeń

opanuje w wyniku procesu kształcenia.

3. Przykładowe scenariusze zajęć.
4. Ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, sposobem wykonania, zalecanymi metodami

nauczania–uczenia się oraz wykazem środków dydaktycznych.

5. Ewaluację osiągnięć ucznia, zawierającą przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
6. Wykaz literatury dotyczącej programu jednostki modułowej.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były metodami aktywizującymi,

eksponującymi i praktycznymi takimi jak:

−

pokaz z objaśnieniami,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

metoda projektów,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane – indywidualne

i zespołowe w grupach 3-7 osobowych.

Weryfikowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno być prowadzone w trakcie

realizacji zajęć.

Zalecane metody sprawdzania wiedzy i umiejętności to przede wszystkim testy osiągnięć

szkolnych i obserwacja aktywności uczniów w procesie uczenia się i w czasie wykonywania
ćwiczeń.

Uczniowie powinni korzystać z pomocy dydaktycznych, podręczników i innych źródeł

obserwacji, tj. poradników, katalogów, instrukcji, norm i Internetu. Stanowiska do ćwiczeń
powinny być wyposażone w niezbędne materiały i środki dydaktyczne.

Wskazaną formą poszerzania wiedzy jest organizowanie wycieczek do muzeów,

pracowni lutniczych i korektorskich i zakładów produkujących instrumenty.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostki modułowej

311[01].Z1.01

Dobieranie materiałów

konstrukcyjnyc

311[01].Z1.02

Wykonywanie obróbki

mechanicznej elementów

instrumentów muzycznych

311[01].Z1.04

Wykończanie powierzchni

instrumentów muzycznych

311[01].Z1.03

Łączenie elementów instrumentów

muzycznych

311[01].Z1

Technologia wytwarzania

instrumentów muzycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować przyrządy pomiarowo – kontrolne zgodnie z ich przeznaczeniem,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,

−

rozróżniać instrumenty muzyczne, kwalifikować do grupy instrumentów, a także
rozróżniać ich części,

−

wykonywać i odczytywać schematy, wykresy i szkice,

−

posługiwać się dokumentacja techniczną,

−

posługiwać się normami,

−

pracować w grupie i indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− sklasyfikować obrabiarki stosowane w procesach wytwarzania instrumentów

muzycznych,

− sklasyfikować obrabiarki sterowane automatycznie,

− wyjaśnić różnice między obrabiarkami sterowanymi ręcznie i automatycznie,

− sklasyfikować maszyny specjalistyczne, stosowane w procesach produkcji instrumentów

muzycznych,

− rozróżnić poszczególne zespoły w obrabiarkach i urządzeniach,

− rozróżnić napędy elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne obrabiarek,

− wyjaśnić zasadę procesu skrawania,

− sklasyfikować procesy obróbki skrawaniem,

− rozróżnić ruchy główne i pomocnicze obróbki skrawaniem,

− dobrać parametry geometryczne i technologiczne obróbki skrawaniem,

− rozróżnić elementy geometrii ostrza skrawającego,

− określić konstrukcję narzędzi skrawających,

− dobrać materiał ostrza do warunków obróbki,

− odczytać rysunki wykonawcze elementów instrumentów muzycznych,

− scharakteryzować proces technologiczny obróbki mechanicznej elementów instrumentów

muzycznych,

− dobrać obrabiarki do określonych operacji technologicznych,

− dobrać materiał wyjściowy do procesu technologicznego,

− dobrać narzędzia skrawające do obróbki ręcznej i mechanicznej,

− dobrać elementy ustalające i mocujące przedmiot obrabiany,

− sporządzić plan obróbki elementu instrumentu muzycznego,

− sporządzić karty instrukcyjne obróbki,

− sporządzić arkusz weryfikacyjny zatwierdzenia wzorca do produkcji,

− wykonać program sterujący obrabiarką NC do wykonania prostych operacji

technologicznych,

− wykonać operacje technologiczne za pomocą narzędzi ręcznych,

− posłużyć się dokumentacją techniczno – ruchową obrabiarek,

− ocenić stan techniczny obrabiarek, dobrać środki ochrony indywidualnej do

wykonywanych operacji technologicznych,

− uzbroić obrabiarki w pomoce warsztatowe zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi na

kartach instrukcji obróbki,

− zamocować narzędzia skrawające w uchwytach obrabiarek,

− zamocować przedmiot obrabiany na obrabiarce skrawającej,

− ustawić parametry obróbki według kart instrukcyjnych,

− wykonać operacje technologiczne na obrabiarkach,

− skontrolować jakość wykonanych operacji technologicznych,

− wykonać czynności związane z konserwacją narzędzi i obrabiarek,

− zastosować środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania prac związanych

z obróbką ręczną i mechaniczną,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych 311[01]

Moduł:

Technologia wytwarzania instrumentów muzycznych
311[01].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie obróbki mechanicznej elementów
instrumentów muzycznych 311[01].Z1.02

Temat: Frezowanie w obróbce elementów instrumentów muzycznych.

Cel ogólny: Zapoznanie się z procesem frezowania elementów w instrumentach muzycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

wymienić maszyny do frezowania,

−

opisać różne typy frezów,

−

rozpoznać ostrość narzędzia,

−

rozpoznać sposoby montażu frezu w maszynie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 135 minut.

Środki dydaktyczne:

−

tablica , kreda,

−

katalog frezarek,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów.
2. Sprawy organizacyjne.
3. Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć.
4. Przeprowadzenie pokazu z objaśnieniami z zastosowaniem przygotowanych pomocy

dydaktycznych.

5. Przydzielenie stanowisk pracy do wykonania ćwiczenia.
6. Realizacja ćwiczenia:

−

uczniowie zapoznają się z zasadami bhp,

−

uczniowie poznają poszczególne techniki frezowania,

−

uczniowie poznają narzędzia do frezowania,

−

uczniowie rozpoznają ostrość frezów,

−

nauczyciel nadzoruje prace uczniów i wyjaśnia wątpliwości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

7. Uczniowie analizują wykonane ćwiczenia, wskazują na mocne i słabe strony ich

realizacji.

8. Uczniowie prezentują wyniki swoich obserwacji.
9. Nauczyciel ocenia poprawność sformułowań i aktywność uczniów podczas zajęć.
10. Zakończenie zajęć – podziękowanie za aktywny udział w zajęciach, pożegnanie uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania

Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych 311[01]

Moduł:

Technologia wytwarzania instrumentów muzycznych

311[01].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie obróbki mechanicznej elementów

instrumentów muzycznych 311[01].Z1.02

Temat: Gięcie boczków w gitarach.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z zastosowaniem techniki gięcia w obróbce boczków gitary.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić zastosowanie techniki gięcia w gitarze,

−

wymienić nazwy i budowę narzędzi do gięcia,

−

znać zasady posługiwania się różnego typu giętarkami,

−

potrafić wykonać prawidłowe gięcie elementów do 2mm grubości,

−

przyporządkować odpowiednie techniki klejenia.

Metoda nauczania–uczenia się:

−

pokazem z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 4-osobowych.

Czas: 135 min.

Środki dydaktyczne:

−

giętarki różnych typów,

−

stół stolarski,

−

materiał na boczki do gitar,

−

formy,

−

ściski stolarskie,

−

woda,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów.
2. Sprawy organizacyjne.
3. Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć.
4. Przeprowadzenie wykładu z pokazem instrumentu lub jego modelu.
5. Przydzielenie stanowisk pracy do wykonania ćwiczenia.
6. Realizacja ćwiczenia:

−

uczniowie określają i uczą się nazw i charakterystyk narzędzi do gięcia,

−

uczniowie preparują wstępnie boczki do gięcia,

−

uczniowie wyginają boczki,

−

uczniowie wykonują zaciśnięcia,

−

nauczyciel nadzoruje prace uczniów i wyjaśnia wątpliwości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

7. Uczniowie analizują wykonane ćwiczenia, wskazują na mocne i słabe strony ich

realizacji.

8. Przedstawiciele grup prezentują wyniki swoich obserwacji.
9. Nauczyciel ocenia poprawność sformułowań, aktywność uczniów podczas zajęć

i przestrzegania zasad bhp podczas ćwiczenia.

10. Zakończenie zajęć – podziękowanie za aktywny udział w zajęciach i pożegnanie

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Techniki obróbki mechanicznej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż narzędzia, które są potrzebne do prawidłowego umieszczenia kołków w komorze

kołkowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wskazać części instrumentów i rozróżniać ich elementy,
2) rozpoznawać maszyny i urządzenia,
3) wykonać notatkę o typie narzędziach i maszynach służących do tej pracy,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze i katalogi z ilustracjami narzędzi i maszyn,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ, jakiego rodzaju procesy są konieczne do uzyskania boczka w instrumencie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) sporządzić notatkę umieszczającym chronologicznie te czynności w procesie

technologicznym budowy instrumentu,

2) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Środki dydaktyczne:

−

próbki drewna gatunków liściastych i iglastych,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

plansze,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2.Zastosowanie technik obróbki mechanicznej w instrumentach

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj frezowanie krawędzi płyty rezonansowej na wysokość 5 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją obsługi i zasadami bhp przy posługiwaniu się potrzebnym

sprzętem,

2) posłużyć się suwmiarką i prowadzić z niej poprawne odczyty,
3) dokonać czynności zgodnie z zasadami podanymi w instrukcji,
4) zanotować jakie problemy napotkałeś się podczas ćwiczenia,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

płyty rezonansowe,

−

frez piłowy,

−

wiertarka stołowa lub frezarka dolno wrzecionowa,

−

suwmiarka,

−

notatnik,

−

instrukcje obsługi sprzętu,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj wygięcie dolnej partii boczka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować formę do utrzymania żądanego kształtu,
2) zamoczyć boczki,
3) rozgrzać giętarkę,
4) wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją,
5) zanotować wyniki gięcia, odnotowując także negatywnie przebiegające próby,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

formy do boczków,

−

listewka boczków,

−

instrukcja obsługi giętarki,

−

giętarka,

−

naczynie z wodą,

−

notatnik,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wykonaj rzeźbienie prawego profilu główki według wzoru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przenieść wzór na materiał,
2) użyć prawidłowych profili dłut,
3) określić głębokość rzeźbienia,
4) wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją,
5) zanotować postęp w pracy wraz z wymiarami,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiał na główkę po wstępnej obróbce mechanicznej,

−

pełna paleta dłut wklęsłych,

−

wzór główki,

−

instrukcja wykonania,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie obróbki
mechanicznej elementów instrumentów muzycznych 311[01].Z1.02”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania od 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania od 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. b, 4. a, 5. a, 6. a, 7. a, 8. d, 9. b, 10. a, 11. a,
12. c, 13. b, 14. a, 15. b, 16. a, 17b, 18. b, 19. d, 20. a, 21. a, 22. d

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Wskazać cechy materiału, które powodują

przyspieszone tępienie narzędzi

B

P

a

2. Podać sposób ustawienia kąta skrawania noża

tokarskiego podczas toczenia twardych
materiałów

A

P

a

3. Określić przeznaczenie szlifierki wolnoobrotowej

B

P

b

4. Zdefiniować przeznaczenie forniru

A

P

a

5. Określić sposób doboru materiału na dorabianie

brakującego elementu

B

P

a

6. Wskazać frezy stosowane do frezowania rowków

pod żyłkę

A

P

a

7. Wskazać materiały, w których występują sęki

B

P

a

8. Wybrać materiał do wyrobu okuć

A

P

d

9. Określić przeznaczenie giętarki

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

10. Określić kolejność procesów technologicznych w

celu zabezpieczenia ostrza narzędzia przed
stępieniem

B

P

a

11. Określić budowę żyłki

B

P

a

12. Wybrać materiał do budowy podstrunicy

B

P

c

13. Wskazać maszynę do wykonywania śrub

B

P

b

14. Określić przekrój wycinania płyt rezonansowych

A

P

a

15. Określić budowę klawiszy fortepianowych

A

P

b

16. Wytypować na elementy klap instrumentów

dętych

C

PP

a

17. Wytypować materiał na elementy belki

C

PP

b

18. Rozróżnić cechy narzędzi i maszyn

C

PP

b

19. Wyróżnić cechy parametru fizycznego

w elementach drewnianych

C

PP

d

20. Wytypować maszynę do wytwarzania kołków

D

PP

a

21. Określić przeznaczenie papieru wodnego

D

PP

a

22. Wskazać właściwy wymiar listew bocznych

w gitarze

C

PP

d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na ich rozwiązanie.

5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
7. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

8. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego

wyboru. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi, tylko jedna jest
prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: poziom podstawowy i poziom

ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Wady materiału mogą powodować przyśpieszone tępienie narzędzi to

a) sęki.
b) przebarwienia żywiczne.
c) pęknięcia.
d) otwory po owadach.

2. Podczas pracy na tokarce ręcznej w bardzo twardym materiale należy

a) zwiększyć kąt ostrza noża [dłuta] tokarskiego.
b) zmniejszyć kąt ostrza noża [dłuta] tokarskiego.
c) zwiększyć posuw maszyny.
d) zmniejszyć promień dłuta.

3. Szlifierka wolnoobrotowa

a) to maszyna kopiująca.
b) służy do ostrzenia narzędzi.
c) służy do hartowania narzędzi.
d) to maszyna hartująca.

4. Fornir to materiał na

a) okleiny.
b) płyty.
c) boczki.
d) elementy konstrukcyjne.

5. Przy wykonaniu brakującego elementu instrumentu należy

a) dobrać odpowiedni materiał.
b) wykonać go z najtwardszego materiału.
c) wykonać go z materiału najmniej podatnego na skręcanie.
d) dobrać go na bazie jednolitego koloru.

6. Do frezowanie rowków pod żyłkę w instrumentach strunowych należy użyć

a) frezów 1,0–2,0 mm.
b) frezów 20–30 mm.
c) żyłek wędkarskich.
d) żyłek typu R12.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

7. Sęki występują

a) we wszystkich drzewach.
b) w niektórych metalach.
c) w niektórych gatunkach drzew.
d) w masie perłowej.

8. Materiał do wyrobu okuć w smyczkach to

a) heban.
b) kość słoniowa.
c) tworzywo sztuczne.
d) srebro.

9. Giętarka do elementów instrumentów muzycznych

a) to urządzenie wibracyjne.
b) to urządzenie grzejne.
c) działa za pomocą ultradźwięków.
d) działa za pomocą pary wodnej.

10. W jakiej kolejności należy unikać procesów obróbki, aby zachować ostrość narzędzi

a) cyklinowanie po szlifowaniu.
b) szlifowanie po rzeźbieniu.
c) rzeźbienie po struganiu.
d) struganie po cięciu.

11. Żyłka do budowy instrumentów składa się z

a) 3 fornirów.
b) nylonu.
c) włókna szklanego.
d) szelaku.

12. Podstrunnica powinna być wykonana z

a) guajaku.
b) grabu.
c) hebanu.
d) lipy.

13. Toczenie metalowych śrub do instrumentów muzycznych

a) wykonuje się na tokarce ręcznej.
b) wykonuje się na tokarce z stałym posuwem.
c) musi być wykonane w osłonie termicznej.
d) można wykonać z miedzi.

14. Cięcia płyt rezonansowych dokonuje się w przekroju

a) promienistym.
b) stycznym.
c) ukośnym.
d) prostym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

15. Klawisze fortepianów i pianin są

a)

równej szerokości.

b) różnej szerokości.
c)

zrobione wyłącznie z drewna.

d) zrobione wyłącznie z kości słoniowej.

16. Podkładki pod klapy instrumentów dętych drewnianych wykonane są

a) ze specjalnego rodzaju korka.
b) z drewna.
c) z kauczuku.
d) z gumy.

17. Belki do płyt wykonuje się w przekroju

a) ukośnym.
b) promienistym.
c) poprzecznym.
d) pobocznym.

18. Wskaż, które narzędzie jest maszyną

a) piła płatnica.
b) pilarka taśmowa.
c) piłka włosowa.
d) piła taśmowa.

19. Wilgotność drzewa

a) jest wielkością niemierzalną.
b) można zbadać po całkowitym zwęgleniu materiału.
c) można ją zbadać po całkowitym osuszeniu.
d) jest wielkością mierzalną.

20. Wytwarzanie kołków do strojenia instrumentów smyczkowych dokonujemy

a) na tokarce ręcznej.
b) na szlifierce kołkowej.
c) na gotowym instrumencie.
d) z metalu.

21. Papier wodny to

a) rodzaj papieru ściernego.
b) rodzaj papierka lakmusowego.
c) rodzaj budulca instrumentów.
d) element frezarki.

22. Listwy boczków w gitarze mają grubość

a) 0,2 mm.
b) około 0,9 mm.
c) 3 - 3,2 mm.
d) 2 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Wykonywanie obróbki mechanicznej elementów instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

21.

a

b

c

d

22.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie obróbki
mechanicznej elementów instrumentów muzycznych 311[01].Z1.02”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania od 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania od 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. a, 4. c, 5. d, 6. d, 7. c, 8. a, 9. a, 10. d, 11. a,
12. a, 13. d, 14. c, 15. b, 16 b, 17b, 18. c, 19. d, 20. a, 21. a, 22. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić cechy materiału powodujące
przyśpieszone tępienie narzędzi

B

P

b

2

Określić sposób doboru kąta noża tokarki
podczas toczenia miękkich materiałów

A

P

a

3

Określić przeznaczenie szlifierki

B

P

a

4

Określić przeznaczenie listew

A

P

c

5

Określić sposób doboru materiałów na elementy
instrumentów muzycznych

B

P

d

6

Wskazać maszynę do wykonywania rowków pod
żyłkę

A

P

d

7

Wskazać materiał, w którym występują zacieki
żywiczne

B

P

c

8

Wskazać materiał do wyrobu smyczków

A

P

a

9

Wskazać przeznaczenie narzędzi

B

P

a

10 Wskazać przyczyn tępienia się narzędzi

B

P

d

11 Określić budowę boczków instrumentów

muzycznych

B

P

a

12 Określić budowę belki rezonansowej

B

P

a

13 Określić maszynę do wykonywania kołków

B

P

d

14 Określić przekrój, w którym następuje wycinanie

płyt rezonansowych

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

15 Określić budowę klawiszy i pedałów organów

A

P

b

16 Wytypować materiał do budowy klap

instrumentów muzycznych

C

PP

b

17 Wytypować materiał do budowy mostków

instrumentów muzycznych

C

PP

b

18 Zdefiniować pojęcie maszyny i narzędzia

C

PP

c

19 Wytypować parametry fizyczne materiału, od

których zależy jego twardość

C

PP

d

20 Wytypować sposób dopasowania podstawków

D

PP

a

21 Określić przeznaczenie ośnika

C

PP

a

22 Wytypować elementy w których otwory

wykonuje się ręcznie

D

PP

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na ich rozwiązanie.

5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
9. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
6. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

7. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego

wyboru. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi, tylko jedna jest
prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: poziom podstawowy i poziom

ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przyśpieszone tępienie narzędzi powodują

a) przebarwienia żywiczne.
b) podwyższona temperatura.
c) wyższa twardość ostrza.
d) otwory po owadach.

2. Podczas pracy na tokarce ręcznej w bardzo miękkim materiale należy

a) zmniejszyć kąt ostrza noża [dłuta] tokarskiego.
b) skrócić profil ostrza.
c) skrócić ostrze.
d) zwiększyć kąt ostrza noża [dłuta] tokarskiego.

3. Szlifierka wysokoobrotowa

a) może rozhartowywać materiał.
b) służy do ostrzenia narzędzi.
c) służy do hartowania narzędzi.
d) to maszyna kopiująca.

4. Listwy to materiał na

a) deki.
b) płyty.
c) boczki.
d) szyjki.

5. Przy wykonaniu elementu instrumentu należy dobrać odpowiedni materiał

a) pod względem koloru.
b) pod względem twardości.
c) pod względem rysunku.
d) pod względem gatunku.

6. Do frezowania rowków pod żyłkę w instrumentach strunowych używamy

a) frezarki dolnowrzecionowej.
b) frezarki górnowrzecionowej.
c) frezarki bezwrzecionowej.
d) specjalnej frezarki z przystawką.

7. Zacieki żywiczne występują

a) w masie perłowej.
b) we wszystkich materiałach.
c) we wszystkich drzewach.
d) w rogach.

8. Materiał do wyrobu pręta w smyczkach to

a) fernambuk.
b) klon.
c) metal.
d) tworzywo sztuczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

9. Do wykonania boczków potrzeba

a) giętarki.
b) wiertarki.
c) frezarki.
d) rozwiertaka.

10. Jakich procesów trzeba unikać dla zachowania ostrości narzędzi

a) szlifowanie po frezowaniu.
b) rzeźbienie po frezowaniu.

c) rzeźbienie po struganiu.
d) struganie po szlifowaniu.

11. Boczki do budowy instrumentów składają się z

a) listewek
b) obszycia.
c) klocków.
d) wieńca.

12. Belka rezonansowa powinna być wykonana

a) ze świerku.
b) z sosny.
c) z buku.
d) z żeliwa.

13. Toczenie drewnianych akcesoriów do instrumentów muzycznych

a) można wykonać za pomocą wkrętarki.
b) wykonuje się na tokarce z stałym posuwem.
c) musi być wykonane w osłonie argonowej.
d) wykonuje się na tokarce ręcznej.

14. Cięcia wzmocnień konstrukcyjnych dla płyt rezonansowych dokonuje się w przekroju

a) ukośnym.
b) stycznym.
c) promienistym.
d) złożonym.

15. Klawisze i pedał organów

a) są równej szerokości.
b) są różnej szerokości.
c) są równej długości.
d) są w tym samym manuale.

16. Klapy instrumentów dętych drewnianych wykonane są

a) z drewna.
b) z metalu.
c) z gumy.
d) z korka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

17. Mostek do instrumentów wykonuje się z

a) metalu.
b) drewna.
c) tworzywa sztucznego.
d) ceramiki.

18. Narzędzie, które nie jest maszyną to

a) pilarka taśmowa.
b) frezarka.
c) strugaczka.
d) szlifierka.

19. Cechy materiału, które powodują jego większa twardość to

a) zwiększona wilgotność.
b) gęstsze usłojenie.
c) większy przyrost wiosenny.
d) większy przyrost późny.

20. Dopasowanie podstawków instrumentów smyczkowych dokonujemy

a) ręcznie.
b) z gumy.
c) maszynowo.
d) z metalu.

21. Ośnik to

a) narzędzie.
b) materiał.
c) inaczej klej kazeinowy.
d) inaczej klej kostny.

22. Wiercenie ręczne jest stosowane przy wykonaniu

a) płyt.
b) smyczków.
c) podstrunnicy.
d) żyłki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Wykonywanie obróbki mechanicznej elementów instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

21.

a

b

c

d

22.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

7.

LITERATURA

1. Kamiński Wł. Świrek J.: Lutnictwo. PWM, Warszawa 1972
2. Panufnik T.: Sztuka lutnicza. Warszawa 1926
3. Panufnik T.: Technologia lutnicza. Warszawa 1934
4. Weisshar J.: Violin restoration. London 2000