Patofizjologia i symptomatologia

niewydolności serca

niewydolności serca

Piotr Abramczyk

Definicja

Objawy podmiotowe i przedmiotowe niewydolności serca

i

Obiektywny dowód dysfunkcji serca

Obiektywny dowód dysfunkcji serca

i

Odpowiedź na właściwe leczenie

Klasyfikacja niewydolności serca (1/3)

Nowo stwierdzona (de novo):

• pierwszy objaw, początek ostry lub przewlekły

Przejściowa:

Przejściowa:

• nawracająca lub przebiegająca w postaci pojedynczych objawów

Przewlekła:

• utrwalona

• stabilna, pogarszająca się i zdekompensowana

Klasyfikacja niewydolności serca (2/3)

Skurczowa niewydolność serca

• pierwszy objaw, początek ostry lub przewlekły

Rozkurczowa niewydolność serca

Rozkurczowa niewydolność serca

• niewydolność serca z zachowaną frakcją wurzutową (HFPEF)

• niewydolność serca z prawidłową frakcją wyrzutową (HFNEF)

• niewydolność serca z zachowaną czynnością skurczową (HFPSF)

• Lewokomorowa

niewydolność serca

Obukomorowa

niewydolność

Klasyfikacja niewydolności serca (3/3)

• Prawokomorowa

niewydolność serca

nadciśnienie płucne,
zawał prawej komory

niewydolność

serca

Przyczyny(1/3)

Upośledzenie kurczliwości

Utrata elementów kurczliwych:

- choroba niedokrwienna serca

- zapalenia mięśnia serca

- kardiomiopatie (zastoinowe)

Wzrost obciążenia następczego:

Wzrost obciążenia następczego:

- nadciśnienie tętnicze

- koarktacja aorty

- zwężenie ujść tętniczych

Wzrost obciążenia wstępnego:

- niedomykalność zastawek

- przecieki na poziomie dużych naczyń i serca

Przyczyny(2/3)

Ograniczenie napływu komorowego

•Zwężenie zastawek przedsionkowo-komorowych

•Śluzaki przedsionków

•Zapalenie zaciskające osierdzia lub z dużą ilością płynu

•Tachyarytmie

•Tachyarytmie

•Kardiomiopatia restrykcyjna

•Upośledzenie podatności komór:

- przerost komór

- kardiomiopatia przerostowa i restrykcyjna

- nacieczenie mięśnia serca

- kardiomiopatia niedokrwienna

Przyczyny (3/3)

Krążenie hiperkinetyczne

• Nadczynność tarczycy

• Niedokrwistość

• Marskość wątroby

• Przetoki tętniczo-żylne

• Ciąża

• Stany gorączkowe

Patofizjologia (1/3)

• Mechanizmy regulacyjne układu krążenia
• Układ współczulny
• Układy hormonalne:

– aminy katecholowe

– aminy katecholowe
– renina angiotensyna
– wazopresyna

A

D

Patofizjologia (2/3)

A

B

C

2,5

5

p

o

je

m

noś

ć

m

inut

ow

a

-

C

O

(L

/m

in)

Patofizjologia (3/3)

0

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

p

o

je

m

noś

ć

m

inut

ow

a

ciśnienie w prawym przedsionku (mmHg)

Lewokomorowa niewydolność serca

Objawy podmiotowe

• Duszność

– częstość
głębokość
– wysiłkowa, spoczynkowa

• Ekwiwalenty duszności:

– suchy kaszel; nieuzasadnione zmęczenie; zaciskanie,

skrępowanie w klp; bezsenność; niepokój nocny

skrępowanie w klp; bezsenność; niepokój nocny

– Dławica!

• Duszność spoczynkowa

– orthopnoë

• Nocturia
• Krwioplucie

NYHA

Klasa I: Dolegliwości pojawiają się przy większych wysiłkach

lub zwykłe codzienne czynności nie wywołują objawów

lub zwykłe codzienne czynności nie wywołują objawów

Klasa II: Przeciętne wysiłki dają umiarkowane dolegliwości

Klasa III: Przeciętne wysiłki ujawniają nasilone dolegliwości

Klasa IV: Dolegliwości spoczynkowe

Zwykłe, przeciętne, większe ???

Lewokomorowa niewydolność serca

Objawy przedmiotowe

• duszność, orthopnoë, napadowa duszność nocna
• zmiany osłuchowe nad płucami (prawa strona?)
• ostry obrzęk płuc
• powiększenie sylwetki serca (uderzenie koniuszkowe)

• powiększenie sylwetki serca (uderzenie koniuszkowe)
• wolny płyn w jamie opłucnowej (strona prawa)
• III i IV ton serca, rytm cwałowy
• tętno naprzemienne (również tony i ekg)
• tachykardia

Prawokomorowa niewydolność serca

Objawy podmiotowe

• Zwiększenie masy ciała
• Uczucie pełności i rozpierania brzucha
• Oliguria dzienna i poliuria nocna
• Brak łaknienia, nudności i osłabienie

• Brak łaknienia, nudności i osłabienie
• Wyniszczenie

Prawokomorowa niewydolność serca

Objawy przedmiotowe

• obrzęki (zwiększenie masy ciała)

- lokalizacja, charakter, czas występowania

• płyn w jamie otrzewnowej, w worku osierdziowym
• sinica centralna (palce pałeczkowate)

• sinica centralna (palce pałeczkowate)
• sinica obwodowa
• unoszenie prawokomorowe
• poszerzenie żył szyjnych
•dodatni refluks wątrobowo-szyjny
• tętno żylne
• powiększenie wątroby – uszkodzenie

Czynniki nasilające

Diagnostyka

Objawy podmiotowe i przedmiotowe

EKG, rtg klp, echokardiografia z oceną funkcji rozkurczowej

BNP< 100 pg/ml, 100-400 pg/ml, >400 pg/ml

BNP< 100 pg/ml, 100-400 pg/ml, >400 pg/ml
NT-proBNP< 400 pg/ml, 400-200 pg/ml, > 2000 pg/ml

Ocena etiologii
stopnia zaawansowania
typu niewydolności

Badania dodatkowe
(koronarografia)

Wybór leczenia

Przyczyny pogorszenia (1/2)

Sercowe

- migotanie przedsionków

- inne nadkomorowe zaburzenia rytmu

- bradykardia

- bradykardia

- wystąpienie lub pogorszenie niedomykalności mitralnej lub trójdzielnej

- niedokrwienie mięśnia sercowego (często bezobjawowe), zawał serca

- nadmierne zmniejszenie obciążenia wstępnego (leki moczopędne + iACE)

Przyczyny pogorszenia (2/2)

Pozasercowe

- nieprzestrzeganie zaleceń dotyczących podaży sodu i płynów oraz

przyjmowania leków

- ostatnio włączone leki (antyarytmiczne inne niż amiodaron,

β- blokery, niesterydowe leki przeciwzapalne, werapamil, diltiazem)

β- blokery, niesterydowe leki przeciwzapalne, werapamil, diltiazem)

- nadużywanie alkoholu

-niewydolność nerek (nadmierne stosowanie leków moczopędnych)

- zakażenie

- zatorowość płucna

- dysfunkcja tarczycy (np.: w związku ze stosowaniem amiodaronu)

- niedokrwistość (utajone krwawienie)