Zasady Prawa Karnego:
1. Nie ma przestępstwa bez ustawy (nullum crimen sine lege)

nie ma przestępstwa poza prawem; żaden czyn nie jest przestępstwem, jeśli takim nie określi
go prawo.
Za przestępstwo może być uznany tylko taki czyn, który jest opisany w k.k. czy w innej
ustawie około kodeksowej i uznany przez ustawodawcę za przestępstwo. Milczenie ustawy
karnej na temat określonego zachowania jest jednoznaczne, taki czyn nie stanowi
przestępstwa – jeżeli w k.k. sprawdzamy , czy dane zachowanie jest przestępstwem, a ustawa
milczy na ten temat, to milczenie jest jednoznaczne – taki czyn nie stanowi przestępstwa, a
więc wyłącznie za przestępstwa możemy uznać takie czyny, które są uznane przez
ustawodawcę za przestępstwa i opisane przez ustawę karną.
Każdy czyn uznany za przestępstwo ma swoje znamiona, czyli te elementy, z których się
składa taki czyn i sprawca przestępstwa, żeby być uznany za sprawcę tego przestępstwa musi
wypełnić całość opisu czynu, który istnieje w ustawie karnej> Nie możemy uznać za
przestępcę osoby, która w 80% wypełniła owe znamiona., Oznacza to, że taki człowiek nie
jest przestępcą. On musi dokładnie zrealizować cały opis czynu, żebyśmy mogli te czyny
przypisać i powiedzieć, że on odpowiada za przestępstwo.

2. Nie ma kary bez ustawy (nullum poena sine lege)

Organy państwowe działające w systemie prawa stanowionego mogą podjąć działania tylko
w zakresie kompetencji które przyznają im obowiązujące normy prawne. Czyn nie jest
karalny, jeśli nie istnieje norma prawna ustanawiająca sankcję za ten czyn. Co więcej,
niedopuszczalne jest wymierzenie sprawcy kary, której za popełniony przez niego czyn
ustawa nie przewiduje. Nie tylko zatem sam czyn musi być określony w ustawie (nullum
crimen sine lege), lecz również kara przewidziana za ten czyn.
Sędzia, który ma wymierzyć karę za określone przestępstwo, jest związany zapisem ustawy -
jest związany rodzajem kary, która grozi za taki czyn, jak również jej granicami wysokości –
za dany czyn jest przewidziany rodzaj grożącej kary i jej granica (w jakich granicach możemy
się poruszać – np. za dany czyn jest kara od 2 – 5 lat pozbawienia wolności). Ustawa określa
minimum i określa maksimum. Sędzia ma jus decyzyjny, który jest konieczny, ponieważ nie
ma dwóch identycznych sprawców i dwóch identycznych czynów, zawsze jest zróżnicowanie.
Sędzia badając sprawę daje wyraz ocenie owego czynu i ocenie zachowania sprawcy i
porusza się pomiędzy minimum i maksimum w zakresie wymiaru kar (nie jesteśmy narażeni
na humory sędziego) . Ustawodawca wyraża, jakie kary powinny grozić za konkretny czyn i
daje temu wyraz w ustawie karnej. Sędzia kieruje się ustawami zapisanymi w kodeksie i na
ich podstawie wymierza karę danemu sprawcy.
Zasada określoności kary przez ustawę ma także odniesienie do pewnych modyfikacji
wynikających z sędziowskiego wymiaru kary. Chodzi tutaj o sytuację, kiedy sędzia w
pewnych przypadkach może zejść poniżej minimum kary, a w pewnych przypadkach
przekroczyć obopólną granicę ustawowego wymiaru kar. Sędzia może stosować zasady
nadzwyczajnego łagodzenia wymiaru kary, albo będzie karę zaostrzał – ale dotyczy to
sytuacji, kiedy ustawa i przepisy mu na to pozwalają.
3. Nie ma przestępstwa bez społecznej szkodliwości czynu (nullum crimen sine periculum

socjale)

Każde przestępstwo musi być czynem społecznie szkodliwym, ale nie każdy czyn społecznie
szkodliwy musi być uznany za przestępstwo. Kategoria czyny społecznie szkodliwe jest
kategorią znacznie szerszą od kategorii przestępstwa. Tylko pewne czyny społecznie
szkodliwe są uznane za przestępstwo, bo nie przy każdym przestępstwie społeczno
szkodliwym kara kryminalna odniosłaby skutek, czy jest celowe stosowanie kary kryminalnej
- tylko takie czyny są uznane za przestępstwo, jeśli kara będzie skuteczna.

Art. 1 wprowadza zasadę - aby przestępstwo było czynem społecznie szkodliwym o pewnym
ładunku społecznej szkodliwości, musi jego szkodliwość być większa niż znikoma. (art. 1§2
Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma).
4. Nie ma przestępstwa bez winy (nullum crimen sine culpa)

Żeby sprawcy przypisać przestępstwo, trzeba udowodnić, że w grę wchodziła nieumyślność i
wina była popełniona nieumyślnie. Ponieważ każde przestępstwo jest albo przestępstwem
umyślnym, kiedy sprawca ma zamiar popełnienia owego przestępstwa, albo przestępstwem
popełnionym nieumyślnie. Nie ma przestępstwa bez winy sprawcy.

Przestępstwo
Art. 1.1 k.k.
Odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary
przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
Art. 1.3
Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy
w czasie czynu.

Za przestępstwo uznajemy czyn człowieka zawiniony, zabroniony przez ustawę karną, która
obowiązuje w czasie jego popełnienia

Budowa Kodeksu Karnego
Aktualnie obowiązujące ustawy karne:


kodeks karny

– ustawa wiodąca, nie wyczerpującą całości problematyki.



poza nim jest cały szereg ustaw karnych około kodeksowych, które opisują,

wprowadzają określone przestępstwa do ustawodawstwa

Ustawodawca lubi zamieszczać przepisy z zakresu prawa karnego w ustawach, które nic w
tytule nic wspólnego z prawem karnym nie mają (kodeks spółek handlowych, regulujący
całość funkcjonowania spółek handlowych)
W przepisach prawa karnego jest określony czyn i określone sankcje.
Czyn jeżeli chodzi o budowę przepisów prawa karnego:
mamy dyspozycję – opis zachowania człowieka,
sankcję – ta część przepisu, która reguluje grożącą za dany czyn karę.
Czasem dyspozycja jest poprzedzona hipotezą, ta część przepisu, która reguluje warunki, w
których dany przepis ma zastosowanie.
np. Kto w czasie… - hipoteza, dyspozycją jest opis zachowania człowieka, a sankcją jest opis
kary, która grozi za taki czyn.

Kodeksy karne:
1 – kodeks karny z 1932 r. obowiązywał do 1.01.1970 roku.
2 – kodeks karny z 1969 r.
3 – kodeks karny aktualnie panujący - Ustawa z 1997 roku, obowiązująca od września 1998
roku. Ten kodeks był już wielokrotnie zmieniany.
Składa się z 3 części:
Poszczególne części składają się na jeden akt prawny.

1.

część ogólna - (każdy kodeks ja zawiera) – to jest część, która zawiera ogólne zasady

odnoszące się do różnych typów przestępstw. Są tu przepisy wspólne dla wszystkich
przestępstw. Żeby nie powtarzać tych wszystkich zasad, które są zgromadzone w część
ogólną, żeby za każdym razem tego nie powtarzać.

2.

część szczególna – katalog przestępstw i grożących za nie kar. Są one zgrupowane w

rozdziały, które są zatytułowane – przestępstwa przeciwko mieniu, - przestępstwa
przeciwko życiu i zdrowiu, itd. Przestępstwa zgrupowane są pod kątem opisu czynu i
grożącej kary i mamy te przestępstwa określone w poszczególnych rozdziałach. Układ
części szczególnej nie jest przypadkowy

3.

część wojskowa – poprzedzona jest przepisami ogólnymi dotyczącymi żołnierzy, jak

gdyby stanowiące uzupełnienie całej części ogólnej, dalej idą przestępstwa
charakterystyczne dla osób odbywających służbę wojskową. Przepisy części wojskowej
stanowią uzupełnienie całego kodeksu.

Art. 317.1 Przepisy części ogólnej i szczególnej tego kodeksu stosuje się do żołnierzy, jeżeli

część wojskowa nie zawiera przepisów odmiennych. – czyli do żołnierza będącego w
trakcie odbywania służby wojskowej, który popełnił jakieś przestępstwo, ma zastosowanie i
część ogólna i część szczególna i wojskowa. Jeśli np. będzie to dezercja, to odpowiada z
części wojskowej, a jeśli np. będzie chodziło o popełnienie przez niego na przepustce
kradzieży kieszonkowej, to nie będzie odpowiadał z części wojskowej , ale szczególnej k.k.

Nie zawsze kodeksy składały się ze wszystkich części. W kk z 32 r. była część ogólna i
szczególna, nie było części wojskowej. Wtedy był osobny kodeks Wojska Polskiego.
W 1969 r. ustawodawca wprowadził część wojskową.

Podmiot przestępstwa
Odpowiedzialność karna ze względu na wiek
art. 10 par. 1 KK  pomiotem przestępstwa może być jedynie osoba fizyczna, która
ukończyła w chwili popełnienia czynu 17 lat (osoba poniżej 17 lat dopuszcza się tylko czynu
karalnego  nie ponosi on odpowiedzialności karnej, a stosuje się wobec nigo środki
wychwawcze lub poprawcze)
-

wyjątki:

1.)

art. 10 par. 2

 podmiotem przestępstwa może być osoba fizyczna, która ukończyła w

chwili popełnienia czynu (najcięższe przestępstwa KK) 15 lat. Kara dla takiej osoby nie
może przekraczać 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia za dane przestępstwo, sąd
może też zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Nie może też orzec kary
dożywotniego pozbawienia wolności. By taka osoba mogła odpowiadać przed sądem muszą
być spełnione pewne warunki:

a.) osoba taka musiała być wcześniej karana na podstawie ustawy o nieletnich (NielU)
b.) jeżeli stosowane wcześniej środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne
c.) opinia psychologa
2.)

art. 10 par.4

 dorosły sprawca występku, w wieku od 17 do 18 lat, może być

potraktowany jak nieletni. Sąd zamiast kary stosuje środki poprawcze, wychowawcze lub
lecznicze przewidziane dla nieletnich

3.)

art. 13 u.p.n.(ustawa o postepowaniu w sprawach nieletnich)

 jeżeli wobec

nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego jako przestępstwo, a w chwili orzekania
ukończył 18 lat, zachodzą podstawy do umieszczenia go w zakładzie poprawczym  sąd
rodzinny może mymierzyć karę, gdy uzna, że stosowanie środków poprawczych nie byłoby
już celowe (wydając wyrok stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary)

4.)

art.94 u.p.n.

 jeżeli nieletni, wobec którego orzeczono umieszczenie w zakładzie

poprawczym, ukończył lat 18 przed rozpoczęciem wykonania orzeczenia  sąd rodzinny
decyduje czy wykonać orzeczony środek, czy też odstąpić od jego wykonania i wymierzyć
sprawcy karę. Sąd stosuje tu nadzwyczajne złagodzenie kary (zwłaszcza gdy w zachowaniu
sprawcy nastąpiła istotna poprawa

http://notatek.pl/instytucje-prawa-karnego?notatka