Funkcje prawa karnego skarbowego. - Funkcja sprawiedliwościowa - Funkcja ochronna -Funkcja represyjna - Funkcja prewencyjna - Funkcja gwarancyjna - Funkcja egzekucyjna - kompensacyjna (restytucyjna) . Zakłada wyrównanie uszczerbku spowodowanego czynem zabronionym i mająca pierwszeństwo przed represją.. Rodzaje i funkcje błędu w prawie karnym skarbowym Za ogólne pojęcie błędu karniści przyjmują niezgodne z rzeczywistością jej odbicie w świadomości człowieka. Jest to różnica między obiektywną rzeczywistością a jej odzwierciedleniem w świadomości człowieka. - błąd co do okoliczności stanowiącej ustawowe znamię czynu zabronionego, błąd ten wyłącza umyślność, zatem osoba pozostająca w takim błędzie nie popełnia czynu umyślnie. - błąd co do okoliczności stanowiącej znamię typu uprzywilejowanego, zwany również urojeniem typu uprzywilejowanego . Urojenie to polega na błędnym przekonaniu , że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronionego, - błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność czynu, zwany również urojeniem kontratypu. Ten błąd również musi być usprawiedliwiony aby mógł wyłączyć winę sprawcy czynu. - błąd co do karalności czynu, nieświadomość karalności czyli tego, że czyn jest zagrożony karą. Musi być usprawiedliwiona. Rzeczywisty zbieg Kodeks karny skarbowy reguluje odrębnie rzeczywisty zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych, czyli sytuacje gdy ten sam sprawca popełnia dwa lub więcej czynów skarbowych i powstaje problem dokonania ich całościowej oceny oraz wyrażenia jej w karze łącznej. Rzeczywisty zbieg przestępstw skarbowych ma miejsce, gdy sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw skarbowych, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z nich i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu. Rzeczywisty zbieg przestępstw skarbowych prowadzi do orzeczenia kary łącznej, przy której bierze się za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa skarbowe. Sposób wymierzenia kary łącznej może się opierać na zasadach: - kumulacji, zsumowanie poszczególnych kar - absorpcji, kara najsurowsza pochłania kary pozostałe - asperacji, zaostrzenie kary najsurowszej. Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa skarbowe do ich sumy, nie przekraczając jednak 1080 stawek dziennych grzywny, 18 miesięcy ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności. Odmianą rzeczywistego zbiegu przestępstw skarbowych jest tzw. ciąg przestępstw skarbowych, konstrukcja ta polega na tym, że ten sam sprawca popełnia dwa albo więcej przestępstw skarbowych, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z nich i każdy z tych czynów ma tę samą kwalifikację prawną, a odstępy czasu pomiędzy tymi czynami nie są długie. Popełnienie dwóch albo więcej przestępstw w powyższym rozumieniu skutkuje obligatoryjnym nadzwyczajnym obostrzeniem kary. . Pozorny zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych rozumieć sytuacje z pozoru podobne do zbiegu rzeczywistego, tzn, takie, gdy ten sam sprawca popełnia dwa lub więcej czynów zabronionych przez kodeks karny skarbowy, jednak w drodze czy to decyzji ustawodawcy, czy to utartej praktyki traktujemy te sytuacje jako jeden tylko czyn, pomijając fakt występowania zbiegu. Z pozornym zbiegiem czynów mamy do czynienia po pierwsze w przypadku tzw. czynu ciągłego, który polega na tym dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa się za jeden czyn zabroniony,. . zachowanie wieloczynowe, zwane tez zbiorowym, polegające na tym, że penalizowana jest dopiero pewna powtarzalność, wielokrotność zachowań a nie pojedyncze zachowania. Przykładem może być uporczywe niewpłacanie przez podatnika podatku w terminie jego płatności. przestępstw czy wykroczeń wieloodmianowych czyli takich, w których typizacji ustawowej tzw. czynność sprawcza (karalne zachowanie) określone jest w sposób alternatywny. Przykładem może być np. dokonanie sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo niewydajnie dokumentu z kasy rejestrującej potwierdzający dokonanie sprzedaży. Uznajemy, ze sprawca który zrealizował obie alternatywy, popełnił jedno przestępstwo skarbowe a nie dwa.. czynności współkaralnych, chodzi o zachowania towarzyszące głównemu ukaranemu czynowi, które są razem z nim współkaralne, czyli nie podlegają odrębnemu ukaraniu, gdyż jest to zbędne wobec ukarania czynu głównego. Mogą to być współkaralne czynności uprzednie lub następcze. . Kumulatywny zbieg przepisów prawa karnego skarbowego Zbieg przepisów ustawy ma miejsce wtedy, gdy ten sam czyn odpowiada znamionom określonym w dwóch lub więcej przepisach ustawy karnej. Kodeks karny skarbowy wyraża zasadę, że ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo skarbowe albo tylko jedno wykroczenie skarboweZgodnie z art. 7 § 1 jeżeli ten sam czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch lub więcej przepisach tego kodeksu, skazanie następuje tylko za jedno przestępstwo skarbowe albo tylko za jedno wykroczenie skarbowe na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów. Jeśli chodzi o wymiar kary to wymierza się ją na podstawie przepisu przewidującego karę najsurowszą, a jeżeli zbiegające się przepisy przewidują takie same zagrożenia-wówczas na podstawie tego przepisu, którego znamiona najpełniej charakteryzują czyn sprawcy. Pewne wątpliwości budzi kwestia stosowania kumulatywnej kwalifikacji do zbiegu przestępstwa skarbowego z wykroczeniem skarbowym. Racjonalizacja reakcji karnoskarbowej Dwa założenie systemu karnoskarbowego są odporne na zmiany społeczno-ekonomiczne podłoża ustawodawstwa skarbowego oraz zmiany tego ostatniego, są to: - zasada priorytetu=supremacji represji ekonomicznej (majątkowej) charakter represji ma odpowiadać charakterowi czynu i motywów sprawców. Zasada ta stanowi punkt wyjścia do osiągnięcia celu prewencyjnego i kompensacyjnego, wraz z uzupełniającą zasadą pozbawienia sprawcy korzyści z popełnionego przestępstwa skarbowego. Literatura karnoskarbowa rozróżnia cel egzekucyjny od kompensacyjnego. Pierwszy z nich ujmuje jako skłonienie sprawcy do wykonania obowiązku publicznoprawnego względem SP, drugi zaś- jako wymierzenie sprawcy dolegliwości, która może mieć też charakter rekompensaty za wyrządzona szkodę. - zasada priorytetu celu egzekucyjno-kompensacyjnego przed represją Priorytet celu egzekucyjnego przed represją przejawia się w regulacjach przewidujących, że odpowiednie wczesne wyrównanie uszczerbku finansowego SP, JST wpływa na redukcję (złagodzenie) lub nawet wyłączenie odpowiedzialności karnoskarbowej. Na gruncie kodeksu karno skarbowego uiszczenie uszczuplonej należności pozwala na zastosowanie następujących środków redukcji aż do wyłączenia odpowiedzialności: W ramach czynnego żalu wyłącza karalność , Pozwala na zastosowanie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, Pozwala sądowi na odstąpienia od wymierzenia kary lub środka karnego , Pozwala uznać za wykonaną karę ograniczenia wolności orzeczoną zamiast pozbawienia wolności , Zapobiega zasadniczo przepadkowi przedmiotów ,Pozwala na zastosowanie szczególnego trybu nadzwyczajnego złagodzenia kary, a także na nadzwyczajne złagodzenie kary ,Zapobiega w pewnych przypadkach nadzwyczajnemu obostrzeniu kary , Jest elementem instytucji probacyjnych: warunkowego umorzenia, zawieszenia kary i zwolnienia, Pozwala na skazanie bez rozprawy , Pozwala na zastosowanie tzw. skróconej rozprawy

Pojęcie i podział przesłanek procesowych. Szeroki zakres pojęcia przesłanek procesowych obejmuje : • Stany ściśle procesowe • Stany decydujące o prawnej dopuszczalności procesu • Stany o charakterze faktycznym, związane z brakiem dowodów, które by pozwalały na uprawdopodobnienie popełnienia czynu w stopniu wymaganym do wszczęcia lub prowadzenia procesu karnego Przesłanki procesu karno skarbowego są stany ( sytuacje) z którymi przepisy procesowego prawa karnego skarbowego nakazują wiązać dopuszczalność lub niedopuszczalność procesu karnego skarbowego. Podział przesłanek : • Dodatnie To stany które muszą istnieć, aby proces karny był dopuszczalny (właściwość sądu, skarga). • Ujemne To stany , których istnienie przesądza o niedopuszczalności procesu (przedawnienie karalności). Inny podział : • Przesłanki bezwzględne ( abstrakcyjne) Warunkują dopuszczalność procesu karnego w każdym układzie procesowym ( np. przedawnienie). W razie wystąpienia przeszkody procesowej, wynikającej z przesłanki bezwzględnej niedopuszczalność procesu ma charakter trwały, nieusuwalny. • Względne (konkretne) Warunkują dopuszczalność procesu karnego w konkretnym układzie procesowym ( np. właściwość sądu) Inny podział : • Przesłanki ogólne To stany warunkujące dopuszczalność procesu karnego prowadzonego w trybie zwyczajnym • Przesłanki szczególne Decydują o dopuszczalności procesu karnego w trybie szczególnym (np. wymóg prowadzenia postępowania przygotowawczego w formie dochodzenia w przypadku trybu uproszczonego). Interwenient jest to podmiot, który nie będąc podejrzanym lub oskarżonym w procesie karnym skarbowy, zgłosił w tym procesie roszczenie do przedmiotów podlegających przepadkowi. Roszczenie może wynikać z prawa własności albo innego prawa. Postępowanie mandatowe Przesłanki: • pozytywne - sprawa dotyczy czynu stanowiącego wykroczenie skarbowe - brak jest wątpliwości co do osoby sprawcy i okoliczności wykroczenia skarbowego - według organu postępowania przygotowawczego nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż kara grzywny w rozmiarze do podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, dolna granica to 1/10 minimalnego wynagrodzenia - sprawca wyraża zgodę na przyjęcie mandatu karnego • negatywne - uszczuplenie należności publicznoprawnej w związku z wykroczeniem skarbowym - wystąpienie zbiegu przepisów określonych w kks, gdy ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje znamiona przestępstwa skarbowego - za wykroczenie skarbowe należy orzec przepadek przedmiotów Przebieg postępowania Postępowanie mandatowe nie wymaga wszczęcia procesu karnego skarbowego. Legitymacja do nakładania grzywny przysługuje: finansowym organom postępowania przygotowawczego, upoważnionym funkcjonariuszom Policji, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej. Rodzaje mandatów • mandat karny wydawany ukaranemu po uiszczeniu kary grzywny bezpośrednio na ręce organu, który ją nałożył • mandat karny kredytowany, wydawany za potwierdzeniem odbioru ukaranemu Uchylenie prawomocnego mandatu karnego Przyczyną uchylenia prawomocnego mandatu karnego stanowi uchybienie polegające na nałożeniu kary grzywny w drodze mandatu karnego za czyn niebędący czynem zabronionym, jako wykroczenie skarbowe. Postępowanie w przedmiocie uchylenia prawomocnego mandatu jest inaugurowane na wniosek ukaranego lub z urzędu. Uprawnienie ukaranego podlega ograniczeniu w drodze zakreślenia siedmiodniowego terminu zawitego, w którym wniosek może zostać złożony. Cechy charakterystyczne prawa karnego skarbowego. - Przedmiot ochrony decyduje o odrębnościach prawa karnego skarbowego w stosunku do powszechnego prawa karnego. Prawo karne skarbowe chroni interes finansowy Skarbu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Wspólnot Europejskich. - Autonomia wobec powszechnego prawa karnego. Chodzi o autonomię w dwóch powiązanych ze sobą aspektach: po pierwsze, autonomia karnoskarbowa regulacji normatywnej względem regulacji normatywnej powszechnego prawa karnego i po drugie, autonomia pojęć "przestępstwo skarbowe" oraz "wykroczenie skarbowe"względem pojęć "przestępstwo" oraz "wykroczenie" występujące w powszechnym prawie karnym. - Subsydiarność wobec prawa finansowego. Subsydiarność prawa karnego skarbowego względem prawa finansowego (a konkretnie względem prawa podatkowego, dewizowego, celnego oraz regulacji w zakresie gier i zakładów wzajemnych) polega na tym, że przepisy prawa karnego skarbowego chronią i zabezpieczają za pomocą sankcji karnych respektowanie norm finansowoprawnych w takim zakresie, w jakim samo prawo finansowe nie dysponuje wystarczającymi sankcjami w celu przymuszenia do przestrzegania własnych norm. - Blankietowa technika legislacyjna. Pojęcie przepisów "blankietowych"; odnoszone jest najogólniej do przepisów, które określając zagrożenie karne, odsyłają jednocześnie w zakresie opisu czynu do innych źródeł prawa. W blankietowych przepisach karnych skarbowych występuje odesłanie poza Kodeks karny skarbowy, do przepisów prawa finansowego, które dopełniają ustawowe opisy czynów zabronionych. Bez tego dopełnienia opisy czynów zabronionych są niekompletne. - Hermetyczny charakter. Kodeks karny skarbowy nie posiada odpowiednika art. 116 KK, (który przewiduje że przepisy części ogólnej k.k. stosuje się do przestępstw określonych w tym kodeksie, a także innych ustawach chyba, że przepisy tych ustaw stanowią inaczej) co oznacza, że nie przewiduje możliwość zastosowania przepisów swej części ogólnej do jakichkolwiek istniejących poza Kks przepisów karnych, nawet gdyby miały one ewidentnie "skarbowy" charakter. Wszelkie wątpliwości rozwiewa art. 53 § 1 zd. 2 Kks, w myśl którego określenie czynu zabronionego jako przestępstwa lub wykroczenia skarbowego może nastąpić tylko w Kks. Ta regulacja jest wyrazem zupełności Kks i podkreśla jego hermetyczność. - Priorytet celu egzekucyjnego przed represją. Założenie priorytetu celu egzekucyjnego przed represją stanowi signum temporis w prawie karnym skarbowym. Oznacza to, że im wcześniej zostanie wyrównany uszczerbek finansowy wierzyciela daninowego i zrealizowane będą zobowiązania publicznoprawne, na tym większe ulgi i złagodzenia odpowiedzialności karnej skarbowej może liczyć sprawa przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

. Śledztwo w procesie karnym skarbowym Obejmuje wyłącznie sprawy o przestępstwo skarbowe, generalną właściwość do jego oprowadzenia ma prokurator i finansowe organy postępowanie przygotowawczego. Śledztwo obligatoryjne – ma miejsce, gdy obowiązujące przepisy wymagają bezwzględnie przeprowadzenia postępowania przygotowawczego w tej formie: 1. Popełnione w warunkach określonych w art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 (nadzwyczajne obostrzenie kary); 2. Jeżeli osoba podejrzaną jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji, ABW, AW, CBA, SG, ŻW, finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad nim; 3. Jeżeli oskarżony lub osoba podejrzana jest pozbawiona wolności w tej lub innej sprawie, chyba ze zastosowano zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie wobec sprawcy ujętego na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem; 4. Jeśli zachodzą okoliczności określone w art. 79 § 1 KPK, chyba że zaistnieją przesłanki z art. 79 § 4 KPK. Śledztwo fakultatywne – w sprawach o przestępstwo skarbowe, w których ze względu na wagę lub zawiłość sprawy prokurator lub finansowy organ postępowania przygotowawczego zarządzi przeprowadzenie postępowania w tej formie, pomimo ze w sprawie dopuszczone jest dochodzenie. Czas trwania śledztwa – podstawowy termin śledztwa (dochodzenia) to 3 miesiące i liczony jest od dnia wydania postanowienia o wszczęciu śledztwa/dochodzenia Dochodzenie w procesie karnym skarbowym Druga forma postępowania przygotowawczego. Cechą charakterystyczną jest zredukowanie formalizmu (W sprawach o wykroczenia dochodzenia składa się przede wszystkim z fazy przesłuchania podejrzanego (innych podmiotów w razie konieczności) procesowego w porównaniu ze śledztwem. W przestępstwach skarbowych dochodzenie przeprowadza się tam, gdzie nie ma zastrzeżenia dla przeprowadzenia śledztwa, w sprawach o wykroczenia dochodzenie jest jedyną formą postępowania przygotowawczego. Do wszczęcia i prowadzenia dochodzenia uprawnione są organy finansowe/Niefinansowe postępowania przygotowawczego, prokurator jest uprawniony do wszczęcia dochodzenia w każdej sprawie oraz przejęcia do osobistego prowadzenia dochodzenia wszczętego przez inny organ. Czas trwania dochodzenia w sprawach o wykroczenia skarbowe – termin podstawowy to 2 miesiące, istnieje możliwość jego przedłużenia, Postępowanie w stosunku do nieobecnych tworzy się poprzez modyfikacje nakładające się na postępowanie zwyczajne lub uproszczone. Dopuszczalność zależy zarówno od zachowania przesłanek szczególnych znamionujących ten tryb, jak i spełnienia przesłanek postępowania bazowego (zwyczajnego lub uproszczonego). • Przesłanki dodatnie - sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego labo podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej przebywa stale za granicą - nie jest możliwe ustalenie miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju sprawcy lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej (stwierdzenie powinno być poprzedzone czynnościami sprawdzającymi i poszukiwawczymi) • Przesłanki negatywne Czyli wykluczają możliwość prowadzenia postępowania - wina sprawcy lub okoliczność popełnienia czynu zabronionego albo istnienie podstaw odpowiedzialności posiłkowej budzą wątpliwości - oskarżony o przestępstwo skarbowe lub podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju danego podmiotu Przebieg postępowania Zainaugurowanie procedowania w trybie dla nieobecnych następuje na podstawie postanowienia wydawanego przez organ prowadzący postępowanie (postanowienie wydaje sąd). Postanowienie organu nieprokuratorskiego wymaga zatwierdzenia przez prokuratora. Kontrola wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku do nieobecnych Wyrok może być zaskarżony przez wszystkie strony, w tym nieobecną stronę bierną, na zasadach ogólnych w drodze wniesienia apelacji. Specyficznym środkiem zaskarżenia jest wniosek o wyznaczenie rozprawy, który przysługuje wyłącznie skazanemu (nie można jednak wykluczyć wniesienia przez obrońcę). Skuteczność wniosku o wyznaczenie rozprawy zależy od zachowania 40 dniowego terminu biegnącego od doręczenia skazanemu prawomocnego wyroku. Termin zawity. . System środków zaskarżenia w procesie karnym skarbowym i ich ogólna charakterystyka • Środki odwoławcze – charakteryzuje je: dewolutywność (bezwzględna – wniesienie środka powoduje przeniesienie sprawy do wyższej instancji; względna- możliwość rozpoznania w dotychczasowej instancji; spłaszczona – rozpoznanie przez inny równorzędny organ sądu, który dokonał zaskarżonej czynności); suspensywność – wstrzymanie prawomocności i wykonalności określonego orzeczenia (może mieć charakter bezwzględny lub zależeć od wydania decyzji w tej sprawie; reformacyjny charakter – możliwość zmiany zaskarżonego orzeczenia w wyniku przeprowadzenia jego merytorycznej kontroli. Można wyodrębnić zwyczajne środki odwoławcze – umożliwiają zaskarżenie i kontrolę decyzji nieprawomocnych oraz innych czynności procesowych i bezczynności organów – apelacja i zażalenie; nadzwyczajne środki odwoławcze – uruchamiają kontrolę prawomocnych orzeczeń sądu kończących postępowanie – kasacja i wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania sadowego. • Sprzeciwy i quasi-sprzeciwy – brak dewolutywności oraz kasacyjność. Wniesienie sprzeciwu/quasi-sprzeciwów może czasami powodować utratę mocy prawnej przez zaskarżone za ich pomocą orzeczenie i kontynuowanie sprawy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym przed organem, którego decyzja została „skasowana”. • Odwołanie – od zarządzeń wydawanych przed przewodniczącego składu sądzącego na rozprawie głównej. Rozpatruje je cały skał sędziowski i wydaje postanowienie. • Wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego – wzrusza prawomocną decyzję rozstrzygającą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe, wydanej przez organ sądowy w postępowaniu mandatowym..

Funkcje prawa karnego skarbowego. - Funkcja sprawiedliwościowa Jej istotą jest zaspokajanie poczucia sprawiedliwości osoby pokrzywdzonej przestępstwem, jej rodziny, a także grupy społecznej i całego społeczeństwa, poprzez ukaranie sprawcy przestępstwa. Funkcja sprawiedliwościowa kompensuje instynktowną potrzebę zemsty i realizuje filozofię za dobre wynagradzać, za złe karać. - Funkcja ochronna Funkcja priorytetowa, która jest podporządkowana ochronie interesów finansowych Skarbu Państwa , jednostek samorządu terytorialnego, Wspólnot Europejskich. -Funkcja represyjna Polega na wymierzaniu kar czy przeprowadzaniu egzekucji przy użyciu w razie konieczności przemocy fizycznej. - Funkcja prewencyjna W zakresie prewencji ogólnej o wymiarze pozytywnym związanym z kształtowaniem świadomości prawnej społeczeństwa jest również osłabiona ze względu na charakter czynówzabronionych w prawie karno skarbowym, które same przez się nie muszą wywoływać negatywnego odbioru społecznego. Rozróżnia się prewencję ogólną (generalną) oraz szczególną (indywidualną). Tak zwana negatywna prewencja ogólna oparta jest na negatywnym odczuciu strachu i polega, na odstraszaniu potencjalnych sprawców od popełnienia czynów karalnych. Pozytywna prewencja ogólna polega na utwierdzaniu przekonania w społeczeństwie, iż określone dobra prawne i wartości społeczne są należycie chronione, i tym samym na kształtowaniu świadomości prawnej społeczeństwa. Jest to rozróżnienie teoretyczne ponieważ w praktyce oba aspekty mogą istnieć obok siebie. - Funkcja gwarancyjna Podlega pewnemu osłabieniu na gruncie prawa karno skarbowego ze względu na odesłanie przepisów kodeksu karno skarbowego do przepisów prawa podatkowego. To sprawia, że przy dość często zmieniających się przepisach prawa finansowego utrudnieniem staje się zorientowanie w tym co w danym momencie stanowi czyn zabroniony jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe a co nim nie jest. Funkcja ta dotyczy relacji państwo-obywatel. Istota funkcji to jasność co do tego, co jest karalne i w jaki sposób. - Funkcja egzekucyjna - kompensacyjna (restytucyjna) Odgrywa szczególną rolę w prawie karnym skarbowym. Zakłada wyrównanie uszczerbku spowodowanego czynem zabronionym i mająca pierwszeństwo przed represją. Prawo skarbowe jest logiczne, spójne. Podstawowe zasady prawa karnego skarbowego 1. Nullum crimen sine lege - Nie ma przestępstwa bez ustawy. Podstawowa zasada. W ramach tej zasady wyróżnia się następujące dyrektywy: - Nullum crimrn sine lege scripta - Prawo karno skarbowe musi być prawem pisanym. - Nullum crimen sine lege certa - Prawo karno skarbowe ma być prawem maksymalnie dookreślonym. - Zakaz stosowania analogii na niekorzyść oskarżonego. - Lex retro non agit - Zakaz wstecznego działania prawa karnego, ustawa nie działa wstecz. - Nulla poena sine lege - Nie ma kary bez ustawy. Ustawa musi określać kary! Pozbawienie wolności maksymalnie na 5 lat za jedno przestępstwo, jednak w połączeniu nie więcej niż 15 lat. 2. Zasady odpowiedzialności osobistej i indywidualnej W myśl, której sprawca czynu zabronionego odpowiada za własne zachowanie, a nie zachowania innych podmiotów, zaś odpowiedzialności karnej skarbowej nie może przejąć na siebie inna osoba niż sprawca czynu. Zgodnie z kks okoliczności wpływające na wymiar kary, środka karnego lub innego środka uwzględnia się tylko co do osoby, której one dotyczą. Odpowiedzialność osobista wiąże się z poniesieniem kary przez tego, kto został prawomocnie skazany. Jeśli chodzi o osobistą odpowiedzialność to wiąże się z wykonaniem kary. Odpowiedzialność indywidualna wiąże się z pociągnięciem do odpowiedzialności tego podmiotu (osoby fizycznej), gdy chodzi o odpowiedzialność karną, który swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu zabronionego. Odpowiedzialność posiłkowa Jest specyficzną odpowiedzialnością na gruncie prawa karnego skarbowego. Jej istota sprowadza się do "przerzucenia" odpowiedzialności za wykonanie grzywny orzeczonej za przestępstwo skarbowe ze sprawcy czynu na inny podmiot pozostający w określonych relacjach ze sprawcą. Czyli polega na możliwości obciążenia grzywną osoby fizycznej, osoby prawnej , jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej i której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. jeżeli sprawca działał jako zastępca takiego podmiotu w charakterze pełnomocnika, pracownika faktycznie wykonującego określone czynności lub w jakimkolwiek innym charakterze, a jeden z ww. wymienionych podmiotów mógł odnieść korzyść majątkową z przestępstwa skarbowego. Ta odpowiedzialność posiłkowa występuje tylko w przestępstwach skarbowych. Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej ma charakter obligatoryjny. 3. Zasada humanitaryzmu Zakłada, że kary i środki karne przewidziane w kodeksie karno skarbowym będą stosowane z uwzględnieniem zasady humanitaryzmu w szczególności z poszanowaniem godności człowieka. Doznaje ona pewnego ograniczenia w stosunku do jej zakresu ustalonego w prawie karnym powszechnym, które polega na orzekaniu kary grzywny także w tych sytuacjach, w których wiadomo, że sprawca nie jest w stanie grzywny uiścić. 4. Subsydialność prawa karnego skarbowego względem prawa finansowego Prawo karne skarbowe ma charakter subsydiarny w stosunku do prawa finansowego. Stanowi ono ostateczną drogę (ultima racjo), gdy przestrzegania norm finansowo prawnych nie można wyegzekwować na innej drodze. Sankcje wymienione w prawie karnym skarbowym nie wpływają na kształt obowiązków finansowo prawnych. Wymierzenie kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe nie zwalnia z obowiązku uiszczenia należności publiczno prawnej. 5. Zasada winy i społecznej szkodliwości czynu Sprawca czynu zabronionego ponosi odpowiedzialność karną tylko wtedy gdy z popełnienia czynu można mu zrobić zarzut. Warunkiem (winy) jest występowanie określonej więzi psychicznej między sprawcą a jego czynem ( przy przestępstwach umyślnych sprawca ma zamiar popełnienia czynu). Zasada winy wyrażona jest w art. 1 § 3 KK ( nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu). Czyn wypełniający znamiona określone w ustawie karnej nie jest przestępstwem, jeżeli nie został przez sprawcę zawiniony. Określa się go wówczas jako czyn zabroniony. Czyn zabroniony- czyn obiektywnie naruszający prawo karne, ale niekoniecznie przestępny.