Krakowska Akademia

im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Karta przedmiotu

obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013

Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych

Kierunek studiów: Psychologia

Profil: Ogólnoakademicki

Forma studiów: Niestacjonarne

Kod kierunku: Psych

Stopień studiów: JM

Specjalności:

psychologia edukacyjna i wychowawcza
Psychologia pracy organizacji i zarządzania
Psychologia kliniczno-sądowa

1

Przedmiot

Nazwa przedmiotu

Procesy poznawcze cz. I

Kod przedmiotu

WPINH Psych A-1N K8 12/13

Kategoria przedmiotu

przedmioty kierunkowe

Liczba punktów ECTS

6

Język wykładowy

polski

2

Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów

Semestr

W

C

K

S

L

I

1

15

30

0

0

0

0

Legenda: W — Wykład; C — Ćwiczenia/języki; K — Konwersatorium; S — Seminarium; L — Laboratorium, Warsztaty; I — Inne, Praktyki;

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

3

Cele przedmiotu

Cel 1. 1 Dostarczenie studentom podstawowej wiedzy z zakresu psychologii poznawczej i tym samym stworzenie moż-

liwości identyfikowania i psychologicznego definiowania przez studentów takich pojęć jak percepcja, myślenie,
pamięć czy uwaga.
2. Wyjaśnienie mechanizmów prawidłowego funkcjonowania i ewentualnych dysfunkcji w wymienionych pro-
cesach
3. Zaznajomienie studentów z wiedzą na temat różnic dotyczących fizjologicznych i psychologicznych aspektów
omawianych procesów.
4. Przedstawienie różnych podejść i koncepcji wypracowanych na gruncie psychologii poznawczej.
5. Rozwijanie u studentów umiejętności swobodnego posługiwania się terminologią psychologiczną, identyfi-
kowania cech charakterystycznych dla różnych paradygmatów psychologii poznawczej oraz umiejętności kry-
tycznej ich oceny.
2. Wyjaśnienie mechanizmów prawidłowego funkcjonowania i ewentualnych dysfunkcji w wymienionych pro-
cesach
3. Zaznajomienie studentów z wiedzą na temat różnic dotyczących fizjologicznych i psychologicznych aspektów
omawianych procesów.
4. Przedstawienie różnych podejść i koncepcji wypracowanych na gruncie psychologii poznawczej.
5. Rozwijanie u studentów umiejętności swobodnego posługiwania się terminologią psychologiczną, identyfi-
kowania cech charakterystycznych dla różnych paradygmatów psychologii poznawczej oraz umiejętności kry-
tycznej ich oceny.

4

Wymaganie wstępne

a. brak

5

Modułowe efekty kształcenia

MW1. Wiedza: Student dysponuje podstawową wiedzą z zakresu psychologii poznawczej dotyczącą percepcji, my-

ślenia, pamięci i uwagi. Orientuje się w ich mechanizmach, prawidłowym funkcjonowaniu i ewentualnych
dysfunkcjach wymienionych procesów

MW2. Wiedza: Swobodnie porusza się między różnymi podejściami i koncepcjami, jakie zostały wypracowane na

gruncie psychologii poznawczej, znać ich założenia, podstawowe twierdzenia, wzajemne podobieństwa i różnice
oraz ich przedstawicieli

MW3. Wiedza: Posiada wiedzę na temat różnic dotyczących fizjologicznych i psychologicznych aspektów omawianych

procesów

MU1. Umiejętności: Posiada umiejętność swobodnego posługiwania się terminologią psychologiczną i identyfikowa-

nia cech charakterystycznych dla różnych paradygmatów psychologii poznawczej oraz umiejętność krytycznej
analizy tekstów z tej dziedziny

MK1. Kompetencje społeczne: Student rozumie konieczność dalszego nabywania wiedzy z zakresu procesów poznaw-

czych, jako jednego ze składników wiedzy psychologicznej dotyczącej człowieka.

6

Treści programowe

Strona 2/7

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Wykład

Lp

Tematyka zajęć

Liczba godzin

Opis szczegółowy bloków tematycznych

W1

Problematyka wykładów: I. Percepcja 1.Wprowadzenie do problematyki psycho-
logii poznawczej przetwarzania informacji, ze szczególnym uwzględnieniem pro-
cesów percepcji. 2. Spostrzeganie jako proces kategoryzacji percepcyjnej. Pojęcia
gotowości, niespójności i obronności percepcyjnej (J. Bruner) .3. Spostrzeganie:
podejście informacyjne (konstruktywistyczne). Pojęcia reprezentacji i schematów
poznawczych. Przetwarzanie typu góra dół i dół góra. Pojęcie cyklu percepcyj-
nego (Neisser). 4. Podejście ekologiczne Gibsona i teoria spostrzegania bezpo-
średniego jako alternatywa dla ujęć konstruktywistycznyh i schematowych 5.
Różnice indywidualne w procesach percepcji i kategoryzacji. Style percepcyj-
ne i ich poznawcze i pozapoznawcze implikacje (na przykładzie analityczności-
globalności i abstrakcyjności-konkretności, wygładzania-zaostrzania itp.). 6. Spe-
cyfika spostrzegania innych ludzi. Stereotypizacja spostrzegania. Stereotyp a sche-
mat poznawczy.. 7.Relacja: percepcja zachowanie. Percepcja nieświadoma i au-
tomatyczne przetwarzanie informacji. Procesy automatyczne i kontrolowane. 8-
9Spostrzeganie: próba syntezy. Koncepcja trzech systemów percepcji U. Neis-
sera: spostrzeganie bezpośrednie, interpersonalne i upośrednione (reprezentacje
poznawcze). II. Pamięć 10 Tło historyczne badań nad pamięcią. Pamięć jako
zdolność i pamięć jako proces. Fazy procesu pamięciowego. Rodzaje procesów
pamięciowych. 11-12. Związki między procesami pamięciowymi wyodrębnionymi
ze względu na czas przechowywania informacji. Główne kierunki oceny blokowego
modelu pamięci. 13. Podstawowe właściwości pamięci proceduralnej, semantycz-
nej i epizodycznej. Pamięć deklaratywna i niedeklaratywna. III. Uwaga 14-15.
Uwaga jako proces selekcji i uwaga jako proces odpowiedzialny za gospodaro-
wanie zasobami poznawczymi. Czasowo- wytrzymałościowy aspekt uwagi. Teorie
uwagi.

15

Razem

15

Strona 3/7

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Ćwiczenia/języki

Lp

Tematyka zajęć

Liczba godzin

Opis szczegółowy bloków tematycznych

C1

Tematyka ćwiczeń:Percepcja (20 godz) 1.Wprowadzenie do terminologii naukowej
z zakresu procesów poznawczych. Porównanie znaczenia kolokwialnego i nauko-
wego używanych pojęć. Analiza wybranych tekstów (zestawienie podstawowych
definicji z opracowań podręcznikowych reprezentujących różne nurty i kierunki
psychologii). Wprowadzenie podstawowych pojęć z zakresu psychofizyki takich
jak: bodziec, próg absolutny, próg różnicy, wrażliwość, czułość, bodziec dystalny,
bodziec proksymalny. Funkcja i podział analizatorów.Procesy percepcji 2. Sys-
tem wzrokowy - charakterystyka fizycznych cech światła. Budowa i funkcjonowa-
nie analizatora wzrokowego. Wrażliwość na światło. Ruchy oczu. Widzenie barw
(widmo psychologiczne, barwy dopełniające, kontrast następczy i równoczesny).
Przeprowadzenie doświadczeń ilustrujących powstawanie zjawiska kontrastów. 3
Teorie widzenia barw. Zaburzenia w widzeniu barw. Psychologiczne oddziaływa-
nie barw. Synestezje i symbolika barw. Przeprowadzenie (na grupie studentów)
badania widzenia barw tablicami Ishihary 4. Percepcja ruchu. Percepcja kształtu.
Prawa organizacji percepcyjnej. Procesy typu dół- góra, góra- dół. Percepcja odle-
głości i głębi - wrodzone i nabyte wskaźniki spostrzegania przestrzeni trójwymia-
rowej. Przeprowadzenie doświadczenia ilustrującego zjawisko paralaksy ruchowej.
Badanie widzenia głębi za pomocą stereometru lub prezentacja złudzeń optycz-
nych dot. głębi 5. Czynniki wpływające na wybiórczość spostrzegania. Wpływ
doświadczenia na percepcję wzrokową. Rodzaje stałości percepcyjnej, złudzenia
w procesie percepcji. Materiał filmowy dot. funkcjonowania analizatora wzroko-
wego. 6. System słuchowy. Fizyka dźwięku. Budowa i funkcjonowanie analizatora
słuchowego. Zależności istniejące między częstotliwością i intensywnością dźwię-
ku, a psychologicznymi wymiarami dźwięku wysokością i głośnością. Progi sły-
szenia 7. Kierunkowość słyszenia. Teorie kodowania częstotliwości i intensywności
dźwięków. Wpływ hałasu na funkcjonowanie człowieka. Deprywacja sensoryczna
i przeciążenie sensoryczne ( na przykładzie narządu słuchu). 8. Czucie skórne i
ból. Charakterystyka bodźców oraz budowa i funkcjonowanie analizatora. Neuro-
nalne, chemiczne i psychologiczne mechanizmy czucia bólu. Empiryczne spraw-
dzanie gęstości rozmieszczenia receptorów skórnych na ciele człowieka. 9. Kine-
stezja i zmysł równowagi. Charakterystyka bodźców, budowa i funkcjonowanie
analizatorów. Współdziałanie zmysłów: wzroku, kinestezji i równowagi 10. Zmysł
smaku i węchu. Charakterystyka fizycznych cech bodźców. Budowa i funkcjono-
wanie analizatorów, teorie percepcji smaków i zapachów. Współdziałanie zmy-
słów w procesie percepcji. Wprowadzenie do problematyki myślenia ( 3 godz) 11.
Czynność myślenia Istota, funkcje i rodzaje myślenia. Struktura myślenia. Me-
tody badania myślenia. Badanie myślenia konkretno-wyobrażeniowego (technika
głośnego myślenia). Eksperymenty na przyswajanie pojęć metodą różnicowania
oraz metodą przyswajania pojęć w kontekście. 12. Pamięć wybrane zagadnienia
(3 godz) Pamięć jako zdolność i pamięć jako proces. Fazy procesu pamięciowego.
Pamięć przemijająca i pamięć długotrwała. Zależności wzajemne między pamię-
cią sensoryczną, krótkotrwałą i długotrwałą. Anatomiczno-fizjologiczne podłoże
funkcjonowania pamięci. Dowody odrębności pamięci krótkotrwałej i długotrwa-
łej materiał filmowy pt: Pamięć cz. I z serii Mózg nasz wewnętrzny wszechświat
14. Uwaga (2 godz).Fizjologiczne mechanizmy uwagi. Funkcje uwagi. Metody
badania uwagi . Przeprowadzenie (na grupie studentów) badania uwagi (testy
papierowe i aparaturowe) 15. Powtórzenie materiału (2 godz)

30

Razem

30

Strona 4/7

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

7

Metody dydaktyczne

M16. Wykłady

M5. Dyskusja
M7. Konsultacje
M9. Praca z podręcznikiem

M10. Prezentacje multimedialne

MI1. Filmy edukacyjne
MI2. Badanie sprawności procesów poznawczych:testy aparaturowe i papierowe

8

Obciążenie pracą studenta

Forma aktywności

Średnia liczba

godzin na

zrealizowanie

aktywności

Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym:
Godziny wynikające z planu studiów

45

Konsultacje przedmiotowe

20

Egzaminy i zaliczenia w sesji

10

Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym:
Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury

40

Opracowanie wyników

0

Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji

0

Przygotowanie do kolowium i egzaminu

35

Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z ca-
łego nakładu pracy studenta

150

Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu

6

9

Metody oceny

Ocena podsumowująca

P4. Kolokwium

P11. Aktywność na zajęciach

P1. Egzamin pisemny

I1. Na każdych ćwiczeniach powtórki omówionego materiału w formie ustnej prezentacji tego materiału przez

studentów

Warunki zaliczenia przedmiotu

a. Obecność na zajęciach wg wymogów regulaminu studiów. Zaliczenie kolokwium z ćwiczeń. Zdanie egzaminu

z całości materiału. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń

Ocena aktywności studenta bez udziału nauczyciela akademickiego

a. Sprawdzanie stopnia przyswojenia wiadomości z zadanej literatury przedmiotu

Kryteria oceny

Na ocenę 3

minimum 50% +1punkt przy 60 pytaniach 31-35 poprawnych odpowiedzi

Na ocenę 3.5

minimum 60% przy 60 pytaniach 36-40 poprawnych odpowiedzi

Na ocenę 4

minimum 68% przy 60 pytaniach 41-45 poprawnych odpowiedzi

Na ocenę 4.5

minimium 76% przy 60 pytaniach 46-50 poprawnych odpowiedzi

Na ocenę 5

minimum 85% przy 60 pytaniach 51-60 poprawnych odpowiedzi

Strona 5/7

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

10

Macierz realizacji przedmiotu

Modułowe

efekty

kształcenia dla

przedmiotu

Odniesienie do

efektów

kierunkowych

Treści programowe

Metody

dydaktyczne

Sposoby oceny

MW1

K_ W01[+], K_

W02[+], K_

W06[+++], K_

W07[+]

W1, C1

M16, M5, M7,

M9, M10

P4, P11, P1, I1

MW2

K_ W01[+], K_

W02[++], K_

W03[+], K_ W06[+]

W1, C1

M16, M5, M7,

M9, M10

P4, P11, P1, I1

MW3

K_ W06[+++]

W1, C1

M16, M5, M7,

M9, M10

P4, P11, P1, I1

MU1

K_ U02[+]

C1

M5, M7, M10

P4, P11, P1, I1

MK1

K_ K01[+++]

C1

M5, M7

P11, I1

11

Wykaz literatury

Literatura podstawowa:

[1] Maruszewki, T. — Psychologia poznania. Umysł i świat, Gdańsk, 2011, GWP [rozdz. I - IV]
[2] Tomaszewski, T. — Percepcja, myślenie, decyzje., Warszawa, 1995, PWN [str. 1-108]
[3] Lindsay, Ph., Norman, D.A. — Procesy przetwarzania informacji u człowieka, Warszawa, 1984, PWN

[wybrane rozdziały]

Literatura uzupełniająca:

[1] Gerrig, R.J, Zimbardo, P.G. — Psychologia i życie, Warszawa, 2009, PWN [str. 94-137]
[2] Strealu, J. Doliński, D. — Psychologia akademicka., Gdańsk, 2008, GWP [Tom I, rodział 6 "Procesy

poznawcze" autorstwa Falkowskiego, Maruszewskiego i Nęcki]

12

Informacje o nauczycielach akademickich

Osoba odpowiedzialna za kartę

dr Wanda Osikowska (kontakt: [e-mail])

Osoby prowadzące przedmiot

dr Wanda Osikowska (kontakt: [e-mail])
dr Anna Czerniak (kontakt: [e-mail])

13

Zatwierdzenie karty przedmiotu do realizacji

(miejscowość, data)

(odpowiedzialny za przedmiot)

(dziekan)

Strona 6/7

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Przyjmuję do realizacji

(data i podpisy osób prowadzących przedmiot)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Strona 7/7