ROLA ODDZIAŁU

ROLA ODDZIAŁU

MEDYCYNY

MEDYCYNY

RATUNKOWEJ WE

RATUNKOWEJ WE

WSTĘPNYM

WSTĘPNYM

ROZPOZNANIU

ROZPOZNANIU

OSTRYCH ZATRUĆ

OSTRYCH ZATRUĆ

Katedra Medycyny Ratunkowej Akademia

Katedra Medycyny Ratunkowej Akademia

Medyczna we Wrocławiu

Medyczna we Wrocławiu

K. Niewińska, J. Jakubaszko, M.

K. Niewińska, J. Jakubaszko, M.

Świtalska-Huzar

Świtalska-Huzar

OSTRE ZATRUCIA

OSTRE ZATRUCIA

zatrucia niezamierzone

zatrucia niezamierzone

zatrucia celowe-próby

zatrucia celowe-próby

samobójcze

samobójcze

Drogi zatrucia

Drogi zatrucia



dożylna

dożylna



układ oddechowy

układ oddechowy



skóra, błony śluzowe

skóra, błony śluzowe



doustna

doustna

POSTĘPOWANIE NA ODDZIALE

POSTĘPOWANIE NA ODDZIALE

RATUNKOWYM

RATUNKOWYM



Wstępna ocena kliniczna i postępowanie

Wstępna ocena kliniczna i postępowanie

ratunkowe - A, B, C ...

ratunkowe - A, B, C ...



Rozpoznanie i diagnostyka laboratoryjna

Rozpoznanie i diagnostyka laboratoryjna



Wtórna ocena kliniczna i kontynuacja

Wtórna ocena kliniczna i kontynuacja

leczenia

leczenia



Leczenie przyczynowe:

Leczenie przyczynowe:



Dekontaminacja

Dekontaminacja



Eliminacja

Eliminacja



Odtrutki

Odtrutki



Leczenie objawowe

Leczenie objawowe

WSTĘPNA OCENA KLINICZNA

WSTĘPNA OCENA KLINICZNA



stan przytomności - skala Glasgow



A - airway - ocena drożności dróg
oddechowych



B - breathing - ocena wydolności
oddechu



C - circulation - ocena wydolności
krążenia



tlenoterapia



urazy towarzyszące

IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI



wywiad – co ? ile ? jak dawno ?

wywiad – co ? ile ? jak dawno ?



toksydromy – zespoły

toksydromy – zespoły

toksykologiczne

toksykologiczne



kolorowe atlasy leków

kolorowe atlasy leków



toksykologiczne bazy danych

toksykologiczne bazy danych

WYWIAD ZEBRANY OD

WYWIAD ZEBRANY OD

PACJENTA, RODZINY,

PACJENTA, RODZINY,

PRZYJACIÓŁ

PRZYJACIÓŁ



Zawód pacjenta i ocena dostępu do leków i

Zawód pacjenta i ocena dostępu do leków i

potencjalnych trucizn

potencjalnych trucizn



Przeszłość chorobowa np. psychiatryczna,

Przeszłość chorobowa np. psychiatryczna,

neurologiczna i związany z tym dostęp do

neurologiczna i związany z tym dostęp do

leków (opakowania po lekach)

leków (opakowania po lekach)



Choroby członków rodziny i przypisywane

Choroby członków rodziny i przypisywane

im leki

im leki



Prawdopodobny czas trwania zatrucia

Prawdopodobny czas trwania zatrucia



Czas, który upłynął od chwili narażenia do

Czas, który upłynął od chwili narażenia do

przyjęcia do oddziału ratunkowego

przyjęcia do oddziału ratunkowego

MONITOROWANIE

MONITOROWANIE



stan przytomności

stan przytomności



częstość oddechów

częstość oddechów



akcja serca i EKG

akcja serca i EKG



saturacja krwi włośniczkowej

saturacja krwi włośniczkowej



diureza

diureza

TOKSYDROMY

TOKSYDROMY



opioidowy

opioidowy



sympatomimetyczny

sympatomimetyczny



cholinergiczny

cholinergiczny



antycholinergiczny

antycholinergiczny



salicylanowy

salicylanowy



hipoglikemiczny

hipoglikemiczny

TOKSYDROMY OPIOIDOWE

TOKSYDROMY OPIOIDOWE

przyczyn

przyczyn

a

a

objawy

objawy

postępowa

postępowa

nie

nie

heroina

heroina

morfina

morfina

szpilkowate

szpilkowate

źrenice, depresja

źrenice, depresja

oddechowa,

oddechowa,

obniżenie

obniżenie

wrażliwości na

wrażliwości na

bodźce

bodźce

nalokson,

nalokson,

sztuczna

sztuczna

wentylacja

wentylacja

TOKSYDROMY

TOKSYDROMY

SYMPATOMIMETYCZNE

SYMPATOMIMETYCZNE

przyczyn

przyczyn

y

y

objawy

objawy

postępowani

postępowani

e

e

kokaina,

kokaina,

amfetam

amfetam

ina

ina

szerokie źrenice,

szerokie źrenice,

tachykardia,

tachykardia,

wzmożona

wzmożona

potliwość,

potliwość,

hipertermia,

hipertermia,

wzrost ciśnienia

wzrost ciśnienia

tętniczego,

tętniczego,

halucynacje,

halucynacje,

pobudzenie

pobudzenie

sedacja,

sedacja,

nawodnienie

nawodnienie

, chłodzenie

, chłodzenie

fizyczne

fizyczne

TOKSYDROMY CHOLINERGICZNE

TOKSYDROMY CHOLINERGICZNE

przyczyny

przyczyny

objawy

objawy

postępowa

postępowa

nie

nie

związki

związki

fosforoorganic

fosforoorganic

zne

zne

szpilkowate

szpilkowate

źrenice, ślinotok,

źrenice, ślinotok,

łzawienie,

łzawienie,

wzmożona

wzmożona

sekrecja

sekrecja

oskrzelowa,

oskrzelowa,

potliwość,

potliwość,

drgawki,

drgawki,

zaburzenia

zaburzenia

rytmu serca, zab.

rytmu serca, zab.

stanu

stanu

psychicznego od

psychicznego od

niepokoju do

niepokoju do

letargu i śpiączki

letargu i śpiączki

atropina,

atropina,

pralidoksy

pralidoksy

m,

m,

wentylacja

wentylacja

wspomaga

wspomaga

na

na

TOKSYDROMY

TOKSYDROMY

ANTYCHOLINERGICZNE

ANTYCHOLINERGICZNE

przyczyny

przyczyny

objawy

objawy

postępowa

postępowa

nie

nie

atropina,

atropina,

skopolamina

skopolamina

, grzyby

, grzyby

(Amantia

(Amantia

muscaria),

muscaria),

wilcze

wilcze

jagody

jagody

rozszerzenie

rozszerzenie

źrenic, sucha

źrenic, sucha

zaczerwieniona

zaczerwieniona

skóra, zatrzymanie

skóra, zatrzymanie

moczu, zniesienie

moczu, zniesienie

perystaltyki jelit,

perystaltyki jelit,

nadciśnienie

nadciśnienie

tętnicze,

tętnicze,

hipertermia, obj.

hipertermia, obj.

wytwórcze

wytwórcze

Płukanie

Płukanie

żołądka do

żołądka do

1h po

1h po

połknięciu,

połknięciu,

sedacja,

sedacja,

chłodzenie

chłodzenie

fizyczne

fizyczne

fizostygmi

fizostygmi

na

na

TOKSYDROMY SALICYLANOWE

TOKSYDROMY SALICYLANOWE

przyczy

przyczy

ny

ny

objawy

objawy

postępowanie

postępowanie

salicyla

salicyla

ny

ny

zaburzenia

zaburzenia

świadomości,

świadomości,

kwasica

kwasica

metaboliczna z

metaboliczna z

zasadowicą

zasadowicą

oddechową,

oddechową,

tachykardia,

tachykardia,

wzmożona

wzmożona

potliwość,

potliwość,

nudności, wymioty,

nudności, wymioty,

obrzęk płuc

obrzęk płuc

powtarzane

powtarzane

dawki węgla

dawki węgla

akt. , forsowana

akt. , forsowana

diureza z

diureza z

alkalizacją

alkalizacją

moczu

moczu

TOKSYDROMY

TOKSYDROMY

HIPOGLIKEMICZNE

HIPOGLIKEMICZNE

przyczyny

przyczyny

objawy

objawy

postępowa

postępowa

nie

nie

insulina, leki

insulina, leki

hipoglikemicz

hipoglikemicz

ne

ne

zaburzenia

zaburzenia

świadomości,

świadomości,

potliwość, obj.

potliwość, obj.

neurologiczne,

neurologiczne,

tachykardia,

tachykardia,

nadciśnienie

nadciśnienie

tętnicze, drgawki

tętnicze, drgawki

glukoza,

glukoza,

glukagon

glukagon

BADANIA POMOCNICZE

BADANIA POMOCNICZE



luka osmolarna (zatrucie alkoholami)



rtg przeglądowe jamy brzusznej



gazometria krwi tętniczej



luka anionowa (kwasica
metaboliczna)



badania toksykologiczne



morfologia krwi, elektrolity, układ
krzepnięcia, funkcja wątroby i nerek

Methemoglobin

Methemoglobin

emia

emia

PODSTAWOWE BADANIA

PODSTAWOWE BADANIA

LABORATORYJNE

LABORATORYJNE



biochemia: elektrolity, glukoza,

biochemia: elektrolity, glukoza,

mocznik, kreatynina, Mg, Ca, P

mocznik, kreatynina, Mg, Ca, P



krzepnięcie: PT, PTT, protrombina

krzepnięcie: PT, PTT, protrombina

(INR), D-Dimery, fibrynogen

(INR), D-Dimery, fibrynogen



hematologia: morfologia, rozmaz,

hematologia: morfologia, rozmaz,

płytki krwi

płytki krwi



funkcje wątroby: AspAt, AlAt, LDH,

funkcje wątroby: AspAt, AlAt, LDH,

bilirubina

bilirubina



gazometria, COHb, MetHb

gazometria, COHb, MetHb



CPK, mioglobina

CPK, mioglobina

TESTY PRZESIEWOWE

TESTY PRZESIEWOWE

OZNACZENIE JAKOŚCIOWE

OZNACZENIE JAKOŚCIOWE

(DOSTĘPNE NATYCHMIAST )

(DOSTĘPNE NATYCHMIAST )

Materiał biologiczny - mocz 20-50ml

Materiał biologiczny - mocz 20-50ml

lub krew

lub krew

heparynizowana 10ml

heparynizowana 10ml



acetaminofen

acetaminofen



salicylany

salicylany



trójcykliczne leki przeciwdepresyjne

trójcykliczne leki przeciwdepresyjne



barbiturany

barbiturany



benzodiazepiny

benzodiazepiny



opioidy

opioidy



Pochodne konopii-THC

Pochodne konopii-THC

BADANIA TOKSYKOLOGICZNE

BADANIA TOKSYKOLOGICZNE

ILOŚCIOWE

ILOŚCIOWE



Materiał biologiczny- krew

Materiał biologiczny- krew



Ocena stężeń wybranych substancji,

Ocena stężeń wybranych substancji,

mogących wywoływać określone

mogących wywoływać określone

objawy

objawy



Nie zawsze konieczne

Nie zawsze konieczne

WSKAZANIA DO WYKONANIA

WSKAZANIA DO WYKONANIA

ILOŚCIOWYCH BADAŃ

ILOŚCIOWYCH BADAŃ

TOKSYKOLOGICZNYCH

TOKSYKOLOGICZNYCH



Ocena stopnia zatrucia w przypadku zatruć średnio

Ocena stopnia zatrucia w przypadku zatruć średnio

ciężkich i ciężkich, których leczeniem powinny zająć

ciężkich i ciężkich, których leczeniem powinny zająć

się wyspecjalizowane oddziały toksykologiczne

się wyspecjalizowane oddziały toksykologiczne



Diagnoza niepewna, zwłaszcza u dzieci

Diagnoza niepewna, zwłaszcza u dzieci



Diagnostyka różnicowa śpiączki nieznanego

Diagnostyka różnicowa śpiączki nieznanego

pochodzenia

pochodzenia



Konieczność podania specyficznych odtrutek,

Konieczność podania specyficznych odtrutek,

których dawka często zależy od stężenia toksyny we

których dawka często zależy od stężenia toksyny we

krwi

krwi



Monitorowanie skuteczności zastosowanych metod

Monitorowanie skuteczności zastosowanych metod

eliminacji pozaustrojowej lub podanych odtrutek

eliminacji pozaustrojowej lub podanych odtrutek



Dokumentacja dla celów sądowo-lekarskich

Dokumentacja dla celów sądowo-lekarskich

BADANIA TOKSYKOLOGICZNE

BADANIA TOKSYKOLOGICZNE

ILOŚCIOWE

ILOŚCIOWE



acetaminofen

acetaminofen



salicylany

salicylany



karbamazepina

karbamazepina



COHb, MetHb

COHb, MetHb



Cyjanki

Cyjanki



żelazo

żelazo



digoksyna

digoksyna



teofilina

teofilina



etanol

etanol



glikol etylenowy

glikol etylenowy



alkohol

alkohol

izopropylowy

izopropylowy



metanol

metanol



TCA

TCA



lit

lit



metale ciężkie (As,

metale ciężkie (As,

Hg, Pb)

Hg, Pb)

WTÓRNA OCENA KLINICZNA



Dokładne obejrzenie skóry pacjenta - oparzenia
pęcherze, kolor, temperatura, wilgotność



Pełne badanie neurologiczne - odruchy,
wielkość, kształt, reaktywność źrenic



Stan układu oddechowego - szmery dodatkowe,
wzmożenie wydzielania, spazm oskrzelowy



Wydolność krążenia - zaburzenia rytmu,
bezpośrednie uszkodzenie mięśnia, ciśnienie
tętnicze, ocena perfuzji tkankowej



Przewód pokarmowy - zaburzenia perystaltyki



Urazy towarzyszące



Ciepłota ciała

UKIERUNKOWANIE LECZENIA

UKIERUNKOWANIE LECZENIA



Stabilizacja stanu pacjenta

Stabilizacja stanu pacjenta



Przekazanie pacjenta do ośrodka

Przekazanie pacjenta do ośrodka

referencyjnego – w Polsce 10

referencyjnego – w Polsce 10

Ośrodków Toksykologicznych

Ośrodków Toksykologicznych