FENYLOPROPANOIDY

FENYLOPROPANOIDY

LIGNANY

LIGNANY

FENYLOPROPANOIDY

FENYLOPROPANOIDY

LIGNANY

LIGNANY

LIGNANY

LIGNANY



dimeryczne C

dimeryczne C





-

-





’-

’-

fenylopropanoidy

fenylopropanoidy



często alkohol koniferylowy i synapinowy

często alkohol koniferylowy i synapinowy



Lignina

Lignina

- ścian kom. zdrewniałych tkanek- polimeryczne lignany

- ścian kom. zdrewniałych tkanek- polimeryczne lignany



Cyklolignany

Cyklolignany

– dodatkowa cyklizacja: podofilotoksyna

– dodatkowa cyklizacja: podofilotoksyna



Neolignany

Neolignany

– niesymetryczne fenylopropanoidy, włączony jeden

– niesymetryczne fenylopropanoidy, włączony jeden

węgiel

węgiel





Ca

R1

R2

Cb

Cb

Ca

R1

R2

A

B

Lignany i neolignany

Lignany i neolignany

- rola ekologiczna, antyfidanty

- rola ekologiczna, antyfidanty



p. bakteryjnie, p. grzybiczo, p.wirusowo

p. bakteryjnie, p. grzybiczo, p.wirusowo



hamują: fosfodiesterazę cAMP, 5-LOX (

hamują: fosfodiesterazę cAMP, 5-LOX (

p.reumatycznie)

p.reumatycznie)

,

,



PAF- mediator właczony prawdopodobnie w

PAF- mediator właczony prawdopodobnie w



szok anafilaktyczny, stany zapalne, reakcje alergiczne

szok anafilaktyczny, stany zapalne, reakcje alergiczne



p.agregacyjnie, p.alergicznie,

p.agregacyjnie, p.alergicznie,

↓

↓

ciśnienie,

ciśnienie,

Lignany i metabolity

Lignany i metabolity

w pożywieniu:

w pożywieniu:

↓ryzyko karcynogenezy

↓ryzyko karcynogenezy

(prostaty, okrężnicy, sutka)

(prostaty, okrężnicy, sutka)

→

→

interakcja z receptorami

interakcja z receptorami

estrogenowymi, hamowanie aromatazy,

estrogenowymi, hamowanie aromatazy,

antyoksydacyjnie

antyoksydacyjnie

Lignany w

Lignany w

lecznictwie:

lecznictwie:



półsyntet. pochodne podofilotoksyny:

półsyntet. pochodne podofilotoksyny:

–

p. nowotworowo, p. mitotycznie

p. nowotworowo, p. mitotycznie



flawonolignany ostropestu plamistego

flawonolignany ostropestu plamistego



lignany

lignany

Cytryńca chińskiego

Cytryńca chińskiego

Podofilina –

Podofilina –

Podophyli resina

Podophyli resina

▪

▪

żywica z podziemnych organów stopkowca

żywica z podziemnych organów stopkowca

Podophyllum peltatum -

Podophyllum peltatum -

Północna Ameryka, Kanada

Północna Ameryka, Kanada

Podophyllum emodi -

Podophyllum emodi -

Himalaje

Himalaje



wilgotne, cieniste lasy

wilgotne, cieniste lasy

Podofilina- skład

Podofilina- skład

P. peltatum

P. peltatum

P. emodi

P. emodi

3-6% 11-12%

3-6% 11-12%

- podofilotoksyna

- podofilotoksyna

(cyklolignan)

(cyklolignan)

20%

20%

40%

40%

-

-





-peltatyna

-peltatyna

5%

5%

-

-





-peltatyna

-peltatyna

10%

10%

brak/ ślady

brak/ ślady

- glukozydy peltatyn

- glukozydy peltatyn

- Kwercetyna 5%

- Kwercetyna 5%

Żywica

Żywica

podofilina

podofilina



silnie przeczyszczająco, żółciopędnie (tradycyjne użycie)

silnie przeczyszczająco, żółciopędnie (tradycyjne użycie)



zewnętrznie roztwory alkoholowe

zewnętrznie roztwory alkoholowe

- brodawki ( kłykciny kończyste)

- brodawki ( kłykciny kończyste)

▪

▪

do otrzymywania podofilotoksyny

do otrzymywania podofilotoksyny

Przeciwskazania

Przeciwskazania

:

:



ciąża, okres karmienia, dzieciom

ciąża, okres karmienia, dzieciom



kobiety w okresie rozrodczym

kobiety w okresie rozrodczym

Podofilotoksyna i peltatyny

Podofilotoksyna i peltatyny



aktywność warunkuje: układ laktonowy,

aktywność warunkuje: układ laktonowy,

forma

forma

trans

trans

(nietrwała)

(nietrwała)

alkalia

alkalia





izomeryzacja

izomeryzacja





cis

cis

pikropodofilina

pikropodofilina

(nieczynna fizjolog., stabilna)

(nieczynna fizjolog., stabilna)

Podofilotoksyna i peltatyny

Podofilotoksyna i peltatyny

▪

▪

hamują: mitozę: łączą się z tubuliną, co blokuje

hamują: mitozę: łączą się z tubuliną, co blokuje

funkcje wrzeciona kariokinetycznego,

funkcje wrzeciona kariokinetycznego,

wzrost eksperyment. guzów/ myszy

wzrost eksperyment. guzów/ myszy

Podofilotoksyna

Podofilotoksyna

:

:

spożycie, kontakt ze skórą:

spożycie, kontakt ze skórą:





zaburzenia żołądkowe, encefalopatia, neuropatia

zaburzenia żołądkowe, encefalopatia, neuropatia

O

O

O

O

H

H

H

H

MeO

OMe

OMe

OH

podofilotoksyna

PÓŁSYNTETYCZNE POCHODNE PODOFILOTOKSYNY (1)

PÓŁSYNTETYCZNE POCHODNE PODOFILOTOKSYNY (1)



C-4’ - demetylacja

C-4’ - demetylacja

C-1 - OH podstawienie glukozą, której C-4’’ i C-6’’ są blokowane:

C-1 - OH podstawienie glukozą, której C-4’’ i C-6’’ są blokowane:

–

–

acetylacja trienylidem (tenipozyd),etylidem(etopozyd)

acetylacja trienylidem (tenipozyd),etylidem(etopozyd)



zatrzymują cykl komórkowy na końcu fazy S, albo

zatrzymują cykl komórkowy na końcu fazy S, albo

na początku fazy G2 przez łączenie z topoizomerazą II,

na początku fazy G2 przez łączenie z topoizomerazą II,

niezbędną do replikacji DNA, hamują biosyntezę DNA, RNA, białek

niezbędną do replikacji DNA, hamują biosyntezę DNA, RNA, białek

- w chemioterapii nowotworów:

- w chemioterapii nowotworów:

dobra aktywność

dobra aktywność

mniejsze dział. uboczne od podofilotoksyny

mniejsze dział. uboczne od podofilotoksyny

PÓŁSYNTETYCZNE POCHODNE

PÓŁSYNTETYCZNE POCHODNE

PODOFILOTOKSYNY (2)

PODOFILOTOKSYNY (2)

Etopozyd

Etopozyd

R = - CH

R = - CH

3

3



ziarnica złośliwa

ziarnica złośliwa



chłoniaki nieziarnicze

chłoniaki nieziarnicze



ostre białaczki

ostre białaczki



rak jądra i jajnika

rak jądra i jajnika



rak płuc drobnokomórkowy

rak płuc drobnokomórkowy

Tenipozyd

Tenipozyd



nerwiak zarodkowy współczulny

nerwiak zarodkowy współczulny



ostra białaczka limfoblastyczna

ostra białaczka limfoblastyczna



rak płuc drobnokomórkowy

rak płuc drobnokomórkowy

S

R=

LIGNANY CYTRYŃCA CHIŃSKIEGO

LIGNANY CYTRYŃCA CHIŃSKIEGO

Schizandra chinensis

Schizandra chinensis

–

–

cytryniec chiński

cytryniec chiński



Krzew, Chiny

Krzew, Chiny



owoce:

owoce:

- lignany tzw.

- lignany tzw.

lignoidy

lignoidy

>30

>30

m.in.

m.in.

gomissyna A, (B, C, N)

gomissyna A, (B, C, N)

schizandryna

schizandryna



antyoksydanty- hamują utlenianie lipidów, stymulują aktywność

antyoksydanty- hamują utlenianie lipidów, stymulują aktywność

dysmutazy nadtlenkowej i katalazy

dysmutazy nadtlenkowej i katalazy



hepatoprotekcyjnie

hepatoprotekcyjnie



→

→

wirusowe zapalenie wątroby

wirusowe zapalenie wątroby

FLAWONOLIGNANY

FLAWONOLIGNANY

Sylibi mariani fructus

Sylibi mariani fructus

Sylibum marianum –

Sylibum marianum –

ostropest plamisty

ostropest plamisty

Sylimaryna

Sylimaryna

(1,5-3%): sylibina, sylidionina, sylikrystyna

(1,5-3%): sylibina, sylidionina, sylikrystyna



Ø w H

Ø w H

2

2

O

O



słabe wchłanianie w jelitach

słabe wchłanianie w jelitach



kompleksowanie z fosfolipidami

kompleksowanie z fosfolipidami

*

*





biodostępność

biodostępność

SYLIMAROL tabl. powl.

SYLIMAROL tabl. powl.

SYLICYNAR tabl.powl.

SYLICYNAR tabl.powl.



hepatoprotekcyjnie

hepatoprotekcyjnie

SYLIFLEX tabl.powl.*

SYLIFLEX tabl.powl.*

SYLIDERM maść*

SYLIDERM maść*

O

O

O

O

O

H

OH

CH

2

OH

OH

OH

OMe

taksyfolina+alkohol koniferylowy

MECHANIZM DZIAŁANIA SYLIMARYNY

MECHANIZM DZIAŁANIA SYLIMARYNY



wiązanie z receptorami sterydowymi

wiązanie z receptorami sterydowymi

(podobieństwo strukturalne)

(podobieństwo strukturalne)



zwiększenie dostępno▪ści glutationu

zwiększenie dostępno▪ści glutationu

–

–

naturalnego czynnika p. wolnorodnikowego

naturalnego czynnika p. wolnorodnikowego



zmiatnie wolnych rodników, hamowanie LOX

zmiatnie wolnych rodników, hamowanie LOX



stymulujacja polimerazy RNA, udział w syntezie

stymulujacja polimerazy RNA, udział w syntezie

protein, regeneracji hepatocytów

protein, regeneracji hepatocytów





uszczelnianie błony komórkowej

uszczelnianie błony komórkowej

Sylimaryna zapobiega

Sylimaryna zapobiega

:

:



utlenianiu lipidów

utlenianiu lipidów



syntezie prozapalnych prostaglandyn

syntezie prozapalnych prostaglandyn

Zastosowanie

Zastosowanie

:

:



toksyczne uszkodzenia wątroby

toksyczne uszkodzenia wątroby

(toksyny grzybowe

(toksyny grzybowe

,

,

leki, alkohol)

leki, alkohol)



stany zapalne, marskość

stany zapalne, marskość



brak toksyczności, ubocznych efektów

brak toksyczności, ubocznych efektów





rzadko dolegliwości żołądkowe

rzadko dolegliwości żołądkowe