Katarzyna Zabłotna
Analityka medyczna III rok

Całokształt mechanizmów zapobiegających
wypływowi krwi z naczyń krwionośnych w
warunkach prawidłowych i w przypadkach
uszkodzeń naczyń, jednocześnie zapewniający
prawidłowy przepływ krwi w układzie krwionośnym.
Pojęcie hemostazy obejmuje zarówno krzepnięcie
krwi jak i fibrynolizę. Oba procesy zachodzą
jednocześnie, również w momencie tworzenia
skrzepu.



wysoce wyspecjalizowana wyściółka naczyń
krwionośnych i limfatycznych, utworzona z
jednej warstwy komórek płaskich – bariera
mechaniczna



największy gruczoł endokrynny u dorosłego
człowieka:



składa się z 10

12

komórek



masa 1-2 kg



powierzchnia 700-2000 m

2



To także bariera elektrostatyczna dla
ujemnie naładowanych błon komórkowych
erytrocytów (obecność kwasu sjalowego).
Natomiast głębsze warstwy naczynia są
zbudowane m.in. z kolagenu, który jest
dodatnie naładowany. W momencie
uszkodzenia naczynia włókna kolagenu
zmieniają ładunek naczynia, co powoduje
przyciąganie nie tylko erytrocytów, ale
również płytek krwi.

1.

Wytwarza czynniki inicjacji krzepnięcia V i VIII,
tromboplastyny tkankowe

2.

Wytwarza śródbłonkową ADP-azę

3.

Na jego powierzchni znajduje się

hamują

antytrombina III

proces

4.

Zawiera trombomodulinę -

krzepnięcia

receptor dla trombiny (IIa)

5.

Wydziela tkankowy aktywator plazminogenu (PLAT, t-
PA) –

aktywacja fibrynolizy

6.

Wytwarza i wydziela prostacyklinę PGI

2

i tlenek

azotu(II) (NO)

Zaburzenia czynności śródbłonka oraz innych warstw
naczynia są powodem skaz naczyniowych

.



Czynniki inicujące proces krzepnięcia



Czynnik V (Proakceleryna) - przekształca
protrominę (II) w trombinę (IIa)



Czynnik VIII (globulina antyhemofilowa) –
aktywowany przez czynnik (IIa) łączy się z
czynnikiem von Willebranda



tromboplastyny tkankowe - białka aktywujące
szlak zewnątrzpochodny kaskady krzepnięcia krwi
w obecności jonów wapniowych (Ca

2+

)



Hamuje proces krzepnięcia



zmiesza stężenie ADP w osoczu - głównego aktywatora
płytek, co zapobiega uwalnianiu zawartości ziarnistości
trombocytów



Jest naturalnym antykoagulantem – hamuje
proces krzepnięcia



Inhibitor czynnika IIa (trombina), Xa (aktywny
kompleks protrombokiazowy) i innych proteaz



hamuje proces krzepnięcia



jest receptorem dla trombiny (IIa)



białko C również hamuje proces krzepnięcia



Kompleks trombomodulina-trombina także hamuje
fibrynolizę

Trombo-

modulina

Receptor

IIa

Hamowanie

krzepnięcia,

aktywacja

białka C



aktywuje proces fibrynolizy (rozkładania skrzepu)



proteaza serynowa przekształcająca proenzym
plazminogen w plazminę (enzym rozkładający
skrzep, czynnik XII)



odgrywa rolę w migracji komórek i przebudowie
tkanek



zwiększona aktywność enzymatyczna powoduje
zwiększoną fibrynolizę, objawiającą się
nadmiernym krwawieniem



obniżona aktywność sprzyja zakrzepicy i zatorom



zapobiegają agregacji płytek krwi



Funkcja naczyniorozszerzająca:



relaksacja mięśniówki oskrzeli



zwiększanie przepływu nerkowego



Utrzymywanie drożnego przewodu tętniczego



prawidłowy przepływ w łożysku



Tlenek azotu nazywany jest endogenną nitrogliceryną



Wiele substancji rozszerzających naczynia krwionośne
(takich jak bradykinina, acetycholina) uwalniają NO i działają
za jego pośrednictwem



W przypadku przewagi czynników naczyniokurczących i
proagregacyjnych (głównie tromboksanu) nad
naczyniorozszrzającym może dojść do rozwój zmian
miażdżycowych, choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia
ciążowego



Traczyk Władysław Z. „Fizjologia czlowieka”
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, wyd.8



Krzysztof Wnuczko, Marek Szczepański „Śródbłonek –
charakterystyka i funkcje” Akademia Medyczna w
Białymstoku, Klinika Neonatologii SPSK,



http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Ar%C3%B3db
%C5%82onek



http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzepni%C4%99cie_krwi