Rola uszkodzeń

Rola uszkodzeń

śródbłonka w

śródbłonka w

patogenezie

patogenezie

miażdżycy

miażdżycy

Aneta Żelazna

Aneta Żelazna



Komórki śródbłonka są pierwszą

Komórki śródbłonka są pierwszą

linią obrony przeciwko czynnikom

linią obrony przeciwko czynnikom

miażdżycorodnym.

miażdżycorodnym.

Endotelium przyczynia się do

Endotelium przyczynia się do

miejscowej regulacji napięcia ściany

miejscowej regulacji napięcia ściany

naczyniowej poprzez uwalnianie

naczyniowej poprzez uwalnianie

substancji:

substancji:



Wazodylatacyjnych:

Wazodylatacyjnych:



czynnik rozkurczowy pochodzenia

czynnik rozkurczowy pochodzenia

śródbłonkowego (EDRF),

śródbłonkowego (EDRF),

utożsamiany z tlenkiem azotu (NO)

utożsamiany z tlenkiem azotu (NO)

lub prostacykliną (PGI

lub prostacykliną (PGI

2

2

)

)



Wazokonstrykcyjnych:

Wazokonstrykcyjnych:



Endotelina 1 (Et-1)

Endotelina 1 (Et-1)



Antytrombogennych:

Antytrombogennych:



Aktywatory plazminogenu

Aktywatory plazminogenu



PGI

PGI

2

2



EDRF

EDRF



Trombogennych:

Trombogennych:



Czynnik von Willebranda

Czynnik von Willebranda



Inhibitor plazminogenu 1 i 2

Inhibitor plazminogenu 1 i 2



Endotelina 1

Endotelina 1

Uszkodzone komórki śródbłonka

Uszkodzone komórki śródbłonka

wytwarzają liczne cytokiny i

wytwarzają liczne cytokiny i

mitogeny. Powodują one:

mitogeny. Powodują one:



Migrację monocytów z krwi krążącej

Migrację monocytów z krwi krążącej

do przestrzeni podśródbłonkowej

do przestrzeni podśródbłonkowej



Migrację komórek mięśni gładkich z

Migrację komórek mięśni gładkich z

błony środkowej tętnicy do błony

błony środkowej tętnicy do błony

wewnętrznej

wewnętrznej



Proliferację komórek mięśni gładkich

Proliferację komórek mięśni gładkich



Syntezę komórek tkanki łącznej

Syntezę komórek tkanki łącznej

Czynniki uszkadzające

Czynniki uszkadzające

śródbłonek:

śródbłonek:



Hipercholesterolemia

Hipercholesterolemia



Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze



Palenie papierosów

Palenie papierosów



Cukrzyca

Cukrzyca



Angiotensyna II

Angiotensyna II



Aminy katecholowe

Aminy katecholowe



Tlenek węgla

Tlenek węgla



Serotonina

Serotonina



Bradykinina

Bradykinina



Toksyny bakteryjne

Toksyny bakteryjne



Wirusy

Wirusy



Kompleksy antygen – przeciwciało

Kompleksy antygen – przeciwciało



Homocysteina

Homocysteina



Cytokiny

Cytokiny



Hipoksja

Hipoksja



Weglowodany aromatyczne

Weglowodany aromatyczne



Zabiegi naczyniowe

Zabiegi naczyniowe

Rola LDL

Rola LDL



LDL hamuje rozkurcz naczynia

LDL hamuje rozkurcz naczynia

zależny od śródbłonka. Za efekt ten

zależny od śródbłonka. Za efekt ten

odpowiedzialne jest zmniejszone

odpowiedzialne jest zmniejszone

uwalnianie EDRF.

uwalnianie EDRF.

Rola palenia tytoniu

Rola palenia tytoniu



Palenie tytoniu powoduje upośledzenie

Palenie tytoniu powoduje upośledzenie

funkcji rozkurczowej zależnej od

funkcji rozkurczowej zależnej od

śródbłonka.

śródbłonka.



Obserwowano nawet paradoksalny skurcz

Obserwowano nawet paradoksalny skurcz

naczyń pod wpływem Ach (normalnie

naczyń pod wpływem Ach (normalnie

bodziec rozkurczowy).

bodziec rozkurczowy).



Obniżone stężenie HDL

Obniżone stężenie HDL



Podwyższone stężenie fibrynogenu

Podwyższone stężenie fibrynogenu



Nasilona oksydacyjna modyfikacja LDL

Nasilona oksydacyjna modyfikacja LDL

Prostacyklina

Prostacyklina



Hamuje proliferację komórek mięśni

Hamuje proliferację komórek mięśni

gładkich

gładkich



Hamuje tworzenie się komórek

Hamuje tworzenie się komórek

piankowatych

piankowatych



Redukcję sekrecji prostacykliny

Redukcję sekrecji prostacykliny

powodują: palenie tytoniu,

powodują: palenie tytoniu,

hipercholesterolemia, cukrzyca

hipercholesterolemia, cukrzyca

Endotelina 1

Endotelina 1



Silne działanie naczynioskurczowe

Silne działanie naczynioskurczowe



Działanie mitogenne na komórki

Działanie mitogenne na komórki

mięśni gładkich naczynia oraz

mięśni gładkich naczynia oraz

fibroblasty

fibroblasty



Wzrost syntezy Et-1 w

Wzrost syntezy Et-1 w

hipercholesterolemii, nadciśnieniu i

hipercholesterolemii, nadciśnieniu i

cukrzycy

cukrzycy

Podsumowanie

Podsumowanie



Uszkodzenie śródbłonka

Uszkodzenie śródbłonka

naczyniowego przesuwa równowagę

naczyniowego przesuwa równowagę

w syntezie czynników śródbłonkowych

w syntezie czynników śródbłonkowych

z przewagą wytwarzania czynników

z przewagą wytwarzania czynników

wazokonstrykcyjnych, adhezyjnych,

wazokonstrykcyjnych, adhezyjnych,

mitogennych oraz aktywujących

mitogennych oraz aktywujących

miejscowe odczyny zapalne i

miejscowe odczyny zapalne i

zakrzepowe.

zakrzepowe.