Medycyna katastrof

Segregacja medyczna -

Triage

Główna zasada segregacji

„wszystko, co najlepsze dla jak
największej ilości poszkodowanych
we właściwym miejscu i czasie”

Pochodzenie

nazwy

Międzynarodowa nazwa TRIAGE
pochodzi od francuskiego słowa
„trier”, które oznacza
segregowanie, sortowanie.

Traige – Historia

Po raz pierwszy segregację zastosował

słynny francuski chirurg Dominique Jean

Larrey, który służył w armii Napoleona.

Opracował on system szybkiej oceny

żołnierzy rannych w czasie bitwy, a

następnie właściwej ewakuacji.
Zalecał, aby najciężej ranny żołnierz

operowany był jako pierwszy.

Traige – Historia

Inne źródła podają, że twórcą metody był

niemniej znany rosyjski chirurg Nikolai

Ivanovich Pirogov, który stosował system

segregacji w czasach Wojen Krymskich.
Pirogov mówił „Dobrze zorganizowana

segregacja rannych w punktach

opatrunkowych szpitala jest najważniejszym

środkiem racjonalnej pomocy i zapobiega

bezradności podczas panującego bezładu”

Traige – Historia

Zatwierdzenie podziału chorych na
cztery kategorie z odpowiednimi
kolorami zastało opracowane i
zatwierdzone na Kongresie
Medycyny Stanów Nagłych i
Katastrof w Mainz w 1997 roku.

Traige - cele

Przydzielenie poszkodowanych
do grup w zależności od stopnia
zagrożenia życia, pilności
udzielenia pomocy oraz
kolejności transportu do szpitala

Traige - cele

Wyszukanie ofiar będących w stanie

zagrożenia życia, które bez

natychmiastowego udzielenia

pomocy umrą na miejscu zdarzenia.
Dostarczenie poszkodowanych do

szpitala w ciągu tzw. „złotej godziny”.
Ustalenie kolejności ewakuacji.

Traige - błędy

Największy błąd to zabranie pierwszej
napotkanej ofiary do najbliższego
szpitala.
Szybkie zakończenie segregacji –
segregacja to proces ciągły. Ocenę
poszkodowanych należy przeprowadzać,
co 15-30 minut, ponieważ ich stan może
się zmieniać.

Sposoby oceniania stopnia zagrożenia życia ofiary
wypadku powinny opierać się na:

• ciężkości doznanych przez nią obrażeń,
• ich wpływu na podstawowe czynności życiowe,
• cechach osobniczych poszkodowanego
(wiek, ogólny stan zdrowia),
• analizie mechanizmu, w jakim do tych obrażeń
doszło.
W latach 90 wprowadzono dwa modele triage`u.

Kryteria triage

Triage przesiewowy

(ang. Triage sieve) –

polega na szybkiej ocenie sytuacji przez ratownika przy
minimalnym badaniu i interwencji.

W pierwszym okresie udzielania pomocy ofiar jest dużo,
a mało osób pomagających. Jednocześnie jest to okres
krytyczny dla najciężej poszkodowanych. Dlatego trzeba
jak najszybciej dokonać ich wstępnej segregacji zwanej
przesiewową.
Segregacja

taka

nie

musi

koniecznie

być

przeprowadzana przez lekarzy.

Rodzaje triage

Triage medyczny tzw. re-triage

(ang. triage sort)
opierający się na pełnym badaniu lekarskim i ocenie
szans przeżycia ofiary wraz z wdrożeniem jej do
właściwego leczenia.

Rodzaje triage

Traige –

oznaczenia

Kolor czerwony – konieczna natychmiastowa

pomoc

Kolor żółty – konieczna szybka pomoc, nie

ma bezpośredniego zagrożenia życia,

możliwy transport do szpitala

Kolor zielony – lekkie obrażenia, możliwa

pomoc w terminie późniejszym

Kolor czarny – pomoc paliatywna –

poszkodowani bez szans lub zmarli

Kolor czerwony

I

o

pilności – przymus natychmiastowego

leczenia

Niebezpieczeństwo uduszenia się
Zatrzymanie akcji serca
Obfite krwawienie
Wstrząs
Zgorzel gazowa

Natychmiastowy transport

do szpitala

Śpiączka
Wstrząs
Ostra niewydolność oddechowa
Uraz klatki piersiowej
Krwawienie do jamy opłucnej
Tamponada serca, uraz piersiowo-brzuszny
Uraz części twarzowej czaszki

Kolor żółty

II

o

pilności – konieczność szybkiego leczenia

Otwarte złamania kończyn
Obrażenia klatki piersiowej
Obrażenia jamy brzusznej
Obrażenia układu moczowo-płciowego
Penetrujące obrażenia czaszkowo-mózgowe
Otwarte obrażenia rdzenia kręgowego
Ciężkie stany ogólnego wychłodzenia

Transport do szpitala w

drugiej kolejności

Krwotok do jamy brzusznej
Rozległe oparzenia
Zamknięty uraz głowy z zaburzeniami

świadomości
Uraz rdzenia kręgowego
Złamania kości długich
Duże rany i uszkodzenia mięśni

Kolor zielony

III

o

pilności – możliwe leczenie z opóźnieniem

 Małe rany tkanek miękkich
 Ustalone złamania zamknięte
 Złożone zwichnięcia

Opóźniony transport do

szpitala

Osoby oznaczone kolorem
zielonym są transportowane do
szpitala w ostatniej kolejności.

Systemy segregacji

Dla dorosłych

START (Simple Triage And Rapid Treatment)
Triage Sieve
CareFlight Triage
Manchester Triage System
Cruciform Triage System

Dla dzieci

Jump START
Paedriatric Triage Tape

Decyzja kogo należy ratować w pierwszej kolejności
budzi wiele kontrowersji.
Należy jednak pamiętać, iż nadmierne skupienie się
na ofiarach zakwalifikowanych do kodu „czarnego”,
zwiększyłoby liczbę ofiar śmiertelnych uprzednio
uznanych za „do odratowania”.

Segregacja to bardzo obciążające zadanie

• zdolność do samodzielnego chodzenia,

• drożność dróg oddechowych,

• częstość oddechów świadcząca o wydolności
oddechowej,

•szybkość nawrotu włośniczkowego – dla oceny
zagrożenia wstrząsem, a w ciężkich warunkach
pogodowych i złym oświetleniu

•zachowanie się tętna obwodowego i wygląd skóry,

• zdolność do wypełniania prostych poleceń
świadcząca o stanie świadomości

parametry oceny stanu zdrowia ofiar
w systemie START to:

START

Chory chodzący?

Czy oddycha po

udrożnieniu dróg

oddechowych?

TAK

Pomiędzy

10 a 30/min

NIE

Powyżej 30min

lub poniżej 10min

NIE

TAK

TAK

Tętno na tętnicy

promieniowej?

LUB

NIE

TAK

Czy spełnia polecenia?

NIE

TAK

Powrót

włośniczkowy?

Poniżej 2 s

Powyżej 2 s

Triage Sieve

system brytyjski

Oceniany parametr

Zimno lub słabe
oświetlenie

Kategoria traige

Chodzenie

Priorytet 3 – pomoc
opóźniona

Brak oddechu przy
udrożnionych drogach

oddechowych

Zmarły

Częstość oddechu
poniżej 10 lub powyżej
29/ min

Priorytet 1 – pomoc
natychmiastowa

Powrót włośniczkowy
poniżej 2 sekund

Tętno poniżej
120/min

Priorytet 2 – pomoc
pilna

Powrót włośniczkowy
powyżej 2 sekund

Tętno powyżej
120/min

Priorytet 1 – pomoc
natychmiastowa

CareFlight Triage

Chodzeni

e

Spełniani

e poleceń

Tętno na

tętnicy

promieniowej

Oddychanie po

udrożnieniu dróg

oddechowych

Oznaczenie

segregacyjne

Tak

Pomoc

opóźniona

Nie

Tak

Tak

Pomoc pilna

Nie

Tak

Nie

Pomoc

natychmiasto

wa

Nie

Nie

Tak

Pomoc

natychmiasto

wa

Nie

Nie

Nie

Osoba zmarła

lub uratowanie

niemożliwe

Jump START

Chory chodzący?

Czy oddycha po

udrożnieniu dróg

oddechowych?

TAK

Poniżej 40/min

NIE

Powyżej 40min

lub poniżej 15min

NIE

TAK

TAK

Tętno na tętnicy

promieniowej?

NIE

TAK

Stan świadomości?

Nie spełnia poleceń

Nieprzytomny

Nie reaguje na głos

Reakcja wyprostna na ból

Brak reakcji

Powrót

włośniczkowy?

Poniżej 2 s

Powyżej 2 s

Tętno na tętnicy

promieniowej?

NIE

TAK

Resuscytacja przez

przynajmniej 15 s

Czy oddycha?

TAK

NIE

Spełnia polecenia

Przytomny

Reaguje na głos

Reakcja zgięciowa na ból

Schemat AVPU

Wykorzystywany w schemacie JumpSTART
A– alert – pacjent reagujący
V – verbal – pacjent odpowiadający a
bodźce słowne
P – pain – pacjent odpowiadający a bodźce
bólowe
U – unresponsive – pacjent nie reagujący

Paedriatric Triage Tape

Swego rodzaju ściąga, która pozwala

dokładnie ocenić stan dziecka
Jest to wodoodporna taśma podzielona

na 4 segmenty

50-80 cm/ 3-10 kg
80-100 cm/ 11-18 kg
100-140 cm/ 19-32 kg
>140 cm/32kg

Paedriatric Triage Tape

Na taśmie umieszczony jest

schemat segregacji triage sieve w

zależności od wzrostu dziecka.
Po przyłożeniu taśmy do

ratowanego dziecka ratownik

postępuje wg schematu zawartego

w danym przedziale taśmy.

A – alleries – alergie

M – medicines – przyjmowane leki, szczególnie :

steroidy

leki przeciwkrzepliwe

leki cytotoksyczne

P – past medical history – przebyte choroby, szczególnie:

cukrzyca ,miażdżyca , inne choroby przewlekłe

AIDS

zapalenie wątroby

spożywanie alkoholu

szczepienie przeciwko tężcowi

L – last meal – godzina spożycia ostatniego posiłku

E – events leading to incident – okoliczności wypadku, szczególnie:

mechanizm urazu ,czas wystąpienia urazu, ocena

przedszpitalna

otoczenie miejsca wypadku

lokalizacja i rozmiary ran, skażenie ran, utrata krwi

Ocena chorego po urazie AMPLE

Wykorzystywany w schemacie JumpSTART
A – alert – pacjent reagując
V – verbal – pacjent odpowiadający a bodźce słowne
P – pain – pacjent odpowiadający a bodźce bólowe
U – unresponsive – pacjent nie reagujący

Schemat AVPU

Otwieranie oczu:

spontaniczne 4 punkty

na głos

3 punkty

na ból

2 punkty

nie występuje 1 punkt

Odpowiedź słowna:

Z orientacją miejsca, czasu ,własnej osoby

5 punktów

Mowa chaotyczna, uwaga zachowana

4 punkty

mowa niewłaściwa, bez związku lub krzyk

3 punkty

dźwięki niezrozumiałe, pojękiwanie

2 punkty

żadna

1 punkt

Odpowiedź ruchowa:

ruchy celowe

6 punktów

ruchy obronne na ból

5 punktów

ruchy ucieczki na ból

4 punkty

ruchy zgięcia na ból

3 punkty

ruchy prostowania na ból

2 punkty

brak reakcji

1 punkt

Skala GCS – Glasgow Coma Scale

Skala Trauma Score

KRYTERIUM OCENY LICZBA PKT

A. Częstość oddechów (ilość/min)
10 – 24 4
25 – 35 3
> 35 2
< 10 1
brak 0

B. Skurczowe ciśnienie krwi (mmHg)
> 90 4
70 – 90 3
50 – 70 2
< 50 1
brak 0

Skala Trauma Score

KRYTERIUM OCENY LICZBA PKT

C. Wysiłek oddechowy
prawidłowy 1
nadmierny 0

D. Czas powtórnego wypełniania kapilar (s)
< 2 2
> 2 1
brak 0

E. Wartość GCS (pkt)
14 – 15 5
11 – 13 4
8 – 10 3
5 – 7 2
3 – 4 1

Na podstawie skali TS można podzielić chorych

z obrażeniami na cztery grupy :

GR.1 (TS 4-12) – konieczna natychmiastowa pomoc; chorzy

z obrażeniami zagrażającymi życiu - kolor czerwony

GR. 2 (TS 13-15) - konieczna pilna pomoc; chorzy

z poważnymi obrażeniami, które będą wymagać leczenia,
nie zagrażają jednak życiu – kolor żółty

GR. 3 (TS 16) – konieczna pomoc odroczona; chorzy

z drobnymi obrażeniami, których leczenie można rozpocząć
z opóźnieniem – kolor zielony

GR. 4 (TS< 4) – postępowanie wyczekujące; chorzy z obrażeniami tak

poważnymi, że ich leczenie w warunkach ograniczonych możliwości

terapeutycznych zmniejsza szanse przeżycia innych chorych z

lżejszymi urazami – kolor niebieski

Zmarli – kolor biały

Prawdopodobieństwo przeżycia

w zależności od skali urazów:

WARTOŚĆ TS

PRAWDOPODOBIEŃSTWO PRZEŻYCIA W %

16

99

15

98

14

96

13

93

12

87

11

76

10

60

9

42

8

26

7

15

6

8

5

4

4

2

3

1

2

0

1

0

Przykłady oznaczeń

Przykłady oznaczeń

Zestawy do prowadzenia

segregacji

Zestawy do prowadzenia

segregacji

Zestawy do prowadzenia
segregacji