Żywienie dzieci w wieku
poniemowlęcym



Charakterystyka
posiłków



Normy żywienia



Produkty zalecane i
zabronione

Charakterystyka
organizmu dzieci w
wieku poniemowlęcym



Wiek poniemowlęcy trwający od początku pierwszego

do końca trzeciego roku życia jest okresem znacznych

przemian, zwłaszcza psychicznych. Rozwój fizyczny

przebiega mniej intensywnie. Zwalnia się tempo

wzrostu i przyrostu masy ciała. W drugim roku życia

przyrost masy ciała wynosi już tylko ok. 2 kg, a przyrost

wzrostu 12cm. W trzecim roku życia masa zwiększa się

także o ok. 2 kg, a wzrost zaledwie o 6 – 7 cm.

Zmniejszenie się przyrostu masy ciała spowodowane

jest słabym odkładaniem tkanki tłuszczowej oraz

nieznacznym jeszcze rozrostem mięśni i kośćca. Waga

ciała waha się w granicach 10,5 do 15kg, zaś wzrost 78

– 96 cm. Aby zapewnić małym dzieciom optymalne

warunku rozwoju, należy troszczyć się o ich właściwy

stan odżywienia

Zasady żywienia dzieci w
okresie poniemowlęcym –
wskazania ogólne



Dziecko w drugim roku życia znajduje się w okresie

przejściowym miedzy dietą niemowlęcą, a żywieniem

dziecka starszego. Dużą rolę w ustawieniu diety w tym

okresie odgrywa uzębienie dziecka. Dzieciom w okresie 1 – 2

lat, nie posiadającym jeszcze zębów przedtrzonowych,

należy w dalszym ciągu podawać potrawy rozdrobnione, a

więc: siekane, skrobane, drobno krajane, rozgniatane itp.

Należy jednak stopniowo przyzwyczajać je do gryzienia i

żucia, podając mu obok potraw w postaci rozdrobnionej

niektóre produkty w kawałkach, np. pieczywo, jabłka.

Wczesne przyzwyczajanie dzieci do gryzienia i żucia wpływa

dodatnio na rozwój szczęk i uzębienia dziecka. Posiłki

dziecka w drugim roku życia powinny być już bardzo

urozmaicone i to nie tylko pod względem asortymentu

produktów, ale także w odniesieniu do sposobu

przyrządzania.



Nadal jednak ważnym
elementem diety
pozostaje mleko. U dzieci
do 3. roku życia
korzystniejsze jest
podawanie mieszanek
mlecznych typu "junior"
niż pełnego mleka
krowiego. Mleko krowie
nie dostarcza bowiem
organizmowi małego
człowieka odpowiedniej
ilości witamin i
składników mineralnych.



Dziecko rozwijające się prawidłowo ma

już na początku trzeciego roku życia 20

zębów mlecznych, co bardzo ułatwia

jego żywienie. Wycofujemy w tym

okresie pokarmy papkowate i

przechodzimy na coraz mniejsze

rozdrobnienie potraw. Dzieci w tym

wieku mogą korzystać z wielu potraw

przeznaczonych dla całej rodziny, np. z

zup, potraw z warzyw, surówek, przy

nieznacznych zmianach dotyczących

np. podprawiania czy rozdrabniania.



Ilość posiłków w
drugim i trzecim
roku życia
zasadniczo
ograniczamy do 5
dziennie. W
przypadku kiedy
dziecko jest słabe i
ma małe łaknienie
wprowadzamy 6
posiłków dziennie

.



Sposób odżywiania ma ogromny wpływ na
rozwój i zdrowie dzieci. Nieodpowiednia ilość
składników mineralnych i witamin zawartych
w pożywieniu może być przyczyną wielu
chorób:



· krzywicy



· niedokrwistości



· próchnicy



· nadwagi bądź niedożywienia



· zaburzeń wzrostu



· zaburzeń hormonów



· osłabienia odporności organizmu na choroby

Normy dziennej racji
pokarmowej dla dzieci w
wieku poniemowlecym



· produkty zbożowe – 140g



· mleko i jego przetwory – 800g



· jaja – 50g



· mięso, wędliny, ryby – 70g



· masło i śmietana – 20g



· inne tłuszcze – 5g



· ziemniaki – 200g



· warzywa i owoce z wit. C – 160g



· warzywa i owoce z karotenem – 130g



· inne warzywa i owoce – 230g



· warzywa strączkowe – 3g



· cukier i słodycze – 40g

Przeciwwskazania diety



Zarówno w drugim jaki i trzecim roku życia dziecko

nie może otrzymywać potraw zbyt tłustych i ostrych

(tłuste mięso, wędliny, bardzo tłuste ryby, mięsa

wędzone, bigos, marynaty owocowe, przetwory

mięsne i rybne). Unikamy także potraw smażonych i

duszonych, choć od czasu do czasu możemy podać

np. smażone kotleciki z mięsa, ryby lub kaszy manny.

Należy również pamiętać, aby dzieci w tym okresie

nie otrzymywały pożywienia zbyt rozwodnionego, np.

dużej ilości zupy, kompotu, gdyż przez wprowadzenie

nadmiaru wody stwarzamy pozorne, chwilowe

uczucie nasycenia, a w rzeczywistości dziecko jest

niedokarmione i po krótkim czasie będzie głodne. Z

jadłospisu dzieci w wieku poniemowlęcym należy

całkowicie wykluczyć alkohol, kawę i mocną herbatę.

Kalorie, białka,
tłuszcze...



Dieta małego dziecka,
tak jak w innych etapach
życia, powinna zawierać
składniki pokarmowe
odpowiedniej jakości i
we właściwych ilościach.
Zalecane dzienne
spożycie energii u dzieci
wynosi około 1100-1200
kalorii w 2., a 1200-1300
kalorii w 3. roku życia.



Białko

jest niezbędne do prawidłowego

rozwoju fizycznego i psychicznego małego
dziecka, dostarczając około 12% dobowej liczby
kalorii. Każdego dnia dziecko powinno spożywać
około 33-39 gramów białka. Większość tego
zapotrzebowania pokrywa białko zwierzęce.
Dwulatkom należy codziennie podawać mięso,
najlepiej w formie gotowanej lub pieczonej, a
wędliny wprowadzamy w 3. roku życia. Dzieciom,
które wykazują dużą niechęć do mięsa, można
przygotowywać potrawy półmięsne (np. naleśniki
z mięsem, faszerowane mięsem jarzyny) lub
zastępować mięso zwierząt i drobiu jajami,
serem lub rybami.



Według najnowszych zaleceń lekarzy, ryby
morskie - takie jak łosoś, makrela, dorsz,
morszczuk czy mintaj, podawane w postaci
gotowanej w kompozycji z różnymi
jarzynami - można wprowadzać do
jadłospisu już w okresie poniemowlęcym.
Ryby są doskonałym źródłem
wysokowartościowego białka, a także
kwasów tłuszczowych, jodu, cynku, selenu
czy żelaza. Niekiedy jednak uczulają,
dlatego należy bacznie obserwować
reakcję organizmu malucha po spożyciu
dania rybnego.



Ponadto mięso ryb łatwo może zostać
skażone lub zarażone pasożytami - stąd
ryby powinny pochodzić ze znanego,
bezpiecznego źródła. Najkorzystniejsze
dla maluchów są zawierające ryby
środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia żywieniowego dla dzieci
(dawniej nazywane dietetycznymi
środkami spożywczymi dla dzieci),
spełniające wszystkie wymagania
zdrowej i bezpiecznej żywności.



Białka roślinne mają znacznie mniejszą
wartość odżywczą niż zwierzęce i
dlatego jedynie uzupełniają całkowitą
ilość białka w posiłkach małego dziecka.
Prawidłowe wykorzystanie białka z diety
jest uzależnione od jej właściwej
kaloryczności i zawartości innych
składników pokarmowych - tłuszczów,
węglowodanów, witamin i soli
mineralnych.



Dieta we wczesnym dzieciństwie powinna
nadal być bogata w tłuszcze. Prawidłowo
żywione dzieci każdego dnia spożywają
około 39-46 gramów tłuszczu, co stanowi
32% ich dobowego zapotrzebowania
energetycznego. Zalecane tłuszcze to
świeże masło dobrej jakości oraz oleje
roślinne o optymalnym składzie kwasów
tłuszczowych - sojowy, rzepakowy
niskoerukowy i oliwa z oliwek. Do
przygotowywania potraw duszonych i
smażonych poleca się używanie właśnie
oliwy z oliwek.



Doskonałym źródłem cennych dla
dziecięcego organizmu
długołańcuchowych
wielonienasyconych kwasów
tłuszczowych są opisane już ryby. Nie
należy natomiast podawać dzieciom do
3. roku życia żadnego rodzaju
margaryn. Zawierają one bowiem
szkodliwe dla zdrowia izomery "trans"
kwasów tłuszczowych.

Codzienna porcja
węglowodanów



Kolejną ważną grupę podstawowych

składników pokarmowych stanowią

węglowodany, które są głównym źródłem

energii w diecie małego dziecka -

zapewniają około 56% dobowego

zapotrzebowania energetycznego.

Zalecane dzienne spożycie węglowodanów

przez dwuletnie dzieci wynosi około 154-

168 gramów, a przez trzylatki - 168-182

gramy. Jednym z ważniejszych źródeł

węglowodanów nadal jest mleko i jego

przetwory, zawierające laktozę.



W wieku poniemowlęcym powinno

następować dalsze, stopniowe

rozszerzanie diety o węglowodany

złożone, pochodzące ze zbóż. Oprócz zbóż

bezglutenowych (ryżu, kukurydzy)

jadłospis zdrowego dziecka może zawierać

produkty wytwarzane z czterech

podstawowych zbóż uprawianych w

naszym kraju - pszenicy, żyta, jęczmienia,

owsa. Podawać je można w postaci mąki,

kaszy lub płatków owsianych. Warto

również wzbogacać dietę malucha o

pieczywo, zarówno białe jak i z pełnego

przemiału, oraz makarony .



Naturalnym źródłem ważnych dla organizmu
cukrów prostych - glukozy i fruktozy - są
warzywa i owoce. Zalecamy, aby małym
dzieciom podawać przecierowe soki owocowo-
warzywne, przygotowywane głównie z
produktów krajowych, a także owoce i
warzywa o różnym stopniu rozdrobnienia i
konsystencji (dostosowanych do możliwości
dziecka). Warto jednak pamiętać, że soki
owocowe nie mogą zastępować w diecie
pokarmów mlecznych. Nadmierne podawanie
soków owocowych dzieciom może prowadzić
do zahamowania procesów wzrastania i
rozwoju otyłości.



Zupy i papki jarzynowe, przyrządzane wraz
z produktami zbożowymi i różnego rodzaju
gatunkami mięsa, powinny być podawane
każdego dnia. W pierwszej kolejności
należy podawać maluchom warzywa
gotowane, ponieważ nie wszystkie
dwuletnie dzieci tolerują już surowe
jarzyny. A zatem ostrożnie wprowadzajmy
do jadłospisu naszych małych dzieci
surówki. Unikajmy również takich warzyw
jak szczaw, rabarbar czy szpinak,
ponieważ negatywnie wpływają one na
przyswajanie wapnia w organizmie.



Dieta we wczesnym dzieciństwie powinna być

dobrze zbilansowana pod względem

kalorycznym oraz niezbędnych składników

odżywczych. Staje się ona wartościowa wtedy,

gdy jest urozmaicona i zawiera produkty

spożywcze z wszystkich grup pokarmów. Trzeba

podawać małemu dziecku posiłki regularnie, o

stałych porach dnia i w ilościach przez nie

akceptowanych. Przy karmieniu małego dziecka

należy kierować się jego apetytem i

aktywnością ruchową, co pozwoli uchronić je

przed zaburzeniami odżywiania - zarówno

niedożywieniem, jak i nadwagą czy otyłością. I

jeszcze jedna rada, wcale nie najmniej istotna.

Podczas posiłków należy zapewnić maluchowi

spokój, stworzyć serdeczną atmosferę, która

sprawi, że podawany pokarm zostanie szybciej

zaakceptowany i zjedzony z radością.