Tok problemowy

Tok problemowy

,,Łatwiej jest ocenić umysł człowieka na podstawie jego

pytań, niż na podstawie jego odpowiedzi”
M. de Lewis

PROBLEM

–

trudność praktyczna i

teoretyczna, której rozwiązanie

zawdzięczamy własnej aktywności

badawczej



Istota nauczania problemowego –
nauczenie uczniów myślenia,
rozwiązywania problemów, ale też ich
odkrywania



Cel nauczania problemowego –
wspomaganie uczniów w nauce stawiania
pytań, poszukiwania odpowiedzi i
rozwiązań



Nauczyciel nie naucza, ale kieruje
procesem uczenia się (stawia uczniom
pytania oraz prowokuje do ich zadawania)



Wg W.Okonia uczniowie poprzez
samodzielne myślenie wdrażają się do
aktywnego poznania świata i
przysposabiają się do jego zmieniania

Rodzaj aktywności szukający odpowiedzi

na pytanie ,,Dlaczego”?



J. Kozielecki uważa, że chcąc przystosować się i

aktywnie zmieniać swoje skomplikowane otoczenie,

człowiek musi rozwiązać całe łańcuchy problemów.

Nauczanie problemowe w szkole stanowi silne

źródło motywacji dla uczniów, ale przy

uwzględnieniu strategii systematycznego

kształcenia ich umiejętności w tym zakresie.

Proponuje 3 techniki kształcenia umiejętności

rozwiązywania problemów:

1.

Technikę wskazówek słownych

2.

Technikę zadań pomocniczych opartych o transfer

3.

Technikę grupowego rozwiązywania problemów



Fazy rozwiązywania problemu wg J.
Kozieleckiego:

1.

Dostrzeganie problemu

2.

Analiza sytuacji problemowej

3.

Wytwarzanie pomysłów rozwiązywania

4.

Weryfikacja

5.

Ewentualny powrót do poprzednich faz



M. Czerwińska-Jasiewicz uważa, że
nauczanie problemowe sprzyja rozwijaniu
samodzielności uczniów, ich myślenia i
pobudza aktywność poznawczą.



W nauczaniu problemowym chodzi o
wytworzenie u uczniów postawy
badawczej



Uczeń ma być zaciekawiony rozwiązaniami
problemów, jakie przed nim stają



W zauważaniu i formułowaniu problemów
uczniowi powinien pomóc nauczyciel



Problemowi powinien towarzyszyć element
zdziwienia ucznia, który powinien
prowadzić do procesu stawiania hipotez
oraz ich weryfikacji

Lekcja problemowa



Tworzenie sytuacji problemowych



Formułowanie problemów



Formułowanie hipotez



Weryfikacja



Wyprowadzenie wniosków



Ocena

Tworzenie sytuacji problemowych



Wywołanie u uczniów zaciekawienia
danym zagadnieniem, pobudzenie ich
intelektu do poszukiwania rozwiązania

Formułowanie problemu



W każdym prawdziwym problemie
dydaktycznym musi być coś
niewiadomego, ale też coś wiadomego,
danego



Musi również istnieć warunek, który
określa jaki jest związek między
elementami niewiadomymi i danymi

Formułowanie hipotez



Wymaga od ucznia szczególnej aktywności
intelektualnej, praktycznej i emocjonalnej



Uczeń posługuje się: analizą,
porównaniem, abstrahowaniem,
syntetyzowaniem, wnioskowaniem



Rozwija inicjatywę i pomysłowość,
wyzwala spontaniczność i
niekonwencjonalność myślenia

Weryfikacja i sprawdzenie pracy ucznia



Ocena i wybór pomysłów rozwiązania



W nauczaniu problemowym sprawdzanie
osiągniętych wyników uczenia się nie
może ograniczać się tylko do kontroli i
oceny wiadomości, ale powinno odbywać
się w toku poszczególnych ogniw tego
typu zajęć

Metody problemowe



POGADANKA



DYSKUSJA



PRACA Z TEKSTEM



,,BURZA MÓZGÓW”



METODY SYTUACYJNE



METODA TRYBUNAŁU



METODY GIER DYDAKTYCZNYCH

Pogadanka



Polega na rozmowie nauczyciela z uczniem



Nauczyciel musi przewidzieć, jaką odpowiedź

ma uzyskać



Uczniowie muszą posiadać częściową wiedzę

na dany temat



Pytania najlepiej kierować do całej klasy



Należy unikać pytań rozpoczynających się

od ,,czy”; typy pytań, którymi posługujemy się

w pogadance:



Pytania przygotowawcze



Pytania naprowadzające



Pytania zbierające

Czy…?

Czy…?

Pogadanka - cd



Pogadanka w procesie dydaktycznym
może mieć trojaki charakter:

•

Pogadanka wstępna

•

Pogadanka jako metoda służąca do
opracowania tematu lekcji

•

Pogadanka utrwalająca

Dyskusja



Zbiorowe roztrząsanie określonego problemu

w celu poznania opinii w danej kwestii



Istotą jest szczera wymiana poglądów i próba

ich uzasadnienia



Przedmiotem dyskusji mogą być tylko te treści,

w stosunku do których zakładamy

zróżnicowanie poglądów



Dyskutantami mogą być te osoby, które mają

swoje zdanie na dany temat



Prowadzący dyskusję musi zapewnić

wszystkim dyskutującym równe prawa

Dyskusja - cd



Dyskutujący powinni w sposób właściwy
rozumieć ich prawo do wolności



Sposoby prowadzenia dyskusji :



Strategię pytań



Strategię twierdzeń

Dyskusja - cd

Odmiany dyskusji:

•

wielokrotna

•

obserwowana ( panelowa )

•

okrągłego stołu

•

seminaryjna

Dyskusja - cd

Etapy dyskusji:

1.

Przygotowanie do dyskusji

2.

Dyskusja właściwa

Lekcja prowadzona metodą dyskusji:

•

podanie tematu dyskusji

•

zagajenie

•

dyskusja właściwa

•

podsumowanie i wyciągnięcie wniosków

Metoda trybunału



Wyznaczanie sędziego, prokuratora, grupy
ławników, obrońców i oskarżycieli



Przy dokonywaniu osądu danego zjawiska,
zdarzenia, postawy danej osoby itp.

Metoda pracy z tekstem



Umiejętność łączenia z określonymi
symbolami odpowiednich własnych
procesów myślenia



Umiejętność wyszukiwania i dobierania
informacji potrzebnych nam w danej chwili



Uczy koncentracji uwagi, czytania ze
zrozumieniem, poszerza zakres słownictwa

Metoda pracy z tekstem - cd

Stopnie pracy z książką :

1.

Czytanie z objaśnieniami

2.

Czytanie samodzielne

3.

Studiowanie książki

Metody sytuacyjne



Wymagają od nauczyciela trafnie dobranego

przykładu przez np. przywołanie określonego

zdarzenia



Należy unikać jakichkolwiek komentarzy lub własnych

sugestii we wstępnej fazie lekcji



Uczniowie otrzymują odpowiednie polecenia

wymagające podjęcia pewnych decyzji, zajęcia

określonego stanowiska



Uczeń rozwija umiejętności myślenia takie jak:

analiza, porównanie, abstrahowanie, wyprowadzenie

wniosków redukcyjnych i indukcyjnych



Uczą poprawnego i logicznego myślenia,

wypracowania własnego poglądu, własnej oceny

analizowanego przypadku

,,Burza mózgów”



Lekcja prowadzona tą metodą zawiera :



Uświadomienie celu poszukiwania



Zgłaszanie pomysłów przez uczniów



Podział na grupy i przyporządkowywanie im

równej ilości zgłoszonych pomysłów



Analiza pomysłów przydzielonych grupom



Prezentacja najlepszych pomysłów każdej

grupy i ich uzasadnienie



Zapis najlepszych pomysłów



Dyskusja zespołowa nad wyborem tzw. super

pomysłu

Metody gier dydaktycznych



Zabawa połączona z uczeniem się



Kontrola i ocena uczniów może przebiegać
w formie dialogu



Zaletą jest wyeliminowanie lęku,
sprawdzenie wiadomości przybiera
charakter zabawy



Pozwalają w stosunkowo krótkim czasie
sprawdzić szeroki zakres materiału u dużej
grupy uczniów

Dziękujemy za uwagę



Bibliografia :

- M. Śnieżyński ,,Dialog Edukacyjny”

- referat ks. M.Babińskiego ,,Tok problemowy w

dydaktyce i metody aktywizujące z nim związane”

- F. Bereźnicki ,,Dydaktyka kształcenia ogólnego”



Wykonały :

- Anna Data

- Justyna Domagała

- Renata Kasperek