METODA

METODA

N.C.KEPHARTA

N.C.KEPHARTA

Metoda N. C. Kepharta

Metoda N. C. Kepharta

Program terapii psychomotorycznej przedstawiony przez N. C.

Program terapii psychomotorycznej przedstawiony przez N. C.

Kepharta ma na celu poprawę poziomu rozwoju dziecka, ale kładzie

Kepharta ma na celu poprawę poziomu rozwoju dziecka, ale kładzie

większy nacisk na konkretne wybiórcze zaburzenie, które zakłóca

większy nacisk na konkretne wybiórcze zaburzenie, które zakłóca

funkcjonowanie całości.

funkcjonowanie całości.

Metoda Kepharta ma duże znaczenie w procesie terapeutycznym

Metoda Kepharta ma duże znaczenie w procesie terapeutycznym

stosowanym wobec dzieci wykazujących zaburzenia rozwoju funkcji

stosowanym wobec dzieci wykazujących zaburzenia rozwoju funkcji

percepcyjno - motorycznych. Szczególnie ważne jest doskonalenie

percepcyjno - motorycznych. Szczególnie ważne jest doskonalenie

mechanizmu percepcyjno - motorycznego, kojarzenie danych

mechanizmu percepcyjno - motorycznego, kojarzenie danych

sensorycznych z ruchowymi, bowiem pozwoli to sprostać

sensorycznych z ruchowymi, bowiem pozwoli to sprostać

różnorodnym wymogom sytuacji. Stąd też dziecko od

różnorodnym wymogom sytuacji. Stąd też dziecko od

najwcześniejszych lat powinno manipulować rzeczami i własnym

najwcześniejszych lat powinno manipulować rzeczami i własnym

ciałem. Musi ono między innymi wypróbować wszystkie możliwe

ciałem. Musi ono między innymi wypróbować wszystkie możliwe

reakcji mięśniowe, do których jest zdolne. Wiąże się to z

reakcji mięśniowe, do których jest zdolne. Wiąże się to z

odkrywaniem zakresu swoich możliwości ruchowych.

odkrywaniem zakresu swoich możliwości ruchowych.

W metodzie tej istotne jest uświadomienie dzieciom, że:

W metodzie tej istotne jest uświadomienie dzieciom, że:



percepcja wzrokowa pozwala poznać zasady ruchu ( pobudzenie związków

percepcja wzrokowa pozwala poznać zasady ruchu ( pobudzenie związków

między percepcją wzrokową a ruchem)

między percepcją wzrokową a ruchem)



pełne powiązanie działalności wzrokowej z percepcją wzrokową, tak aby

pełne powiązanie działalności wzrokowej z percepcją wzrokową, tak aby

można było ją wykorzystać w sytuacjach zupełnie nowych

można było ją wykorzystać w sytuacjach zupełnie nowych



dzieci muszą rozwijać sprawność ruchową przez rozmaite manipulacje

dzieci muszą rozwijać sprawność ruchową przez rozmaite manipulacje



powinny w manipulacje włączyć stopniowo percepcję wzrokową

powinny w manipulacje włączyć stopniowo percepcję wzrokową



percepcja wzrokowa ma dać kontrolę nad tym co dzieci wykonują

percepcja wzrokowa ma dać kontrolę nad tym co dzieci wykonują



dziecko odkrywa zakres swoich możliwości.

dziecko odkrywa zakres swoich możliwości.



Zanim dziecko rozpocznie edukację szkolną należy dostarczyć mu takich

Zanim dziecko rozpocznie edukację szkolną należy dostarczyć mu takich

działań percepcyjno – motorycznych, które pozwolą na lepszą orientację we

działań percepcyjno – motorycznych, które pozwolą na lepszą orientację we

własnych możliwościach a jednocześnie ćwiczyć to, co sprawia mu

własnych możliwościach a jednocześnie ćwiczyć to, co sprawia mu

trudności.

trudności.



Kephart uważa, że w każdym stadium rozwoju dziecka konieczna jest

Kephart uważa, że w każdym stadium rozwoju dziecka konieczna jest

ogromna ilość doświadczeń, które winny być projektowane przez samo

ogromna ilość doświadczeń, które winny być projektowane przez samo

dziecko. Tymczasem współczesna cywilizacja choć wymaga od dziecka

dziecko. Tymczasem współczesna cywilizacja choć wymaga od dziecka

uczenia się wielu rzeczy, to jednocześnie zmniejsza możliwość ćwiczeń

uczenia się wielu rzeczy, to jednocześnie zmniejsza możliwość ćwiczeń

podstawowych

podstawowych



W koncepcji autora akcentowana jest teza, że nie należy traktować

W koncepcji autora akcentowana jest teza, że nie należy traktować

oddzielnie dwóch procesów: odbioru wrażeń zmysłowych (doznania

oddzielnie dwóch procesów: odbioru wrażeń zmysłowych (doznania

percepcyjne) i przekazywania impulsów nerwowych (reakcje ruchowe).

percepcyjne) i przekazywania impulsów nerwowych (reakcje ruchowe).

Czynności percepcyjne i motoryczne muszą być traktowane jako jedność

Czynności percepcyjne i motoryczne muszą być traktowane jako jedność

percepcyjno - motoryczna.

percepcyjno - motoryczna.



Celem metody jest wykrycie w zakresie jakich sprawności nastąpiło

Celem metody jest wykrycie w zakresie jakich sprawności nastąpiło

"załamanie procesu rozwojowego".

"załamanie procesu rozwojowego".



Kephart twierdzi, że dzieci muszą rozwijać się przez różnorodne ćwiczenia

Kephart twierdzi, że dzieci muszą rozwijać się przez różnorodne ćwiczenia

praktyczne., w tym celu proponuje zestaw ćwiczeń do rozpoznania

praktyczne., w tym celu proponuje zestaw ćwiczeń do rozpoznania

zaburzeń percepcyjno - motorycznych.

zaburzeń percepcyjno - motorycznych.

Zestaw ćwiczeń do rozpoznania zaburzeń

Zestaw ćwiczeń do rozpoznania zaburzeń

percepcyjno - motorycznych

percepcyjno - motorycznych

1. Ćwiczenia na równoważni (posuwanie się do przodu, do tyłu, bokiem).

1. Ćwiczenia na równoważni (posuwanie się do przodu, do tyłu, bokiem).

2. Skakanie (skoki obunóż, na prawej nodze, na lewej nodze, przeskakiwanie

2. Skakanie (skoki obunóż, na prawej nodze, na lewej nodze, przeskakiwanie

z jednej nogi na drugą, podskoki).

z jednej nogi na drugą, podskoki).

3. Rozpoznawanie części swojego ciała ( ćwiczenia typu: dotknij swoich oczu,

3. Rozpoznawanie części swojego ciała ( ćwiczenia typu: dotknij swoich oczu,

nogi...itd.).

nogi...itd.).

4. Naśladowanie ruchów (dotyczy ruchów ramion: jednostronnych,

4. Naśladowanie ruchów (dotyczy ruchów ramion: jednostronnych,

obustronnych i ruchów krzyżujących się).

obustronnych i ruchów krzyżujących się).

5. Ćwiczenia z przeszkodami (przejście nad przeszkodą sięgającą kolan, pod

5. Ćwiczenia z przeszkodami (przejście nad przeszkodą sięgającą kolan, pod

przeszkodą, przesuwanie się przez wąski otwór, itp.).

przeszkodą, przesuwanie się przez wąski otwór, itp.).

6.„Chodzenie po kamieniach” (dziecko chodzi po ułożonych 10
kwadratach czerwonych i 10 czarnych, lewą nogą po czarnych, prawą
nogą po czerwonych).

7. „Orły na śniegu” (zestaw ćwiczeń obejmujących ruchy ramion i nóg
w pozycji leżącej, wykonywane na polecenie terapeuty).

8. Ćwiczenia na tablicy (obejmują one rysowanie koła, linii

8. Ćwiczenia na tablicy (obejmują one rysowanie koła, linii

poprzecznych, linii pionowych).

poprzecznych, linii pionowych).

9. Wodzenie oczami ( poziome, pionowe, po przekątnych, koliste),

9. Wodzenie oczami ( poziome, pionowe, po przekątnych, koliste),

10. Ćwiczenia wzrokowej znajomości kształtów ( przerysowywanie

10. Ćwiczenia wzrokowej znajomości kształtów ( przerysowywanie

prostych figur geometrycznych, takich jak: koło, kwadrat, romb,

prostych figur geometrycznych, takich jak: koło, kwadrat, romb,

trójkąt, itp.).

trójkąt, itp.).

11. Testy Krausa -Webera (testy mierzące minimalną sprawność

11. Testy Krausa -Webera (testy mierzące minimalną sprawność

mięśniową

mięśniową

).

).

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE ROZWÓJ

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE ROZWÓJ

PERCEPCYJNO-MOTORYCZNY

PERCEPCYJNO-MOTORYCZNY

1. Zabawa zegarowa - dziecko staje wobec zadania jednoczesnego

zorientowania obu części ciała na określony kierunek ruchu. Do jej
przeprowadzenia potrzebne jest umieszczenie na tablicy ośmiu
ponumerowanych punktów równomiernie rozłożonych na obwodzie koła.
Istota zabawy polega na przemieszczaniu rąk rozłożonych na podanych
cyfrach na inne cyfry wskazane przez nauczyciela. Autor proponuje szereg
kombinacji ruchów: ruch przeciwstawny, równoległy, krzyżowy, ruch od
środka na zewnątrz, ruch wzdłuż linii przecinających się.

2. Leniwa ósemka - na tablicy narysowana jest cyfra osiem, w pozycji

poziomej. nauczyciel prosi dziecko o prowadzenie ręką po tej figurze linii
ciągłej bez odrywania kredy od tablicy.
Zachęca się, aby ćwiczenia były wykonywane lewą i prawą ręką.

3. Równoważnia - ćwiczenia wykonywane na ławeczce mają rozwinąć

równowagę dynamiczną i przyczynić się do wyrobienia lateralizacji i
znajomości kierunku. Ćwiczenia obejmują: posuwanie się do przodu, do
tyłu, bokiem, zawracanie i odbijanie się, przejście przodem i tyłem

4. Rytmy - należy łączyć jednocześnie rytmy słuchowe z dotykowymi i

kinestetycznymi. Należy rozpocząć od wybijania rytmów tylko jedną stroną
ciała, pomocą może być bębenek. Dziecko opanowuje rytmy regularne i
nieregularne.

Kolejną grupą ćwiczeń Kepharta są ćwiczenia kontroli

Kolejną grupą ćwiczeń Kepharta są ćwiczenia kontroli

wzrokowej.

wzrokowej.

Istotą ćwiczeń jest przesuwanie celu przed dzieckiem, który

Istotą ćwiczeń jest przesuwanie celu przed dzieckiem, który

dziecko powinno śledzić wzrokiem. Obserwuje się przy tym, czy

dziecko powinno śledzić wzrokiem. Obserwuje się przy tym, czy

śledzi ono cel, czy jego oczy przesuwają się płynnie i w sposób

śledzi ono cel, czy jego oczy przesuwają się płynnie i w sposób

skoordynowany.

skoordynowany.

Kephart wyróżnia następujące etapy ćwiczeń:

Kephart wyróżnia następujące etapy ćwiczeń:

- wodzenie poziome

- wodzenie poziome

- wodzenie pionowe

- wodzenie pionowe

- wodzenie po przekątnych

- wodzenie po przekątnych

- wodzenie koliste

- wodzenie koliste

- ćwiczenie jednego oka.

- ćwiczenie jednego oka.

- zabawy i gry z piłką

- zabawy i gry z piłką

Ostatnią grupą ćwiczeń zawartych w metodzie

Ostatnią grupą ćwiczeń zawartych w metodzie

Kepharta są ćwiczenia percepcji kształtów.

Kepharta są ćwiczenia percepcji kształtów.

Autor proponuje następujące ćwiczenia:

Autor proponuje następujące ćwiczenia:

1. Łamigłówki obrazkowe, w których centralną postacią powinien

1. Łamigłówki obrazkowe, w których centralną postacią powinien

być człowiek ( chodzi o utrwalenie schematu ciała ludzkiego).

być człowiek ( chodzi o utrwalenie schematu ciała ludzkiego).

2. Układanki z patyków według wzorów najczęściej w postaci figur

2. Układanki z patyków według wzorów najczęściej w postaci figur

geometrycznych pozbawionych treści. Stosuje się również

geometrycznych pozbawionych treści. Stosuje się również

układanie z pamięci.

układanie z pamięci.

3. Kształty geometryczne z kołeczków wkładanych w otwory

3. Kształty geometryczne z kołeczków wkładanych w otwory

tablicy.

tablicy.

Podobnie jak poprzednio stosuje się układanie z pamięci.

Podobnie jak poprzednio stosuje się układanie z pamięci.

Dobór ćwiczeń zależy od umiejętności dziecka w tych zakresach.

Dobór ćwiczeń zależy od umiejętności dziecka w tych zakresach.

Trzeba zaczynać od zadań łatwych i stopniowo przechodzić do

Trzeba zaczynać od zadań łatwych i stopniowo przechodzić do

coraz trudniejszych a także dostosować je do możliwości dzieci.

coraz trudniejszych a także dostosować je do możliwości dzieci.

W krótkich wskazaniach dla prowadzących ćwiczenia autor podaje

W krótkich wskazaniach dla prowadzących ćwiczenia autor podaje

kilka zasad, których przestrzeganie w terapii dziecka uważa za

kilka zasad, których przestrzeganie w terapii dziecka uważa za

korzystne:

korzystne:



Początkowe ćwiczenia należy dostosować do aktualnego poziomu

Początkowe ćwiczenia należy dostosować do aktualnego poziomu

sprawności dziecka, szybko przechodząc do trudniejszych zadań.

sprawności dziecka, szybko przechodząc do trudniejszych zadań.

Nie należy natomiast rozpoczynać ćwiczeń od przewyższających

Nie należy natomiast rozpoczynać ćwiczeń od przewyższających

poziom dziecka, gdyż wiąże się to z narażeniem go na

poziom dziecka, gdyż wiąże się to z narażeniem go na

przeżywanie frustracji.

przeżywanie frustracji.



Ćwiczenia wymagające bardziej skomplikowanych sprawności

Ćwiczenia wymagające bardziej skomplikowanych sprawności

powinny być poprzedzone ćwiczeniami o bardziej podstawowych

powinny być poprzedzone ćwiczeniami o bardziej podstawowych

sprawnościach, na przykład ćwiczenia percepcji kształtów będą

sprawnościach, na przykład ćwiczenia percepcji kształtów będą

łatwiejsze, jeśli dziecko uzyska wcześniej sprawność sensoryczno-

łatwiejsze, jeśli dziecko uzyska wcześniej sprawność sensoryczno-

motoryczną i opanuje kontrolę wzrokową. Nie oznacza to jednak

motoryczną i opanuje kontrolę wzrokową. Nie oznacza to jednak

konieczności wcześniejszego doprowadzenia dziecka do

konieczności wcześniejszego doprowadzenia dziecka do

całkowitego opanowania podstawowych sprawności, wystarczy

całkowitego opanowania podstawowych sprawności, wystarczy

pewien stopień ich wyćwiczenia (Kephart nie określa tego

pewien stopień ich wyćwiczenia (Kephart nie określa tego

precyzyjnie, mówi o minimalnej dozie bardziej podstawowych

precyzyjnie, mówi o minimalnej dozie bardziej podstawowych

zdolności).

zdolności).



Żadna z metod nie jest celem sama w sobie. Każde ćwiczenie ma

Żadna z metod nie jest celem sama w sobie. Każde ćwiczenie ma

nauczyć dziecko pewnych uogólnionych sprawności i zdolności

nauczyć dziecko pewnych uogólnionych sprawności i zdolności

(równoważni nie stosuje się po to, aby nauczyć dziecko chodzenia

(równoważni nie stosuje się po to, aby nauczyć dziecko chodzenia

po szynie, lecz by nauczyć je równowagi i lateralizacji).

po szynie, lecz by nauczyć je równowagi i lateralizacji).