Interpretacja wyników

Interpretacja wyników

badań

badań

laboratoryjnych

laboratoryjnych

Klinika Propedeutyki Pediatrii i

Klinika Propedeutyki Pediatrii i

Chorób Metabolicznych Kości

Chorób Metabolicznych Kości

Materiały dla studentów

Materiały dla studentów

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej



Na czczo, rano (po posiłku narasta

Na czczo, rano (po posiłku narasta

liczba leukocytów)

liczba leukocytów)



Pomocne badanie w rozpoznawaniu

Pomocne badanie w rozpoznawaniu

chorób tj. niedokrwistość, skazy

chorób tj. niedokrwistość, skazy

krwotoczne, zakażenia, choroby

krwotoczne, zakażenia, choroby

zapalne czy rozrostowe

zapalne czy rozrostowe

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

infekcja

infekcja

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

infekcja

infekcja

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

Cechy charakterystyczne w okresie

Cechy charakterystyczne w okresie

poporodowym:

poporodowym:



obecność form młodych w układzie czerwono-

obecność form młodych w układzie czerwono-

i biało-krwinkowym (erytroblasty, mieloblasty,

i biało-krwinkowym (erytroblasty, mieloblasty,

promielocyty)

promielocyty)



poliglobulia

poliglobulia



nasilone procesy tworzenia krwinek

nasilone procesy tworzenia krwinek

(duża liczba retikulocytów oraz obecność

(duża liczba retikulocytów oraz obecność

erytroblastów)

erytroblastów)



wysokie stężenie erytropoetyny w surowicy krwi

wysokie stężenie erytropoetyny w surowicy krwi



wysokie wartości krwinek białych (skutek

wysokie wartości krwinek białych (skutek

stymulacji przez stres porodowy)

stymulacji przez stres porodowy)

3 doba życia morfologia „noworodkowa”

przed skrzyżowaniem

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

Cechy charakterystyczne w pierwszych

Cechy charakterystyczne w pierwszych

dniach życia

dniach życia



Znika przesunięcie „w lewo” (brak

Znika przesunięcie „w lewo” (brak

form młodych) w obrazie czerwono

form młodych) w obrazie czerwono

i białokrwinkowym

i białokrwinkowym



Liczba krwinek białych ok. 5 doby

Liczba krwinek białych ok. 5 doby

życia zmniejsza się nawet do połowy

życia zmniejsza się nawet do połowy

wartości wyjściowej

wartości wyjściowej

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

2 TYDZIEŃ ŻYCIA

2 TYDZIEŃ ŻYCIA



Zwiększenie liczby limfocytów

Zwiększenie liczby limfocytów



Zmniejszenie liczby neutrofilów

Zmniejszenie liczby neutrofilów



„

„

pierwsze skrzyżowanie” -

pierwsze skrzyżowanie” -

wyrównanie procentowego stosunku

wyrównanie procentowego stosunku

limfocytów do neutrofilów

limfocytów do neutrofilów



Zwiększenie liczby monocytów

Zwiększenie liczby monocytów

Morfologia krwi obwodowej

I skrzyżowanie

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

1-2 MIESIĄC ŻYCIA

1-2 MIESIĄC ŻYCIA

okres „niedokrwistości fizjologicznej

okres „niedokrwistości fizjologicznej

pierwszego kwartału”

pierwszego kwartału”



Znaczne zmniejszanie się stężenia

Znaczne zmniejszanie się stężenia

hemoglobiny i liczby krwinek czerwonych

hemoglobiny i liczby krwinek czerwonych

(zbyt małe tworzenie krwinek w stosunku do

(zbyt małe tworzenie krwinek w stosunku do

szybkiego przyrostu masy ciała i objętości

szybkiego przyrostu masy ciała i objętości

krwi krążącej)

krwi krążącej)



Niskie stężenie erytropoetyny

Niskie stężenie erytropoetyny



Obniżenie liczby retikulocytów

Obniżenie liczby retikulocytów

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

3-6 MIESIĄC ŻYCIA

3-6 MIESIĄC ŻYCIA

okres „fizjologicznej niedokrwistości

okres „fizjologicznej niedokrwistości

niedobarwliwej”

niedobarwliwej”



Dalsze obniżanie się stężenia

Dalsze obniżanie się stężenia

hemoglobiny przy wysokiej erytropoezie

hemoglobiny przy wysokiej erytropoezie

(retikulocyty 1,2-2,5 %)

(retikulocyty 1,2-2,5 %)



Dysproporcja między niską wartością

Dysproporcja między niską wartością

hemoglobiny a wysoką wartością

hemoglobiny a wysoką wartością

hematokrytu

hematokrytu



Krwinki niedobarwliwe i małe

Krwinki niedobarwliwe i małe

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

NIEMOWLĘTA I MAŁE DZIECI

NIEMOWLĘTA I MAŁE DZIECI



Ogólna liczba leukocytów wyższa niż u

Ogólna liczba leukocytów wyższa niż u

dorosłych (od 5 do 12 tys/mm3)

dorosłych (od 5 do 12 tys/mm3)



Przewaga limfocytów we wzorze

Przewaga limfocytów we wzorze

odsetkowym (40-70%).najwyższe wartości

odsetkowym (40-70%).najwyższe wartości

między 2. a 10. miesiącem życia –

między 2. a 10. miesiącem życia –

„

„

fizjologiczna limfocytoza

fizjologiczna limfocytoza

”

”

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

WIEK PRZEDSZKOLNY

WIEK PRZEDSZKOLNY



Powolne zmniejszanie liczby

Powolne zmniejszanie liczby

limfocytów we krwi obwodowej

limfocytów we krwi obwodowej



Tzw. „

Tzw. „

drugie skrzyżowanie

drugie skrzyżowanie

”

”

wyrównanie liczby limfocytów i

wyrównanie liczby limfocytów i

neutrofilów przypada między 4 a 6

neutrofilów przypada między 4 a 6

r.ż.

r.ż.

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

Pierwsze skrzyżowanie

Drugie skrzyżowanie

Morfologia krwi obwodowej

Morfologia krwi obwodowej

wiek

wiek

Hb g/dl

Hb g/dl

Htk %

Htk %

Retikulo

Retikulo

cyty %

cyty %

WBC w

WBC w

mm3

mm3

Neutrofi

Neutrofi

le

le

Limfocy

Limfocy

ty

ty

Kwaso-

Kwaso-

chłonne

chłonne

monocy

monocy

ty

ty

Krew

Krew

pępowi

pępowi

nowa

nowa

16,8

16,8

(13,7-

(13,7-

20,1)

20,1)

55

55

(45-65)

(45-65)

5,0

5,0

18 000

18 000

(9000-

(9000-

30000)

30000)

61 (40-

61 (40-

80)

80)

31

31

2

2

6

6

2

2

tydzień

tydzień

16,5

16,5

(13-20)

(13-20)

50 (42-

50 (42-

66)

66)

1,0

1,0

12000

12000

(5000-

(5000-

21000)

21000)

40

40

48

48

3

3

9

9

3.

3.

miesiąc

miesiąc

12,0

12,0

36

36

(31-41)

(31-41)

1,0

1,0

12 000

12 000

(6000-

(6000-

18000)

18000)

30

30

63

63

2

2

5

5

6 mc-6

6 mc-6

lat

lat

12

12

(9,5-

(9,5-

14,5)

14,5)

37 (33-

37 (33-

42)

42)

1,0

1,0

10 000

10 000

(6000-

(6000-

15000)

15000)

45

45

48

48

2

2

5

5

7-12 lat

7-12 lat

13 (11-

13 (11-

16)

16)

38

38

(34-40)

(34-40)

1,0

1,0

8000

8000

(4500-

(4500-

13500)

13500)

55

55

38

38

2

2

5

5

Morfologia krwi obwodowej

Pancytopenia po cyklu

chemioterapii

Morfologia krwi obwodowej

Dodatkowo pojawiła się
infekcja

Morfologia krwi obwodowej

Niedokrwistość śródinfekcyjna

Morfologia krwi obwodowej

Ten sam pacjent po zastosowaniu leków
krwiotwórczych

Mocz - Badanie Ogólne

Mocz - Badanie Ogólne

Prawidłowy sposób pobrania materiału

Prawidłowy sposób pobrania materiału



do czystego naczynia / u niemowląt

do czystego naczynia / u niemowląt

do podklejonego specjalnego

do podklejonego specjalnego

woreczka

woreczka



po starannym umyciu dziecka pod

po starannym umyciu dziecka pod

bieżącą wodą

bieżącą wodą



u chłopców konieczne jest

u chłopców konieczne jest

odprowadzenie napletka

odprowadzenie napletka



barwa

barwa



odczyn (pH)

odczyn (pH)



obecność białka, cukru, bilirubiny,

obecność białka, cukru, bilirubiny,

urobilinogenu, ciał ketonowych, krwi

urobilinogenu, ciał ketonowych, krwi



badanie mikroskopowe osadu

badanie mikroskopowe osadu

Mocz - Badanie Ogólne

Mocz - Badanie Ogólne

norma

norma

:

:

prawie bezbarwny

prawie bezbarwny

–

–

ciemnożółty

ciemnożółty

zmiana zabarwienia związana z:

zmiana zabarwienia związana z:

•

dietą np.: różowe po spożyciu

dietą np.: różowe po spożyciu

buraków

buraków

•

stosowanie leków

stosowanie leków

barwa moczu

barwa moczu



mocz od początku

mocz od początku

mętny

mętny

•

zakażenia układu moczowego

zakażenia układu moczowego

•

duża ilość moczanów

duża ilość moczanów



mocz barwy od

mocz barwy od

pomarańczowej do brunatnej

pomarańczowej do brunatnej

•

gorączka

gorączka

•

odwodnienie

odwodnienie

•

niedokrwistość hemolityczna

niedokrwistość hemolityczna



mocz barwy

mocz barwy

czerwonej

czerwonej

•

hematuria (erytrocyturia)

hematuria (erytrocyturia)

•

hemoglobinurii

hemoglobinurii



mocz barwy

mocz barwy

ciemnobrązowej

ciemnobrązowej

•

wydalanie bilirubiny w żółtaczce miąższowej lub

wydalanie bilirubiny w żółtaczce miąższowej lub

zaporowej

zaporowej

odczyn (pH)

odczyn (pH)

norma

norma

:

:

lekko kwaśny, pH 6,2

lekko kwaśny, pH 6,2

±

±

0,5

0,5

zwiększenie pH

zwiększenie pH

zakażenie dróg moczowych

zakażenie dróg moczowych

dieta wegetariańska

dieta wegetariańska

norma

norma

:

:

do 150 mg/db

do 150 mg/db



w czasie gorączki

w czasie gorączki



po wysiłku

po wysiłku



wynik postawy stojącej

wynik postawy stojącej

(białkomocz ortostatyczny)

(białkomocz ortostatyczny)

białko

białko

glukoza

glukoza

norma

norma

:

:

nieobecna (nb.)

nieobecna (nb.)

Glikozuria

Glikozuria

= obecność glukozy w moczu

= obecność glukozy w moczu

wskazuje na

wskazuje na

•

zwiększone stężenie glukozy we krwi

zwiększone stężenie glukozy we krwi

(przyczyna poza nerkowa)

(przyczyna poza nerkowa)

•

uszkodzenie kanalika bliższego (przyczyna

uszkodzenie kanalika bliższego (przyczyna

nerkowa)

nerkowa)

norma

norma

:

:

bilirubina: (–)

bilirubina: (–)

urobilinogen: (+)

urobilinogen: (+)



brak urobilinogenu żółtaczka

brak urobilinogenu żółtaczka

zaporowa

zaporowa



wzmożone wydalanie urobilinogenu

wzmożone wydalanie urobilinogenu

zwiększona hemoliza

zwiększona hemoliza

uszkodzenie komórki wątrobowej

uszkodzenie komórki wątrobowej

bilirubina i urobilinogen

bilirubina i urobilinogen

norma

norma

:

:

nieobecne (nb.)

nieobecne (nb.)

Ketonuria

Ketonuria



cukrzyca

cukrzyca



głodzenie

głodzenie



uporczywe wymioty

uporczywe wymioty

ciała ketonowe

norma:

norma:

niewielka liczba komórek

niewielka liczba komórek

i innych elementów upostaciowanych

i innych elementów upostaciowanych

(np. pojedyncze wałeczki szkliste)

(np. pojedyncze wałeczki szkliste)

badanie mikroskopowe

badanie mikroskopowe

odwirowanego osadu

odwirowanego osadu

Leukocyturia

Leukocyturia

:

:

zakażenie dróg moczowych

zakażenie dróg moczowych

Hematuria

Hematuria

(erytrocyturia)

(erytrocyturia)

choroby nerek

choroby nerek

nieprawidłowości w drogach moczowych

nieprawidłowości w drogach moczowych

Wałeczki

Wałeczki

(skoagulowane białko, odlewy

(skoagulowane białko, odlewy

kanalików)

kanalików)

białkomocz

białkomocz

badanie mikroskopowe

badanie mikroskopowe

odwirowanego osadu

odwirowanego osadu

Sposób pobrania:

Sposób pobrania:



metoda środkowego

metoda środkowego

strumienia

strumienia



cewnikowanie

cewnikowanie



nakłucie nadłonowe

nakłucie nadłonowe

Mocz - Badanie

Mocz - Badanie

Bakteriologiczne

Bakteriologiczne

BAKTERIOMOCZ:

10

3

– 10

4

/ ml zanieczyszczenie

10

4

– 10

5

/ ml

zakażenie

> 10

5

/ml

znamienny

bakteriomocz

Mocz - Badanie Ogólne

Mocz - Badanie Ogólne

Wartości elektrolitów w surowicy u dzieci

Wartości elektrolitów w surowicy u dzieci

Rodzaj

Rodzaj

jonu

jonu

Zakres wartości referencyjnych dla dzieci

Zakres wartości referencyjnych dla dzieci

Jednostki tradycyjne

Jednostki tradycyjne

Jednostki

Jednostki

międzynarodowe SI

międzynarodowe SI

sód (Na)

sód (Na)

135 – 145 mEq/l

135 – 145 mEq/l

135 – 145 mmol/l

135 – 145 mmol/l

potas (K)

potas (K)

3,6 – 5,5 mEq/l

3,6 – 5,5 mEq/l

3,6 – 5,5 mmol/l

3,6 – 5,5 mmol/l

wapń (Ca)

wapń (Ca)

całkowity

całkowity

9,0 – 10,5 mg/dl

9,0 – 10,5 mg/dl

(noworodki dolna granica

(noworodki dolna granica

8,8)

8,8)

2,25 – 2,62 mmol/l

2,25 – 2,62 mmol/l

(noworodki dolna

(noworodki dolna

granica 2,15)

granica 2,15)

wapń

wapń

zjonizowan

zjonizowan

y (Ca++)

y (Ca++)

4,8 – 4,92 mg/dl

4,8 – 4,92 mg/dl

1,12 – 1,23 mmol/l

1,12 – 1,23 mmol/l

fosfor

fosfor

nieorganic

nieorganic

zny (P)

zny (P)

3,5 – 7,0 mg/dl

3,5 – 7,0 mg/dl

noworodki: 5 – 7

noworodki: 5 – 7

niemowlęta: 4-7

niemowlęta: 4-7

dzieci starsze: 3,5 – 5,5

dzieci starsze: 3,5 – 5,5

1,13 – 2,26 mmol/l

1,13 – 2,26 mmol/l

noworodki: 1,61 – 2,26

noworodki: 1,61 – 2,26

niemowlęta: 1,29 – 2,26

niemowlęta: 1,29 – 2,26

dzieci starsze: 1,13 –

dzieci starsze: 1,13 –

1,78

1,78

magnez

magnez

(Mg)

(Mg)

1,9 – 2, mg/dl

1,9 – 2, mg/dl

0,78 – 1,09

0,78 – 1,09

Hiponatremia <135mmol/l

Hiponatremia <135mmol/l

Jest wyrazem względnego nadmiaru

Jest wyrazem względnego nadmiaru

wody w stosunku do sodu.

wody w stosunku do sodu.

Przyczyny:

Przyczyny:



z odwodnienia

z odwodnienia

duża utrata Na i wody

duża utrata Na i wody



z prawidłowym uwodnieniem

z prawidłowym uwodnieniem

nadmierne wydzielanie hormonu

nadmierne wydzielanie hormonu

antydiuretycznego

antydiuretycznego

wpływ niektórych leków

wpływ niektórych leków



z przewodnieniem

z przewodnieniem

upośledzona zdolność wydalnicza nerek

upośledzona zdolność wydalnicza nerek

nadmierne podawanie płynów

nadmierne podawanie płynów

bezelektrolitowych

bezelektrolitowych

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

(poza objawami choroby podstawowej)

(poza objawami choroby podstawowej)



objawy neurologiczne

objawy neurologiczne



obniżenie ciśnienia tętniczego krwi

obniżenie ciśnienia tętniczego krwi



ogólne osłabienie

ogólne osłabienie



nudności, wymioty

nudności, wymioty

Hiponatremia <135mmol/l

Hiponatremia <135mmol/l

Jest związana z utratą czystej wody lub

Jest związana z utratą czystej wody lub

płynów hipotonicznych albo z

płynów hipotonicznych albo z

nadmierną podażą sodu.

nadmierną podażą sodu.

Przyczyny:

Przyczyny:



utrata płynów przez skórę

utrata płynów przez skórę

nadmierne poty

nadmierne poty



utrata płynów przez przewód pokarmowy

utrata płynów przez przewód pokarmowy

wymioty

wymioty

biegunka

biegunka



utrata płynów przez nerki

utrata płynów przez nerki

moczówka prosta

moczówka prosta

przewlekła niewydolność nerek

przewlekła niewydolność nerek

zaburzenia przebiegające z hiperkalcemią lub

zaburzenia przebiegające z hiperkalcemią lub

hipokaliemią

hipokaliemią

Hipernatremia >

Hipernatremia >

145mmol/l

145mmol/l

Przyczyny cd.:

Przyczyny cd.:



nadmierna podaż sodu

nadmierna podaż sodu

karmienie niemowląt pełnym mlekiem

karmienie niemowląt pełnym mlekiem

krowim lub nadmiernie solonymi

krowim lub nadmiernie solonymi

mieszankami

mieszankami

dializy

dializy

przedawkowanie dwuwęglanu sodu

przedawkowanie dwuwęglanu sodu

(NaHCO

(NaHCO

3

3

)

)

Hipernatremia >

Hipernatremia >

145mmol/l

145mmol/l

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



zwiększona pobudliwość nerwowa

zwiększona pobudliwość nerwowa



wzmożenie odruchów ścięgnistych i napięcia

wzmożenie odruchów ścięgnistych i napięcia

mięśni szkieletowych

mięśni szkieletowych



skurcze mięśniowe

skurcze mięśniowe



drgawki

drgawki



objawy ze strony układu nerwowego

objawy ze strony układu nerwowego

(śpiączka)

(śpiączka)

Hipernatremia >

Hipernatremia >

145mmol/l

145mmol/l

Przyczyny utraty potasu:

Przyczyny utraty potasu:



wymioty

wymioty



biegunka

biegunka



nadmiar endogennych hormonów

nadmiar endogennych hormonów

(hiperaldosteronizm, zespół Cushinga)

(hiperaldosteronizm, zespół Cushinga)



leki m.in.:

leki m.in.:

moczopędne, GKS-glikokortykosteroidy,

moczopędne, GKS-glikokortykosteroidy,

antybiotyki, środki przeczyszczające

antybiotyki, środki przeczyszczające

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

może towarzyszyć:

może towarzyszyć:

+

pierwotnym zaburzeniom

pierwotnym zaburzeniom

metabolicznym

metabolicznym

+

kwasica cewkowa proksymalna

kwasica cewkowa proksymalna

+

kwasica cewkowa dystalna

kwasica cewkowa dystalna

+

wtórnym zaburzeniom metabolicznym

wtórnym zaburzeniom metabolicznym

+

kwasica ketonowa

kwasica ketonowa

+

nadczynność tarczycy

nadczynność tarczycy

+

zasadowica

zasadowica

+

zatrucia np.: barem

zatrucia np.: barem

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



ze strony mięśnia sercowego:

ze strony mięśnia sercowego:

•

częstoskurcz

częstoskurcz

•

skurcze dodatkowe

skurcze dodatkowe

•

migotanie komór

migotanie komór



ze strony mięśni poprzecznie prążkowanych:

ze strony mięśni poprzecznie prążkowanych:

•

osłabienie siły mięśniowej

osłabienie siły mięśniowej

•

porażenia

porażenia



ze strony mięśni gładkich:

ze strony mięśni gładkich:

•

zaparcia, niedrożność porażenna

zaparcia, niedrożność porażenna

•

nietrzymanie moczu

nietrzymanie moczu

Stan zagrożenia

Stan zagrożenia

życia !!!

życia !!!

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

cd.

cd.



upośledzenie czynności nerek

upośledzenie czynności nerek

•

zaburzenia zagęszczania moczu

zaburzenia zagęszczania moczu



upośledzenie funkcji układu nerwowego

upośledzenie funkcji układu nerwowego



zachwianie równowagi kwasowo-zasadowej

zachwianie równowagi kwasowo-zasadowej

(RKZ)

(RKZ)

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

Hipokaliemia < 3,6 mmol/l

Hiperkaliemia > 5,5

Hiperkaliemia > 5,5

mmol/l

mmol/l

Przyczyny:

Przyczyny:



nadmierna podaż potasu

nadmierna podaż potasu



zaburzone wydalanie przez nerki

zaburzone wydalanie przez nerki

•

ostra i przewlekła niewydolność nerek

ostra i przewlekła niewydolność nerek

•

defekty metaboliczne cewek nerkowych

defekty metaboliczne cewek nerkowych

•

hipoaldosteronizm

hipoaldosteronizm



zwiększone uwalnianie z komórki

zwiększone uwalnianie z komórki

•

oparzenia

oparzenia

•

zespoły zmiażdżenia

zespoły zmiażdżenia

•

Ostre zapalenie trzustki

Ostre zapalenie trzustki

•

Hemoliza

Hemoliza

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



zwolnienie czynności serca

zwolnienie czynności serca



skurcze dodatkowe lub zaburzenia

skurcze dodatkowe lub zaburzenia

przewodnictwa

przewodnictwa

(aż do zatrzymania krążenia)

(aż do zatrzymania krążenia)



skurcze pojedynczych grup mięśni

skurcze pojedynczych grup mięśni

szkieletowych

szkieletowych



uogólnione drgawki

uogólnione drgawki



zaburzenia neurologiczne (stany

zaburzenia neurologiczne (stany

splątania, parestezje)

splątania, parestezje)

Hiperkaliemia > 5,5

Hiperkaliemia > 5,5

mmol/l

mmol/l

Przyczyny:

Przyczyny:



niedoczynność przytarczyc

niedoczynność przytarczyc



niedobór magnezu

niedobór magnezu



nadmierna podaż fosforanów

nadmierna podaż fosforanów



niedobory witaminy D

niedobory witaminy D

•

niedostateczna podaż (z pokarmem lub skutek

niedostateczna podaż (z pokarmem lub skutek

ZZW)

ZZW)

•

zahamowanie tworzenia się aktywnych

zahamowanie tworzenia się aktywnych

metabolitów (choroby miąższu wątroby,

metabolitów (choroby miąższu wątroby,

przewlekła niewydolność nerek)

przewlekła niewydolność nerek)



długotrwałe stosowanie GKS i leków

długotrwałe stosowanie GKS i leków

przeciwdrgawkowych

przeciwdrgawkowych



nadmierna utrata wapnia z moczem (tubulopatie)

nadmierna utrata wapnia z moczem (tubulopatie)



zwiększone odkładanie się soli wapnia w tkankach

zwiększone odkładanie się soli wapnia w tkankach

Hipokalcemia < 2,25 mmol/l

Hipokalcemia < 2,25 mmol/l

Hipokalcemia < 2,25

Hipokalcemia < 2,25

mmol/l

mmol/l

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



Tężyczka

Tężyczka

=

=

zespół objawów nadpobudliwości

zespół objawów nadpobudliwości

nerwowo - mięśniowej

nerwowo - mięśniowej

•

Tężyczka jawna

Tężyczka jawna

: napad drgawek uogólnionych

: napad drgawek uogólnionych

lub ogniskowych; u starszych dzieci: kurcz głośni,

lub ogniskowych; u starszych dzieci: kurcz głośni,

skurcze stopowo-nadgarstkowe, skurcz oskrzeli

skurcze stopowo-nadgarstkowe, skurcz oskrzeli

•

Tężyczka utajona

Tężyczka utajona

:

:

stan potencjalnego

stan potencjalnego

zagrożenia napadem; rozpoznanie: (+) objawy

zagrożenia napadem; rozpoznanie: (+) objawy

Chvostka lub Trousseau.

Chvostka lub Trousseau.



Przebieg bezobjawowy

Przebieg bezobjawowy

np. u chorych z niewydolnością nerek

np. u chorych z niewydolnością nerek

Przyczyny:

Przyczyny:



przedawkowanie lub nadwrażliwość na

przedawkowanie lub nadwrażliwość na

witaminę D

witaminę D



długotrwałe unieruchomienie

długotrwałe unieruchomienie



pierwotna nadczynność przytarczyc

pierwotna nadczynność przytarczyc



nadczynność tarczycy

nadczynność tarczycy



inne zaburzenia przebiegające ze

inne zaburzenia przebiegające ze

zwiększoną resorpcją kości.

zwiększoną resorpcją kości.

Hiperkalcemia >2,65

Hiperkalcemia >2,65

mmol/l

mmol/l

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



ze strony nerek

ze strony nerek

•

wielomocz

wielomocz

•

hiperkalciuria, hiperkaliuria

hiperkalciuria, hiperkaliuria

•

wapnica i/lub kamica nerek

wapnica i/lub kamica nerek



ze strony układu nerwowego

ze strony układu nerwowego

•

senność, śpiączka

senność, śpiączka

•

adynamia,

adynamia,

•

porażenie mięśni np. twarzy

porażenie mięśni np. twarzy

•

osłabienie odruchów ścięgnistych

osłabienie odruchów ścięgnistych



ze strony serca

ze strony serca

•

częstoskurcz

częstoskurcz

•

inne niemiarowości

inne niemiarowości

Hiperkalcemia >2,65

Hiperkalcemia >2,65

mmol/l

mmol/l

Hipofosfatemia

Hipofosfatemia

Przyczyny:

Przyczyny:



zwiększone wydalanie fosforanów z

zwiększone wydalanie fosforanów z

moczem

moczem

•

nadczynność przytarczyc

nadczynność przytarczyc

•

niedobór witaminy D

niedobór witaminy D

•

Tubulopatie

Tubulopatie



niedostateczna podaż

niedostateczna podaż

(z pokarmem lub

(z pokarmem lub

skutek ZZW, obecność leków wiążących

skutek ZZW, obecność leków wiążących

fosforany)

fosforany)

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



Krzywica niedoborowa

Krzywica niedoborowa



upośledzenie funkcji nerek, wątroby i

upośledzenie funkcji nerek, wątroby i

mięśni szkieletowych

mięśni szkieletowych

Hipofosfatemia

Hipofosfatemia

Przyczyny:

Przyczyny:



przedawkowanie witaminy D

przedawkowanie witaminy D

(zwiększone wchłanianie fosforanów z przewodu

(zwiększone wchłanianie fosforanów z przewodu

pokarmowego

pokarmowego

i zmniejszone wydalanie z moczem)

i zmniejszone wydalanie z moczem)



okresy przyspieszonego wzrastania

okresy przyspieszonego wzrastania

(związane z zwiększonym wydzielaniem hormonu

(związane z zwiększonym wydzielaniem hormonu

wzrostu)

wzrostu)



karmienie niemowląt mlekiem krowim

karmienie niemowląt mlekiem krowim

bogatym w fosforany

bogatym w fosforany



niedoczynność przytarczyc

niedoczynność przytarczyc



kwasica z odwodnieniem

kwasica z odwodnieniem



ostra i przewlekła niewydolność nerek

ostra i przewlekła niewydolność nerek

Hiperfosfatemia

Hiperfosfatemia

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



zahamowanie sytntezy aktywnych

zahamowanie sytntezy aktywnych

metabolitów witaminy D

metabolitów witaminy D



obniżenie kalcemi drgawki

obniżenie kalcemi drgawki

tężyczkowe

tężyczkowe

Hiperfosfatemia

Hiperfosfatemia

Przyczyny:

Przyczyny:



niedostateczna podaż

niedostateczna podaż

(z pokarmem lub skutek

(z pokarmem lub skutek

ZZW)

ZZW)



przewlekła niewydolność nerek z

przewlekła niewydolność nerek z

wielomoczem,

wielomoczem,



kwasica cewkowa

kwasica cewkowa



choroby trzustki

choroby trzustki



często + hiperkalcemia

często + hiperkalcemia

Hipomagnezemia <0,78

Hipomagnezemia <0,78

mmol/l

mmol/l

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



zwiększona pobudliwość nerwowo-

zwiększona pobudliwość nerwowo-

mięśniowa

mięśniowa



rzadko Tężyczka

rzadko Tężyczka



zwiększenie pobudliwości mięśnia sercowego

zwiększenie pobudliwości mięśnia sercowego



obniżenie odporności organizmu

obniżenie odporności organizmu



ogólne osłabienie

ogólne osłabienie



bóle głowy

bóle głowy



brak łaknienia

brak łaknienia

Hipomagnezemia <0,78

Hipomagnezemia <0,78

mmol/l

mmol/l

Występuje rzadko, może towarzyszy

Występuje rzadko, może towarzyszy

poważnym zaburzeniom

poważnym zaburzeniom

metabolicznych,

metabolicznych,

często + hiperkaliemia.

często + hiperkaliemia.

Hipermagnezemia > 1,1

Hipermagnezemia > 1,1

mmol/l

mmol/l

FOSFATAZA ZASADOWA

FOSFATAZA ZASADOWA



Enzym składający się z kilku frakcji

Enzym składający się z kilku frakcji

(izoenzym kostny, wątrobowy,

(izoenzym kostny, wątrobowy,

jelitowy)

jelitowy)



W okresie intensywnego wzrostu

W okresie intensywnego wzrostu

frakcja kostna może stanowić 100%

frakcja kostna może stanowić 100%

enzymu

enzymu



N:100-350 IU ( w zależności od

N:100-350 IU ( w zależności od

metody)

metody)

FOSFATAZA ZASADOWA

FOSFATAZA ZASADOWA

Podwyższona

Podwyższona

aktywność FZ:

aktywność FZ:



Stany wzmożonej

Stany wzmożonej

przebudowy kostnej

przebudowy kostnej



Krzywica

Krzywica



Gojenie się złamań

Gojenie się złamań



Okresy przyspieszonego

Okresy przyspieszonego

rozwoju somatycznego

rozwoju somatycznego

(wcześniaki,

(wcześniaki,

niemowlęta, okres

niemowlęta, okres

pokwitania)

pokwitania)



Choroby wątroby

Choroby wątroby

Obniżona
aktywność FZ:

Hiperwitaminoza D
Fluoroza
Wrodzona
hipofosfatazja
Niedobór magnezu
(aktywator FZ)

GLUKOZA

GLUKOZA

Wartości referencyjne 3,3-6,6 mmol/l

Wartości referencyjne 3,3-6,6 mmol/l

(60-120 mg/dl)

(60-120 mg/dl)

HIPOGLIKEMIA

HIPOGLIKEMIA

- stan zmniejszonego

- stan zmniejszonego

stężenia glukozy w surowicy, poniżej

stężenia glukozy w surowicy, poniżej

2,2 mmol/l=40 mg/dl

2,2 mmol/l=40 mg/dl

HIPERGLIKEMIA

HIPERGLIKEMIA

–stan zwiększonego

–stan zwiększonego

stężenia glukozy w surowicy, powyżej

stężenia glukozy w surowicy, powyżej

126 mg/dl

126 mg/dl



OBJAWY

OBJAWY

: senność aż do utraty kontaktu z

: senność aż do utraty kontaktu z

otoczeniem, drżenia i drgawki, bladość pocenie się,

otoczeniem, drżenia i drgawki, bladość pocenie się,

uczucie głodu, tachykardia, ból głowy, zaburzenia

uczucie głodu, tachykardia, ból głowy, zaburzenia

koncentracji, podwójne widzenie

koncentracji, podwójne widzenie



Przyczyny hipoglikemii

Przyczyny hipoglikemii

:

:



Hormonalne (hiperinsulinizm, niedoczynność

Hormonalne (hiperinsulinizm, niedoczynność

tarczycy)

tarczycy)



Bloki enzymatyczne (galakozemia, fruktozemia,

Bloki enzymatyczne (galakozemia, fruktozemia,

glikogenozy)

glikogenozy)



Genetycznie uwarunkowane zespoły metaboliczne

Genetycznie uwarunkowane zespoły metaboliczne

(tyrozynemia, choroba syropu klonowego)

(tyrozynemia, choroba syropu klonowego)



Upośledzenie wchłaniania jelitowego

Upośledzenie wchłaniania jelitowego



Uszkodzenie wątroby i mózgu

Uszkodzenie wątroby i mózgu



U noworodka: nieproporcjonalny wyrzut insuliny

U noworodka: nieproporcjonalny wyrzut insuliny

(erystoblastoza płodowa, dziecko matki z cukrzycą),

(erystoblastoza płodowa, dziecko matki z cukrzycą),

wyczerpaniem zapasów (wcześniaki), zwiększone

wyczerpaniem zapasów (wcześniaki), zwiększone

zużycie kalorii( stres, oziębienie, niedotlenienie)

zużycie kalorii( stres, oziębienie, niedotlenienie)

HIPERGLIKEMIA

HIPERGLIKEMIA



Cukrzyca

Cukrzyca



Egzogenny lub endogenny nadmiar

Egzogenny lub endogenny nadmiar

glikokortykosteroidów

glikokortykosteroidów



Nadczynność przysadki ze

Nadczynność przysadki ze

zwiększonym wydzielaniem ACTH lub

zwiększonym wydzielaniem ACTH lub

hormonu wzrostu

hormonu wzrostu

Równowaga kwasowo-

Równowaga kwasowo-

zasadowa

zasadowa

pH

pH



Składowa metaboliczna (stężenie

Składowa metaboliczna (stężenie

wodorowęglanów)

wodorowęglanów)



Składowa oddechowa (ciśnienie parcjalne

Składowa oddechowa (ciśnienie parcjalne

CO2)

CO2)



Wzór Hendersona-Hasselbacha

Wzór Hendersona-Hasselbacha

pH = HCO3/(pCO

pH = HCO3/(pCO

2

2

)

)

Prawidłowa wartość pH krwi tętniczej lub

Prawidłowa wartość pH krwi tętniczej lub

arterializowanej krwi włośniczkowej waha się

arterializowanej krwi włośniczkowej waha się

od 7,36-7,44.

od 7,36-7,44.

Ciśnienie parcjalne tlenu

Ciśnienie parcjalne tlenu

pO2

pO2



U najmłodszych dzieci (wcześniaki,

U najmłodszych dzieci (wcześniaki,

noworodki donoszone) wartości

noworodki donoszone) wartości

między 50-80 mm Hg świadczą o

między 50-80 mm Hg świadczą o

wystarczającym utlenowaniu

wystarczającym utlenowaniu



Od 1 miesiąca życia powinno wynosić

Od 1 miesiąca życia powinno wynosić

95 mm Hg.

95 mm Hg.

Ciśnienie parcjalne dwutlenku

Ciśnienie parcjalne dwutlenku

węgla pCO2

węgla pCO2



33-44 mm Hg (4,38-5,85 kPa)

33-44 mm Hg (4,38-5,85 kPa)



Zależne od funkcji płuc oraz układu

Zależne od funkcji płuc oraz układu

sercowo-naczyniowego

sercowo-naczyniowego



Interpretacja wyniku pCO2 wymaga

Interpretacja wyniku pCO2 wymaga

znajomości pH krwi oraz stężenia

znajomości pH krwi oraz stężenia

wodorowęglanów

wodorowęglanów



Stężenie wodorowęglanów odpowiada

Stężenie wodorowęglanów odpowiada

aktualnemu stężeniu HCO3- w osoczu, które

aktualnemu stężeniu HCO3- w osoczu, które

wynosi w warunkach prawidłowych 22-28

wynosi w warunkach prawidłowych 22-28

mmol/l

mmol/l

pH=

pH=



Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

–

–

pierwotnie HCO3- (biegunki)

pierwotnie HCO3- (biegunki)



Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa

pierwotnie pCO2 (zapalenie płuc)

pierwotnie pCO2 (zapalenie płuc)



Zasadowica metaboliczna

Zasadowica metaboliczna

pierwotnie HCO3- (zwężenie

pierwotnie HCO3- (zwężenie

odźwiernika)

odźwiernika)



Zasadowica oddechowa

Zasadowica oddechowa

pierwotnie pCO2 (hiperwentylacja-ból)

pierwotnie pCO2 (hiperwentylacja-ból)

HCO3-

pCO
2



OB

OB



morfologia krwi (

morfologia krwi (





leukocytów, wzór

leukocytów, wzór

odsetkowy przesunięcie w lewo)

odsetkowy przesunięcie w lewo)



Białka ostrej fazy:

Białka ostrej fazy:

•

CRP

CRP

•

PCT - prokalcytonina

PCT - prokalcytonina



Wskaźniki specyficzne (np. RF – czynnik

Wskaźniki specyficzne (np. RF – czynnik

reumatoidalny)

reumatoidalny)

Wskaźniki ostrej fazy

Wskaźniki ostrej fazy

CRP

CRP

-

-

Białko C reaktywne

Białko C reaktywne

podwyższone

podwyższone

infekcje bakteryjne, posocznicy

infekcje bakteryjne, posocznicy

(nieznaczny wzrost lub brak w infekcjach

(nieznaczny wzrost lub brak w infekcjach

wirusowych)

wirusowych)

SIRS i inne stany zapalne

SIRS i inne stany zapalne

PCT

PCT

- prokalcytonina

- prokalcytonina

podwyższona

podwyższona

wczesna diagnostyka infekcji bakteryjnych

wczesna diagnostyka infekcji bakteryjnych

infekcje grzybicze i pasożytnicze

infekcje grzybicze i pasożytnicze

Wskaźniki ostrej fazy

Wskaźniki ostrej fazy

OB

OB

.

.

Opadanie krwinek czerwonych

Opadanie krwinek czerwonych

(odczyn Biernackiego)

(odczyn Biernackiego)

Norma: 10

Norma: 10

podwyższone

podwyższone

infekcje

infekcje

stany zapalne

stany zapalne

nowotwory

nowotwory

gammapatie monoklonalne (np. szpiczak

gammapatie monoklonalne (np. szpiczak

mnogi)

mnogi)

kolagenozy

kolagenozy

zespół nerczycowy

zespół nerczycowy

obniża się w policytemii

obniża się w policytemii

Wskazania do nakłucia

Wskazania do nakłucia

lędźwiowego:

lędźwiowego:



Obecne objawy oponowe

Obecne objawy oponowe



Białaczka – wykluczenie zajęcia OUN,

Białaczka – wykluczenie zajęcia OUN,

podanie dokanałowe leków

podanie dokanałowe leków

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

pobranie - nakłucie lędźwiowe

pobranie - nakłucie lędźwiowe

Płyn mózgowo-rdzeniowy -

Płyn mózgowo-rdzeniowy -

nakłucie lędźwiowe

nakłucie lędźwiowe

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

–

–

wynik prawidłowy

wynik prawidłowy

barwa

barwa

bezbarwny

bezbarwny

pleocyto

pleocyto

za

za

< 5 w 1 mm

< 5 w 1 mm

3

3

100%

100%

jednojądrzastyc

jednojądrzastyc

h (limfocytów)

h (limfocytów)

białko

białko

20 – 45 mg/dl

20 – 45 mg/dl

glukoza

glukoza

50 – 75 mg / dl

50 – 75 mg / dl

(75% wartości

(75% wartości

we krwii)

we krwii)

chlorki

chlorki

120 – 130 mEq/l

120 – 130 mEq/l

Płyn mózgowo-rdzeniowy –

Płyn mózgowo-rdzeniowy –

diagnostyka różnicowa zapalenia opon

diagnostyka różnicowa zapalenia opon

mózgowo-rdzeniowych

mózgowo-rdzeniowych

pleocytoza

pleocytoza

(kom w 1

(kom w 1

mm

mm

3

3

)

)

rodzaj

rodzaj

komórek

komórek

białko

białko

glukoza

glukoza

ropne

ropne





granulocyty

granulocyty









wirusowe

wirusowe





limfocyty

limfocyty

N lub

N lub





N

N

gruźlicze

gruźlicze





limfocyty

limfocyty









grzybicze

grzybicze





limfocyty

limfocyty









Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy