Olsztyńska Szkoła Wyższa

Olsztyńska Szkoła Wyższa

im. Jozefa Rusieckiego

im. Jozefa Rusieckiego

DIAGNOSTYKA

DIAGNOSTYKA

FIZJOTERAPEUTYCZNA W

FIZJOTERAPEUTYCZNA W

ZESPOŁACH BÓLOWYCH

ZESPOŁACH BÓLOWYCH



DIAGNOSTYKA

DIAGNOSTYKA

FIZOTERAPEUTYCZNA W

FIZOTERAPEUTYCZNA W

ZESOŁACH BÓLOWYCH

ZESOŁACH BÓLOWYCH



DIAGNOSTYKA BÓLU JEST JEDNYM Z

DIAGNOSTYKA BÓLU JEST JEDNYM Z

PODSTAWOWYCH ZADAŃ

PODSTAWOWYCH ZADAŃ

FIZJOTERAPEUTY WPISANY W ZAKRES

FIZJOTERAPEUTY WPISANY W ZAKRES

JEGO ZADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH I

JEGO ZADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH I

TERAPEUTYCZNYCH przez WHO

TERAPEUTYCZNYCH przez WHO



BARDZO MAŁO INFORMACJI W

BARDZO MAŁO INFORMACJI W

PODRĘCZNIKACH REHABILITACJI,

PODRĘCZNIKACH REHABILITACJI,

FIZJOTERAPII, FIZJOLOGII CZŁOWIEKA

FIZJOTERAPII, FIZJOLOGII CZŁOWIEKA

NA TEMAT ZJAWISKA BÓLU, JEGO

NA TEMAT ZJAWISKA BÓLU, JEGO

ETIOLOGII, PODŁOŻA FIZJOLOGICZNEGO

ETIOLOGII, PODŁOŻA FIZJOLOGICZNEGO

SPOSOBÓW LECZENIA I ZAPOBIEGANIA.

SPOSOBÓW LECZENIA I ZAPOBIEGANIA.



STUDENCI FIZJOTERAPII I

STUDENCI FIZJOTERAPII I

FIZJOTERAPEUCI NIE MAJĄ MOŻLIWOŚCI

FIZJOTERAPEUCI NIE MAJĄ MOŻLIWOŚCI

POZNANIA STRUKTURY I ZJAWISKA BÓLU,

POZNANIA STRUKTURY I ZJAWISKA BÓLU,

CHOĆ MAJĄ ZADANIE WSPOMAGAĆ

CHOĆ MAJĄ ZADANIE WSPOMAGAĆ

LEKARZA W ZWALCZANIU BÓLU.

LEKARZA W ZWALCZANIU BÓLU.



PODSTAWOWA ZASADA USPRAWNIANIA

PODSTAWOWA ZASADA USPRAWNIANIA

FIZYCZNEGO TO ,

FIZYCZNEGO TO ,

ĆWICZYMY DO

ĆWICZYMY DO

„GRANICY BÓLU

„GRANICY BÓLU

” DYPLOMOWANY

” DYPLOMOWANY

FIZJOTERAPEUTA POWINIEN ZNAĆ KIEDY

FIZJOTERAPEUTA POWINIEN ZNAĆ KIEDY

ONA WYSTĘPUJE ,

ONA WYSTĘPUJE ,



ZNAĆ

ZNAĆ

POJĘCIE „PROGU BÓLOWEGO”

POJĘCIE „PROGU BÓLOWEGO”

JAKA JEST JEGO NATURA KLINICZNA, JAK

JAKA JEST JEGO NATURA KLINICZNA, JAK

MU ZAPOBIEGAĆ I WŁAŚCIWIE

MU ZAPOBIEGAĆ I WŁAŚCIWIE

DIAGNOZOWAĆ.

DIAGNOZOWAĆ.



fizjoterapeuta powinien rozróżnić

fizjoterapeuta powinien rozróżnić

bóle, które wynikają z programu

bóle, które wynikają z programu

ćwiczeń np. bóle zakwaszonych

ćwiczeń np. bóle zakwaszonych

nadmiernie mięśni od bóli, które

nadmiernie mięśni od bóli, które

wskazują na uszkodzenie tkanki i

wskazują na uszkodzenie tkanki i

są absolutnym przeciwwskazaniem

są absolutnym przeciwwskazaniem

do podejmowania programu

do podejmowania programu

usprawniania fizycznego

usprawniania fizycznego



bóle przewlekłe mogą stanowić

bóle przewlekłe mogą stanowić

podstawę trwałej

podstawę trwałej

niepełnosprawności i wymagają

niepełnosprawności i wymagają

wyjątkowo troskliwego

wyjątkowo troskliwego

postępowania

postępowania



CRPS

CRPS



dotyczy głównie bólów występujących

dotyczy głównie bólów występujących

w obrębie aparatu ruchu( kończyny)

w obrębie aparatu ruchu( kończyny)

dlatego odnosi się w głównej mierze

dlatego odnosi się w głównej mierze

do pracy fizjoterapeuty i powinien być

do pracy fizjoterapeuty i powinien być

uwzględniony w programowaniu i

uwzględniony w programowaniu i

prowadzeniu usprawniania

prowadzeniu usprawniania



ból może występować w leczeniu i

ból może występować w leczeniu i

rehabilitacji każdego schorzenia,

rehabilitacji każdego schorzenia,

szczególnie w bardzo popularnej

szczególnie w bardzo popularnej

jednostce chorobowej jaką są bóle

jednostce chorobowej jaką są bóle

krzyża i niepełnosprawność z tym

krzyża i niepełnosprawność z tym

związana

związana



DIGNOSTYKA BÓLU

DIGNOSTYKA BÓLU

CECHĄ NOCYCEPTORÓW JEST NADWRAŻLIWOŚĆ

CECHĄ NOCYCEPTORÓW JEST NADWRAŻLIWOŚĆ

(

(

HIPERALGEZJA)

HIPERALGEZJA)

MECHANIZM PRZEKAZYWANIA CZUCIA BÓLU

MECHANIZM PRZEKAZYWANIA CZUCIA BÓLU



Uwalnianie z uszkodzonych tkanek

Uwalnianie z uszkodzonych tkanek

histaminy, bradykinin, prostaglandyn

histaminy, bradykinin, prostaglandyn

które depolaryzują nagie włókna

które depolaryzują nagie włókna

nerwowe wywołując serię impulsów

nerwowe wywołując serię impulsów

bólowych we włóknach aferentnych

bólowych we włóknach aferentnych



Uwalnianie przez zakończenia nerwowe

Uwalnianie przez zakończenia nerwowe

nocyceptorów aktywnych neuropeptydów

nocyceptorów aktywnych neuropeptydów



Uwalnianie peptydów rozszerzających

Uwalnianie peptydów rozszerzających

naczynia krwionośne ( substancja P)

naczynia krwionośne ( substancja P)

powodujących większy przepływ krwi i

powodujących większy przepływ krwi i

obrzęki

obrzęki



BODZIEC BÓLOWY PO WEJŚCIU DO ROGÓW TYLNYCH

BODZIEC BÓLOWY PO WEJŚCIU DO ROGÓW TYLNYCH

( AKSONY NOCYCEPTYWNE)

( AKSONY NOCYCEPTYWNE)



ROZPOCZYNA SIĘ II CZĘŚĆ ŁUKU ORUCHOWEGO W

ROZPOCZYNA SIĘ II CZĘŚĆ ŁUKU ORUCHOWEGO W

OBRĘBIE ROGÓW TYLNYCH TZW. SUBSTANCJI

OBRĘBIE ROGÓW TYLNYCH TZW. SUBSTANCJI

GALARETOWATEJ- SUBSTANTIA GELATINOSA)

GALARETOWATEJ- SUBSTANTIA GELATINOSA)





TU BODŹCE ULEGAJĄ MODULACJ (OPÓŹNIENIU).

TU BODŹCE ULEGAJĄ MODULACJ (OPÓŹNIENIU).

NASTĘPUJE ZMIANA WYSOKIEJ POBUDLIWOŚCI

NASTĘPUJE ZMIANA WYSOKIEJ POBUDLIWOŚCI

( POCZĄTEK POBUDZENIA NOCYCEPTYWNEGO) NA

( POCZĄTEK POBUDZENIA NOCYCEPTYWNEGO) NA

NISKĄ POBUDLIWOŚĆ II NEURONU.

NISKĄ POBUDLIWOŚĆ II NEURONU.



JEST TO MECHANIZM HAMOWANIA RDZENIOWEGO

JEST TO MECHANIZM HAMOWANIA RDZENIOWEGO

TZW

TZW

„ BRAMKI KONTROLNEJ” WALLA.

„ BRAMKI KONTROLNEJ” WALLA.

TEN MECHANIZM OSŁABIA CZUCIE BÓLU.

TEN MECHANIZM OSŁABIA CZUCIE BÓLU.



RODZAJ BÓLU ZALEŻY TAKŻE OD DRÓG NERWOWYCH

RODZAJ BÓLU ZALEŻY TAKŻE OD DRÓG NERWOWYCH

KTÓRYMI JEST PRZEKAZYWANY

KTÓRYMI JEST PRZEKAZYWANY

1.

1.

Ostry, kłujący, dokładnie zlokalizowany-

Ostry, kłujący, dokładnie zlokalizowany-

grube włókna A 6-30 m/sek.

grube włókna A 6-30 m/sek.

2. Rozlany, bez dokładnej lokalizacji –

2. Rozlany, bez dokładnej lokalizacji –

włókna C 0.5-2m/sek

włókna C 0.5-2m/sek

.

.



DIAGNOSTYKA BÓLU

DIAGNOSTYKA BÓLU

BADAMY Z JAKIEJ TKANKI WYWODZI SIĘ BÓL

BADAMY Z JAKIEJ TKANKI WYWODZI SIĘ BÓL



Badanie tkanek

Badanie tkanek

>NERWOWEJ

>NERWOWEJ

>STAWOW ( ZAKRES ZWYRODNIENIA)

>STAWOW ( ZAKRES ZWYRODNIENIA)

>MIĘŚNIOWEJ ( ZAKRES NAPIĘCIA)

>MIĘŚNIOWEJ ( ZAKRES NAPIĘCIA)



TESTY

TESTY



-RUCHY ODCINKA SZYJNEGO KRĘGOSŁUPA( ROTACJE

-RUCHY ODCINKA SZYJNEGO KRĘGOSŁUPA( ROTACJE

PROSTOWANIE, SKŁONY, GRA STAWOWA,

PROSTOWANIE, SKŁONY, GRA STAWOWA,

JEŚLI W ZAKRESIE JAKIEGOŚ RUCHU NASTĘPUJE

JEŚLI W ZAKRESIE JAKIEGOŚ RUCHU NASTĘPUJE

ZABLOKOWANIE I MOŻLIWOŚĆ DRAŻNIENIA ZAKOŃCZEŃ

ZABLOKOWANIE I MOŻLIWOŚĆ DRAŻNIENIA ZAKOŃCZEŃ

NERWOWYCH

NERWOWYCH

NAJCZĘSTSZE DYSFUNKCJE ODCINKA SZYJNEGO

NAJCZĘSTSZE DYSFUNKCJE ODCINKA SZYJNEGO



Hipomobilność

Hipomobilność

( LECZENIE POPRZEZ MOBILIZACJĘ , STRECHING,

( LECZENIE POPRZEZ MOBILIZACJĘ , STRECHING,

MANIPULACJE

MANIPULACJE



Hipermobilność

Hipermobilność



( LECZNIE POPRZEZ STABILIZCJĘ, KONTROLA POZYCJI)

( LECZNIE POPRZEZ STABILIZCJĘ, KONTROLA POZYCJI)

TESTY NEURODYNAMICZNE

TESTY NEURODYNAMICZNE



BADANIE ZAKRESU RUCHOMOŚCI I

BADANIE ZAKRESU RUCHOMOŚCI I

ADAPTACJA DO NAPIĘCIA

ADAPTACJA DO NAPIĘCIA



ODPOWIEDNIE USTAWIENIE KOŃCZYN I

ODPOWIEDNIE USTAWIENIE KOŃCZYN I

RUCHY Z OPOREM ( PRONACJE,

RUCHY Z OPOREM ( PRONACJE,

SUPINACJE, ROTACJE) I OBSERWACJA

SUPINACJE, ROTACJE) I OBSERWACJA

REAKCJI NARWOWYCH AŻ DO POCZĄTKU

REAKCJI NARWOWYCH AŻ DO POCZĄTKU

BÓLU

BÓLU



TEST POZYTYWNY

TEST POZYTYWNY

WÓWCZAS GDY

WÓWCZAS GDY

POBUDZIMY NERW POPRZEZ( 5-8%)

POBUDZIMY NERW POPRZEZ( 5-8%)

ZMIANY DŁUGOŚCI MIĘŚNIA WYWOŁUJE

ZMIANY DŁUGOŚCI MIĘŚNIA WYWOŁUJE

PODRAŻNIENIE I BÓL. URUCHAMIAMY

PODRAŻNIENIE I BÓL. URUCHAMIAMY

ODCINKI SĄSIEDNIE DO SZYJNEGO.

ODCINKI SĄSIEDNIE DO SZYJNEGO.

MOBILIZACJE UKŁADU NERWOWEGO

MOBILIZACJE UKŁADU NERWOWEGO

BADANIA STAWOWE

BADANIA STAWOWE



-

-

BADANIE OPORU NA KOŃCU BIERNEGO

BADANIE OPORU NA KOŃCU BIERNEGO

ZAKRESU RUCHU ( NP.ROTACJI)

ZAKRESU RUCHU ( NP.ROTACJI)



OPÓR

OPÓR

KOŃCOWY FIZJOLOGICZNY

KOŃCOWY FIZJOLOGICZNY

I

I



OPÓR MIĘŚNIOWY BARDZIEJ ELASTYCZNY

OPÓR MIĘŚNIOWY BARDZIEJ ELASTYCZNY



OPÓR KOSTNO- STAWOWY SZTYWNY, TWARDY,

OPÓR KOSTNO- STAWOWY SZTYWNY, TWARDY,

KRÓTKI

KRÓTKI



OPÓR

OPÓR

KOŃCOWY PATOLOGICZNY

KOŃCOWY PATOLOGICZNY



-

-

BĘDZIE DŁUŻSZY PRZY USZKODZONYM STAWIE,

BĘDZIE DŁUŻSZY PRZY USZKODZONYM STAWIE,

ROZLUŹNIENIE TOREBKI STAWOWEJ I WIĘZADEŁ

ROZLUŹNIENIE TOREBKI STAWOWEJ I WIĘZADEŁ



BADANIE GRY STAWOWEJ

BADANIE GRY STAWOWEJ



BADANIE RUCHU ZGODNIE Z PŁASZCZYZNĄ

BADANIE RUCHU ZGODNIE Z PŁASZCZYZNĄ

NAPRAWY RUCHU ( TRAKCJE, KOMPRESJE, ŚLIZGI)

NAPRAWY RUCHU ( TRAKCJE, KOMPRESJE, ŚLIZGI)

3 STOPNIE RUCHU

3 STOPNIE RUCHU



I. –NIE ROZSUWA KOŚCI

I. –NIE ROZSUWA KOŚCI



II.- KOŚCI PRZEMIESZCZAJĄ SIĘ DO

II.- KOŚCI PRZEMIESZCZAJĄ SIĘ DO

ZATRZYMNIA ( OPORU)

ZATRZYMNIA ( OPORU)



III.- ROZCIĄGANIE STRUKTUR

III.- ROZCIĄGANIE STRUKTUR

STAWOWYCH (> 3 SEK POWINNO

STAWOWYCH (> 3 SEK POWINNO

UTRWALAĆ RUCH)

UTRWALAĆ RUCH)

FIZJOTERAPEUTYCZNE DZIAŁANIE

FIZJOTERAPEUTYCZNE DZIAŁANIE

PRZECIWBÓLOWE

PRZECIWBÓLOWE



mobilizacje trakcyjne hamujące przewodzenie

mobilizacje trakcyjne hamujące przewodzenie

bólu

bólu



poprawa trofiki tkanek

poprawa trofiki tkanek



obniżanie aktywności układu współczulnego

obniżanie aktywności układu współczulnego



wykonujemy uch w zakresie I i II stopnia

wykonujemy uch w zakresie I i II stopnia



mobilizacja ślizgowa aby rozciągać torebkę

mobilizacja ślizgowa aby rozciągać torebkę

stawową i przesuną elementy kostne ułatwiając

stawową i przesuną elementy kostne ułatwiając

ruch

ruch



zapobieganie zrostom

zapobieganie zrostom



zapobieganie stanom zapalnym

zapobieganie stanom zapalnym



testy oporów, palpacje, testy długości

testy oporów, palpacje, testy długości

mięśni

mięśni



streching, masaż poprzeczny do

streching, masaż poprzeczny do

przebiegu włókien męśniowych

przebiegu włókien męśniowych



Relaksacje, fizykoterapia

Relaksacje, fizykoterapia



napięcie mięśnie może nie dawać odczuć

napięcie mięśnie może nie dawać odczuć

bólowych, dopiero rozciąganie mięśnia i

bólowych, dopiero rozciąganie mięśnia i

palpacje pozwoli zlokalizować ból

palpacje pozwoli zlokalizować ból

DIAGNOSTYKA W

DIAGNOSTYKA W

FIZJOTERAPII

FIZJOTERAPII

OBEJMUJE

OBEJMUJE

NASTĘPUJĄCE

NASTĘPUJĄCE

ZESTAWY BADAŃ;

ZESTAWY BADAŃ;



>

>

Ocena wydolności

Ocena wydolności

pacjenta

pacjenta



> ocena siły mięśni

> ocena siły mięśni



> ocena lokomocji

> ocena lokomocji



> zakresy ruchów i

> zakresy ruchów i

koordynacja ruchowa

koordynacja ruchowa



> badanie zjawiska

> badanie zjawiska

bólu

bólu



>badanie czynności

>badanie czynności

samoobsługi

samoobsługi



Ból

Ból

jest doznaniem subiektywnym,

jest doznaniem subiektywnym,

czuciowym( dolor-ból)

czuciowym( dolor-ból)

wg Komitetu

wg Komitetu

Nazewnictwa

Nazewnictwa

Międzynarodowego

Międzynarodowego

Towarzystwa Badania Bólu

Towarzystwa Badania Bólu

(International Association for the

(International Association for the

Study of Pain )

Study of Pain )

jest nieprzyjemnym, zmysłowym i

jest nieprzyjemnym, zmysłowym i

emocjonalnym odczuciem

emocjonalnym odczuciem

towarzyszącym istniejącemu lub

towarzyszącym istniejącemu lub

potencjalnemu uszkodzeniu tkanki

potencjalnemu uszkodzeniu tkanki

bądź łączone z takim uszkodzeniem

bądź łączone z takim uszkodzeniem

DIAGNOSTYKA BÓLU

DIAGNOSTYKA BÓLU

(BÓL)

(BÓL)

OSTRY PODOSTRY

OSTRY PODOSTRY

PRZEWLEKŁY

PRZEWLEKŁY

BÓL 2-tyg Z PRZERWAMI

BÓL 2-tyg Z PRZERWAMI

MIESIĄCE

MIESIĄCE

STAŁY ( NOC, CZYNNOŚĆ )

STAŁY ( NOC, CZYNNOŚĆ )

CECHY BÓLU PRZEWLEKŁEGO

CECHY BÓLU PRZEWLEKŁEGO





NIEADEKWATNY DO ZMIAN TKANKOWYCH

NIEADEKWATNY DO ZMIAN TKANKOWYCH





NASILONE USZKADZANIE TKANEK

NASILONE USZKADZANIE TKANEK





BÓL CZĘSTO WIĘKSZY OD ROZMIARU

BÓL CZĘSTO WIĘKSZY OD ROZMIARU

USZKODZONYCH TKANEK

USZKODZONYCH TKANEK

( PROMIENIOWANIE-

( PROMIENIOWANIE-

BÓL-ZAWAŁOWY)

BÓL-ZAWAŁOWY)





BODZIEC WYWOŁUJE BÓL LECZ NIE

BODZIEC WYWOŁUJE BÓL LECZ NIE

NISZCZY TKANKI ( ALODYNIA)

NISZCZY TKANKI ( ALODYNIA)





MOŻE BYĆ POCHODZENIA PSYCHOGENNEGO

MOŻE BYĆ POCHODZENIA PSYCHOGENNEGO





PROMIENIOWANIE BÓLU CZĘSTĄ

PROMIENIOWANIE BÓLU CZĘSTĄ

PRZYCZYNĄ POMYŁEK DIAGNOSTYCZNYCH

PRZYCZYNĄ POMYŁEK DIAGNOSTYCZNYCH

(np. W ZAWALE SERCA)

(np. W ZAWALE SERCA)

8 KRYTERIÓW BÓLU

8 KRYTERIÓW BÓLU

PRZEWLEKŁEGO

PRZEWLEKŁEGO



1.

1.

CZAS TRWANIA POWYŻEJ 6 MIESIĘCY

CZAS TRWANIA POWYŻEJ 6 MIESIĘCY



2.

2.

DRAMATYZACJA- STANY EMOCJONALNE,

DRAMATYZACJA- STANY EMOCJONALNE,

AFEKTACJA

AFEKTACJA



3.

3.

DYLEMAT DIAGNOSTYCZNY-EKSTENSYWNE

DYLEMAT DIAGNOSTYCZNY-EKSTENSYWNE

BADANIA BEZ WYRAŹNEJ DIAGNOZY

BADANIA BEZ WYRAŹNEJ DIAGNOZY



4.

4.

NADUŻYWANIE LEKÓW, UZALEŻNIENIA

NADUŻYWANIE LEKÓW, UZALEŻNIENIA



5.

5.

ZALEŻNOŚĆ OD LEKARZA, FIZJOTERAPEUTY,

ZALEŻNOŚĆ OD LEKARZA, FIZJOTERAPEUTY,

ORAZ DOMAGANIE SIĘ OPIEKI

ORAZ DOMAGANIE SIĘ OPIEKI



6.

6.

DEPRESJA, HIPOCHONDRIA, HISTERIA,

DEPRESJA, HIPOCHONDRIA, HISTERIA,

SŁABE NASTAWIENIE DO RADZENIA SOBIE

SŁABE NASTAWIENIE DO RADZENIA SOBIE

ZE STRESEM, TRUDNOŚCIAMI ŻYCIOWYMI

ZE STRESEM, TRUDNOŚCIAMI ŻYCIOWYMI



7.

7.

BEZCZYNNOŚĆ POWODUJĄCA BÓL WTÓRNY

BEZCZYNNOŚĆ POWODUJĄCA BÓL WTÓRNY



8.

8.

DYSFUNKCJA SPOŁECZNA, UCZUCIE

DYSFUNKCJA SPOŁECZNA, UCZUCIE

ODRZUCENIA, BRAK AKTYWNOŚCI ŻYCIOWEJ

ODRZUCENIA, BRAK AKTYWNOŚCI ŻYCIOWEJ

Katz R,”Impairment and disability rating in low back

Katz R,”Impairment and disability rating in low back

pain” Phys& Rehabilitation Medicine 2000,12

pain” Phys& Rehabilitation Medicine 2000,12

BÓL

BÓL

PORANNY DZIENNY NOCNY

PORANNY DZIENNY NOCNY

REUMATO- ZWYRODNIENIOWY ZESPOŁY

REUMATO- ZWYRODNIENIOWY ZESPOŁY

IDALNY KORZENI

IDALNY KORZENI

SPONDYLOZY NIEWYDOLNOŚĆ KRĘGOSŁUPA

SPONDYLOZY NIEWYDOLNOŚĆ KRĘGOSŁUPA

MIĘŚNI, STAWÓW

MIĘŚNI, STAWÓW

KOSTNIAKI

KOSTNIAKI

BÓLE MIĘŚNIOWE

BÓLE MIĘŚNIOWE

MOGĄ POJAWIAĆ SIĘ PODCZAS ĆWICZEŃ

MOGĄ POJAWIAĆ SIĘ PODCZAS ĆWICZEŃ

REHABILITACYJNYCH

REHABILITACYJNYCH



BRAK TLENU, NAGROMADZENIE KWASU

BRAK TLENU, NAGROMADZENIE KWASU

MLEKOWEGO LUB MOCZOWEGO I

MLEKOWEGO LUB MOCZOWEGO I

PRODUKTÓW PRZEMIANY MATERII.

PRODUKTÓW PRZEMIANY MATERII.



ZMIANY CIŚNIENIA HYDROSTATYCZNEGO

ZMIANY CIŚNIENIA HYDROSTATYCZNEGO

W TKANCE MIĘŚNIOWEJ

W TKANCE MIĘŚNIOWEJ



USZKODZENIE STRUKTURY WŁÓKIEN

USZKODZENIE STRUKTURY WŁÓKIEN

MIĘŚNIOWYCH ( MIOGLOBINA W MOCZU)

MIĘŚNIOWYCH ( MIOGLOBINA W MOCZU)



ROZBICIE STRUKTURY TKANKI ŁĄCZNEJ

ROZBICIE STRUKTURY TKANKI ŁĄCZNEJ

(WZROST HISTAMINY, PROSTAGLANDYN)

(WZROST HISTAMINY, PROSTAGLANDYN)



ZABURZENIA HOMEOSTAZY WAPNIOWEJ

ZABURZENIA HOMEOSTAZY WAPNIOWEJ



BÓLE

BÓLE

Neurologiczny, neuropatyczny

Neurologiczny, neuropatyczny

Uszkodzenie nerwów czuciowych

Uszkodzenie nerwów czuciowych

-nerwów lędzwiowo- krzyżowych

-nerwów lędzwiowo- krzyżowych

( zaburzenia przewodnictwa

( zaburzenia przewodnictwa

nerwowego w ich obrębie,

nerwowego w ich obrębie,

ograniczenia przekazywania

ograniczenia przekazywania

bodźców nerwowych do tkanek

bodźców nerwowych do tkanek

okołoprzykręgosłupowych

okołoprzykręgosłupowych



Oponowy

Oponowy

Spowodowany unerwieniem tylko

Spowodowany unerwieniem tylko

części przedniej opony rdzenia.

części przedniej opony rdzenia.

Spowodowany złamaniami trzonów,

Spowodowany złamaniami trzonów,

przemieszczaniem się jądra

przemieszczaniem się jądra

miażdzystego

miażdzystego

Uciskiem na oponę przednią

Uciskiem na oponę przednią

Zapaleniami opony

Zapaleniami opony



Inwolucyjny ( starczy)

Inwolucyjny ( starczy)



Spowodowany użyciem struktur

Spowodowany użyciem struktur

tkankowych aparatu ruchu

tkankowych aparatu ruchu



Osłabieniem mięśni

Osłabieniem mięśni

okołokręgosłupowych

okołokręgosłupowych



Arteriosklerozą naczyń

Arteriosklerozą naczyń

doprowadzajacych ( zaburzeniami

doprowadzajacych ( zaburzeniami

krążenia)

krążenia)



Bóle z przeniesienia,

Bóle z przeniesienia,

psychosomatyczne, czynnościowe

psychosomatyczne, czynnościowe

BÓL BIO-PSYCHOGENNY

BÓL BIO-PSYCHOGENNY





ostry ( przy złamaniach)

ostry ( przy złamaniach)





nawrotowy (ostry)- nerwobóle

nawrotowy (ostry)- nerwobóle





z choroba nowotworową

z choroba nowotworową





przewlekły- nie związany z chorobą

przewlekły- nie związany z chorobą



Patogenaza bólu

Patogenaza bólu



Pierwotny Wtórny

Pierwotny Wtórny

Uszkodzenie na skutek innego

Uszkodzenie na skutek innego

Tkanek medycznego

Tkanek medycznego

oddziaływania

oddziaływania

np.chemioterapii

np.chemioterapii

MODEL NEUROPSYCHIATRYCZNY

MODEL NEUROPSYCHIATRYCZNY

W ocenie bólu- brak lub niewielka

W ocenie bólu- brak lub niewielka

zależność pomiędzy odczuwanym bólem

zależność pomiędzy odczuwanym bólem

a doznanym urazem lub chorobą

a doznanym urazem lub chorobą

1. Nocyceptywny ( somatyczny)

1. Nocyceptywny ( somatyczny)

( ból pourazowy w drogach

( ból pourazowy w drogach

neuroanatomicznych w wyniku uszkodzenia

neuroanatomicznych w wyniku uszkodzenia

kanki

kanki

2. Neurogenny ( ośrodowy)

2. Neurogenny ( ośrodowy)

(

(

ból wywołany samorzutnym pobudzeniem

ból wywołany samorzutnym pobudzeniem

układu nerwowego bez szkodliwego bodźca)

układu nerwowego bez szkodliwego bodźca)

3. Psychogenny

3. Psychogenny

( spowodowany zaburzeniami psychiatrycznymi

( spowodowany zaburzeniami psychiatrycznymi

bez podłoża nocyceptywnego lub

bez podłoża nocyceptywnego lub

neurogennego, bez uszkodzenia tkanek.

neurogennego, bez uszkodzenia tkanek.



Znoszenie czucia bólu

Znoszenie czucia bólu







blokowanie przewodnictwa

blokowanie przewodnictwa

eferentnego unerwienia

eferentnego unerwienia

współczulnego

współczulnego

( sympatektomia operacyjna)

( sympatektomia operacyjna)







Nerwy sympatyczne wywołują skurcze

Nerwy sympatyczne wywołują skurcze

naczyń (np. głęboki wdech powinien

naczyń (np. głęboki wdech powinien

powodować odruchowy skurcz naczyń )

powodować odruchowy skurcz naczyń )

(po sympatykotektomii taki skurcz

(po sympatykotektomii taki skurcz

przy wdechu nie następuje )

przy wdechu nie następuje )



Techniki blokownia aktywności

Techniki blokownia aktywności

współczulnej (sympatykolityczność)

współczulnej (sympatykolityczność)



Injekcja środka znieczulającego

Injekcja środka znieczulającego

miejscowe zwoje współczulne

miejscowe zwoje współczulne

wysyłające impulsy do zajętej

wysyłające impulsy do zajętej

bólem części ciała

bólem części ciała



Podawanie leków ( bretylium,

Podawanie leków ( bretylium,

rezerpiny) dożylnie blokując

rezerpiny) dożylnie blokując

wydzielanie norepinefryny na

wydzielanie norepinefryny na

zakończeniach zazwojowych

zakończeniach zazwojowych

unerwiających obszar bólu

unerwiających obszar bólu

kończynowego

kończynowego



Sympatektomia operacyjna

Sympatektomia operacyjna

TRUDNOŚCI ZE DIAGNOZOWANIEM BÓLU

TRUDNOŚCI ZE DIAGNOZOWANIEM BÓLU



Ból to często subiektywne odczucie

Ból to często subiektywne odczucie



Oceniamy jako reakcję osobniczą

Oceniamy jako reakcję osobniczą

całego organizmu a nie

całego organizmu a nie

określonego

określonego

narządu lub części ciała

narządu lub części ciała



Trudno precyzyjnie określić stopień

Trudno precyzyjnie określić stopień

nasilenia

nasilenia

( jak zmęczenie, osłabienie mięśni

( jak zmęczenie, osłabienie mięśni

)

)



Niekontrolowany wpływ

Niekontrolowany wpływ

czynników psychogennych

czynników psychogennych



Trudno określić w jakim zakresie

Trudno określić w jakim zakresie

powoduje niepełnosprawność

powoduje niepełnosprawność



Różnorodność pochodzenia i

Różnorodność pochodzenia i

wzajemne przenikanie się

wzajemne przenikanie się

przyczyn

przyczyn

( neurogennych, psychogennych,

( neurogennych, psychogennych,

narządowych, tkankowych)

narządowych, tkankowych)

CRPS- Complex Regional Pain

CRPS- Complex Regional Pain

Syndrom

Syndrom

(Złożony wieloobjawowy miejscowy

(Złożony wieloobjawowy miejscowy

zespół bólowy będący następstwem

zespół bólowy będący następstwem

urazu lub uszkodzenia nerwów

urazu lub uszkodzenia nerwów

pojawiający się regionalnie

pojawiający się regionalnie

lub ogólnoustrojowo)

lub ogólnoustrojowo)

Dotyczy głównie aparatu ruchu

Dotyczy głównie aparatu ruchu

Typ I-

Typ I-

wywołany odruchową dystrofią

wywołany odruchową dystrofią

współczulną wywołaną urazem (np. złamaniem)

współczulną wywołaną urazem (np. złamaniem)

Typ II–

Typ II–

wywołany uszkodzeniem nerwu

wywołany uszkodzeniem nerwu

( kauzalgia), często objawy

( kauzalgia), często objawy

występują poza obszarem

występują poza obszarem

unerwianym przez uszkodzony nerw

unerwianym przez uszkodzony nerw

W obu typach CRPS objawy diagnostyczne

W obu typach CRPS objawy diagnostyczne

przedmiotowe i podmiotowe

przedmiotowe i podmiotowe

mogą być podobne

mogą być podobne



Badanie kliniczne i lekarskie oraz

Badanie kliniczne i lekarskie oraz

fizjoterapeutyczne:

fizjoterapeutyczne:



Radiologiczne

Radiologiczne



Scyntygraficzne

Scyntygraficzne



Tomografia komputerowa

Tomografia komputerowa



Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny



Elektromiografia

Elektromiografia



Termometria

Termometria



Przepływy naczyniowe (doplerowskie)

Przepływy naczyniowe (doplerowskie)



Farmakoterapia

Farmakoterapia



Metoda TENS ( przezskórna stymulacja

Metoda TENS ( przezskórna stymulacja

elektryczna)

elektryczna)



CRPS

CRPS

– znacząco upośledza funkcje

– znacząco upośledza funkcje

ruchowe

ruchowe



DIAGNOSTYKA CRPS

DIAGNOSTYKA CRPS



Występowanie obrzęków

Występowanie obrzęków



Zmiany potliwości skóry ( nadmierne)

Zmiany potliwości skóry ( nadmierne)



Zmiany ciepłoty skóry

Zmiany ciepłoty skóry



Zmiany zabarwienia skóry (atrofia skóry)

Zmiany zabarwienia skóry (atrofia skóry)



Ograniczenia ruchomości w stawie

Ograniczenia ruchomości w stawie



Osłabienie siły mięśni

Osłabienie siły mięśni



Zaburzenia wykonywania niewielkich

Zaburzenia wykonywania niewielkich

ruchów

ruchów



Sztywność stawowa i drżenie stawowe

Sztywność stawowa i drżenie stawowe



Dystonia

Dystonia



Zmiany przepływu w naczyniach

Zmiany przepływu w naczyniach

skórnych

skórnych

Baron R.-”

Baron R.-”

Diagnostic tools and Evidence Base

Diagnostic tools and Evidence Base

Treatment of Complex

Treatment of Complex

Regional Pain Syndrome”

Regional Pain Syndrome”

Rehabilitacja Medyczna 2006;3.

Rehabilitacja Medyczna 2006;3.

Psychoterapia Rehabilitacja

Psychoterapia Rehabilitacja

Interwencja

Interwencja

radzenie sobie Fizjoterapia

radzenie sobie Fizjoterapia

Zwalczanie

Zwalczanie

z bólem- Terapia

z bólem- Terapia

bólu( blokada

bólu( blokada

copping zajęciowa

copping zajęciowa

współczulna)

współczulna)

Po ustąpieniu bólu spoczynkowego

Po ustąpieniu bólu spoczynkowego

rozpoczynamy zabiegi fizjoterapeutyczne

rozpoczynamy zabiegi fizjoterapeutyczne

wg schematu:

wg schematu:

Ćwiczenia bierne

Ćwiczenia bierne





czynne ćwiczenia

czynne ćwiczenia

izometryczne

izometryczne





czynny trening izotoniczny

czynny trening izotoniczny





próby odtworzenia całkowitego wzorca

próby odtworzenia całkowitego wzorca

ruchowego

ruchowego

CRPS

CRPS

Leczenie

Leczenie



FIZJOTERAPEUTYCZNE POSTĘPOWANIE W

FIZJOTERAPEUTYCZNE POSTĘPOWANIE W

STANACH BÓLOWYCH

STANACH BÓLOWYCH



RODZAJ BÓLU FIZJOTERAPIA

RODZAJ BÓLU FIZJOTERAPIA

Intensywny

Intensywny

Unieruchomienie

Unieruchomienie

w spoczynku Fizjoterapia strony

w spoczynku Fizjoterapia strony

i podczas ruchów przeciwnej ciała

i podczas ruchów przeciwnej ciała

blokada współczulna.

blokada współczulna.

Umiarkowany

Umiarkowany

Fizjoterapia do progu

Fizjoterapia do progu

tylko pod bólowego

tylko pod bólowego

wpływem ruchu ćwiczenia bierne

wpływem ruchu ćwiczenia bierne

izometryczne

izometryczne

Łagodny

Łagodny

Intensywna terapia

Intensywna terapia

brak w spoczynku terapia zajęciowa

brak w spoczynku terapia zajęciowa

i podczas ruchu ćwiczenia izotoniczne

i podczas ruchu ćwiczenia izotoniczne



Fizjoterapia zmniejsza dolegliwości

Fizjoterapia zmniejsza dolegliwości

bólowe szczególnie w

bólowe szczególnie w

początkowym okresie jego

początkowym okresie jego

powstawania i przy większych

powstawania i przy większych

możliwościach motorycznych

możliwościach motorycznych

pacjenta

pacjenta



Leczenie i fizjoterapia nie może

Leczenie i fizjoterapia nie może

wywoływać bólu w ostrych stanach

wywoływać bólu w ostrych stanach

CRPS,

CRPS,

przy bólu w spoczynku, przy

przy bólu w spoczynku, przy

bólu podczas ruchu nie można

bólu podczas ruchu nie można

stosować czynnej terapii bowiem

stosować czynnej terapii bowiem

możemy pogorszyć stan chorego

możemy pogorszyć stan chorego



W takich stanach bólowych

W takich stanach bólowych

stosujemy zabiegi po przeciwnej

stosujemy zabiegi po przeciwnej

stronie ciała i wdrażamy metody

stronie ciała i wdrażamy metody

leczenia bólu

leczenia bólu

( leki, metody depresyjne)

( leki, metody depresyjne)



Konieczny w takich sytuacjach

Konieczny w takich sytuacjach

kontakt z lekarzem

kontakt z lekarzem



Fizjoterapeuta powinien

Fizjoterapeuta powinien

rozpoznać

rozpoznać

tzw. próg bólowy

tzw. próg bólowy



BÓLE KRZYŻA

BÓLE KRZYŻA

( 139 stawów)

( 139 stawów)





80% w wieku starczym

80% w wieku starczym





1-2 osoby /1000 leczenie

1-2 osoby /1000 leczenie

operacyjne

operacyjne





ogromne koszty społeczne

ogromne koszty społeczne

Przyczyny dolegliwości:

Przyczyny dolegliwości:



Dehydratacje

Dehydratacje



Tyłoprzemieszczenie krążka

Tyłoprzemieszczenie krążka

międzykręgowego

międzykręgowego



Kręgozmyk

Kręgozmyk



Stenoza kanału kręgowego

Stenoza kanału kręgowego



Stenozy kanałów

Stenozy kanałów

korzeniowych

korzeniowych



Zastój w układzie żylnym

Zastój w układzie żylnym

rdzenia

rdzenia



Przeciążenia stawowo-

Przeciążenia stawowo-

mięśniowe, schorzenia innych

mięśniowe, schorzenia innych

narządów, emocjonalne,

narządów, emocjonalne,

idiopatyczne

idiopatyczne



Choroba krążka międzykręgowego

Choroba krążka międzykręgowego



Nowotwory

Nowotwory



Tętniaki aorty

Tętniaki aorty



Zapalenie trzustki

Zapalenie trzustki



Zaburzenia funkcji układu

Zaburzenia funkcji układu

moczowego

moczowego



Choroby jelita grubego

Choroby jelita grubego



Ratikulopatie cukrzycowe

Ratikulopatie cukrzycowe



Osteoporozy

Osteoporozy



Przepukliny

Przepukliny



DIAGNOSTYKA

DIAGNOSTYKA

WYWIAD

WYWIAD

Określić neurastenię

Określić neurastenię

Obserwacja chodu, sylwetki, ustawienia

Obserwacja chodu, sylwetki, ustawienia

głowy, napięcie i drętwienie mięśni

głowy, napięcie i drętwienie mięśni

Zaburzenia pracy układu moczowego, jelita

Zaburzenia pracy układu moczowego, jelita

grubego, bólów nocnych, utrata wagi > 5

grubego, bólów nocnych, utrata wagi > 5

kg /na 6 miesięcy

kg /na 6 miesięcy

Stan psychiczny pacjenta

Stan psychiczny pacjenta

Próby symulowania, renty, zwolnienia

Próby symulowania, renty, zwolnienia

Oceniać wypowiedzi pacjenta i je notować

Oceniać wypowiedzi pacjenta i je notować

Dziak A.” Diagnostyka zespołów bólowych

Dziak A.” Diagnostyka zespołów bólowych

kręgosłupa”. Medicina Sportiva. 2007

kręgosłupa”. Medicina Sportiva. 2007



Badanie elektrodiagnostyczne

Badanie elektrodiagnostyczne

( przewodnictwa nerwowego,

( przewodnictwa nerwowego,

elektromiografii igłowej, badanie

elektromiografii igłowej, badanie

czucia)

czucia)

Badanie dodatkowe

Badanie dodatkowe

Biochemiczne

Biochemiczne

( enzymy, aldozy, dehydrogenaza

( enzymy, aldozy, dehydrogenaza

mleczanowa, fosfokinaza

mleczanowa, fosfokinaza

kreatynowa, wskazujące na rozpad

kreatynowa, wskazujące na rozpad

tkanki mięśniowej

tkanki mięśniowej

Funkcja nerek

Funkcja nerek

,

,

tolerancja glukozy

tolerancja glukozy

PSA ( antygen sterczowy)

PSA ( antygen sterczowy)



BADANIE NEUROLOGICZNE I

BADANIE NEUROLOGICZNE I

ORTOPEDYCZNE

ORTOPEDYCZNE



Odruchy ścięgnowe ( nadmiernie

Odruchy ścięgnowe ( nadmiernie

żywe, niekontrolowane)

żywe, niekontrolowane)



Czynność mięśni (mimika, lokomocja

Czynność mięśni (mimika, lokomocja

i zdolność chodu na palcach i

i zdolność chodu na palcach i

piętach, czynność samoobsługi,

piętach, czynność samoobsługi,

odruchy, napięcie mięśni przy

odruchy, napięcie mięśni przy

pełnym ich rozluźnieniu)

pełnym ich rozluźnieniu)



Czucie skórne

Czucie skórne



DIAGNOSTYKA FIZJOTERAPEUTYCZNA

DIAGNOSTYKA FIZJOTERAPEUTYCZNA

BÓLÓW KRZYŻA

BÓLÓW KRZYŻA



Obrona mięśniowa ( nieprawidłowa

Obrona mięśniowa ( nieprawidłowa

biomechanika krzyżowo-biodrowa,

biomechanika krzyżowo-biodrowa,

przyruchy, napięcia mięśni)

przyruchy, napięcia mięśni)



Utrata odruchów

Utrata odruchów



Obecność objawów napinania mięśni

Obecność objawów napinania mięśni



Zmniejszone obwody kończyny-atrofie

Zmniejszone obwody kończyny-atrofie

mięśniowe)

mięśniowe)



Elektrodiagnoza tkankowa

Elektrodiagnoza tkankowa



Obrazowanie radiologiczne

Obrazowanie radiologiczne



Utrata kontroli pęcherza, jelita grubego

Utrata kontroli pęcherza, jelita grubego

OCENA FIZJOTERAPEUTYCZNA

OCENA FIZJOTERAPEUTYCZNA



Zdiagnozowanie i określenie nasilenia

Zdiagnozowanie i określenie nasilenia

zaburzenia

zaburzenia



Określenie przyczynowości występowania

Określenie przyczynowości występowania

dolegliwości bólowych

dolegliwości bólowych



Ustalenie czy przeprowadzono niezbędne

Ustalenie czy przeprowadzono niezbędne

badania

badania



Zastosowanie dodatkowych testów

Zastosowanie dodatkowych testów



Ustalenie czy nastąpiła poprawa

Ustalenie czy nastąpiła poprawa

czynnościowa

czynnościowa



Określenie stopnia uszkodzenia tkanki

Określenie stopnia uszkodzenia tkanki



Ustalenie przyczyn uszkodzenia

Ustalenie przyczyn uszkodzenia



Określenie zakresu ograniczeń

Określenie zakresu ograniczeń

czynnościowych

czynnościowych



WŁAŚCIWE ZDIANOZOWANIE I

WŁAŚCIWE ZDIANOZOWANIE I

OGRANICZENIE BÓLU RÓŻNYMI

OGRANICZENIE BÓLU RÓŻNYMI

METODAMI PODCZAS LECZENIA I

METODAMI PODCZAS LECZENIA I

REHABILITACJI ( FARMAKOTERAPIĄ ,

REHABILITACJI ( FARMAKOTERAPIĄ ,

FIZYKOTERAPIĄ, PSYCHOTERAPIĄ )

FIZYKOTERAPIĄ, PSYCHOTERAPIĄ )

MA ZASADNICZY WPŁYW NA

MA ZASADNICZY WPŁYW NA

OGRANICZENIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I

OGRANICZENIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I

MOŻLIWOŚCI POWROTU DO ŻYCIA

MOŻLIWOŚCI POWROTU DO ŻYCIA

RODZINNEGO I ZAWODOWEGO PACJENTA

RODZINNEGO I ZAWODOWEGO PACJENTA

98% pacjentów z przewlekłymi bólami

98% pacjentów z przewlekłymi bólami

kręgosłupa mało depresje, stany lękowe,

kręgosłupa mało depresje, stany lękowe,

uzależnienia lekowe

uzależnienia lekowe



MAIN

MAIN

.

.

CH I WSP. „ DISABILITY, INCAPACITY AND

CH I WSP. „ DISABILITY, INCAPACITY AND

REHABILITATION

REHABILITATION

FOR PAIN PATIENTS

FOR PAIN PATIENTS

„

„

REH

REH

ABILITACJA

ABILITACJA

MEDYCZNA 2007

MEDYCZNA 2007

.

.

NR 1.

NR 1.