Metoda pracy z

indywidualnym

przypadkiem

Definicje pracy z

przypadkiem

Historia

Aleksander Kamiński

Helena Radlińska

Gordon Hamilton

Swithun Bowers

Jeannette Regensburg

Mary Richmond

Metoda pracy z

indywidualnym

przypadkiem

Jest sposobem pomocy realizowanym przez

pracownika socjalnego, w którym poprzez

analizę sytuacji jednostki borykającej się z

jakimś problemem w kontekście środowiska,

prowadzi się do opracowania diagnozy

przypadku oraz planu postępowania i podjęcia

działań profilaktycznych, kompensacyjnych

lub terapeutycznych, angażując jednostkę w

cały proces pomocy dla jej dobra społecznego.

Modele pracy z

przypadkiem

Cechy metody:

•Wgląd w cechy osobowości jednostki i

rozpoznanie zasobów i zagrożeń środowiska

•Bezpośrednie oddziaływanie na osobę

•Bezpośrednie oddziaływanie poprzez otoczenie

społeczne

Podstawowe komponenty:

Studium przypadku (case study)

Praca z przypadkiem (case work)

Charakterystyka jednostkowych

losów ludzkich

Diagnoza społeczna

Opracowanie planu

Prowadzenie przypadku

Etapy pracy z

przypadkiem:

1. Diagnoza przypadku (rozpoznanie i zdiagnozowanie)

2. Opracowanie planu postępowania

3. Prowadzenie przypadku (według planu)

Rozpoznanie i diagnoza

• Identyfikacja i analiza sytuacji w kontekście problemu

• Czerpanie informacji z różnych źródeł

• Wskazanie sił które mogą wesprzeć proces pomocy

• Wyciągnięcie obiektywnych wniosków

diagnostycznych

• Praca z przypadkiem rozpoczyna się od pierwszego

spotkania

Opracowanie planu

postępowania

• Określenie co, kiedy i jak ma robić pracownik socj., aby
rozpocząć proces pomocy

• Wzmacnianie istniejących pozytywnych systemów

wsparcia

• Korygowanie negatywnych, niekorzystnych elementów

•Udzielanie instytucjonalnych form pomocy

•Kształtowanie korzystniejszych postaw i zachowań u
klienta

Prowadzenie przypadku

według planu

• Prowadzenie przypadku – postępowanie mające na
celu uzyskanie właściwą rewalidację
(najlepszy skutek)

•Rewalidacja – zmiana sytuacji środowiskowej, zmianę

świadomości, postaw, zachowań jednostki w aspekcie

psycho-wychowawczym

• Procesy rewalidacyjne są długotrwałe i kosztowne,
pracownik jak i klient muszą znać cel terapii i
przewidywany jej koniec

Zakończenie

• Pozytywne ocenienie terapii przez klienta

•Podkreślenie możliwości i zdolności klienta

• Spostrzeżenia pracownika i jego ocena faktów

Modele pracy z

przypadkiem

Modele pracy z

przypadkiem:

1. Model psychospołeczny

2. Model funkcjonalny

3. Model zorientowany na rozwiązywanie problemów

4. Model modyfikacji zachowań

Model psychospołeczny

•Lata 20. XX wieku
•Twórca: Mary Richmond

Struktura

psychologiczna

człowieka

Kontekst

społeczny, w

którym żyje

dana jednostka

Model

psychospołecz

ny

Zastosowanie zasad i teorii:
-psychoanalizy
-nauki behawioralnej

Psychoterapia i terapia społeczna to formy działania
stosowane w tym podejściu w celu mobilizacji sił
jednostki i otoczenia społecznego dla stworzenia
lepszych możliwości rozwoju osobowości jednostki i jej
realizacji w otoczeniu społecznym.

Model psychospołeczny w ujęciu Heleny
Radlińskiej:
-Krytyka zbyt indywidualistycznego,
psychoanalitycznego podejścia do pracy z przypadkiem
-Upatrywanie głównych przyczyn ludzkich trudności
życiowych w wadliwym układzie środowiska
-Należy jednocześnie wpływać na jednostkę
(inspirować, edukować,stymulować) i na warunki
społeczne (to one decydują o funkcjonalności lub
dysfunkcji środowiska).

Model funkcjonalny

•Lata 30. XX wieku

•Twórcy: Jessie Taft, Virginia Robinson

Charakterystyka:

Charakterystyka:

•Nacisk na relacje zachodzące między jednostką a środowiskiem

•Dynamiczne wykorzystanie czasu w pracy z przypadkiem

•Zaadoptowanie do pracy socjalnej elementów psychologii Ottona
Ranka(odmiana psychoanalizy,przypisująca EGO większą rolę w
rozwoju i funkcjonowaniu osobowości)

Podstawowe założenia:

•Podkreślanie własnej roli jednostek w rozwoju i dokonywaniu
wyborów oraz nawiązywanie takich relacji z otoczeniem, które
sprzyjają kreowaniu samego siebie

•Ujmowanie metody indywidualnego przypadku jako metody
takiego administrowania usługami społecznymi, by zostały one
w jak najlepszy sposób użyte dla dobra jednostki i
społeczeństwa

•Traktowanie pracy z przypadkiem jako procesu, w trakcie
którego zasoby i świadczenia społeczne są udostępniane
jednostce.

Model zorientowany na

rozwiązywanie problemów

Lata 50. XX wieku

•Twórca:Helen Perlman

Charakterystyka:

•Koncentracja na jednostce mającej problem

•Poszukiwanie możliwych rozwiązań problemu,
podejmowanie decyzji i działanie ukierunkowane na
przezwyciężenie problemu

•Ważne jest, aby osoba wspomagana potrafiła
wskazać problem, a pracownik socjalny wspomógł ją
jedynie w identyfikacji problemu i w ewentualnym
ukierunkowaniu oraz wsparci w procesie jego
rozwiązywania

Cele:

•Pełne zaangażowanie klienta w działania pomocowe

•Zmobilizowanie sił wewnętrznych i zewnętrznych

Modele pracy z

przypadkiem

Zauważalne prawidłowości (trendy) w zastosowaniu metody
pracy z przypadkiem

:

•Szersze wykorzystywanie w praktyce elementów pochodzących z
różnych teorii i łączenie modeli

•Selektywne interwencje umotywowane empirycznie

•Orientacja na zaradność z mniejszym naciskiem na problemy
wewnętrzne jednostki

•Praktyka bezpośrednia o zakresie szerszym niż praca z
przypadkiem

•Bardziej rozległe zastosowanie podejścia interwencyjnego

Model modyfikacji

zachowań

Lata 60. XX wieku

•Twórca: Edwin Thomas

Założenia:

•Zachowania jednostki przypadają głównie na
dziedzinę reakcji lub działań operacyjnych

•Zachowania zostały wyuczone w procesie
wytwarzania odruchów

•A więc podlegają tym samym prawom uczenia się jak
tzw.zachowania normalne

•Zachowania jednostki podatne są na modyfikację
poprzez staranne zastosowanie tego, co wiadomo o
uczeniu się i modyfikacji

Charakterystyka:

•Koncentracja na różnych formach terapii
wzmacniającej pożądane oraz osłabiające niepożądane
zachowania

•Zorientowana zadaniowo

Zasady w stosowaniu

indywidualnych

przypadków

ZASADA AKCEPTACJI

Polega na szanowaniu i akceptowaniu

podopiecznego, jego problemów oraz

zrozumieniu jego zachowań, decyzji.

ZASADA KOMUNIKACJI

Polega na nawiązaniu

jasnej, szczerej

komunikacji między

pracownikiem socjalnym

a podopiecznym.

Komunikaty werbalne i

niewerbalne muszą być

przekazywane tak, by

zostały poprawnie

zinterpretowane przez

obydwie strony

interakcji. Ponadto należy

zaznaczyć, że nawet

jeżeli pracownik socjalny

nie zgadza się ze swoim

klientem bądź na odwrót,

to muszą się oni

ROZUMIEĆ.

ZASADA

INDYWIDUALIZACJI

Zasada ta odnosi się do

traktowania podopiecznego

jako wyjątkowej i

niepowtarzalnej osoby, która

jest nierozerwalnie związana

ze swoim otoczeniem, które ją

kształtuje.

ZASADA UCZESTNICTWA

W pracy socjalnej bardzo

ważne jest, by od samego

początku zaktywizować

podopiecznego, ponieważ

poprzez własną

działalność może się

wiele nauczyć oraz

poznać własną wartość.

Zasada ta jest określana

poprzez KONTRAKT

SOCJALNY.

ZASADA ZAUFANIA I

POSZANOWANIA

PRYWATNOŚCI

Relacje pomiędzy pracownikiem socjalnym a

podopiecznym musi charakteryzować

zaufanie i poczucie bezpieczeństwa, aby

klient otworzył się ze swoimi problemami.

ZASADA

SAMOŚWIADOMOŚCI

Pracownik socjalny i jego podopieczny

różnią się od siebie systemem

motywacji, oceną zjawisk. Zasada ta

jest kolejnym wyzwaniem przed

pracownikiem socjalnym, aby

nauczył się oddzielać własne

uprzedzenia czy preferencje od

spraw zawodowych.

Opracowanie diagnozy

indywidualnego

przypadku

SCHEMAT DIAGNOZY

DZIECKA

1.

DANE OSOBOWE (utajnione w sytuacji, gdy potrzebna
jest konsultacja w celach metodycznych)

2.

Zdefiniowanie problemu, który dotyczy ucznia,
wychowanka lub podopiecznego ( Powodem
zainteresowania się uczniem mogą być również jego
WYBITNE OSIĄGNIĘCIA)

3.

Określenie technik i narzędzi gromadzenia materiału
diagnostycznego o jednostce (analiza dokumentów,
przeprowadzenie rozmów/wywiadu, wykorzystanie
wywiadu środowiskowego, obserwacja dziecka,
zastosowanie socjotechniki, technik projekcyjnych)

4.

Opis (charakterystyka) ucznia, wychowanka,
podopiecznego

A)

W kontekście cech psychospołecznych, fizycznych lub

zdrowotnych:

- ocena poziomu rozwoju
- ocena wyglądu
- ujawnione potrzeby
- specyficzne zainteresowania dziecka
B) W kontekście środowiska szkoły lub placówki, w której

jednostka przebywa:

- krótka charakterystyka dotychczasowych osiągnięć i

porażek w nauce, pracy społeczno – kulturalnej,

działalności sportowej itp..

- pozycja wychowanka w grupie, relacje z innymi

wychowankami, pełnione funkcje lub role w placówce

C) W kontekście środowiska rodzinnego:
- sytuacja socjalno-bytowa rodziny, liczba dzieci
- status społeczny rodziny
- opis ewentualnych trudnych sytuacji w rodzinie
- postawa rodziców wobec dziecka
- zaangażowanie rodziców w pracę szkoły, częstotliwość

kontaktowania się ze szkołą

- zakres obowiązków i funkcji pełnionych przez dziecko
- organizacja i sposób spędzania wolnego czasu w

domu lub poza nim

• 5. Diagnoza przypadku, a raczej wnioski

diagnostyczne wynikające z

wcześniejszej charakterystyki jednostki:

• - uczeń przejawia trudności

(jakie?) lub zaburzenia (jakie?)

• - przyczyną ujawnionego

problemu mogą być…

• 6. Dotychczas zastosowane formy pracy

opiekuńczo-wychowawczej:

• Z dzieckiem

• Z rodzicami

7. Plan pracy z przypadkiem (ważne jest, by kontynuować

metody pracy z dzieckiem, które do tej pory były

skuteczne)

- skierowanie na badania do poradni psychologiczno-

pedagogicznej

- skierowanie na zajęcia reedukacyjne lub terapeutyczne o

charakterze indywidualnym lub grupowym

- nawiązanie współpracy z osobami, które mają kontakt z

dzieckiem i mogą wspomóc nasze działania

- nawiązanie intensywniejszej współpracy z innymi osobami

ważnymi dla wychowanka

- skierowanie na inne zajęcia specjalistyczne i nawiązanie

współpracy z instytucjami mającymi kontakt z dzieckiem

lub jego rodziną w kierunku koordynacji planowanych

działań

- inne propozycje oparte na zdiagnozowanych systemach

wsparcia, potencjalnych możliwościach dziecka lub jego

otoczenia

Case management jako

odmiana metody

prowadzenia przypadku

Case management

Case management- kierowanie przypadkiem,

zarządzanie, administrowanie.

Teoretyczno- praktyczna koncepcja organizowania

systemu pomocy społecznej, która powstała w USA w

latach 70.XX wieku.

Pracownik socjalny
=
informator, doradca,
adwokat, rzecznik
klienta

Jest to sposób pomocy polegający na:

• dostosowaniu strategii usług socjalnych oraz
istniejących możliwości i świadczeń do potrzeb
klienta

•krótkoterminowej,zadaniowej pomocy w
rozwiązywaniu codziennych problemów klienta

Case management cd.

Koniec

Prezentację przygotowały:

Destina Kuliś

Kamila Łowczy

Karina Nowaczyk

Joanna Polańaska