ANTROPOMETRIA

Antropometria

Antropometria

jest to dziedzina antropologii zajmująca się
pomiarami ludzkiego ciała i technikami
pomiarowymi
dzieli się na działy:
1. Kraniometria – pomiary czaszki
2. Osteometria – pomiary szkieletu
3.  Cefalometria – pomiary głowy i
tkanek miękkich
4.  Somatometria – pomiary całego ciała.

Punkty antropometryczne na ciele
człowieka

PUNKTY NA GŁOWIE

Vertex (V)

Vertex (V)

- najwyżej położony punkt na

głowie w płaszczyźnie frankfurckiej

płaszczyzna frankfurcka – prosta przebiegająca
poziomo, równolegle do prostej przechodzącej przez
dolną krawędź oczodołu i do górną krawędź otworu
słuchowego zewnętrznego

Glabella (g)

Glabella (g)

- punkt na czole pomiędzy

łukami brwiowymi w linii środkowej
ciała

Opistho

Opistho

k

k

ranion (op)

ranion (op)

- najdalej ku tyłowi

wystający punkt głowy

Euryon (eu)

Euryon (eu)

- najdalej bocznie

wystający punkt głowy

Gnathion (gn)

Gnathion (gn)

- punkt na dolnej

krawędzi żuchwy w linii środkowej ciała

Nasion (n)

Nasion (n)

- punkt na nasadzie nosa w

linii środkowej ciała

Zygion (zy)

Zygion (zy)

- najdalej bocznie

wysunięty punkt na łuku jarzmowym

Tragion

Tragion

(

(

t

t

)

)

– punkt leżący na górnej

krawędzi guzka ucha

PUNKTY NA CZASZCE

Basion

Basion

(

(

ba

ba

)

)

- punkt leżący na przednim

brzegu otworu wielkiego kości
potylicznej w linii środkowej

Bregma

Bregma

(

(

b

b

)

)

- punkt leżący na połączeniu

szwu wieńcowego ze szwem strzałkowym w
linii środkowej

PUNKTY NA TUŁOWIU

Suprasternale

Suprasternale

(

(

sst

sst

)

)

- na rękojeści

mostka, na wcięciu szyjnym w linii
środkowej ciała

Acromion

Acromion

(

(

a

a

)

)

- na brzegu wyrostka

barkowego łopatki

Cervicale

Cervicale

(

(

c

c

)

)

- na szczycie wyrostka

kolczystego 7-go kręgu szyjnego

Thelion

Thelion

(

(

th

th

)

)

- środkowy punkt brodawki

piersiowej

Omphalion

Omphalion

(

(

om

om

)

)

- punkt leżący w środku

pępka

Symphysion

Symphysion

(

(

sy

sy

)

)

- punkt leżący na

górnej krawędzi spojenia łonowego w

linii środkowej

Xiphoidale

Xiphoidale

(

(

xi

xi

)

)

- punkt leżący w

połączeniu trzonu i wyrostka

mieczykowatego w linii środkowej

Thoracolaterale

Thoracolaterale

(

(

thl

thl

)

)

- punkt leżący

najbardziej bocznie na klatce

piersiowej (w płaszczyźnie

przechodzącej przez punk Xi)

Iliospinale

Iliospinale

(

(

is

is

)

)

- punkt leżący na

kolcu przednim górnym kości biodrowej

Basis

Basis

(

(

B

B

)

)

- płaszczyzna pozioma, na

której usytuowany jest badany

PUNKTY NA KOŃCZYNACH

Radiale

Radiale

(

(

r

r

)

)

- punkt leżący na górnym

brzegu kości promieniowej

Stylion

Stylion

(

(

sty

sty

)

)

- najbardziej wysunięty

brzeg wyrostka rylcowatego kości
promieniowej

Daktylion

Daktylion

(

(

da

da

)

)

- punkt na końcu palca

środkowego ręki

Trochanterion

Trochanterion

(

(

tro

tro

)

)

- punkt leżący na

najwyższym miejscu krętarza wielkiego
kości udowej

Tibiale

Tibiale

(

(

ti

ti

)

)

- punkt leżący na brzegu

przyśrodkowym górnej nasady kości
piszczelowej

Malleolare tibiale

Malleolare tibiale

(

(

mlt

mlt

)

)

- punkt na

dolnym brzegu kostki przyśrodkowej

Acropodion

Acropodion

(

(

ap

ap

)

)

- najdalej ku przodowi

wystający punkt stopy (I lub II palec)

Pternion

Pternion

(

(

pte

pte

)

)

- najbardziej wystający

punkt pięty

WAŻNIEJSZE POMIARY CIAŁA

Wysokość ciała:

(

(

B – v

B – v

)

)

Największa rozpiętość kończyn górnych:

siąg

siąg

Szerokość barków:

(

(

a – a

a – a

)

)

Szerokość klatki piersiowej:(

(

thl – thl

thl – thl

)

)

Szerokość międzykrętarzowa: (

(

tro – tro

tro – tro

)

)

Długość kończyny górnej:

(

(

a – da

a – da

)

)

Długość kończyny dolnej:
- do punktu iliospinale:

(

(

B – is

B – is

)

)

- do punktu symphysion:

(

(

B – sy

B – sy

)

)

- do punktu trochanterion: (

(

B – tro

B – tro

)

)

WAŻNIEJSZE POMIARY GŁOWY

Długość głowy:

(

(

g – op

g – op

)

)

Szerokość głowy: (

(

eu – eu

eu – eu

)

)

Szerokość twarzy: (

(

zy – zy

zy – zy

)

)

Wysokość czaszki: (

(

b – ba

b – ba

)

)

Przyjmuje się, że odległość b - ba wynosi 9 – 11

cm.

WAŻNIEJSZE OBWODY CIAŁA

Obwód głowy

– mierzy się taśmą na

wysokości łuków brwiowych, z tyłu głowy
przez punkt opisthokranion.

Obwód szyi

– poniżej chrząstki

tarczowej.

Obwód klatki piersiowej

–

pachowy,mierzy się tak samo dla płci
żeńskiej i męskiej.

Obwód brzucha

– w największym wcięciu

bocznym.

Obwód uda

– mierzy się pod fałdem

pośladkowym.

Obwód największy

– mierzy się w

najgrubszej części:
a) ramienia
b) przedramienia
c) podudzia

NAJWAŻNIEJSZE WSKAŹNIKI

Dotyczące głowy:

Wskaźnik szerokościowo - długościowy

Wskaźnik szerokościowo - długościowy

(eu – eu)

x 100

(g – op)

Wskaźnik wysokościowo - długościowy

Wskaźnik wysokościowo - długościowy

(t – v)

x 100

(g – op)

Wskaźnik twarzy morfologiczny

Wskaźnik twarzy morfologiczny

(n – gn)

x 100

(zy – zy)

Przybliżona pojemność czaszki

Przybliżona pojemność czaszki

P =

(g–op) x (eu–eu) x (b–ba)

x 1,14(M) lub 1,08(K)

2

Jest to wzór Manouviera, błąd pomiaru wynosi

do 100 cm

3

.

Wskaźniki masy i proporcji ciała:

Należną masę ciała można obliczyć stosując tzw. wzory Brocka:
dla kobiet:

(wzrost [cm] – 100) – 10%

dla mężczyzn: (wzrost [cm] – 100) – 5%

WQ =

masa ciała [g]

(B – v) [cm]

Wskaźnik wagowo wzrostowy Queteleta

Wskaźnik wagowo wzrostowy Queteleta

Wskaźnik masy ciała – BMI

Wskaźnik masy ciała – BMI

(

(

body mass index

body mass index

)

)

BMI =

masa ciała [kg]

(wzrost [m])

2

Klasyfikacja otyłości wg WHO w
zależności od BMI i obwodu talii

BMI [kg/m

2

]

Obwód talii [cm]

kobiety

mężczyźni

norma

18,5 – 24,9

< 80

< 94

nadwaga 25,0 – 29,9

80 - 88

94 - 102

otyłość

> 30,0

> 88

>102

I

o

30,0 – 34,9

II

o

35,0 – 39,9

III

o

> 40

TYPY OTYŁOŚCI

otyłość wisceralna – androidalna,
brzuszna, typu „jabłko”
otyłość pośladkowo-udowa – ginoidalna,
obwodowa, typu „gruszka”

Typ otyłości określa:
Wskaźnik talia - biodro – WHR

Wskaźnik talia - biodro – WHR

(

(

waist-to–hip ratio

waist-to–hip ratio

)

)

WHR =

obwód talii [cm]

obwód bioder[cm]

Typ otyłości a ryzyko
chorób

Wartość WHR
w

zależności od

płci

mężczyźni kobiety

Otyłość wisceralna

brzuszna, androidalna, typu
„jabłko” – ryzyko wystąpienia
cukrzycy, nadciśnienia

tętniczego, miażdżycy i
niektórych nowotworów.

>1,0

>0,8

Otyłość pośladkowo - udowa

obwodowa, ginoidalna, typu

„gruszka” – ryzyko wystąpienia
niektórych nowotworów (raki
hormonozależne: macicy,
jajnika, sutka, przewodu

pokarmowego).

< 1,0 < 0,8