ANTROPOLOGIA

SEMINARIUM I

1.Europa jako zjawisko kulturowe:

- blok Euroazjaci,

- zróżnicowana linia brzegowa → żegluga, handel, bogacenie się mieszkańców,

- zróżnicowane ukształtowanie terenu.

2. Grupy językowe:

- romańskie: hiszpański, portugalski, francuski, włoski,

- germańskie: niemiecki, szwedzki, norweski, angielski,

- słowiańskie: polski, ukraiński, białoruski, czeski, chorwacki, rosyjski, bułgarski, serbski, macedoński,

- ugrafińskie: fiński, estoński, węgierski,

- bałtyjskie: łotewski, litewski, niegdyś pruski

- celtyckie: bretoński, balijski, szkocki, irlandzki.

3. W Europie jej mieszkańcy obecnie używają ok.200 języków z czego większość stanowią języki mniejszości chronione prawem europejskim.

Niektóre języki europejskie używane są jako rodzime w kilku krajach np.: angielski (UK), niemiecki (Francja, Belgia, Luksemburg), rosyjski (Rosja, Białoruś, Ukraina, Łotwa, Estonie), czy albański ( Albania, Kosowo, Macedonia).

W wielu krajach obowiązuje oficjalnie kilka języków jednocześnie np. w Belgi część ludności posługuje się j. flamandzkim, część francuskim i niewielka wspólnota niemieckim.

W EU liczącej obecnie 27 państw obowiązują 22 języki urzędowe- są to języki oficjalne państw członkowskich. W językach urzędowych publikuje się akty prawne Unii, tak aby każdy obywatel Unii mógł zrozumieć obowiązujące go prawa.

Jednocześnie w Unii używane są 3 języki robocze: angielski, francuski i niemiecki, które obowiązują w organach Unii: Komisji Europejskiej i Eurejskim Trybunale Sprawiedliwości.

4. Dezintegracja Jugosławii - rozpad na 6 państw (Słowenia, Chorwacja, Bośnia-Hercegowina, Serbia, Czarnogóra)

5. Siedziba Komisji Europejskiej w Brukseli.

6. Parlament Europejski:

- siedziba w Brukseli,

- obraduje w Strasburgu.

7. Symbole UE jako synteza wpływów greckich - idea obywatelstwa i chrześcijańskich - symbolika na fladze UE.

a) UE ma własną flagę, hymn i święta,

- Arsena Heitz zaczerpnął z Biblii wzorując się na „aueroli Maryii” (12 gwiazdek)

b) „Oda do radości” z IX symfonii Ludwiga von Bethovena

c) święto - 9 maja dla upamiętnienia ogłoszenia deklaracji Roberta Schymana

d) grecka litera epsilon € jest znakiem graficznym euro

e) paszport europejski - koloru burgundzkiego wina

f) Syriusz - maskotka dla dzieci

8. Strefa Schengen - to obszar na którym obywatele państw, które podpisały układ z Schengen, mogą poruszać się swobodnie bez posiadania paszportów. Nie należą: Irlandia i Anglia, Islandia i Norwegia należą do strefy ale nie należą do Unii.

9. Strefa Euro

- wspólna waluta

10. Patronowie UE :

- św. Cyryl i św. Metody

- św. Benedykt z Nursji

Przyczynili się do porozumienia narodów.

11. Podstawy filozoficzne i prawne:

- Arystoteles,

- św. Tomasz z Akwinu.

GRECJA

12. Zasada subsylidarności

- inaczej zasada pomocniczości - podstawowa zasada na której opiera się UE,

- sprawy dotyczące obywateli Unii powinny być załatwione jak najbliżej obywateli,

którego dotyczą,

- nawiązuje do filozofii Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu.

13. Prawo unijne jako czynnik stanowiący podstawę integracji europejskiej oraz praw i wolności obywateli w Europie.

14. Najstarsze parlamenty:

- Islandzki Aufhing, Westminster.

15. Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu:

- sądzi w oparciu o Europejską Konwencję O Ochronie Podstawowych Praw I

Wolności z 1950 r.

16. Korzenie kultury europejskiej.

Nazwa Europa pochodzi od imienia księżniczki fenickiej Europa. Została porwana przez Zeusa, który na tę okoliczność przybrał postać byka o śnieżnobiałej sierści. Byk ten stał się później jednym ze znaków zodiaku.

17. Filozofia - „umiłowanie mądrości” autorem terminu filozofia jest Pitagoras a zdefiniował Platon.

- dążenie do poznawania świata i objaśnienia go nie tylko przy pomocy religii,

- filozofia i nauka nie podlegały rozgraniczaniu,

- skierowanie refleksji człowieka na samego siebie (zadano sobie pytanie czym jest człowiek - poznaj samego siebie),

- grecy wprowadzając idee homosapiens wprowadzili rozdział między człowiekiem a zwierzęciem. Jednak nie odgraniczyli empirycznie człowieka od świata zwierzęcego → brzemienne w skutki,

- filozofia grecka przypisała człowiekowi atrybut: rozum i intelekt służący do poznania rzeczywistości,

- Sokrates jako pierwszy dostrzegł człowieka. Wyróżniony element kosmosu i istotę wyodrębnioną z innych bytów,

- człowiek to istota odkrywająca prawdy i wartości i sama będąca ich nosicielem,

- istota, której nie da się zredukować do świata fizyki,

- wg. Sokratesa najwyższym dobrem człowieka staje się poznanie siebie i doskonalenie osobowości,

- od greków wywodzą się nazwy wartości np. heraklejskie (poszukiwanie sławy), prometejskie (podejmowanie działalności altruistycznej), apolińskie (znaczenie twórczości, nauki, sztuki).

SOKRATES

18. Dialektyka → polegała na ujawnieniu i następnie przezwyciężeniu wewnętrznych sprzeczności tkwiącym w pojęciach i sądach,

- przedmiotem dyskusji były sprawy z zakresu życia społecznego, czym jest dobro i sprawiedliwości.

PLATON

19. - posługiwał się piórem,

- stworzył system filozoficzny → idealizm (były prawdziwe i wieczne - idee): dobro, piękno, wiedza,,

- człowiek ma duszę, tym odróżnia się od rzeczy materialnych,

- istnieje harmonia i ład, obowiązek szkolny.

ARYSTOTELES

20. - został odznaczony przez Tomasza z Akwinu,

- wychowanie obywateli,

- cnota sprawiedliwości,

- zasada złotego środka,

- teoria państwa.

21. Nauka europejska:

- twórca Tale z Miletu,

- badając istotę wszechświata opierał się na założeniu maski greckiej mającej rodowód religijny ale w praktyce badawczej posłuż się metodą obserwacji,

- zastąpił obraz świata oparty na podstawach religijno - mitologicznym obrazem opartym na podstawach naukowych.

22. „Dajcie mi punkt podparcia a poruszę ziemię” Archimedes.

RZYM

23. Narodziny prawa

- Cezar i jego (nie wiem kto……..) jako symbol ekspansji rzymskiej, wzory cnót obywatelskich i dyscypliny obywatelskiej

- prawo rzymskie:

• pierwszy kompletny system prawny, który zastępował zwyczaje i tradycje,

• najsłynniejszy kodeks Justyniana,

CHRZEŚCIJAŃSTWO

24. Biblia to jedna z najczęściej tłumaczonych i cytowanych ksiąg na świecie. Nie znając Biblii ani mitologii greckiej trudno zrozumieć literaturę zachodni - europejską (motyw Prometeusza, Hioba itd.),

- długo stanowiła swoisty podręcznik,

- wywodzi się rytm życia wyznaczony przez okres tygodnia,

- wiele pojęć ma rodowód biblijny,

- wywodzi się wizja świata chrześcijan europejskich, ugruntowała świadomość obecności Boga o jego roli w życiu człowieka stworzonego na obraz i podobieństwo boże,

- św. Augustyn uważał, że droga do Boga wiodła przez wyzbywanie się natury człowieka „starego” (kainowego) czyni oczyszczanie oczyszczaniu natury,

- źródło inspiracji dla wybitnych artystów,

- przyznawanie każdemu człowiekowi niezbywalną godność,

- inspiracja do walki o prawa jednostki ludzkiej, odmienności kulturowej, prawo do życia,

- czerpie humanizm → skierowana na człowieka, podkreślenie rozumu ludzkiego,

- wspólnota stylów architektonicznych (romański, gotycki, barokowy WSPÓŁCZESNOŚĆ

Rodzina europejska:

- tradycje sięgają czasów rzymskich, mają charakter patryjarchalny (dominacja mężczyzn),

- dopiero w XIX wieku nastąpiło osłabienie patryjarchatu władzy ojca i wprowadzenie możliwości ograniczenia praw rodzicielskich (ojciec niegodny),

- przewrót w stosunkach rodzinnych dokonał się w latach 70- tych współczesnego stulecia

Mężczyzna jako mąż i ojciec dobro dziecka

pr

dzieci

Kobieta jako żona i matka władza rodzicielska państwo jako

przejmuje władzę pośrednik

ojcowską między

rodzicami i

dziećmi

Współcześnie współistnieją następujące typy rodzin:

1. Elementarna (prosta, nuklearna, pierwiastkowa) składa się z rodziców i niesamodzielnego potomstwa.

2. Monorodzicielska (wykład).

Współcześnie Europa jest kontynentem, który się starzeje. Spada bowiem dzietność kobiet. Najniższą dzietnością charakteryzują się kobiety polskie. Prosta zastępowalność pokoleń wymaga aby kobieta urodziła 2,1 dziecka. Będzie stagnacja (nie maleje ani nie rośnie populacja).

Najwięcej dzieci rodzą kobiety irlandzkie i francuskie. Najmniej polki, Słowenki i czeski.

Super becikowe: Niemcy, Rosja (rosyjski krzyż demograficzny). Różnica wieku 7 - 8 lat. Kobiety żyją dłużej. Podnosi się wiek przechodzenia na emeryturę.

Seminarium II

1. Jednostka i społeczeństwo afrykańskie

1. Społeczeństwo afrykańskie (czarna Afryka) należą do społeczności kolektywistycznych. Oznacza to, że takim społeczeństwo prymat należy nie do jednostki ale grupy, jednostka znaczy tyle o ile należy do jakiejś znaczącej grupy społecznej (plemienia, klanu, rodu, rodziny). Jednostkę obowiązuje lojalność wobec grupy której jest członkiem. Przestępstwo popełnione przeciwko grupie czyni jednostkę banitą (wygnańcem), nie było powrotu do grupy.

Jednostkę której się powiedzie tzn. zdobędzie wykształcenie, dobrą pracę, stanowisko czy majątek, ma obowiązek wspierać członków swojej społeczności ten obowiązek sprawia, że faworyzowanie członków własnej grupy, w podziale stanowisk traktowane jest jako norma, podobnie jest w szkołach, gdzie otwarcie faworyzuje się członków własnej grupy to co w krajach zachodu, traktowane jest jako nepotyzm. Takie postawy sprawiały, że pracodawcy często część wynagrodzenia wypłacali w naturze np. w postaci posiłków (nadużycia).

W społecznościach afrykańskich mamy społeczności oparte na partylinearnym, martylinearnym bądź oba elementy występujące w strukturze społeczeństw, oznacza to, że w niektórych społecznościach, pozycja kobiety była stosukowo silna (martylinearnych) generalnie jednak los kobiety afrykańskiej nie jest godny pozazdroszczenia. Jest ona bowiem zmuszana do ciężkiej pracy, na którą składają się obowiązki domowe i praca na roli. Do obowiązków domowych należy: przygotowanie posiłków, a także codzienna wędrówka po wodę, często na dalekie odległości, bowiem wiele rejonów Afryki cierpi na niedostatek wody. W wielu społecznościach, to na kobiecie spoczywa większość obowiązków, wykonuje ona ciężką pracę nie tylko w domu ale i na roli, podczas gdy mężczyźni obradują pod drzewem narad np. Senegal. Społeczeństwa afrykańskie obecnie jest poligamia, która często ułatwia kobietom funkcjonowanie, rodziny afrykańskie są liczne wynik eksplozji demograficznej która trwa do dziś jest to jedyny kontynent, w którym nie udało się powstrzymać eksplozji demograficznej, ale w biednych społecznościach rolniczych, gdzie jest dużo obowiązków, szanse przetrwania rodziny zależą od jej liczebności. W społeczności afrykańskiej obecny jest zwyczaj wypłacania daru ślubnego za narzeczoną (patrz wykład) najczęstszą walutą jest bydło. Zwykło się uważać „mężczyzna bez krowy jest niczym”. Nie można się nawet ożenić bowiem ów dar uiszczany jest w bydle. Specyfiką społeczeństw afrykańskich jest wędrowny charakter pracy wielu mężczyzn, np. kierowców, górników. Gwałtowny wzrost liczebności mieszkańców wielkich miast idzie niekiedy w parze z narastaniem dysproporcji między płciami na niekorzyść dla kobiet. Rośnie popyt na usługi seksulane wędrowny charakter pracy mężczyzn sprawia, że zapominają o obowiązkach względem rodziny w tym dzieci, spada na kobietę. W przypadku od odchodzenia od tradycyjnego daru ślubnego w przypadku zawierania małżeństw dzieci z takich związków uznawane są za nie legitymizowane (poza małżeńskie). W społeczności afrykańskiej bardzo żywy jest kult przodków, opiera się on na przekonaniu, że śmierć nie oznacza iż dana jednostka, przestaje być członkiem wspólnoty, wręcz przeciwnie powszechna jest wiara, że przodkowie po swej śmierci wywierają przemożny wpływ na życie swoich potomnych dlatego każda, ważna decyzja życiowa poprzedzana jest konsultacją z przodkami.

2. Problem obrzezania kobiet w Afryce

Obrzezanie polega na okaleczeniu narządów rodnych kobiety poprzez wycięcie łechtaczki a niekiedy również warg sromowych przy czym powstała w ten sposób rana zszywana jest niekiedy kolcami akacji bądź żyłki wędkarskiej, zszywa się tak, że pozostawia się tylko niewielki otwór aby umożliwić wypływ płynów fizjologicznych. Kobieta obrzezana w ten sposób ponownie przeżywa męczarnie w noc poślubną, kiedy rana jest rozrywana. Okaleczenia tego dokonują „wiejskie baby” w starszym wieku, przy pomocy złomka szkła, brzytwy, żyletki lub zaostrzonej blachy. Dziewczyna poddawana zabiegowi nie ma prawa krzyczeć z bólu często kończy się to infekcją która kończy się śmiercią. Obrzezania poddaje się dziewczęta, w społecznościach w których praktykuje się obrzezanie. Nieobrzezana kobieta nie ma szans na małżeństwo, geneza tego rytuału nie jest znana i sięga zamierzchłej przeszłości, nie ma ona charakteru religijnego ponieważ praktykują go zarówno muzułmanie jak i chrześcijanie, tłumaczy się go często strachem afrykańskich mężczyzn przed seksualnością czarnych kobiet.

Obrzezanie służy jej okiełznaniu, wedle panujących przekonań, kobieta nie powinna odczuwać satysfakcji podczas kontaktów seksualnych. Panuje przekonanie, że obrzezana kobieta nie rozbije nigdy cudzego małżeństwa. Do krajów o największym odsetku obrzezanych kobiet (więcej niż 90% należy Egipt). Nie ma tutaj znaczenia wiek, wykształcenia ani stopień zamożności. Na drugim biegunie jest Niger gdzie obrzezanych jest raptem 5% kobiet, obrzezaniu podaje się kilkuletnie dziewczęta natomiast diasporze Afryk obrzezaniu poddaje się kilku miesięczne niemowlęta, ponieważ dorastające dziewczęta mogły by wyrazić sprzeciw poddaniu się takiemu rytuałowi, ponadto na zachodzie w przeciwieństwie do społeczeństw afrykańskich dominuje indywidualizm, którego przejawem jest między innymi ochrona praw człowieka czy jednostki, a zatem takie rytuały jak obrzezanie są tam zakazane ponieważ godzą w prawa kobiet. Dlatego wykonywane są potajemnie, głośny sprzeciw na zachodzie wobec tych praktyk wywołuje często efekt odwrotny od zamierzonego tzn. obrzezanie w oczach niektórych kobiet nabiera charakteru wyznacznika tożsamości afrykańskiej. Szacuje się, że na świecie może być 140 mln obrzezanych kobiet według innych szacunków rocznie obrzezaniu poddaje się 3-4 mln dziewcząt, nie zawsze jest to efekt przymusu. W świecie zachodu ten rytuał jest potępiany ale nie ma to wpływu na praktyki afrykańskie a często ten efekt jest odwrotny od zamierzonego.

3. Wpływ AIDS na społeczeństwo afrykańskie.

W latach 70-siątych w Afryce było ponad 20 mln osób zarażonych AIDS. Rocznie umiera od 1-2 mln. AIDS określa się czasami mianem afrykańskiej apokalipsy, jest to bowiem choroba która nie tylko zabija tkanki biologiczne ale niszczy także tkanki społecznej zbiorowości afrykańskiej tzn. zabija głównie młodych ludzi mających na wychowaniu małe dzieci, zgodnie z tradycją afrykańską obowiązek wychowania i opieki nad dziećmi spada wtedy najczęściej na dziadków. Kiedy dzieci zmarłych dorosną i wejdą w wiek prokreacyjny ich potomstwo nie będzie miało już dziadków, wiele państw znamionuje stosunkowo niska przeciętna najwyższa długość życia oscyluje w granicach 40 paru lat.

Przyczyny szerzenia się AIDS:

- Seks bez zabezpieczenia

- rozwiązłość seksualna

- wszechobecna prostytucja, której przyczyną jest wędrowny charakter pracy mężczyzn;

- obyczaje seksualne

- niskie wydatki na leczenie

- niedostatecznie rozbudowana służba zdrowia

Trudności w zwalczaniu AIDS wynikają z powyższych pobudek, a także przesądów np. przekonanie, że uprawianie seksu z dziewicami pozwala na nie przeniesienie choroby, konsekwencją takiego rozumowania jest wiele gwałtów dokonanych na nieletnich dziewczynkach najbliższych krewnych lub przypadkowo spotkanych osobach. AIDS to choroba białych dlatego apele o wyasygnowanie środków na jej zwalczanie znajduje łatwiejszy posłuch w zainteresowanych środowiskach.

W przeciwieństwie do AIDS malaria, (ziarnica) to choroba na którą rocznie zapada ponad 100 mln ludzi w liczbach bezwzględnych powoduje tyle samo ofiar co AIDS 1-2 mln rocznie, ale ponieważ na tą chorobę zapada więcej osób, śmiertelność spowodowana tą chorobą jest mniejsza.

Malaria to choroba biednych, a zatem trudniej zdobyć środki na walkę z nią a zwłaszcza na wyprodukowanie odpowiedniego lekarstwa, kosztuje to bowiem ogromne środki, zaś prywatne firmy oczekują mnożenia kapitału na malarię i żółtą febrę. W Afryce umiera wiele osób chociaż część Afrykanów cieszy się naturalną odpornością na tę chorobę są to osoby które cierpią na anemię sierpowatą (sierpowaty kształt czerwonych krwinek, stanowi niechęć dla komara).

4. Społeczeństwa afrykańskie narażone jest oprócz chorób na głód i wojny.

Przyczyny głodu:

- rosnąca liczba ludności;

- dziedzictwo kolonializmu (zwiększenia areału upraw roślin przemysłowych kosztem upraw roślin spożywczych;

- niewielki odsetek ziem nadających się do celów spożywczych;

- deficyt wody;

- nieudolna awanturnicza administracja

- plagi (szarańcza);

- niszczenie części plonów (złe przechowywanie);

Przyczyny wojny:

Do największych tragedii doszło w Ruandzie zmasakrowano 8 tysięcy Tuccich przez Hutu,

Tragedię w Sudanie (zginęło 30 tys. Ludzi, 2 mln uciekło za granicę do Czadu)

Kongo zginęło 4 mln ludzi w latach 90-tych

5. Człowiek w Islamie

Islam to najbardziej dynamiczna współcześnie religia, która pozyskuje nowych wyznawców nie tylko w wyniku rosnącej liczby urodzeń lecz także w wyniku późnej działalności misyjnej. Wspólnota muzułmańska czyli UMMA liczy 1,3 miliarda ludzi. Wyznawcy Islamu zamieszkują północną Afrykę obejmującą także subsacharyjskie (Czarna Afryka oraz wschodnie wybrzeże Afryki, bliski i środkowy wschód, Indie, południowe obszary byłego ZSRR, Indonezja) Liczne diaspory muzułmańskie istnieją w Europie, Ameryce Północnej i na innych obszarach. Islam jest religią która reguluje całe życie swoich wyznawców ośrodkiem cywilizacji muzułmańskiej jest Koran (święta księga muzułmanów) Zawiera on objawienia, które zgodnie z tradycją muzułmańską przekazane zostały prorokowi Mahometowi przez Boga za pośrednictwem archanioła Gabriela. W przeciwieństwie do Biblii, która jest dziełem ludzi piszących pod natchnieniem Boskim, słowa Koranu to słowa samego Boga.

A co za tym idzie nie można ich zmieniać. Ekspansja Islamu pociągnęła za sobą ekspansję języka arabskiego, bo Koran jest spisany po arabsku. Założycielem religii był Mahomet w pierwszej połowie VII w. Za początek ery muzułmańskiej uważa się rok 622 jest to rok ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny. Muzułmanie mają kalendarz księżycowy, rok jest tam krótszy od roku słonecznego.

A. Filary Islamu:

- wyznanie wiary (intencjonalnie wypowiedzenie w obecności świadków, traktowane jako przyjęcie wiary po obrzezaniu);

- modlitwa ( pięć razy dziennie);

- post ramadan (od wschodu do zachodu słońca);

- jałmużna (wykup z niewoli);

- pielgrzymka do Mekki;

- Dzihad

B. Podstawowe podziały w Islamie:

- Szyitów

- Sumittów

przyczyną tego podziału był spór o następstwo po proroku bowiem część wiernych uważa, że należy się najbliższym krewnym proroka, tę grupę nazywano szyitami, współcześnie stanowią nieco ponad 10% ogółu muzułmanów dominuje w państwach Iranu, Iraku, a silne mniejszości istnieją w Turcji, Afganistanie, Arabii Saudyjskiej. Większość wyznawców stanowią summici. Summa to droga, tradycja zawiera tak zwany hadis czyli opowieści o tym jak zachowywał się prorok w konkretnych sytuacjach.

C. Prawo Islamu opiera się na:

- Koranie

- Summie (uznają ją tylko summici) prawo to określali mianem szariat. Współcześnie w niewielu krajach jak w Arabii Saudyjskiej, Szariat tworzy podstawy życia społecznego, gospodarczego i politycznego. Na drugim biegunie jest Turcja gdzie Szariat został zniesiony i zastąpiony przez prawo świeckie, większość krajów zamieszkujących przez muzułmanów przyjęła rozwiązania pośrednie włączając do obowiązujących kodeksów prawnych częściowo przepisy religijne

6. Przewaga mężczyzn nad kobietami w świecie Islamu:

- Mężczyzna może mieć do 4 kobiet, a kobieta jednego mężczyznę;

- Mężczyzna może poślubić chrześcijankę, żydówkę, a kobieta tylko muzułmanina;

- Mężczyzna ma pełne władze rodzicielskie nad dziećmi a kobieta opiekuje się chłopcami do lat 7 a dziewczętami do lat 9 dzieci należą do mężczyzny;

- Mężczyzna może rozwieść się z kobietą wypowiadając trzykrotnie „rozwodzę się z tobą” lub „porzucam Cię”

- słowo kobiety jest dwa razy mniej warte niż słowo mężczyzny

- brat dziedziczy po rodzicach dwa razy więcej niż jego siostra

7. Stosunek Islamu do nowoczesności

Doprowadził do rozłamu na tak zwanych modernistów i radykałów (islamistów tradycjonalistów) główna różnica między dwoma odłamami polega przede wszystkim na stosunku do systemu wartości, któremu hołdują muzułmanie. Moderniści uważają, że unowocześnienie krajów i społeczeństw muzułmańskich wymaga nie tylko przyjęcia nowych technologii wzorów organizacyjnych lecz także niektórych elementów systemu wartości, obowiązującego na zachodzie temu z kolei islamiści są zdecydowanie przeciwni dotyczy to np. stosunku do kobiet, które w społeczności tradycjonalistów nakładane są różne restrykcje np. w dziedzinie ubioru w wielu krajach mają miejsce tak zwane zbrodnie honoru jeśli na kobietę padnie podejrzenie, że niemoralnie się prowadzi, może dojść do śmierci, wyrok wydaje sąd rodzinny na egzekutora wyznacza się jednego z członków rodziny.

8. Człowiek i społeczeństwo w Chinach

Chińczycy należą do społeczeństwa kolektywistycznego. Podstawą funkcjonowania społeczeństwa chińskiego od czasów starożytnych był i jest konfucjanizm. Nie jest religią ale systemem etycznym. Obowiązuje porządku konfukcjonaliskie akcentujące szacunek dla starszych. A więc poddany jest winny szacunek i posłuszeństwo władcy. Żona jest winna szacunek i posłuszeństwo mężowi, syn jest winien ojcu. Młodszy brat starszemu bratu. Młodszy przyjaciel starszemu przyjacielowi. Wg Konfukcjonalistów

1 w świecie panuje określony ład i porządek

2 ludzie są z natury dobrzy

3 złe postępowanie jest wynikiem dobrego przykładu albo wiedzy

4 rząd powinien być autorytetem moralnym dla ludzi

5 każdy powinien rozwijać się zewnętrznie i wewnętrznie

6 rozwój wewnętrzny powinien przebiegać tak jakby był pod stałą kontrolą

Społeczeństwo chińskie posługuje się wieloma językami i dialektami które różnią się często bardziej niż języki europejskie między sobą. Najbardziej rozpowszechniony jest dialekt mandaryński. Czynnikiem łączącym się jest pismo hieroglificzne. Słowniki chińskie obejmowały od kilku do kilku tysięcy hieroglifów. Człowiek wykształcony powinien znać od 4-6 tys. Hieroglifów. Ok. 7 tys. Hieroglifów w oprogramowaniu komputerowym. W Chinach ludowych zreformowano systemów hieroglifów. Hieroglify mogą znaczyć słowo, sekwencje, sylaby lub kilka sylab.

10. Kult przodków odgrywa szczególną rolę czci się przodków do 4 pokolenia wstecz ich imiona znajdują się na ołtarzu gdzie pali się kadzidełka i składa się pokłony. Chińczycy wierzą że przodkowie mogą wpływać na ich życie w zależności jak zostaną potraktowani po śmierci wpływ ten może być pozytywny lub negatywny, stąd szczególną rolę odgrywa pogrzeb rodziców z którym wiąże się wybór miejsca pochówku, pomocą służy tzw. Geomancja (magia ziemi)

Seminarium III

JAPONIA

1. Jednostka, rodzina, kultura Japonii.

Japończycy są homogeniczną społecznością (jednolitą etnicznie).To kraj wyspiarski dlatego migracja jest tam dość rzadka. W ciągu swych dziejów Japonia przejawiała liczne wzory kulturowe od innych. W starożytności z Chin przyjęto klasyczną poezje chińską, buddyzm, hieroglify (dostosowano je do j. japońskiego)sztukę kaligrafii. U progu czasów nowożytnych doszło do kontaktów japończyków z europejczykami, chrześcijanami(niewielki odłam społeczeństwa przyjął tę religię)broń palną( z czasem zakazano używania broni palnej jako niezgodnej z tradycja japońską).W XIX w. (1868r.) w Japonii wybuchła rewolucja Meji. Celem tej rewolucji oficjalnie było przywrócenie władzy cesarzowi i obalenie rządów szogunatów(wodzów wojskowych).Faktycznie chodziło o to aby poprzez modernizację państwa i społeczeństwa japońskiego uchronić Japonie przed losem Chin, które dzięki swej słabości politycznej i militarnej stały się półkolonią mocarstw europejskich i przeżyły upokorzenie.

2. Formy przeprowadzone w Japonii

a) polityczne

-ogłoszenie konstytucji

-utworzenie parlamentu

-przywrócenie władzy cesarzowi, który wcześniej pełnij funkcje symboliczne tj. sadzenie i zbieranie pierwszego ryżu

b) wojskowe

-zniesienie armii samurajskich i zastąpienie jej armia z poboru w której służyli przedstawiciele wszystkich warstw

Przywódcami rewolucji byli samuraje z południowej Japonii. Doprowadzili oni do zniesienia klasy samurajów. Samych samurajów zmuszono do obcięcia tradycyjnych koków, zabroniono noszenia dwumieczy. Wprowadzono stroje europejskie (garnitury, cylindry). Ogłoszono św. Bożego Narodzenia świętem państwowym przy jednoczesnym zakazie wyznawania chrześcijaństwa. Zaczęto budować domy z cegły, oświetlać ulice a niektórzy proponowali aby j. angielski uczynić j. oficjalnym, państwowym i popierać mieszane małżeństwa japońsko-europejskie. Z tych dwóch ostatnich postulatów wycofano się.

c) kulturowo-polityczne

po II WŚ Japończycy odeszli od k. wieloczasowej na rzecz k. jednoczasowej. Demokratyzacja życia politycznego

3. Rodzina japońska

-składa się z przedstawicieli 3 pokoleń a dziadkowie mieszkają u najstarszego syna

-najstarszy syn dziedziczy rodzinny interes

-koseki- rejestr, nie wolno tam wpisywać cudzoziemców. Jeśli najstarszy syn nie może odziedziczyć wówczas można adoptować zięcia.

-najstarszy syn musi zapewnić zamążpójście swoim siostrom i zapewnić dobrobyt rodzicom

-negatywny stosunek do obcych

-społeczeństwo kolektywistyczne

-syn uzyskuje lepsze wykształcenie, więcej uwagi mu się poświęca niż dziewczynce nawet jeśli jest zdolniejsza - patriarchat

-stanowią jedność na czele której stoi mąż i ojciec

-małżeństwa są aranżowane, jeśli dobierają się sami wówczas wysyłają detektywa

a)mężczyzna

-ma wyższą pozycje społeczną

-głowa rodziny, reprezentant na uroczystościach

-powinien być ja samuraj (powściągliwy, odważny, konsekwentny, nie okazywać słabości i uczuć)

-obowiązek lojalności wobec firmy

-nie zajmuje się spawami domowymi i wychowaniem dzieci

-spotkania towarzyskie

-pieniądze pod kontrolą kobiety

-większy szacunek okazuje się mężczyźnie

b)kobieta

-usługuje mężowi, opiekuje się domem i dziećmi

-nie jest samodzielnym obywatelem (najpierw podlega ojcu potem mężowi), musi być posłuszna

-nie może zostawić swojego nazwiska po ślubie

-musi dbać o wygląd przed ślubem i na emeryturze natomiast w trakcie trwania małżeństwa ubierają się na szaro

-teściowa decyduje co ma gotować żona

-ma rodzić dzieci płci męskiej

-nie pokazuje zębów w trakcie uśmiechu

-musi być wyrozumiała

-powinna być naiwna

-głos piszczący jak kotka lub mała dziewczynka

4. Służba zdrowia

-mało karetek, nie ma kartek reanimacyjnych

-lekarz nie jeździ w karetce

-pozamykano gabinety pediatryczne- spadek liczebności dzieci

-lekarze nie wypisują zwolnień ani recept

CHINY

1. Chiny zamieszkują rdzenni chińczycy czyli Hanowie stanowiący 95% populacji. Mieszkają oni we wschodniej części Chin obejmującej 40% terytorium zajmują żyzne ziemie rolnicze. W tzw. Chinach zew. (Zach i pł-zach. części) zamieszkują mniejszości narodowe ok. 5% populacji oraz osadnicy chińscy. Najważniejsze mniejszości to: Tybetańczycy, Ujgurowi, Mongołowie, Koreańczycy, Tajowie. Mieszkają oni na wyjątkowo niegościnnych obszarach takich jak: wyżyna tybetańska, pustynnie Takla-makan i Gobi.

Populacja chińska(najliczniejsza na świecie) liczy 13400000000. u progu lat 50-tych liczyla ok. 400 mln. Pod rządami Mao w ciągu niespełna 30 lat podwoiło się. Niosło to za sobą groźbę przeludnienia Chin. Następstwo Mao Deng Xiao Ping nadał polityce ludnościowej orientacje antynatalistyczną (antyurodzeniową). Pronatalistyczna polityka to polityka której celem jest popieranie maksymalnej liczby urodzeń.

Instrumenty polityki antyurodzeniowej Denga- polityka jednego dziecka (4+2+1) czyli 4 dziadków 2 rodziców i 1 dziecko:

-drakońskie kary za nadliczbowe ciąże lub dzieci

-wywieszanie w zakładach pracy cykli owulacyjnych kobiet by się wzajemnie kontrolowały

-przymusowe aborcje

-pozbawienie przydziałów kartkowych

-propagowanie antykoncepcji

-koszarowanie osobno kobiet i mężczyzn

-wyznaczenie limitów narodzin (tzw. „czarni chińczycy” nielegalne dzieci)

Polityka jednego dziecka była sprzeczna tradycja chińską zgodnie z którą rodziny były liczne. Ponadto tradycyjnie preferowano chłopców. Preferowanie chłopców wynikała z przesłanek natury kulturowej i kulturowo-socjalnej.

Przesłanki natury kulturowej, np. tradycji konfucjoniańskiej

1. Nie ma większego przestępstwa względem rodziny niż przerwanie jej ciągłości. Naród chiński to społeczeństwo patryjarchalne. Ciągłość rodziny może zapewnić jedynie syn.

2. Synowie mają obowiązek uczestniczyć w ceremonii pogrzebowej. Tradycyjnie iemię dziedziczyli synowie (współcześnie zmieniono prawo i równouprawniono córki)

Przesłanki kulturowo-socjalne

- w Chinach nie ma rozbudowanego systemu emerytalno-rentowego. Pomyślność starych rodziców którzy nie mogą już pracować zależy i zależała od opieki zagwarantowanej im przez synów lub syna. Im więcej synów tym bezpieczniejsza gwarancja bezpiecznej starości. Zwłaszcza że większa mieszka na wsi.

- córka bowiem wychodzi za mąż, zabiera wiano i zabiera dla teściów. Wychowanie córki to oranie cudzego pola. Narodziny córki - żałoba, syna - radość.

Polityka jednego dziecka sprawia że wiele rodzin chińskich w celu doczekania się upragnionego potomka płci męskiej dokonywało wybiórczych aborcji albo zabijano nowonarodzone dziewczynki albo porzucano je. Dziewczynkom często nadawano symboliczne imiona („sprawdź chłopca”, „czekając na brata”, trzecia niepotrzebna”, wielki błąd”). Dokonywaniu selektywnych aborcji pomagało przenośne USG. Prawo zakazuje o informowaniu o płci dziecka. Prowadziło to do tego że w społeczeństwie chińskim wystąpiła nierównowaga płci. W całej Azji południowo-wschodniej oszacowano w latach 90-tych liczbę zaginionych kobiet na ok. 100mln. W rezultacie wielu wyczekiwanych jedynaków ma niewielkie szanse na znalezienie małżonki. Doprowadziła to do powstania zalążków „rynku kobiet” które są często porywane i sprzedawane wieśniakom chińskim. Przemyca się też Chinki z Wietnamu.

W mieście trad. o których wcześniej wspomniano obowiązywało w mniejszym stopniu. Bowiem miasto prowadzi do erozji obyczajów (młodzi decydują a rodzice mają prawo weta)

Zmienił się wizerunek kobiety.

W trad. Chinach ideałem była płaska sylwetka, kobiety małe stopy. W tym celu bandażowano dziewczynkom klatkę piersiową i stopy. Jeśli nie poddała się tym zabiegom miała małe szanse na wyjście za mąż. W XIX i XXw. walkę temu wydali protestanccy misjonarze. Dzisiaj panują zupełnie inne ideały ala Pamela Anderson dlatego popytem cieszą się usługi operacji plastycznych.

Przed 70 XX wieku

Po 70 XX wieku

---