ZASADNICZE

ELEMENTY OPIEKI

PRENATALNEJ –

BADANIA DODATKOWE

W CIĄŻY I ICH

INTERPRETACJA

Najważniejsze zadanie

opieki prenatalnej

WCZESNE ROZPOZNANIE

CIĄŻY WYSOKIEGO

RYZYKA

/określenie wszystkich czynników ryzyka,

które mogą spowodować powikłania w

przebiegu ciąży lub porodu/

Rozpoznanie czynników

ryzyka dla matki i/lub płodu

* wywiad

* badania dodatkowe

Skuteczne podjęcie odpowiedniego

postępowania

* diagnostycznego, * leczniczego
* profilaktycznego.

CZYNNIKI RYZYKA

USTALONE NA PODSTAWIE

WYWIADU

• Choroby ogólnoustrojowe
/zwł. schorzenia endokrynologiczne,

choroby nerek i serca/

• Używki, nałogi
/alkohol, palenie tytoniu, nadużywanie

leków/

• Stan po leczeniu niepłodności
• Stan po operacjach macicy
/cięcie cesarskie, wyłuszczenie mięśniaków,

korekta wad rozwojowych macicy/

CZYNNIKI RYZYKA

USTALONE NA

PODSTAWIE WYWIADU c.d.

• Stan po 2 /i więcej/ poronieniach
• Porody płodów martwych lub z

urazami

• Powikłania poprzednich porodów
/porody zabiegowe, krwawienia,

porody

przedłużające się/
• Wieloródka / >4 porody /

CZYNNIKI RYZYKA W

OBECNEJ CIĄŻY

• Młodociana pierwiastka /< 17 r.ż./
• Pierwiastka > 32 r.ż.
• Wieloródka > 40 r.ż.
• Otyłość
• Nadciśnienie indukowane ciążą (PIH)
• Odmiedniczkowe zapalenie nerek
• Krwawienia podczas ciąży
• Niezgodność układu grupowego krwi

CZYNNIKI RYZYKA W

OBECNEJ CIĄŻY c.d.

• Zagrażający poród przedwczesny
• Niewydolność cieśniowo-szyjkowa
• Niedociśnienie w III trymestrze ciąży
• Niedokrwistość /Hb < 10g%/
• Ciąża wielopłodowa
• Nieprawidłowe położenie płodu
• Przenoszenie ciąży / 10 i więcej dni od

wyznaczonego terminu porodu,

nieokreślony termin porodu /

CZYNNIKI RYZYKA

ZWIĄZANE Z PORODEM

• Poród przedwczesny
• Nieprawidłowy wzrost wewnątrzmaciczny

płodu / IUGR, macrosomia /

• Przedłużający się czas porodu
- u pierwiastki > 12 godzin
- u wieloródki > 8 godzin
• Zapalenie błon płodowych

/chorioamnionitis/ podczas porodu

• Krwawienia w czasie porodu

CZYNNIKI RYZYKA

ZWIAZANE Z PORODEM

c.d.

•

Nieprawidłowe położenie płodu

•

Ciąża mnoga

•

Powikłania ze strony sznura pępowinowego

•

Objawy zagrażającej wewnątrzmacicznej zamartwicy płodu

•

Wielowodzie, małowodzie

NAJCZĘSTSZE DOLEGLIWOŚCI

ZGŁASZANE PRZEZ CIĘŻARNE

• Zmęczenie i senność
• Omdlenia i zasłabnięcia
• Bóle głowy i sutków
• Duszność
• Nudności i poranne wymioty
• Ślinotok
• Zaparcia
• Zgaga
• Dolegliwości dyzuryczne

NAJCZĘSTSZE DOLEGLIWOŚCI

ZGŁASZANE PRZEZ CIĘŻARNE

c.d.

• Wzrost ciśnienia żylnego w dolnej połowie ciała

powstawanie obrzęków kończyn dolnych oraz żylaków

– odbytu, – sromu, – kończyn dolnych
• Bóle stawów miednicy i kręgosłupa
• Zespół cieśni nadgarstka
• Obfita wydzielina pochwowa /upławy/
większa skłonność do infekcji
– grzybiczych /candidosis/
– rzęsistkowych /trichomoniasis/
– bakteryjnych /bacterial vaginosis/
• Skurcze mięśni kończyn dolnych

NAJCZĘSTSZE PORADY

UDZIELANE CIĘŻARNYM

• Utrzymywanie higieny ciała
• Przygotowanie gruczołów sutkowych

do karmienia

• Odpowiedni ubiór
• Zapobieganie zaparciom i zaleganiu

moczu

• Unikanie długich i męczących podróży

NAJCZĘSTSZE PORADY

UDZIELANE CIĘŻARNYM

c.d.

• Zapobieganie infekcjom /unikanie kontaktów z

chorymi zakaźnie/

• Odpowiednie odżywianie podczas ciąży
• Wyjaśnienie zagrożeń dla płodu, związanych

ze stosowaniem używek w ciąży

• Ograniczenie stosowania leków /szczeg. w I

trymestrze ciąży/ do sytuacji bezwzględnie

koniecznych

• Uprawianie gimnastyki i ćwiczeń ogólnie

usprawniających /z wyj. sportów wyczynowych

i ciężkich wysiłków fizycznych/

ZASADY ODŻYWIANIA

PODCZAS CIĄŻY

•

Dopuszczalny przyrost masy ciała:

– 0,5 kg na tydzień
– 2 kg na miesiąc
– 12-14 kg przez cały okres ciąży

•

Dobowe zapotrzebowanie energetyczne:

– 2300 kcal w I połowie ciąży
– 2500 kcal w II połowie ciąży

•

Dobowe zapotrzebowanie na białko:

80 – 100 g

•

Dobowe zapotrzebowanie na węglowodany:

320 – 380 g

ZASADY ODŻYWIANIA

PODCZAS CIĄŻY c.d.

• Dobowe zapotrzebowanie na tłuszcze:
60 – 80 g
• Spożywanie 1 litra mleka dziennie zaspokaja

dobowe zapotrzebowanie na wapń (2,0g) i fosfor

(1,5g)

• Dobowe zapotrzebowanie na żelazo:
30 mg
• Dobowe zapotrzebowanie na kwas foliowy:
0,8 mg
• U ciężarnych ze skłonnością do obrzęków –

ograniczenie stosowania soli kuchennej.

ZASADY PRZYGOTOWANIA

DO PORODU W SZKOLE

RODZENIA

/psychoprofilaktyka/

• Wyjaśnienia i informacje mające na

celu zmniejszenie strachu,

związanego z oczekiwaniem na poród

• Ćwiczenia relaksujące i oddechowe
• Ćwiczenia gimnastyczne, służące

polepszeniu sprawności ciała i

ułatwieniu przebiegu aktu

porodowego

ĆWICZENIA

FIZJOTERAPEUTYCZNE

STOSOWANE W SZKOLE

RODZENIA

• Zapobiegające bólom krzyża
• Korygujące sylwetkę, dostosowaną do zwiększonej

masy ciała

• Wzmacniające mięśnie tłoczni brzusznej i dna miednicy
• Pobudzające krążenie krwi w kończynach dolnych
• Ogólnousprawniające, stopniujące wysiłek fizyczny
• Techniki relaksacyjne /metody radzenia sobie ze

stressem/ - dla kobiet zmęczonych oraz obawiających

się ciąży i porodu

• Techniki okołoporodowego rozluźnienia, oddychania,

pozycji ułatwiających postęp porodu i zmniejszających

ból porodowy.

CZĘSTOTLIWOŚĆ BADAŃ

KONTROLNYCH W CIĄŻY

PRAWIDŁOWEJ

* w pierwszych 4 miesiącach –

co 4 tygodnie

* w następnych 3 miesiącach –

co 3 tygodnie

* w następnych 2 miesiącach –

co 2 tygodnie

* w ostatnim miesiącu ciąży –

co tydzień

BADANIA DODATKOWE W

CIĄŻY NIEPOWIKŁANEJ

* Badania wykonywane jednorazowo:

- oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh

- ocena cytologiczna rozmazu z części
pochwowej szyjki macicy – screening
onkologiczny raka szyjki macicy
- ocena biocenozy pochwy
- poziom glikemii na czczo - podczas pierwszej
wizyty w Poradni K
- test przesiewowy w kierunku cukrzycy
ciężarnych – w 24-28 tygodniu ciąży
- konsultacja internistyczna
- konsultacja stomatologiczna

TEST PRZESIEWOWY W

KIERUNKU CUKRZYCY

CIĘŻARNYCH

(test obciążenia 50 g glukozy)

Wykonanie:

ocena poziomu glikemii po 60

minutach od doustnego podania 50 g glukozy.

Interpretacja:

glikemia < 140mg% - norma

glikemia > 140 i < 180mg% - wykonanie
testu diagnostycznego z 75 g glukozy

glikemia > 180mg% - rozpoznanie cukrzycy

ciężarnych (GDM)

BADANIA DODATKOWE W

CIĄŻY NIEPOWIKŁANEJ

* Badania wykonywane wielokrotnie:

- kontrola ciężaru ciała

- pomiar ciśnienia tętniczego krwi
- morfologia krwi
- serologiczne odczyny kiłowe - VDRL lub
TPHA (w I i II połowie ciąży)
- oznaczanie obecności przeciwciał anty-D (w przypadku
Rh ujemnej grupy krwi matki)
• u pierwiastki – w 16 tygodniu ciąży
• u wieloródki – dodatkowo kontrola co 4-6 tyg.
- badanie ogólne moczu
- badanie ultrasonograficzne (USG)

ULTRASONOGRAFIA JAKO BADANIE

RUTYNOWE W CIĄŻY PRAWIDŁOWEJ

• Potwierdzenie obecności ciąży wewnątrzmacicznej
• Ocena wieku ciążowego przez pomiar:
- średnicy pęcherzyka ciążowego (GS – gestational sac) – w I trym.
ciąży
- długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL – crown-rump length) –
– w I poł. ciąży
- wymiaru dwuciemieniowego (BPD – biparietal diameter) – od ok.
12 tyg. ciąży
- długości kości udowej (FL – femur length) – od ok. 13 tyg. ciąży
• Rozpoznanie ciąży mnogiej
• Ocena lokalizacji i dojrzałości łożyska, ilości płynu owodniowego (AFI –

amniotic fluid index

) oraz długości szyjki macicy.

• Wykrywanie większych nieprawidłowości rozwojowych płodu.