Zdrowie

Zdrowie

Publiczne

Publiczne

Wprowadzenie, definicje,

zakres pojęć, cele i zadania

Zakład Zdrowia Publicznego
WUM w Warszawie

Czym jest zdrowie? (1)



Rene Dubois - zdrowie jest
„doświadczeniem subiektywnym i nie da
się sklasyfikować w ramy teoretyczne”.



Antonovski – poczucie spójności,
koherencji, działa jak wewnętrzny system
radzenia sobie z przeciwnościami losu



Czy homoseksualizm to choroba ? –
definiowanie choroby

Czym jest zdrowie? (2)



Choroba to stan ograniczający lub
uniemożliwiający pełnienie przez jednostkę
zwykłych, codziennych ról społecznych i
przynależności do różnych grup (rodziny,
grupy zawodowej, organizacji społecznych).

Stan zdrowia natomiast umożliwia jednostce
jak najpełniejsze rozwijanie aktywności
społecznej na różnych płaszczyznach życia

(T.

Parsons, Struktura społeczna a osobowość, Warszawa 1969,
s. 150)

Zdrowie – definicja

„

„

Z

Z

drowie jest stanem

drowie jest stanem

całkowitego fizycznego,

całkowitego fizycznego,

umysłowego i społecznego

umysłowego i społecznego

(oraz duchowego)

(oraz duchowego)

dobrostanu

dobrostanu

a

a

nie

nie

po prostu

po prostu

braku

braku

choroby

choroby

,

,

czy niesprawności”

czy niesprawności”

Światowa Organizacja

Światowa Organizacja

Zdrowia

Zdrowia



Hipokrates (460-377 p.n.e.) wygłaszał myśli i

wprowadzał w życie zasady swoich nauk, według

których dobre samopoczucie, czyli zdrowie oraz złe

samopoczucie czyli choroba, zależą od równowagi

pomiędzy tym co nas otacza, co na nas oddziałuje jak

wiatr, temperatura, woda, gleba, a indywidualnym

sposobem życia, czyli odżywianiem, zwyczajami

seksualnymi, pracą i odpoczynkiem. Innymi słowy,

równowaga zewnętrzna pomiędzy człowiekiem i jego

otoczeniem, ma wpływ na jego równowagę

wewnętrzną jaka ma zachodzić pomiędzy krwią,

flegmą, żółcią czarną i żółcią żółtą.



Praktyka medyczna była rozumiana jako pomaganie

siłom natury w zdrowieniu, a ogólna troska o zdrowie

– jak to powiedzielibyśmy dzisiaj – wpływałaby i

prognozowała jego kondycje ekologiczną.

POJĘCIA ZDROWIA



WEDŁUG TRADYCJI MEDYCYNY

CHIŃSKIEJ (IV wiek p.n.e.) ciało
ludzkie jest uważane za system
współzależnych składników,
mających naturalną tendencję do
utrzymywania równowagi.

Platon (437-347 p.n.e.)



uważał że
zdrowie to,
między innymi,
funkcja
doskonalenia
stylu życia oraz
kulturowej
relatywizacji
diety.

Plutarch



Kilka wieków później

Plutarch (50-125 n.e.) w

swoich zaleceniach

warunkujących

zachowanie zdrowia,

ogłoszonych jako De

tuenda sanitate

praecepta, kładł nacisk

na aktywność fizyczna i

pracę, przy czym

podkreślał, że wśród

innych, zasadniczym

warunkiem zdrowego

życia - oprócz aktywności

- jest stan wolności.

WEDŁUG HIPOKRATESA

(460-377 p.n.e.)

dobre samopoczucie, czyli

zdrowie oraz złe

samopoczucie, czyli

choroba - zależą od

równowagi pomiędzy tym

co nas otacza, co na nas

oddziałuje:

1.

wiatr;

2.

temperatura;

3.

woda;

4.

gleba

5.

a indywidualnym sposobem

życia, czyli:

6.

odżywianiem;

7.

zwyczajami seksualnymi;

8.

pracą; i

9.

odpoczynkiem.

Stoicy (IV w p.n.e. – III w

n.e.)



w swojej filozofii

dewaluowali

wartość zdrowia

fizycznego,

wysuwając

harmonię umysłową

ponad wszystko.



Śmierć zajmowała

u nich dość niską

pozycję w hierarchii

wartości.



W postępowaniu
leczniczym
najwyższą rangę
nadawano diecie,
następnie lekom a
najniższą chirurgii
– a więc hierarchii
dokładnie
przeciwnej do
dzisiejszej.



W tamtych czasach,

sposób życia w

zdrowiu i radzenie

sobie w chorobie,

były miernikami

poziomu kultury.



Piękno i cnota

stanowiły jedność,

gimnastykę łączono z

muzyką, tańcem i

poezją co służyło

zarówno ciału jak i

duszy.



Chrześcijaństwo wieków

średnich interpretowało

zdrowie nie tylko jako

nieobecność choroby i

cierpienia, lecz jako

zdolność do zanoszenia

tych przypadłości.

Chorobę traktowano jako

test religijny lub skutek

grzechu.



Ból i śmierć uznawano

jako zasadnicze cechy

ludzkiego istnienia.

Zarzucono całkowicie

poprzednie łączenie

zdrowia z pięknem

fizycznym i moralnym.



Twierdzono, że niezbędna

jest higiena, która

powinna utrzymywać ciało

w czystości, gdyż stanowi

ono naczynie duszy.



Dlatego też przepisy

porządku klasztornego

pełne były zasad higieny

ogólnej i higieny żywienia,

które propagowano także

wśród wiernych.



Wiara w bezwartościowość

egzystencji ziemskiej

determinowała troskę o

zdrowie.



Arabowie mieli
poglądy
przeciwstawne do
poglądów
głoszonych w
starożytności,



ALE uznawały
podstawowe
relacje pomiędzy
zdrowiem a religią.



Według, Majmonidesa

(1135-1204), dzień

śmierci nie może być

wyznaczony przez Boga,

gdyż człowiek sam

poprzez uprawiany przez

siebie styl życia ma

decydujący wpływ na ten

fakt.



Poglądy te dotarły do

Europy w XII w. i

wywarły wpływ na

zasady zdrowotne

różnych warstw

społecznych.



Paracelsus (1493-
1541) lekarz i filozof
niemiecki, był twórcą
uniwersalnej
doktryny makro- i
mikro-kosmosu.
Według tej doktryny
zdrowie nie jest
dawane przez
naturę, lecz musi być
stale zdobywane.

Terminus mortus



W związku z tym nie

istnieje terminus

mortus, a czas śmierci

zależy wręcz od

człowieka.



Poznawanie znaczenia

zdrowia dla człowieka

i jego środowiska

społecznego

doprowadziło do

powstania pojęcia

medycyny społecznej.

Joachim Struppius XVI w.

pionier zdrowia

publicznego



W 1573 r. pojawiła się publikacja
Joachima Struppiusa mówiąca o
reformach sprzyjających zdrowiu -
jest to jedna z pierwszych rozpraw
na temat

ZDROWIA

PUBLICZNEGO

.



Joachim Struppius, lekarz w
Frankfurt a. M., założyciel
publicznej higieny w nauce

W 1573 r



Pojawiła się publikacja Joachima

Struppiusa , mówiąca o
reformach sprzyjających
zdrowiu, uwzględniająca jeszcze
wpływ religii.



Jest ona uznawana za jedną z

pierwszych rozpraw na temat
zdrowia publicznego.



Filozofowie i lekarze wieku Oświecenia

uznali potrzebę zachowania zdrowia przez

wszystkie klasy społeczne, a zwłaszcza przez

klasy mające szczególne znaczenie dla

społeczeństwa i kraju.



To wówczas Leibniz (1646-1716)

proponował tworzenie systemu publicznej

opieki zdrowotnej, Fryderyk Hoffman (w

1710 r.) sugerował, że przyjęcie właściwego

stylu życia pozwoli na uniknięcie

przedwczesnej śmierci i wszelkiego rodzaju

chorób.



Tak więc narodziny pojęcia polityki
zdrowotnej przypadają na wiek XVIII.



Bennjamin Franklin (w 1762 r.)
opublikował swoją pracę “Zdrowie to
bogactwo” (“Health is wealth”)



postuluje W NIEJ uzupełnienie publicznej
opieki zdrowotnej polityką uznawania
odpowiedzialności jednostki za jej stan
zdrowia, nie ograniczając jednak jej
autonomii.

W drugiej połowie XVIII



wieku Touseau stwierdza, że
cywilizacja i rządy są odpowiedzialne
za naruszanie naturalnego stanu
człowieka.



Franz Anton Mai’s, utrzymywał, że
rząd może zapewnić tylko warunki
zewnętrzne, jednostka zaś musi
przyjąć odpowiedzialność za siebie
samą.



Rousseau (1712-1778) na

pierwszym miejscu w
utrzymaniu zdrowia stawiał siły
natury i dlatego zalecał dbałość
o rozwój fizyczny, postrzegając
zdrowie jako coś więcej aniżeli
tylko przeciwieństwo choroby.



Scherf (1790) stwierdza wprost,

że zdrowie nie jest
nieobecnością choroby, lecz siłą i
zdolnością ciała o największym
stopniu perfekcji. Jest stanem,
który pozwala również duszy
dążyć do doskonałości.



Podstaw tej koncepcji

dostarczyła filozofia Schelling’a
(1775-1854).



Wyrażał on pogląd, że choroba

jest składową życia i stanowi
zmianę propozycji zasad
życiowych, podczas gdy zdrowie
jest równowagą tych zasad.



Hegel (1770-1831) chorobę określał jako

stan pozwalający wskazać na charakter

organizmu człowieka, który jest po

prostu nosicielem bakcyla śmierci, a

zdrowie jest tylko przejściową harmonią.



idea Romantyzmu doceniała wartość

choroby jako środka do oceny wartości

osobniczej chorującego. W związku z tym

uważano nawet, że medycyna powinna

być nauką elementarną każdej

kulturalnej osoby.



Pozytywizm XIX wieku zarzuca już

unię metafizyki i fizyki, co
prowadzi do ograniczenia
medycyny do działań leczniczych.
Niemniej, prowadzono szereg
badań empirycznych nad
związkami pomiędzy warunkami
społecznymi, zdrowiem i chorobą.



W czasach rewolucji przemysłowej pojawiły

się publikacje Luis’a Villereme’go (1840)

na temat warunków pracy w fabryce;

Edwin Chadwick (1891-1974) pisał na

temat warunków sanitarnych populacji

robotniczej.



Bardzo aktywny na tym polu był wówczas

również Rudolf Virchow (1821-1902), który

w Medizinische Refom twierdził, że lekarze

są naturalnymi adwokatami biedy, a nauka

jest nauką polityczną, tak więc polityka jest

niczym więcej jak tylko medycyną na

szeroką skalę.



W tym okresie w Polsce Bolesław Prus (1847-

1912) wykazywał, że podstawowe inwestycje

sanitarne (wodociągi, kanalizacja) obniżyły

wskaźniki zgonów z powodu chorób infekcyjnych

niemal do połowy.



Wraz z rozwojem bakteriologii (Pasteur, Koch)

wśród warstwy średniej zapanowała moda na

higienę, na zdrowy styl życia. Mimo, iż kraj był

pod zaborami i obowiązywał formalny zakaz

stowarzyszeń powstaje Warszawskie Towarzystwo

Higieniczne (1898 r.), a promotorem i liderem tej

inicjatywy był lekarz Józef Polak (1857-1928).

Współzałożycielem tego Towarzystwa był także

Bolesław Prus, będący później jego “rzecznikiem

prasowym”.



W wojskowej opiece zdrowotnej

działał w tym czasie również
energiczny higienista i rzecznik
oświaty zdrowotnej Felicjan
Sławoj Składkowski (1885-
1962), który dbał o wychowanie
fizyczne i sport wśród żołnierzy.



Współcześnie, ośrodkiem myśli jest
człowiek, w jego fizycznym,
umysłowym i społecznym wymiarze.
Pojęcia medyczne łącznie z
definicjami zdrowia i choroby
mnożą się i podlegają interpretacji
fizjologicznej, socjologicznej,
psychologicznej, teologicznej i
kulturowej.



Ustalona przez Światową

Organizację Zdrowia (1947)
definicja zdrowia obowiązuje ona
do dnia dzisiejszego. zdrowie to
pozytywny stan fizyczny,
psychiczny i społeczny, a nie
tylko nieobecność choroby lub
ułomności

Historia pojęcia zdrowia



jest przede wszystkim historią idei,
łączących się zawsze z praktyką
medyczną i rzeczywistością społeczno-
kulturową.



Politycy i ludzie nauki wykazują
wzrastające zainteresowanie
problematyką opieki zdrowotnej i w ten
sposób historia pojęcia zdrowia staje się
historią edukacji zdrowotnej oraz
praktycznego życia.

Trzy zakresy życia



teoria, praktyka i rzeczywistość

wzajemnie na siebie wpływają,

charakteryzując się własną dynamiką i

tradycją. Medycyna wykonując swoje

zadania na polu zachowania życia musi w

sposób logiczny akceptować jego granice.



Tym bardziej i polityka i edukacja mają

obowiązek wypełniania życia treścią,

rozwijając przy tym zarówno wolność, jak

i odpowiedzialność jednostki



1.

http://www.nfz-warszawa.pl/index/promocja_zdrowia/zdrowie



Leibniz (1646-
1716)
zaproponował
tworzenie
systemu
publicznej opieki
zdrowotnej.

Fryderyk Hoffman



W 1710 r. twierdził, że przyjęcie

właściwego stylu życia pozwoli
na uniknięcie przedwczesnej
śmierci i wszelkich chorób.





W 1762 r. Bannjamin Franklin
opublikował pracę „Zdrowie to
bogactwo”. Publiczna opieka zdrowotna
winna być uzupełniona uznaniem
odpowiedzialności jednostki za jej stan
zdrowia, nie ograniczając jednak jej
autonomii. W tym samym czasie
Trouseau stwierdza, że cywilizacja i
rządy są odpowiedzialne za za
naruszenie naturalnego stanu człowieka.

Zdrowie a

długowieczność



Joosten (1998) w swoim badaniu wykazał, że
w próbie 764 Holendrów „długie życie” zajęło
17 z 21 możliwych odpowiedzi na pytanie
„Zdrowie to...”



D’Houtaud i Field (1984) po zbadaniu
populacji francuskiej odkryli, że tylko 0.4% z
4000 respondentów spontanicznie wymieniają
„Długie życie” jako odpowiedź na pytanie
„Jaka jest według Ciebie najlepsza definicja
zdrowia”

Kiedy stosujemy daną

definicję?



Negatywną - w programach walki z
chorobami



Funkcjonalną - dla programów
promocji zdrowia ukierunkowane na
wzmacnianie potencjału zdrowia w
społeczeństwa



Idealistyczną – dla polityków w celu
zwrócenia uwagi na
wielowymiarowość zdrowia

Historia koncepcji

zdrowia



Starożytność i wieki średnie – higiena oraz

walka z chorobą indywidualną



Renesans – naukowe poszukiwania zjawisk w

otoczeniu



XVIII w. – statystyka zgonów,

zapotrzebowanie na siłę roboczą.



XIX w. – połączenie nędzy z chorobą

(Virchow)



XX w. – antybiotyki, chirurgia –

medykalizacja, jatrogenność medycyny



Obecnie – promocja zdrowia, terapia,

modyfikacje genetyczne

Zdrowie publiczne –

definicja (1)

“Zdrowie publiczne jest nauką i sztuką

zapobiegania chorobom, przedłużania życia,
umacniania fizycznego i umysłowego zdrowia oraz
sprawności poprzez zorganizowany wysiłek
społeczny na rzecz czystości środowiska, kontroli
chorób zakaźnych, nauczania higieny osobistej,
organizacji służb medycznych i opieki społecznej,
wczesnego rozpoznawania chorób i ich leczenia i
postępowania prewencyjnego, rozwinięcia
mechanizmów społecznych dla zapewnienia
każdemu człowiekowi takiego poziomu życia, które
pozwoli na utrzymanie zdrowia, takiego
organizowania owych korzyści aby umożliwić
każdemu obywatelowi skorzystanie z jego prawa do
zdrowia i długowieczności”.
(Public Health Administration, 1952)

Zdrowie Publiczne –

Definicja (2)

„Zdrowie publiczne jest nauką i
sztuką zapobiegania chorobom
i promowania zdrowia,
przedłużania życia poprzez
zorganizowany wysiłek
społeczeństwa”
(1988)

Zdrowie publiczne – funkcje

(1)



szczepienia;



bezpieczna woda;



bezpieczna żywność;



kontrola zdarzeń

żywiołowych;



chorobowość i

śmiertelność;



informacja i edukacja

zdrowotna

kontrola wykorzystania

zasobów

utylizacja i likwidacja

odpadów;



Odpady spotykamy każdego dnia, ale



Z zagrożenia płynącego z ich

nieodpowiedniego zagospodarowania lub

składowania w nieodpowiednim miejscu –

już nie zdajemy sobie się sprawy



Odpadami nazywamy wszystkie

przedmioty oraz substancje stałe, a także

nie będące ściekami substancje ciekłe

powstające w wyniku prowadzenia

działalności gospodarczej lub bytowej

człowieka.



Co roku wytwarzane jest ok. 120 mln ton odpadów



Większość z tych odpadów nie będzie się nadawać

ani do wykorzystania ani do unieszkodliwienia lub

też znajduje się w gestii takich zakładów ja huty,

kopalnie czy kombinaty azotowe i z tego powodu

nie podlegają obrotowi. Faktyczny rynek odpadów,

który może podlegać unieszkodliwianiu może być

ostrożnie szacowany na 150 tysięcy ton rocznie. Z

obserwacji rynku wynika, że w chwili obecnej

ujawniony rynek odpadów wynosi ok. połowę tej

wartości. Wobec powyższego obecny rynek

odpadów można oszacować na 90 mln zł na rok, a

docelowo na 180 mln zł na rok.



Zanieczyszczenia dzielimy głównie ze względu na to,

czy są to odpady pochodzenia organicznego. Odpady

organiczne poddają się rozkładowi biologicznemu;

właściwe zagospodarowanie nimi może przynieść spore

korzyści ekonomiczne. Natomiast aluminium, odpady

zawierające rtęć, ołów, cynk itp. należą do

zanieczyszczeń nierozkładających się. Możliwość

rozkładu jest istotna przy segregacji odpadów. Już od

wielu lat na osiedlach znajdują się pojemniki na szkło,

papier, puszki itd. Odpady te trafiają jako surowce

wtórne do produkcji. Kolejnym etapem przygotowania

odpadu do ponownego użycia jest recykling.

Recykling to inaczej wtórne przetwarzanie, które

polega na wykorzystaniu odpadów, zużytych elementów

(np. części maszyn) do wytwarzania nowych produktów

np.



makulatury do produkcji papieru, zużytych opon

samochodowych jako paliwa w cementowniach. Recykling ma

duże znaczenie dla ochrony środowiska i jest coraz szerzej

stosowany np. niektóre firmy samochodowe dążą do tego, aby

możliwe było powtórne wykorzystanie ponad 90% stali i

metali kolorowych użytych do produkcji ich samochodów oraz

stosują tworzywa sztuczne nadające się do recyklingu.

Wysuszone śmieci są spalane bez dostępu powietrza w celu

otrzymania takich przydatnych substancji jak tlenek węgla,

metan, wodór, oleje mineralne, smoła czy węgiel drzewny.

Metale ferromagnetyczne (zawierające żelazo lub nikiel) są

wyciągane z taśmociągu, którym transportowane są śmieci

przez silne magnesy zawieszone ponad nim. Oddziela się

także szkło, aluminium i inne metale nieżelazne w procesach

wykorzystujących ich różne właściwości fizyczne.



Często rozdziela się materiały bazujące na różnicach w ich gęstości,

czyli ciężarze właściwym. Jeden z rodzajów separatorów działa w ten

sposób, że sproszkowane śmieci spadają na taśmociąg poruszający

się pod górę; materiał o większej gęstości opada na dół, a lżejszy

wędruje do góry. Jeżeli spalamy śmieci, to metale i szkło topi się i

opadają, jako najcięższe, na samo dno pieca, skąd mogą być łatwo

zbierane. Szkło oddzielone ze śmieci można później posortować na

kolorowe i białe. Jeśli chodzi o metale, to odzyskuje się głównie

żelazo i aluminium. W mniejszych ilościach otrzymuje się ołów, miedź,

i rtęć. Wysoka cena metali szlachetnych, takich jak złoto czy platyna,

powoduje, że opłacalne jest oddzyskiwanie nawet niewielkich ilości.

Bakterie dzięki temu że występują w każdym środowisku, a

największe skupiska ich znajdują się w nieczystościach umożliwiają

życie na ziemi. Bakterie występują na wysypiskach śmieci, a ich

funkcją jest utylizacja odpadów. Bakterie przyczyniają się do krążenia

pierwiastków w przyrodzie. Dzięki temu wszystko co przerobią, jest

wykorzystywane ponownie (np.: świetnie oczyszczają wodę).

Występują także w glebie powodując nie jednokrotnie mineralizację

ziemi.



Bardzo ważnym elementem ochrony środowiska jest składowanie

nieużytecznych odpadów w odpowiednich miejscach i w odpowiedni

sposób. Pozostawienie śmieci w lasach, przy brzegu rzek itd. ujemnie

wpływa na środowisko, jest jednym ze sposobów jego degradacji. Np.

rozbite szkło zostawione w pobliżu drzewa mogą spowodować pożar. Inne

odpady również mogą ulec spaleniu, przez co szkodliwe pyły znajdują się

w powietrzu. Szkodliwe gazy dostają się do atmosfery i ją

zanieczyszczają. Ścieki przenikają również do wód powierzchniowych i

gruntowych. Szczególnie groźne dla środowiska są odpady pochodzące z

produkcji przemysłowe, które nie rozkładają się w glebie. Przez to nawet

na starych składowiskach emitowane są zanieczyszczenia. Najlepszym

sposobem walki z nimi jest utylizacja, czyli gospodarcze wykorzystanie

odpadów. Jest to najskuteczniejsza metoda ich zagospodarowania.

Odpady po przeróbce mogą być wykorzystane w przemyśle lub rolnictwie,

m.in. jako surowce wtórne, czyli szkło i plastik. Odpady, których nie

można wykorzystać gospodarczo należałoby unieszkodliwić lub

ograniczyć ich uciążliwość dla otoczenia przez rozkład biologiczny albo

fizykochemiczny, w tym spalanie. W tym celu zainwestowałbym w

spalarnie. Utylizacja ma trzy główne role – ekonomiczną, sanitarno-

higieniczną i, co chyba najważniejsze, proekologiczną.



Cementownie stanowią jedne z najważniejszych

zakładów mogących być potencjalnymi zakładami

przetwórstwa odpadów. Wynika to z faktu, że w

Polsce praktycznie nie istnieją profesjonalne

zakłady unieszkodliwiania odpadów i

wybudowane specjalnie do tego celu.

Jednocześnie w naszym kraju istnieje kilkanaście

cementowni, które eksploatują piece pracujące w

temperaturze ok. 1400oC. Jest to temperatura

umożliwiająca rozłożenie praktycznie wszystkich

substancji i związków chemicznych. Oznacza to

skuteczną i absolutną likwidację wszelkich

odpadów oraz wbudowanie ich w strukturę

krystaliczną klinkieru, szczególnie metali

ciężkich.



Wszystko to powoduje, że w piecach cementowych można

unieszkodliwiać skutecznie prawie wszystkie odpady

organiczne (po ich uprzednim przygotowaniu) oraz

nieorganiczne zawierające metale ciężkie.

Dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii (przy

niemałych środkach finansowych) można te

nierozkładające się odpady zniszczyć, a jednocześnie

uzyskać półprodukty, użyć do produkcji (np. materiałów

budowlanych – jak w przypadku popiołów z elektrowni).

Dzięki segregacji odpadów i utylizacji niebezpieczne

odpady nie zagrażają środowisku naturalnemu. Jeżeli my,

ludzie, nauczymy się odpowiednio postępować ze

śmieciami Ziemia nie będzie jednym wielkim wysypiskiem.





zaangażowanie społeczeństwa

(partnerstwo);



monitorowanie czynników

warunkujących zdrowie;





oszacowanie potrzeb populacji;





związki z politykami;



kontrola nosicielstwa

Związki z politykami



Lobby



Długi



Stanowiska itp

Zdrowie publiczne – funkcje

(2)



przegląd i
formułowanie aktów
prawnych dot.
zdrowia;



ugruntowanie
legislacji dot.
zdrowia

-ustawy,
-rozporządzania,
-dyrektywy UE itp

Kontrola niebezpiecznych

substancji



Rozporządzenie REACH,

które weszło w życie

1 czerwca 2007 r. obejmuje

wytwarzanie, import,

wprowadzanie do obrotu

użytkowanie substancji, w

ich postaci własnej,

preparatach oraz

artykułach użytkowych.



Nakłada ono na

producentów, importerów

dalszych użytkowników

substancji preparatów

chemicznych wiele

nowych obowiązków.

Rozporządzenie

REACH



Substancje niebezpieczne można znaleźć w

wielu miejscach pracy. Ostatnie ekspertyzy

pokazują, że 16% pracowników w Europie ma

do czynienia z produktami niebezpiecznymi, a

22% jest wystawionych na działanie

toksycznych oparów .



Z niebezpiecznymi substancjami można zetknąć

się w każdym miejscu pracy, w gospodarstwie

rolnym, u fryzjera, w zakładzie naprawy

samochodów, czy w zakładzie produkującym

środki chemiczne. Substancje niebezpieczne

mogą być przyczyną różnorodnych urazów.

Niektóre



powodują raka,



mogą mieć wpływ na

płodność czy



powodować

uszkodzenia płodu,



mogą być przyczyną

uszkodzeń mózgu,



być niebezpieczne

dla układu

nerwowego,



wywoływać astmę lub

uczulenia.

Uraz



spowodowany przez

substancje niebezpieczne

może wystąpić po

jednorazowym

wystawieniu na ich

działanie lub po

długotrwałej akumulacji

substancji toksycznych w

organizmie. Europejski

Tydzień Bezpieczeństwa I

Zdrowia W Pracy 2003

porusza zagadnienie

przeciwdziałania

zagrożeniom niesionym

przez substancje

niebezpieczne



.

1



1.

http://osha.europa.eu /pl/publications/factsheets /33/view

19.03

2009

Europejska Agencja

Bezpieczeństwa i Zdrowia

w Pracy



Pracownicy muszą znać zagrożenia

,

środki zapobiegawcze i awaryjne plany
działania w ich miejscu pracy.



Informacje te powinny być podane w
formie czytelnej i napisane językiem
nietechnicznym, tak, aby były zrozumiałe.



Agencja Europejska sporządziła
opracowanie pomocne w tej dziedzinie w
20 językach, zatytułowane

PRACODAWCY

Ocena promocji zdrowia i

profilaktyki

Cele



standardy bezpieczeństwa i

higieny pracy;



Zapobieganie urazom

Zdrowie reprodukcyjne i

opieka nad matką



Opieka w ciąży



Podczas porodu



Połogu



Samotne matki



Nieletnie matki



Opieka
społeczna nad
matka itp..

Zdrowie publiczne – dyscyplina

naukowa



Badanie dynamiki zdrowia
społecznego



Pomiar zdrowia



Determinanty (zależności) zdrowia



Czynniki wpływające na:

 ochronę
 zachowanie i
„umocnienie” zdrowia

Zdrowie publiczne – dyscyplina

naukowa

Źródło: Włodarczyk, CW, Poździoch, S, (2000). Pojęcie i zakres zdrowia publicznego. w: Czupryna, A, i
wsp.: Zdrowie Publiczne, Tom I, str. 22. Wyd. Vesalius,, Kraków. Wykres zmodyfikowany.

ZDROWIE

PUBLICZNE

Administracja

Prawo

Etyka

Psychologia

Socjologia

Pedagogika

Demografia

Teoria

organizacji

Epidemiologi

a

Higiena

Informatyka

medyczna

Ekonomia

Polityka społ.

ZDROWIE

ZDROWIE

PUBLICZNE

PUBLICZNE

Promocja Zdrowia

Profilaktyka

Polityka zdrowotna

Epidemiologia

Systemy opieki

zdrowotnej

Ekonomia

Zapewnienie jakości

Choroba

Zdrowie

Zdrowie

Organizacja –

zarządzanie

Regulacja prawne

Uwarunkowania zdrowia

społeczne

ekonomiczne

polityczne

System opieki zdrowotnej

Czynniki genetyczne

Czynniki środowiskowe

Styl życia

10 %
20 %
20 %
50 %

Uwarunkowania zdrowia wg.

ŚOZ

1.

korzystanie z praw i swobód obywatelskich – prawo do

zdrowia jako niezbywalne prawo człowieka

2.

zatrudnienie – bezrobocie, jako czynnik wpływający

negatywnie na stan zdrowia fizycznego i psychicznego

3.

odpowiednie warunki pracy – ochrona zdrowia osób

zatrudnionych oraz promowanie zdrowego stylu życia w

miejscu pracy

4.

warunki mieszkaniowe

5.

kondycja psychofizyczna stosowna do płci i wieku

6.

wykształcenie

7.

zaopatrzenie w żywność i odpowiedni stan odżywienia

8.

poczucie bezpieczeństwa

9.

możliwość gromadzenia oszczędności

10.

komunikacja i łączność z innymi ludźmi

11.

możliwość wypoczynku, regeneracji sił i rozrywki

12.

dostępność odpowiedniej odzieży

Światowa Organizacja

Zdrowia (WHO)



powstała 1948



Agenda wyspecjalizowana ONZ



Kwatera główna – Genewa



Biura Regionalne

Europa – Kopenhaga
Zachodni Pacyfik – Manila
Afryka – Brazawil
Ameryka - Waszyngton
Azja – basen morza Śródziemnego – Aleksandria

Azja Południowo-Wschodnia – New Delhi

           

Światowa Organizacja

Zdrowia (WHO)



Współpraca międzynarodowa



„Zdrowie dla Wszystkich”



Podstawowa opieka zdrowotna



Likwidacja ospy (1985)



Priorytety

Malaria
Gruźlica
Choroby tropikalne
Szczepienia
Choroby biegunkowe
HIV/AIDS
Zdrowy styl życia (kampania antynikotynowa)

Polityka Zdrowotna



rozeznanie rzeczywistych potrzeb zdrowotnych

społeczeństwa,



analiza sprawności działającego systemu opieki

zdrowotnej,



ocenia jego zasobów intelektualnych i materialnych,



poziom i jakość udzielanych świadczeń,



uwzględnianie potencjału i rezerw w zakresie postępu

naukowego i technicznego medycyny,



kalkulacja rzeczywistych kosztów lecznictwa,



współodpowiedzialność za zdrowie społeczeństwa

wszystkich sektorów mających bezpośredni i pośredni

wpływ na promocje, zachowanie i ochronę zdrowia.

Epidemiologia - definicja



Badanie dystrybucji i

determinantów chorób i urazów w
populacji ludzkiej

Analiza częstotliwości i rodzajów

zachorowań w populacjach (grupach
ludzi)

Badanie czynników wpływacych na

dystrybucję zachorowań i urazów

Zależności między

zdrowiem publicznym a

medycyną kliniczną



Medycyna zajmuje się

pojedynczym pacjentem



Zdrowie publiczne

(epidemiologia) zajmuje się
populacjami
(społecznościami)

Podstawowe założenia

epidemiologii



Występowaniem chorób rządzą reguły



Choroba ma swoją przyczynę i możliwości
jej zapobiegania

 Dystrubycja choroby w populacji jest

losowa

Epidemiologia stosuje metodę

systematycznej analizy zachorowań w
podgrupach (wg. odpowiednich kryteriów

Pozwala na badanie czynników

przyczynowych i zapobiegawczych
zagrożeń zdrowotnych

Komponenty Epidemiologii



Pomiar częstotliwości występowania

choroby



Ilościowa analiza istnienia choroby i jej

występowania



Dystrybucja choroby – trzy pytania



Kto choruje ?



Gdzie choroba występuje?



Kiedy choroba występuje?



Sformułowanie hipotezy odnośnie czynników

przyczynowych i metod zapobiegawczych



Determinanty choroby



Analiza jest przeprowadzania za pomocą

metod epidemiologicznych

Zmiana schematu

umieralności

Rok 1900

Zapalenie płuc / grypa

(influenca)

Gruźlica
Choroby serca
Udar
Choroby biegunkowe
Zapalenie nerek
Rak
Wypadki
Błonica

Rok 1990

Choroby serca
Rak
Udar
Przewlekłe choroby płuc
Urazy / Wypadki
Zapalenie płuc / grypa

(influenca)

Cukrzyca
HIV/AIDS
Samobójstwa

Czynniki warunkujące

zmianę schematu

umieralności



Poprawa dzięki uprzemysłowieniu

Odżywianie

Środowiskowe czynniki



Stan sanitarny (higiena)



Zaopatrzenie w wodę



Warunki mieszkaniowe (habitat)

Postępy medycyny



Antybiotyki



Szczepienia



Programu kontroli przebiegu choroby