Zarządzanie strategiczne

Podstawy

prawa

Dr inż.

Aleksander

Gwiazda

Prawo konstytucyjne

Wykład 2

Plan wykładu



Prawo konstytucyjne



Konstytucja RP



Struktura Państwa

Prawo

konstytucyjne

Definicja konstytucji

Konstytucja  to  akt  normatywny  o
najwyższej  mocy  w  systemie  prawnym
państwa. Zasadniczo w formie jednego
aktu  prawa  pisanego.  Konstytucja
określa

zasady

ustroju

państwa,

ustrój,

kompetencje

relacje

naczelnych organów państwa oraz
podstawowe

wolności,

prawa

obowiązki obywateli.

Konstytucja w sensie teoretycznym
jest ustawą.

•konstytucja może być

zmieniona tylko w
szczególnym trybie

•wszystkie akty prawne muszą

być zgodne z konstytucją

Prawo

konstytucyjne

Szczególne cechy konstytucji

Prawo

konstytucyjne

Zasada trójpodziału władzy

Według  tej  zasady  w  państwie
powinny  istnieć  trzy  autonomiczne
ośrodki  władzy,  niezależne  od  siebie
i wypełniające różne zadania:

• władza
ustawodawcza

• władza
wykonawcza

• władza sądownicza

Konstytucja RP

Źródło polskiego prawa

konstytucyjnego

W  Polsce  obowiązuje  Konstytucja
Rzeczypospolitej  Polskiej  z  dnia  2
kwietnia  1997  roku,  zatwierdzona
referendum w dniu 25 maja 1997.

Konstytucja RP

Rozdziały Konstytucji

Konstytucja obejmuje Preambułę i
13

rozdziałów,

wymienionych

poniżej:

• Rzeczpospolita

• Wolności, prawa i

obowiązki człowieka i
obywatela

• Źródła prawa

• Sejm i Senat

• Prezydent RP

• Rada Ministrów i

administracja rządowa

• Samorząd terytorialny

• Sądy i trybunały

• Organy kontroli

państwowej i ochrony
prawa

• Finanse publiczne

• Stany nadzwyczajne

• Zmiana konstytucji

• Przepisy przejściowe i

końcowe

Konstytucja RP

Preambuła Konstytucji

Preambuła Konstytucji RP wskazuje
na wartości, które decydowały o
kształcie

polskiej

ustawy

zasadniczej.

Konstytucja RP

Zasady Konstytucji RP

•Zasada suwerenności Narodu
•Zasada demokratycznego państwa

prawnego

•Zasada pluralizmu politycznego
•Zasada społecznej gospodarki

rynkowej

•Zasada podziału władzy

Konstytucja RP

Wolności i prawa obywateli RP

•Zasady ogólne (godność, wolność i

równość ludzi. opieka Państwa nad
obywatelami przebywającymi za granicą
oraz ochrona mniejszości narodowych)

•Zakaz tortur i okrutnego lub

poniżającego traktowania

•Zasada odpowiedzialności karnej oraz

prawo do sądu

•Prawo do ochrony życia prywatnego i

tajemnicy dotyczącej jego osoby

Konstytucja RP

Wolności i prawa obywateli RP

•Zakaz wydalania obywatela za granicę

kraju

•Prawo do osiedlania w dowolnym miejscu

Kraju jak i swobody poruszania

•Wolność sumienia i wyrażania poglądów
•Zakaz dyskryminacji i wolność pracy
•Prawo do własności
•Prawo do ochrony zdrowia i

zabezpieczenia społecznego

Konstytucja RP

Wolności i prawa obywateli RP

Konstytucja RP

Obowiązki obywateli RP

•Obowiązek obrony Ojczyzny
•Wierność Rzeczypospolitej Polskiej
•Troska o dobro wspólne
•Obowiązek przestrzegania prawa

Rzeczypospolitej Polskiej

•Obowiązek ponoszenia przez jednostkę

ciężarów i świadczeń publicznych

•Obowiązek dbałości o stan środowiska

Struktura

Państwa

Definicja organu państwowego

Organem

państwowym

jest

odpowiednio

zorganizowana

instytucja,  utworzona  na  podstawie
przepisów  prawa  i  powołana  do
wykonywania  określonych  zadań  w
imieniu państwa.

Organy

państwowe

pełnią

rolę

reprezentantów

państwa

poszczególnych

odcinkach

życia

społecznego.

System organów państwowych

Zgodnie z zasadą trójpodziału
władzy istnieją następujące organy
państwa:

•organy ustawodawcze (Sejm i

Senat)

•organy wykonawcze (Prezydent,

Rada Ministrów, Prezes Rady
Ministrów, wojewodowie itd.)

•organy sądowe (niezawisłe sądy i

trybunały)

Struktura

Państwa

Sejm

Jeden  z  dwóch  organów  ustawodawczych
RP.  Wybierany  na  4-letnią  kadencję.
Składa  się  z  460  posłów.  Wybory  są
powszechne,

równe,

bezpośrednie,

proporcjonalne  i  tajne.  Wybory  do  Sejmu
zarządza  Prezydent.  O  ważności  wyborów
decyduje  Sąd  Najwyższy.  Sejm  może  się
rozwiązać  lub  zostać  rozwiązany  przez
Prezydenta w przypadkach określonych w
konstytucji.

Struktura

Państwa

Posłowie na sejm

Poseł  do  Sejmu  ma  dwa  szczególne
przywileje:  nietykalność  i  immunitet.
Posłowie  posiadają  prawo  inicjatywy
ustawodawczej.

Posłowie

są

reprezentantami

narodu,

nie

obowiązują

ich

więc

instrukcje

udzielane  przez  wyborców.  Posłowie
mogą  tworzyć  własne  organizacje  w
Sejmie  –  kluby  poselskie.  Nie  są  one
jednak organami Sejmu.

Struktura

Państwa

Prezydent

jest

najwyższym

przedstawicielem

państwa

stosunkach

wewnętrznych

zewnętrznych. Jest też najwyższym
zwierzchnikiem

sił

zbrojnych.

Wybierany jest na 5-cio letnią
kadencję

wyborach

powszechnych,

równych,

bezpośrednich i tajnych. Kandydat
na

Prezydenta

musi

mieć

ukończone 35 lat.

Struktura

Państwa

Kompetencje prezydenta

Do kompetencji Prezydenta
należą:

•występowanie do Sejmu z

wnioskiem o powołanie
prezesa NBP

•nadawanie obywatelstwa

polskiego

•powoływanie sędziów

•stosowanie prawa łaski

•nadawanie orderów i

odznaczeń

Struktura

Państwa

Rada Ministrów

Jest organem władzy wykonawczej, który
na co dzień kieruje państwem.
Rada ministrów w szczególności:

•zapewnia wykonanie ustaw

•wydaje rozporządzenia z mocą ustawy

•kieruje pracą wszystkich pozostałych

organów administracji państwowej

•chroni interesy Skarbu Państwa

•sporządza projekt budżetu i zapewnia

jego wykonanie

•zapewnia bezpieczeństwo państwa

Struktura

Państwa

Terenowe organy administracji

państwowej

Organy te dzielą się
na:

•organy administracji

ogólnej (wojewodowie)

•organy administracji

specjalnej (podlegają
poszczególnym ministrom
– np.: izby skarbowe)

Struktura

Państwa

Samorząd terytorialny

Wyróżniono następujące organy
samorządowe:

•gminy
•powiaty
•samorządy wojewódzkie

Struktura

Państwa

Najwyższa Izba Kontroli

Naczelny organ kontroli państwowej
podlegający Sejmowi.

Działa on na zasadzie kolegialności.

Zadaniem NIK jest kontrolowanie
organów administracji rządowej, NBP,
państwowych osób prawnych i innych
państwowych jednostek
organizacyjnych.

Struktura

Państwa

Trybunał Konstytucyjny

Organ państwowy powołany do
ochrony konstytucyjności prawa.

Trybunał Konstytucyjny przeprowadza
kontrolę abstrakcyjną i koherentną.

Struktura

Państwa

Trybunał Stanu

Organ państwowy powołany do oceny
odpowiedzialności

konstytucyjnej

osób

zajmujących

najwyższe

stanowisko w państwie.

Struktura

Państwa

Rzecznicy

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Dziecka

Struktura

Państwa

Krajowa Rada Radiofonii I

Telewizji

Organ

powołany

strzeżenia

wolności słowa, prawa do informacji
oraz

interesu

publicznego

radiofonii i telewizji.

Struktura

Państwa

Podsumowanie

1.Podstawowe

zasady

prawne

wyznacza konstytucja.

2.Każda ustawa musi by zgodna z

konstytucją.

3.Konstytucja

decyduje

charakterze państwa.

Document Outline