Podstawy

Podstawy

prawa

prawa

Dr inż.

Dr inż.

Aleksander

Aleksander

Gwiazda

Gwiazda

Prawo konstytucyjne

Wykład 2

Plan wykładu

Plan wykładu



Prawo konstytucyjne

Prawo konstytucyjne



Konstytucja RP

Konstytucja RP



Struktura Państwa

Struktura Państwa

Prawo

Prawo

konstytucyjne

konstytucyjne

Definicja konstytucji

Konstytucja to akt normatywny o
najwyższej mocy w systemie prawnym
państwa. Zasadniczo w formie jednego
aktu prawa pisanego. Konstytucja
określa

zasady

ustroju

państwa,

ustrój,

kompetencje

i

relacje

naczelnych organów państwa oraz
podstawowe

wolności,

prawa

i

obowiązki obywateli.

Konstytucja w sensie teoretycznym
jest ustawą.

•konstytucja może być

zmieniona tylko w
szczególnym trybie

•wszystkie akty prawne muszą

być zgodne z konstytucją

Prawo

Prawo

konstytucyjne

konstytucyjne

Szczególne cechy konstytucji

Prawo

Prawo

konstytucyjne

konstytucyjne

Zasada trójpodziału władzy

Według tej zasady w państwie
powinny istnieć trzy autonomiczne
ośrodki władzy, niezależne od siebie
i wypełniające różne zadania:

• władza
ustawodawcza

• władza
wykonawcza

• władza sądownicza

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Źródło polskiego prawa

konstytucyjnego

W Polsce obowiązuje Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 roku, zatwierdzona
referendum w dniu 25 maja 1997.

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Rozdziały Konstytucji

Konstytucja obejmuje Preambułę i
13

rozdziałów,

wymienionych

poniżej:

• Rzeczpospolita

• Wolności, prawa i

obowiązki człowieka i
obywatela

• Źródła prawa

• Sejm i Senat

• Prezydent RP

• Rada Ministrów i

administracja rządowa

• Samorząd terytorialny

• Sądy i trybunały

• Organy kontroli

państwowej i ochrony
prawa

• Finanse publiczne

• Stany nadzwyczajne

• Zmiana konstytucji

• Przepisy przejściowe i

końcowe

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Preambuła Konstytucji

Preambuła Konstytucji RP wskazuje
na wartości, które decydowały o
kształcie

polskiej

ustawy

zasadniczej.

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Zasady Konstytucji RP

•Zasada suwerenności Narodu
•Zasada demokratycznego państwa

prawnego

•Zasada pluralizmu politycznego
•Zasada społecznej gospodarki

rynkowej

•Zasada podziału władzy

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Wolności i prawa obywateli RP

•Zasady ogólne (godność, wolność i

równość ludzi. opieka Państwa nad
obywatelami przebywającymi za granicą
oraz ochrona mniejszości narodowych)

•Zakaz tortur i okrutnego lub

poniżającego traktowania

•Zasada odpowiedzialności karnej oraz

prawo do sądu

•Prawo do ochrony życia prywatnego i

tajemnicy dotyczącej jego osoby

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Wolności i prawa obywateli RP

•Zakaz wydalania obywatela za granicę

kraju

•Prawo do osiedlania w dowolnym miejscu

Kraju jak i swobody poruszania

•Wolność sumienia i wyrażania poglądów
•Zakaz dyskryminacji i wolność pracy
•Prawo do własności
•Prawo do ochrony zdrowia i

zabezpieczenia społecznego

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Wolności i prawa obywateli RP

Konstytucja RP

Konstytucja RP

Obowiązki obywateli RP

•Obowiązek obrony Ojczyzny
•Wierność Rzeczypospolitej Polskiej
•Troska o dobro wspólne
•Obowiązek przestrzegania prawa

Rzeczypospolitej Polskiej

•Obowiązek ponoszenia przez jednostkę

ciężarów i świadczeń publicznych

•Obowiązek dbałości o stan środowiska

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Definicja organu państwowego

Organem

państwowym

jest

odpowiednio

zorganizowana

instytucja, utworzona na podstawie
przepisów prawa i powołana do
wykonywania określonych zadań w
imieniu państwa.

Organy

państwowe

pełnią

rolę

reprezentantów

państwa

na

poszczególnych

odcinkach

życia

społecznego.

System organów państwowych

Zgodnie z zasadą trójpodziału
władzy istnieją następujące organy
państwa:

•organy ustawodawcze (Sejm i

Senat)

•organy wykonawcze (Prezydent,

Rada Ministrów, Prezes Rady
Ministrów, wojewodowie itd.)

•organy sądowe (niezawisłe sądy i

trybunały)

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Sejm

Jeden z dwóch organów ustawodawczych
RP. Wybierany na 4-letnią kadencję.
Składa się z 460 posłów. Wybory są
powszechne,

równe,

bezpośrednie,

proporcjonalne i tajne. Wybory do Sejmu
zarządza Prezydent. O ważności wyborów
decyduje Sąd Najwyższy. Sejm może się
rozwiązać lub zostać rozwiązany przez
Prezydenta w przypadkach określonych w
konstytucji.

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Posłowie na sejm

Poseł do Sejmu ma dwa szczególne
przywileje: nietykalność i immunitet.
Posłowie posiadają prawo inicjatywy
ustawodawczej.

Posłowie

są

reprezentantami

narodu,

nie

obowiązują

ich

więc

instrukcje

udzielane przez wyborców. Posłowie
mogą tworzyć własne organizacje w
Sejmie – kluby poselskie. Nie są one
jednak organami Sejmu.

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Prezydent

Prezydent

jest

najwyższym

przedstawicielem

państwa

w

stosunkach

wewnętrznych

i

zewnętrznych. Jest też najwyższym
zwierzchnikiem

sił

zbrojnych.

Wybierany jest na 5-cio letnią
kadencję

w

wyborach

powszechnych,

równych,

bezpośrednich i tajnych. Kandydat
na

Prezydenta

musi

mieć

ukończone 35 lat.

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Kompetencje prezydenta

Do kompetencji Prezydenta
należą:

•występowanie do Sejmu z

wnioskiem o powołanie
prezesa NBP

•nadawanie obywatelstwa

polskiego

•powoływanie sędziów

•stosowanie prawa łaski

•nadawanie orderów i

odznaczeń

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Rada Ministrów

Jest organem władzy wykonawczej, który
na co dzień kieruje państwem.
Rada ministrów w szczególności:

•zapewnia wykonanie ustaw

•wydaje rozporządzenia z mocą ustawy

•kieruje pracą wszystkich pozostałych

organów administracji państwowej

•chroni interesy Skarbu Państwa

•sporządza projekt budżetu i zapewnia

jego wykonanie

•zapewnia bezpieczeństwo państwa

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Terenowe organy administracji

państwowej

Organy te dzielą się
na:

•organy administracji

ogólnej (wojewodowie)

•organy administracji

specjalnej (podlegają
poszczególnym ministrom
– np.: izby skarbowe)

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Samorząd terytorialny

Wyróżniono następujące organy
samorządowe:

•gminy
•powiaty
•samorządy wojewódzkie

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Najwyższa Izba Kontroli

Naczelny organ kontroli państwowej
podlegający Sejmowi.

Działa on na zasadzie kolegialności.

Zadaniem NIK jest kontrolowanie
organów administracji rządowej, NBP,
państwowych osób prawnych i innych
państwowych jednostek
organizacyjnych.

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Trybunał Konstytucyjny

Organ państwowy powołany do
ochrony konstytucyjności prawa.

Trybunał Konstytucyjny przeprowadza
kontrolę abstrakcyjną i koherentną.

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Trybunał Stanu

Organ państwowy powołany do oceny
odpowiedzialności

konstytucyjnej

osób

zajmujących

najwyższe

stanowisko w państwie.

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Rzecznicy

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Dziecka

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Krajowa Rada Radiofonii I

Telewizji

Organ

powołany

do

strzeżenia

wolności słowa, prawa do informacji
oraz

interesu

publicznego

w

radiofonii i telewizji.

Struktura

Struktura

Państwa

Państwa

Podsumowanie

1.Podstawowe

zasady

prawne

wyznacza konstytucja.

2.Każda ustawa musi by zgodna z

konstytucją.

3.Konstytucja

decyduje

o

charakterze państwa.

Dziękuję z uwagę