Antropologiczne

Antropologiczne

podstawy działalności

podstawy działalności

wychowawczej.

wychowawczej.

Antropologia

Antropologia



Jedna z nauk społecznych zajmująca się

zjawiskami i procesami zachodzącymi w

społeczeństwie



Zajmuje się strukturą bytową człowieka w

kategoriach filozoficznych, społeczno-

kulturowych, biologicznych, teologicznych



Poszukiwanie antropologicznych podstaw

wychowania wiąże się z faktem, iż zarówno w

teorii jak i praktyce edukacyjnej do

podstawowych należą pytania o sposób i

możliwości określenia stawania się człowiekiem



Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki

w społecznościach lokalnych, czy w małych

grupach etnicznych i plemionach zarówno

współcześnie, jak i historycznie

Wg Joshep H. Greenberga

Wg Joshep H. Greenberga

•

Określił antropologię jako: „ najrozleglejszą z

naukowych dyscyplin, których przedmiotem

jest rodzaj ludzki. Jej rozległość przejawia się

z jednej strony w zainteresowaniu całym

obszarem geograficznym zajmowanym przez

społeczeństwa ludzkie, a z drugiej strony w

zainteresowaniu tak odrębnymi dziedzinami

jak język, struktura społeczna, ekspresja

estetyczna, system wierzeń, przejawia się

także w tym, że wśród nauk o człowieku tylko

antropologia zajmuje się nim jednocześnie od

strony fizycznej i socjokulturowej”

Wg M. Nowaka

Wg M. Nowaka

•

„Antropologia wskazuje na wizję człowieka, zaś

etyka na wizję jego moralnego działania. Bez

tych nauk pedagogika i jej teoria wychowania jest

pozbawiona podstaw, gdyż wychowanie zależy od

wcześniej przyjętej koncepcji człowieka i jego

działania. Nie jest bez znaczenia jaką w

wychowaniu przyjmie się antropologię i etykę. By

we właściwy sposób utrwalać więź człowieka z

prawem i dobrem, konieczna jest antropologiczna

wiedza na temat samego człowieka i jego

postępowania. Należy tu posłużyć się wiedzą o

człowieku, gdyż to jego dotyczy wychowanie”

Antropologia przyjmuje,

że wychowuje się i

kształci całego

człowieka – jego

intelekt, wolę, uczucia

oraz władze zmysłowe.

Wychowanie zakłada zawsze
jakąś filozofię człowieka z uwagi
na konieczność ustosunkowania
się wobec problemów:



kim jest człowiek?



kim staje się człowiek?



kim ma być człowiek?

Człowiek jako „osoba ludzka”

Człowiek jako „osoba ludzka”



Wg M. A. Krąpca

– „samego człowieka

traktuj zawsze jako cel, a nie jako środek

swej działalności”



Wg R. Guardini

– „osoba jest nade

wszystko formą, rozpoznawalną jako

kształt wśród innych kształtów, formą

wśród innych form”



Wg K. Wojtyły

– „osoba ludzka jest takim

dobrem (...), które nie może być

traktowane jak przedmiot użycia, a

właściwe i pełnowartościowe odniesienie

do niej stanowi tylko miłość”

Norma wychowania:

Norma wychowania:



norma personalistyczna -

wg Karola

Wojtyły

„...Personalizm oznacza ujmowanie i

rozwiązywanie różnorodnych zagadnień i

spraw ludzkich zgodnie z tym założeniem:

człowiek jest osobą – wartością

niepowtarzalną i nieprzemijającą”

Podstawową normą

Podstawową normą

wychowania jest :

wychowania jest :



osoba



mądrość



otwartość (osobowa relacja wiary)



cierpliwość



pokora



umartwienie



Wg K. Wojtyły

– wychowanie to

konieczność kierowania się
miłością



Wg M. Nowaka

- wychowanie to

wsparcie człowieka w jego
człowieczeństwie



Wg M. Gogacza

- mówi o roli

osobowych relacji i metanoi
(nawróceniu) w wychowaniu

Wychowawcze czynniki

Wychowawcze czynniki

egzystencjalne

egzystencjalne

•

Wolność

- podstawowa aktywność człowieka, którą

odkrywa się w relacji z innymi ludźmi.

•

Wychowanie to proces nabycia wolności, czyli „prowadzenie

osoby do wolności” (R. Guardini).

•

Wolność to przyjmowanie rzeczy w prawdzie i zgodnie z ich

istotą

•

Wolność wskazuje na samodzielność, autonomię i

samowystarczalność osoby, w jej relacjach osobistych i

wspólnotowych. Charakteryzuje ją: odpowiedzialność,

dojrzałość, tolerancja i sumienie.

•

Odpowiedzialność

- to odpowiadanie za

wymaganie tego, co powinno być (M. Nowak).

•

Odpowiedzialność w pedagogice to niejako wpływ na los

wychowywanego człowieka. Ma on szczególne znaczenie

przy działalności społecznej, zawodowej i kulturowej.

•

Sumienie

Sumienie



To poczucie pozwalające rozróżniać dobro i zło, a

także oceniać postępowanie własne i innych ludzi.



Jest to zdolność pozwalająca człowiekowi ujmować

swoje czyny pod kątem moralnym i odpowiednio je

oceniać. Czynnikiem decydującym w przestrzeganiu

tych norm jest poczucie winy występujące w

momencie uświadomienia sobie rozbieżności między

własnym postępowaniem, a przyjętymi normami.



Sumienie kieruje się różnymi kryteriami, zależnymi

od sposobu wychowania, miejsca przebywania,

otoczenia społecznego, zasad moralnych jakie te

wszystkie czynniki w człowieku wytworzyły.

Nie ma jednej antropologii, stąd bierze

się wielość antropologicznych ujęć

podstaw wychowania.

Różnią się one od siebie w podstawowych

kwestiach:

•

rozumieniem struktury ontycznej człowieka

(sposobu istnienia)

•

istotą powiązań człowieka ze światem

•

aksjologicznym uwarunkowaniem bytu

człowieka w świecie

Zadanie

Zadanie

wychowania

wychowania



wychowanie intelektu to

usprawnianie go w umiłowaniu

prawdy, w trwaniu przy tym, co

słuszne



wychowanie woli polega na

wierności nie tyle temu, co intelekt

rozpoznał jako prawdę i ukazał to

woli jako dobro, ile raczej temu,

przy czym trwa intelekt i ukazuje

to jako wywołujące dobre skutki



wychowanie uczuć to wyćwiczenie

ich w podleganiu intelektowi i woli

Antropologia biologiczna

Antropologia biologiczna

Nicolaas Tinbergen

- człowiek nie posiada

instynktów (odziedziczonych mechanizmów

zachowań), może posiadać zachowania

instynktopodobne. Gdyby człowiek posiadał

instynkty, wychowanie nie było by możliwe.

Człowiek wymaga wychowania, ponieważ by nie

przeżył.

Adolf Portmann

- Człowiek wymaga

wychowania, bo nie jest przygotowany do życia.

Człowiek rodzi się zbyt wcześnie.

Antropologia społeczna

Antropologia społeczna

•

Człowiek jest istotą społeczną, potrzebuje

społeczności, innych ludzi i tylko w życiu

społecznym może się w pełni realizować

•

Człowiek nie ma ustalonego z góry, od

urodzenia, miejsca w społeczeństwie

•

Człowiek wymaga procesu socjalizacji, by

wprowadziła go w dojrzałe życie społeczne

•

Człowiek uczy się ról społecznych

Antropologia kulturowa

Antropologia kulturowa

Człowiek tworzy kulturę, uczy się kultury aby

być w niej aktywnym.



Jan Paweł II -

„Człowiek tworzy kulturę, a

kultura tworzy człowieka”



Margaret Mead

- wyróżniła kulturę



prefiguratywną (młodsze pokolenia

przekazują wiedzę techniczną starszym

pokoleniom)



kofiguratywną (postać kultury, gdzie dzieci

i dorośli uczą się razem)



postfiguratywną (młodsze pokolenia

przyswajają wzorce kulturowe od pokoleń

starszych)

Antropologia pedagogiczna

Antropologia pedagogiczna



Analizuje człowieka i jego naturę w

kontekście wychowania. Opiera się na
wiedzy filozoficznej i pedagogicznej. Jej
zadaniem jest znalezienie odpowiedzi na
dwa zasadnicze pytania:



Czy człowiek potrzebuje

wychowania?



Dlaczego należy wychowywać?

Antropologia wychowawcza

Antropologia wychowawcza

pielęgniarki

pielęgniarki



Funkcja wychowawcza pielęgniarki to

zadania, których celem jest zamierzony
wpływ na osobowość podopiecznego
poprzez kształtowanie prawidłowych,
pożądanych zachowań zdrowotnych,
poczucia odpowiedzialności za własne
zdrowie.

Pytania stawiane przez antropologię

Pytania stawiane przez antropologię

pedagogiczną oraz problemy napotykane

pedagogiczną oraz problemy napotykane

przez pacjentów w ich życiu codziennym

przez pacjentów w ich życiu codziennym

nasuwają stwierdzenie, że człowiek

nasuwają stwierdzenie, że człowiek

potrzebuje wychowania ze strony

potrzebuje wychowania ze strony

pielęgniarki, ponieważ:

pielęgniarki, ponieważ:



towarzyszy i pomaga człowiekowi w tych

działaniach, które dotyczą zdrowia tzn.

wzmacnianiu zdrowia, zapobiegania

chorobom, pomocy w przezwyciężaniu

choroby, kształtowaniu umiejętności życia z

chorobą lub z niepełnosprawnością



kształtuje u podopiecznego poczucie

odpowiedzialności za własne zdrowie



przygotowuje podopiecznego do

podejmowania działań prozdrowotnych

(promocja zdrowia) w odniesieniu do siebie,

osób najbliższych i środowiska,

•

Uświadamia i wyjaśnia cel opieki, wyjaśnia

zalecenia i uczy tych zachowań, których

przestrzegania przez pacjenta jest istotne

do osiągnięcia celów opieki

•

Przygotowuje pacjenta do samoopieki

•

Uczy właściwego reagowania w przypadku

wystąpienia powikłań, edukuje w zakresie

wyboru właściwych sposobów dla

podtrzymania właściwych funkcji

życiowych.

•

Naucza w zakresie stosowania zleconych

metod terapii np. farmakologicznej,

dietetycznej