

aksjologia - to nauka zajmująca się
wartościami i systemem wartości.
Sprawdzane jest pochodzenie, sposób
istnienia, struktura oraz hierarchia
poszczególnych wartości. Badane są
również zasady stosowania i
funkcjonowania, zmienność w czasie i
przestrzeni oraz zależność pomiędzy
danymi wartościami a innymi elementami.



Wartością jest wszystko to, co dla człowieka
przedstawia się jako cenne, w co chce
angażować swoje wysiłki i wolę. To dążenie
ku wartościom kształtuje człowieka, jest też
w stanie przesądzić o jego wewnętrznym
rozwoju, o jego przeżyciach, działaniach i
całej postawie życiowej.

Motorem, napędem działań człowieka SA

jego potrzeby i ich zaspokajanie.

POTRZEBA- występujący u człowieka stan

braku czegoś co jest niezbędne dla

utrzymania przy życiu (w sensie

biologicznym jak

i psychologicznym). Bardzo często bywa

zamiennie używany termin „potrzeba”-

motyw, działanie.



przepisy wykonawcze do realizowania

wartości, są to wypowiedzi które dotyczą

tego co powinno być, określają co komu

wolno, co jest zakazane, co kto ma robić.



Religijne



Moralne



Obyczajowe



Prawne



KONCEPCJA ROZWOJU MORALNEGO WG. L.
Kolberga

FAZY ROZWOJU MORALNEGO :



Moralność przedkonwencjonalna (2-7 r. ż.)

Przed 2 r. ż. Jest to faza amoralności bo jeszcze

dziecko ich nie zna, co nie oznacza że jest

niemoralne.

a) ORIENTACJA NA KARĘ I NA POSŁUSZEŃSTWO.
b) INDYWIDUALIZM, CEL INSTRUMENTALNY,

WYMIANA.



MORALNOŚĆ KONWENCJONALNA (7 r. ż.)

c)

KONFORMIZM INTERPERSONALNY

d)

ORIENTACJA NA PRAWO I PORZĄDEK



MORALNOŚĆ POSTKONWENCJONALNA
(od 12 r. ż.)

c)

KONTAKT SPOŁECZNY, PRAWO

INDYWIDUALNE

d)

UNIWERSALNE ZASADY ETYCZNE

Istnieją dwa rodzaje wartości o szczególnie

ważnym znaczeniu. Jedne z nich istnieją na

zewnątrz człowieka, w świecie, w materii

zewnętrznej, w postaci gotowej lub z niej

wytwarzanej (wartości odżywcze, społeczne,

cywilizacyjne, kulturowe itp.). Można je nazwać

wartościami pozaosobowymi, czyli

transcendentnymi. Te drugie można nazwać

wartościami osobowymi, czyli immanentnymi

gdyż wyrażają one pewien sposób istnienia

osoby ludzkiej. I tak jak człowiek przewyższa

sobą cały świat przyrody, tak też wartości

osobowe przewyższają wartości przyrodnicze,

cywilizacyjne, kulturowe, społeczne.



1. Transcendentne: Bóg, świętość, wiara, zbawienie



2. Uniwersalne: dobro, prawda



3. Estetyczne: piękno



4. Poznawcze: wiedza, mądrość, refleksyjność



5. Moralne: bohaterstwo, godność, honor, miłość,

przyjaźń, odpowiedzialność,



sprawiedliwość, skromność, szczerość, uczciwość,

wierność



6. Społeczne: demokracja, patriotyzm, praworządność,

solidarność, tolerancja, rodzina



7. Witalne: siła, zdrowie, życie



8. Pragmatyczne: praca, spryt, talent, zaradność



9. Prestiżowe: kariera, sława, władza, majątek, pieniądze



10. Hedonistyczne: radość, seks, zabawa



ETYKA to nauka o moralności lub teoria
moralności. Mówi się często „moralność”
zamiast „etyka”. W nauce jednak
odróżniamy „moralność” od „etyki”.
Moralność obejmuje decyzje i czyny
człowieka, etyka zaś jest teoretyczną
refleksją nad tak pojętą moralnością, jest
nauką o moralności, moralność jest
natomiast przedmiotem etyki.

Pedagogika aksjologiczna może być oparta na różnych etykach:



etyka humanizmu: zasadza się na wartościach

humanistycznych, które są przeciwieństwem świata wartości

materialnych,



etyka prostomyślności: stworzona przez Józefa Bańkę,

zorientowana na jednostkę ludzką, stoi na straży naczelnych

wartości ludzkich: godność ludzka, współczucie, wyrozumiałość,

dobroć, etyka powszechna, która nie dzieli ludzi, a ich łączy



etyka niezależna: autorstwa Tadeusza Kotarbińskiego, o ile

etyka chrześcijańska ofiarowała maksimum szczęścia w drodze

zbawienia, o tyle etyka niezależna nastawiona była na

minimalizację nieszczęść, głównie eliminacja sytuacji etycznie

negatywnych oraz eliminacja zachowań haniebnych,

niegodziwych i niesprawiedliwych



Estetyka to teoria piękna, nauka o pięknie, o
tym co piękne oraz o ujmowaniu i ocenianiu
różnych rzeczy z punktu widzenia piękna.



proces wychowania jest zabiegiem celowym,

zatem całe wychowanie jest nakierowane na

realizację określonych celów



cele wychowawcze: mają charakter ogólny, zaś

podmiot wychowania ma wymiar indywidualny;

jest to podstawowy problem pedagogiki

teoretycznej, zwany zagadnieniem

niewspółmierności metodologicznej



w opcji humanistycznej realizowane są naczelne

wartości ludzkie, takie jak: godność człowieka,

poszanowanie drugiego, współczucie, tolerancja



problem stałości i zmienności celów

wychowania, problem powszechności i lokalności

celów



Nie można więc mówić o wychowaniu poza
wartościami. Wychowanie w ujęciu
pedagogiki humanistycznej jest
przekazywaniem wartości ludzkich. Jest
działaniem, którego istotą jest
wspomaganie człowieka w rozwijaniu
własnego człowieczeństwa. O jakości tego
działania decyduje układ wartości, jego
spójność, stabilność i jawność.



wzmagania się stanu napięć, niepokoi i
frustracji społeczeństw wobec zagrożeń
cywilizacyjnych



chwiejności podstaw ludzkiej egzystencji



wzrostu agresji, przemocy



przyrostu komercjalizacji życia



upadku autorytetów



dehumanizacji życia



gloryfikacji wartości materialnych