Podstawowe formy struktury
organizacyjnej:
•
Struktura funkcjonalna , ta struktura organizacyjna
oparta jest na podejściu funkcjonalnym, nazywana
również strukturą typu U.
•
Struktura konglomeratowa, ta struktura
organizacyjna wykorzystywana jest przez organizację
składającą się z szeregu nie powiązanych ze sobą
jednostek; nazywana również strukturą typu H.
•
Struktura wielobranżowa, to struktura organizacyjna,
w której liczne samodzielne jednostki w powiązanych
ze sobą dziedzinach działają w ramach szerszego
kontekstu organizacyjnego; oparta jest na
strukturyzacji według wyrobu, nazywana jest również
strukturą typu M.
Struktura macierzowa, to struktura
organizacji, w której podział według wyrobu
zostaje nałożony na istniejący układ
funkcjonalny.
Struktura hydrowa, czyli taka struktura która
łączy dwie lub więcej rozpowszechnionych
form struktury organizacyjnej.
Struktura macierzowa
Struktura macierzowa wiąże się z
matematycznym pojęciem macierzy, które
oznacza prostokątną tablicę liczb rzeczywistych,
charakteryzującą sprzężenie wierszy i kolumn.
Jest ona skonstruowana na zasadzie
dwuwymiarowego pogrupowania.
Podstawą macierzy jest zestaw wydziałów
funkcjonalnych. Następnie na wydziały
funkcjonalne nakłada się zestaw grup
wyodrębnionych według wyrobu albo wydziałów
tymczasowych. Pracownicy są w ramach
struktury macierzowej jednocześnie członkami
wydziału funkcjonalnego i zespołu projektu.
Do najważniejszych zalet
struktur macierzowych należą:
efektywne wykorzystanie specjalistycznej
wiedzy pracowników w warunkach
zespołowego rozwiązywania problemów
możliwość równoczesnego uwzględniania
aspektów podczas rozwiązywania problemów
przejrzysta jasna koordynacja
duża elastyczność i innowacyjność
znaczne skrócenie dróg przepływu informacji i
całego procesu decyzyjnego
Do najważniejszych wad
struktur macierzowych należą:
wysokie koszty związane z wyraźnym
określeniem zakresów, uprawnień i
odpowiedzialności
duża potrzeba komunikowania się i związane
z tym niebezpieczeństwo przekazywania
niepotrzebnych informacji
niebezpieczeństwo nieuzasadnionego
komunikowania i przez to wydłużenia procesu
decyzyjnego.
Macierzowa forma struktury
organizacyjnej jest najczęściej
używana w jednej z trzech
sytuacji:
1.
Macierz może się dobrze spisywać, gdy otoczenie
wywiera na organizacje silny nacisk. Na przykład,
intensywna konkurencja zewnętrzna może dyktować
zorientowanie na przebojowy marketing, który
najlepiej poprowadzi odpowiedni wydział
funkcjonalny, jednakże z drugiej strony rozmaitość
wyrobów firmy może przemawiać za podziałem
według wyrobów.
2.
Macierz może być odpowiednią formą wtedy, gdy
trzeba przetwarzać wielką ilość informacji. Na
przykład, stworzenie poziomych powiązań przy użyciu
macierzy jest skutecznym sposobem zwiększenia
zdolności organizacji do przetwarzania informacji.
3.
Struktura macierzowa może się sprawdzić
w sytuacji presji na wspólne zasoby. Na
przykład, firma o dziesięciu wydziałach
wyodrębnionych ze względu na wyrób może
dysponować środkami na zatrudnienie tylko
trzech specjalistów od marketingu. Struktura
macierzowa pozwoli wszystkim wydziałom
dzielic skąpe zasoby firmy na polu
marketingu.
W strukturze macierzowej, z zastosowaniem dwóch
nakładających się na siebie zasad grupowania,
współwystępują takie cechy strukturalne jak: wysoki
stopień specjalizacji typu profesjonalnego, głęboka
decentralizacja i niewielki stopień formalizacji.
Struktury macierzowe zalicza się do szerszej klasy
nowoczesnych struktur elastycznych. Charakteryzuje
je zmienność części i pozycji organizacyjnych. Ściśle
określony jest czas istnienia grup zadaniowych.
Możliwy jest udział pracowników w kilku zadaniach
jednocześnie i pełnienie w każdym z nich odmiennej
roli. Na ogół nowoczesne struktury są
zdecentralizowane i demokratyczne. Większość
decyzji dotyczących metod, przebiegu prac, oceny
ich poziomu jakościowego itp. podejmowane są przez
zespół lub przy jego współudziale.
Strukturę macierzową wykorzystuje wiele
organizacji. Wśród znaczniejszych można
wymienić General Motors Corp., Citibank N.A. ,
czy Philips.
Bibliografia
1. „Zarządzanie teoria i praktyka” A.K.
Koźmiński, W. Piotrowski, Warszawa 1996
2. „Podstawy zarządzania organizacjami” R.W.
Griffin, Warszawa 1999
Prezentację przygotowały:
Katarzyna Brandenburger
Kinga Kieliszek