Zachowania seksualne

niezgodne z prawem

cz. 2

– przestępstwa seksualne wobec

osób dorosłych

Arkadiusz Piotr Bilejczyk

Kodeks Karny



Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko
wolności seksualnej i obyczajności

Kodeks Karny



Art. 197. 



§ 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem

doprowadza inną osobę do obcowania płciowego,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.



§ 2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1,

doprowadza inną osobę do poddania się innej

czynności seksualnej albo wykonania takiej

czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 3

miesięcy do lat 5.



§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia

określonego w § 1 lub 2, działając ze szczególnym

okrucieństwem lub wspólnie z inną osobą, podlega

karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Kodeks Karny



Zgwałcenie (art. 197)



Wykorzystanie seksualne osoby bezradnej lub
niepoczytalnej (art. 198)



Seksualne wykorzystanie zależności (art. 199)



Czynności seksualne z małoletnim (art. 200)



Kazirodztwo (art. 201)



Pornografia (art. 202)



Zmuszanie do prostytucji (art. 203)



Czerpanie zysku z cudzego nierządu (art. 204)

Zgwałcenie

Francisco Goya
cykl „Kaprysy”

Zgwałcenie



Zgwałcenie ≠ Gwałt



(„Gwałt niech się gwałtem odciska” –
Adam Mickiewicz „Oda do młodości”)



Gwałt w języku prawnym oznacza
„szczególnie groźną postać przemocy
wobec osoby”

Zgwałcenie



Zgwałcenie - w szerokim znaczeniu
określenie to oznacza zmuszenie drugiej
osoby do obcowania płciowego, poddania się
innej czynności seksualnej lub wykonania
takiej czynności.



Obcowanie płciowe - spółkowanie lub jego
ekwiwalent, w postaci np. stosunku oralnego lub
analnego.



Inna czynność seksualna – jest to zachowanie
seksualne, które nie jest obcowaniem płciowym, jak
np. dotykanie w celu seksualnym.

Typologia zgwałceń



Imieliński K., Godlewski J. (1997)
„Seksuologia a prawo” w: Imieliński K.
(red.) „Seksuologia. Aspekty prawne”
Warszawa: Polska Akademia Medycyny



Przedstawili typologię zgwałceń dzieląc je
ze względu na motywację modyfikując
nieco klasyfikację Grotha (1981)

Typologia zgwałceń

I.

Zgwałcenia motywowane głównie
pozaseksualnie.

1.

Zgwałcenie represyjne

2.

Zgwałcenie władcze

3.

Zgwałcenie gniewne

II.

Zgwałcenia motywowane niespecyficznie
bądź kombinacyjnie.

1.

Zgwałcenie psychopatyczne lub socjopatyczne

2.

Zgwałcenie impulsywne

Typologia zgwałceń

III.

Zgwałcenia motywowane seksualnie.

1.

Zgwałcenie sytuacyjne

2.

Zgwałcenie instrumentalne w służbie
innych dewiacji (prócz sadyzmu)

3.

Zgwałcenie sadystyczne

4.

Zgwałcenie dewiacyjne

Typologia zgwałceń



Ad. I.1. Zgwałcenie represyjne

a)

agresja i użyta przemoc ograniczone, czasem groźby

b)

często brak uszkodzeń ciała

c)

język poniżający i rozkazujący

d)

czas trwania różny

e)

napaść epizodyczna

f)

zgwałcenie zaplanowane często po doznaniu krzywdy,

ale realizowane z opóźnieniem, zapowiadane jako kara

g)

napastnik w stanie niecharakterystycznym

h)

motywacją jest chęć ukarania ofiary przez poniżenie jej

i)

może nie dojść do kontaktu genitalnego, zamiast tego

czynności równoważne, zachowania poniżające ofiarę

Typologia zgwałceń



Ad. I.2. Zgwałcenie władcze

a)

agresja i przemoc instrumentalne, ograniczone

b)

uszkodzenia ciała żadne lub nieduże, przypadkowe

c)

język nakazowo-dochodzeniowy, polecenia, pytania

osobiste

d)

czas trwania napaści wydłużony

e)

napaści powtarzane, agresja może wzrosnąć z czasem

f)

premedytowane, poprzedzone fantazjami

g)

napastnik w stanie lęku, bywa, że pod wpływem alkoholu

h)

motywacją jest uspokojenie głębokich niepewności i

poczucia niewydolności, poszukiwanie uznania ze strony

napadniętej

i)

czasem jedynie manipulacja przy narządach ofiary,

wymuszenie kontaktu oralnego

Typologia zgwałceń



Ad. I.3.

a)

agresja przekracza potrzeby instrumentalne, ma charakter

wyładowania

b)

uszkodzenia obejmują wszystkie okolice ciała, są

zamierzone

c)

język obelżywy

d)

czas trwania względnie krótki

e)

napaści epizodyczne

f)

spontaniczne, impulsywne, nagłe

g)

napastnik w stanie wściekłości

h)

motywacja to odwet za krzywdy doznane ze strony innej

kobiety lub za krzywdy doznane „od życia”

i)

może się zdarzyć, że napastnik nie dąży do odbycia

stosunku

Typologia zgwałceń



Ad. II.1. Zgwałcenie psychopatyczne

a)

przemoc i agresja instrumentalne, mogą jednak być

większe jeśli jest zdecydowany opór napadniętej osoby

b)

uszkodzenia ciała żadne lub ograniczone, jednak czasem

znaczne lecz niezamierzone, włącznie z zabójstwem

c)

język nakazowy

d)

czas trwania krótki

e)

napaści mogą się powtarzać (a nawet należeć do stałego

stylu postępowania)

f)

zaplanowane lub okazjonalne

g)

napastnik raczej w stanie odhamowania niż podniecenia,

często pod wpływem alkoholu

h)

motywacja to uzyskanie satysfakcji seksualnej i narzucenie

swojej woli (zdobywanie i samowolne władanie innymi

ludźmi)

i)

z reguły jest stosunek seksualny

Typologia zgwałceń



Ad. II.2. Zgwałcenie impulsywne

a)

przemoc i agresja gwałtowne, brutalne, może dojść do

zabójstwa

b)

uszkodzenia ciała zwykle ograniczone

c)

czas trwania niecharakterystyczny, zwykle krótki

d)

napaści zwykle epizodyczne

e)

nie zaplanowane jako zgwałcenia, nie planowane w

ogóle

f)

napastnik w stanie niecharakterystycznym

g)

motywacja to dążenie do przełamania bariery

nieprzystosowania społecznego, odreagowanie

odrzucenia społecznego

h)

z reguły stosunek seksualny

Typologia zgwałceń



Ad. III.1. Zgwałcenie sytuacyjne

a)

przemoc ograniczona, instrumentalna

b)

brak uszkodzeń ciała

c)

język niecharakterystyczny

d)

czas trwania zwykle krótki

e)

występowanie epizodyczne

f)

nieplanowane jako zgwałcenie

g)

napastnik w stanie podniecenia seksualnego

h)

motywacja to zaspokojenie potrzeby seksualnej

i)

czasem dochodzi do stosunku, czasem napastnik

ustępuje pod wpływem oporu ofiary

Typologia zgwałceń



Ad. III.2. Zgwałcenie instrumentalne w

służbie innych dewiacji (prócz sadyzmu)

a)

przemoc i agresja ograniczone

b)

uszkodzenia ciała żadne lub ograniczone,

niezamierzone

c)

język czasem uwodzicielski, czasem grożący

d)

czas trwania zwykle krótki

e)

napaści powtarzane

f)

planowane, poprzedzane fantazjami

g)

napastnik w stanie podniecenia

h)

motywacja to zdobycie partnera trudnego do

zdobycia akceptowanymi metodami

i)

zachowanie zależne od rodzaju dewiacji

Typologia zgwałceń



Ad. III.3. Zgwałcenie sadystyczne

a)

przemoc i agresja mają charakter erotyczny

b)

uszkodzenia ciała często dotykają narządy płciowe,

skrajnie zabójstwo i okaleczenie zwłok

c)

język rozkazujący i poniżający

d)

czas trwania wydłużony, jeśli zachowanie jest

zrytualizowane czas może być bardzo długi

e)

napaści powtarzane, mogą być zrytualizowane

f)

przemyślane i zaplanowane

g)

napastnik silnie podniecony

h)

motywacja to zniszczenie i unicestwienie symbolizujące

nieograniczone władanie i dysponowanie ciałem ofiary,

jednoczesne zaspokojenie potrzeby seksualnej

i)

czasem może nie dojść do stosunku, czasem kopulacja

zwłok

Typologia zgwałceń



Ad. III.4. Zgwałcenie dewiacyjne

(gwałcicielstwo – raptofilia)

a)

przemoc i agresja mają charakter erotyczny

b)

uszkodzenia ciała przypadkowe, nie zamierzone

c)

język mało charakterystyczny

d)

czas trwania raczej krótki

e)

napaści powtarzane

f)

zgwałcenie może być sytuacyjne, może być

poprzedzane fantazjami

g)

sprawca w stanie podniecenia

h)

motywacja to uzyskanie sprawności seksualnej i

zaspokojenie potrzeby

i)

sam akt niecharakterystyczny

Zgwałcenia



zgwałcenie małżonka



zgwałcenie prostytutki



zgwałcenie na randce



prowokacyjne zachowania



zgwałcenie więzienne



zgwałcenie zbiorowe



zgwałcenie oralne



zgwałcenia podczas wojen

Zgwałcenia



Sprawca Częstotliwość



stały partner (dating-partner) 21.6%



przypadkowy znajomy

16.5%



były chłopak

12.2%



osoba znajoma

10.8%



bliski przyjaciel

10.1%



przygodna randka

10.1%



mąż 7.2%



obcy

2%



źródło: Abbey, A., BeShears, R., Clinton-Sherrod, A. M., & McAuslan, P.

(2004). Psychology of Women Quarterly, 28, 323-332."Similarities and

differences in women's sexual assault experiences based on tactics used

by the perpetrator"

Zgwałcenia



Polska statystyka
zgwałceń

źródło:

http://www.policja.pl/portal
.php?serwis=pol&dzial=23

Zabójstwa

Zabójstwa



Typologia seryjnych sprawców zabójstw

według Holmesa (1996):

1.

Skupieni na czynie (zazwyczaj szybko pozbawiają

życia ofiarę):

a)

Wizjoner

b)

Misjonarz

2.

Skupieni na procesie (zazwyczaj odbieranie życia

trwa powoli):

1.

Hedonista zorientowany na komfort

2.

Zabójca z lubieżności

3.

Zabójca zorientowany na emocje

4.

Maniak mocy i władzy

Zabójstwa



Typ WIZJONERA - słyszy głosy czy ma

widzenia, identyfikowane przez niego

jako boskie lub diabelskie, każą mu one

zabijać. Bywa, że dostaje przekazy

telepatyczne. Zabójstwa popełniane

przez ten typ sprawców są zazwyczaj

brutalne z racji ich zaburzeń

psychotycznych, rzekomo pozbawione

są motywu, praktycznie niemożliwym

jest powiązanie ofiary ze sprawcą.

Zabójstwa



Typ MISJONARZA – sprawca ten
odbywa swoiste polowanie, ma swoją
„misję” do wykonania, musi „oczyścić”
społeczeństwo z „niegodnych”
jednostek np. prostytutek, Żydów, itp.
Sprawca ten, w przeciwieństwie do
psychotycznego wizjonera, jest w pełni
świadom swojego czynu.

Zabójstwa



Typ hedonisty zorientowanego na
komfort – sprawca ten odczuwa pewną
przyjemność z samego zabijania, ale także
ma zazwyczaj z tego zabójstwa jakiś zysk.
Zwykle w tej kategorii lokują się mordercy
kobiety. Zabójstwo jest tutaj swoistym
"tłem" do uzyskania korzyści
majątkowych. Sprawcy ci zazwyczaj
zwracają szczególną uwagę na dobór
swojej ofiary.

Zabójstwa



Typ zabójcy z lubieżności (tzw. lust-
murderer) – sprawca ten łączy
przyjemność seksualną z zabójstwem.
Pozbawianie życia i czasem nekrofilię
traktuje jak ekscytujące erotyczne
doświadczenie. Typ zabójcy z
lubieżności zabija aby zaspokoić swój
popęd seksualny.

Zabójstwa



Typ zabójcy zorientowanego na
emocje – sprawcy ci zabijają aby
zapewnić sobie „zastrzyk adrenaliny”,
szukają dla siebie „czegoś nowego” lub
dokonują zabójstwa „z nudów”.
Napięcie emocjonalne jest
rozładowywane w momencie zabójstwa,
a morderca odczuwa silną euforię w
chwili pozbawiania ofiary życia.

Zabójstwa



Typ maniaka mocy i władzy – ten typ

sprawcy odczuwa największą przyjemność

z poczucia kontroli i dominacji nad swoją

ofiarą. Holmes twierdzi, że typowe dla

tego typu sprawców są takie zachowania

jak swoista kontrola nad miejscem

zabójstwa, torturowanie, duszenie, użycie

przedmiotów do torturowania czy

nekrofilia. Zabójca czuje potrzebę

wykazania swojej dominacji nad ofiarą.

Zabójstwa



Holmes (1996) określił powiązania pomiędzy zachowaniem na
miejscu przestępstwa i typem mordercy

Dziękuję za uwagę