SZKOŁA JAKO

INSTYTUCJA

SPOŁECZNO-

WYCHOWAWCZA



Placówki wychowania przedszkolnego dla

dzieci w wieku 3-6 lat, w tym roczne
przygotowanie do szkoły dzieci 6-letnich,
które poczynając od roku szkolnego
2004/2005 jest nie tylko prawem lecz także
obowiązkiem każdego z nich.

Szkoła w systemie edukacji

( od września1999 r.)



Sześcioletnie szkoły podstawowe z podziałem

na dwa cykle dydaktyczne:

o

nauczanie w pełni zintegrowane w klasach I-

III, bez wyodrębniania tam poszczególnych

przedmiotów nauczania – za wyjątkiem lekcji

religii/etyki

o

nauczanie blokowe w klasach IV-VI, z

uwzględnieniem różnego rodzaju przedmiotów

nauczania, tj. języka polskiego, matematyki,

przyrody, wychowania fizycznego itp.;

Szkoła w systemie edukacji

( od września1999 r.)



Trzyletnie gimnazja, które podobnie jak

szkoły podstawowe są obowiązkowe dla
wszystkich uczniów,( tym samym uczniowie
są zobowiązani do uczęszczania do szkoły
przez 9 lat, a nie jak dawniej przez 8 lat)

Szkoła w systemie edukacji

( od września1999 r.)



Trzyletnie licea ogólnokształcące i trzyletnie

licea

profilowane oraz czteroletnie technika oraz

dwu- lub trzyletnie zasadnicze szkoły

zawodowe;



Szkoły policealne (w tym również m.in. dla

absolwentów techników), uzupełniające

licea ogólnokształcące, a także

uzupełniające technika po ukończeniu

zasadniczej szkoły zawodowej.

Szkoła w systemie edukacji

( od września1999 r.)

Zmiany

w systemie

edukacji

Od 1 września 2012

r.



Obowiązek szkolny dla
wszystkich 6 latków



Dzieci w wieku 5 lat mają
obowiązek odbycia rocznego
przygotowania przedszkolnego

Szkoła

Jako instytucja państwowa,

a zarazem publiczna jest

powołana do realizacji
określonych

celów w sposób odgórnie
zaplanowany za pomocą
procedur określanych przez
Odpowiednie przepisy

Szkoła

Instytucja oświatowo- wychowawcza

zajmująca się

kształceniem i wychowaniem dzieci, młodzieży i
dorosłych, stosownie do przyjętych w danym
społeczeństwie celów i zadań oraz koncepcji
oświatowo- wychowawczych i programów;

Dyrektor

szkoły

Zastępcy dyrektora

Rada pedagogiczna

Rodzice i
opiekunowie

Szkoła jako instytucja i

środowisko

społeczno- wychowawcze

Odpowiedzialność za realizację programu
oraz
prawidłowe funkcjonowanie szkoły
ponoszą:



Instytucja przekazująca dzieciom i młodzieży wiedzę

naukową



Jedyne miejsce systematycznego zgłębiania wiedzy

naukowej



Instytucja nauczająca metodami naukowymi.

( nauczanie i oddziaływanie na dzieci, czy młodzież

organizowane są według teorii pedagogicznej i

psychologicznej)

Cechy szkoły



W szkole dziecko

uczy się naukowej

interpretacji swoich spostrzeżeń, doznań i
doświadczeń życiowych;



Wiedza naukowa wyniesiona ze szkoły

pozostaje na całe życie

jako zbiór

racjonalnych i logicznych zasad i metod
myślenia o świecie i ludziach;



Szkoła stara się dawać całościowy pogląd na
wiedzę człowieka o świecie, uczy elementów
wszystkich nauk doniosłych dla zrozumienia
współczesnej cywilizacji, a także historii
dającej zrozumienie procesu dziejowego;



Szkoła stara się

przygotować

do udziału

w funkcjonowaniu społeczeństwa, czyli
uspołecznić swoich wychowanków.



Stara się

rozwijać

ich osobowość, by

pozwolić im na samodzielne kierowanie
swoim życiem.



Szkoła realizuje pewien społecznie uznany

ideał wychowawczy,

stanowiący dla

wychowanków punkt orientacyjny, który
daje gwarancję wytwarzania w
wychowankach w całym kraju niektórych
cech wspólnych i podobnych,
umożliwiających efektywniejsze
funkcjonowanie społeczeństwa, państwa,
gospodarki i kultury.

Funkcje szkoły

– określony sposób działania

związany z

rozwijaniem i zaspokajaniem potrzeb oraz aspiracji
społeczeństwa, zwłaszcza w zakresie edukacji i
wychowania.
Szkoła jest więc syntezą ról społecznych

związanych

z określoną zbiorowością społeczną, zlokalizowana

w

czasie i przestrzeni, wpływającą na zachowanie i
postępowanie ludzi, umożliwiającą im działanie w
różnych dziedzinach.

Funkcje szkoły

Szkoła pełni wobec uczniów

następujące funkcje



Dydaktyczną -

nauczyciele przekazują im

rozległą wiedzę z zakresu nauki, techniki,
czy sztuki



Wychowawczą -

szkoła kształtuje właściwe

postawy wobec ludzi, rzeczy, norm i wartości



Opiekuńczą -

szkoła zaspokaja podstawowe

potrzeby uczniów, co jest konieczne dla ich
prawidłowego rozwoju, zarówno fizycznego
jak i psychospołecznego

PODSTAWOWE ZAŁOŻONE

FUNKCJE SZKOŁY:



D

ydaktyczna (nauczająca, kształcąca),



Wychowawcza,



Opiekuńcza, orientująca (orientacji szkolnej,

zawodowej i życiowej),



Selekcyjna,



Środowiskowa,



Diagnostyczna (badawcza),



Socjalizacyjna i resocjalizacyjna,



Innowacyjno-reformatorska,



Organizacyjna (pracy własnej i zbiorowej

).

Szkoła wypełnia szereg

funkcji:



Zewnętrznych-



które wypływają z postanowień zbiorowości powołującej szkołę do istnienia;



Zapewnienie ciągłości kulturowej, rozwoju kulturowego i podnoszenia

aspiracji kulturowych społeczeństwa; oraz norm moralnych i obyczajowych

w zakresie współżycia ludzi;



Struktury społeczno-zawodowej wyznaczającej role społeczne, kariery

zawodowe i sposób życia społeczności lokalnej: podnoszenie prestiżu

społeczności, poziomu kulturowego itp.

 Wewnętrznych –

dotyczą zjawisk wewnątrzszkolnych, są związane z realizacją podstawowych

zadań edukacyjnych

 Funkcje założone-

dotyczą oczekiwań i pragnień

społeczeństwa, są reakcja na istniejące potrzeby i
problemy społ., współczesne zadania i wyzwania
cywilizacyjne w aspekcie lokalności, europeizacji i
globalizacji, odpowiadają- jak szkołą ma

przygotowywać

otwarte i demokratyczne, aktywne, kreatywne i
odpowiedzialne społeczeństwo.

Rzeczywiste –

to procesy faktycznie dokonujące się

w

szkole, obejmujące nie tylko działania wychowawcze
zamierzone, ale i niezamierzone, czyli socjalizację
wewnątrzszkolną, program ukryty szkoły, jej
rzeczywiste warunki i rezultaty pracy.

Dydaktyczna rola szkoły



Wiele instytucji społecznych pełni funkcje

kształcenia w stosunku do jednostki, ale

szkoła

realizuje ten cel jako podstawowy.

Posiada ona

w tym zakresie unikalne kompetencje

merytoryczne i formalne, związane z

obowiązkiem szkolnym, systemem świadectw i

dyplomów.



Celem dydaktycznym szkoły jest

oddziaływanie

na rozwój jednostki,

zaznajomienie

jej z trwałym

dorobkiem ludzkości w różnych dziedzinach.

Dokonuje się to nie jak w innych instytucjach

okazjonalnie, lecz w formie zintensyfikowanej

poprzez specjalne programy nauczania.

Sytuacje

dydaktyczn
o-
wychowaw
cze

Nagradza
ucznia;

1. Nauczyciel

akceptuje

emocje i

postawy

ucznia,

Wykorzystuj

e pomysły

ucznia;

Odpytuje;

Wykłada

Daje

wskazów

ki;

Krytykuje

ucznia;

Uczeń

reaguje na

pytania

nauczyciela

Szkoła jako instytucja

wychowawcza

Szkoła

jest instytucją, która wprowadza

jednostki

w świat odpowiedzialnej pracy, przygotowuje do
dorosłości, do uczestnictwa w życiu grupy

społecznej.

Świat szkoły jest bardzo ważny i

brzemienny,

niesie konsekwencje dla dalszego

funkcjonowania

człowieka.

Skuteczne oddziaływanie

wychowawcze zależy od:



Treści i formy pracy dydaktyczno-wychowawczej

szkoły;



Treści i formy współpracy domu ze szkołą;



Warunków życia dziecka w rodzinie i środowisku

lokalnym;



Treści i formy pracy wychowawczej w

miejscowych placówkach wychowania

pozaszkolnego.

Układ zasad

wychowania:



Zasada oddziaływań wychowawczych;



Zasada ciągłości i systematyczności oddziaływań

wychowawczych;



Zasada kształtowania i utrwalania przyzwyczajeń;



Zasada organizowania opinii zespołu;



Zasada poszerzania osobowości ucznia i

indywidualizacji w postępowaniu wychowawczym;



Zasada wiązania treści wychowawczych

z życiem.

Metody wychowania wg.

Muszyńskiego



Metody wpływu osobistego( sugestie, perswazję,

działanie przykładem osobistym, wyrażanie aprobaty i

dezaprobaty)



Metody wpływu sytuacyjnego( nagradzanie i karanie

wychowawcze, instruowanie)



Metody wpływu społecznego( organizowanie środowiska

wychowawczego: klasy szkolnej, grupy rówieśniczej)



Metody samowychowania (przybliżenie wychowankowi

celów i ideałów pracy nad sobą, rozwijanie tendencji do

samoocen, samokontroli, samowiedzy i

samoświadomości.)

Metody wychowania wg.

J. Trempała

 Metody oddziaływania bezpośredniego

( są

realizowane w bezpośrednim kontakcie

wychowawcy z wychowankiem-

wyjaśnienia, sugestia, perswazja, kary i

nagrody)

 Metody oddziaływania pośredniego

(dotyczą celowego organizowania

warunków i sposobów życia dziecka w taki

sposób aby jego przeżycia , reakcję

zachowania i zdobyte doświadczenia

przyczyniły się do właściwego rozwoju



Zapewnienie bezpieczeństwa
osobistego w szkole i w drodze do
szkoły



Ochrona zdrowia dziecka



Niesienie pierwszej pomocy



Zapewnienie realizacji obowiązku
szkolnego (wyrównywanie opóźnień w
nauce)

Opiekuńczo- wychowawcza

funkcja szkoły

Opiekuńczo- wychowawcza

funkcja szkoły c.d.



Zaspakajanie podstawowych potrzeb

biologicznych



Roztaczanie opieki nad dzieckiem w

czasie pracy zawodowej rodziców



Organizowanie dzieciom czasu wolnego

(zapewnienie właściwych styczności z

wartościami kulturowymi, ograniczanie

styczności ze zjawiskami

patologicznymi.)



Udzielanie materialnej pomocy rodzinie w miarę

możliwości finansowych szkoły.



Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu trudności

wychowawczych w rodzinie (złe warunki rodzinne

dziecka, sytuacja materialna, układ stosunków

rodzinnych, stopień odpowiedzialności rodziców)



Podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców



Organizowanie życia społeczno-kulturalnego

rodziców

Opiekuńczo- wychowawcza

funkcja

szkoły w odniesieniu do

rodziny dziecka:

Opiekuńczo- wychowawcza

funkcja szkoły w odniesieniu

do środowiska lokalnego:



Inspirowanie urządzeń rekreacyjnych i

kulturalno-oświatowych w rejonie szkoły



Podnoszenie poziomu kultury pedagogicznej

społeczności lokalnej



Organizowanie wolnego czasu lokalnej

społeczności



Zwalczanie negatywnych zjawisk,

aspołecznych zachowań oraz wszelkiej patologii

Opiekuńczo- wychowawcza

funkcja szkoły w odniesieniu

do środowiska lokalnego c.d.



Świetlic



Czytelni



Bibliotek



Klubów



Różnych zespołów i kół

zainteresowań



Organizacji uczniowskich



Masowych form pracy kulturalnej

(imprez)



Obozy i

kolonie



Wycieczki

Zadania te szkoła realizuje najczęściej przez prowadzenie :

W efektywnym procesie wychowania w

rozwoju osobowości, samorządności i postaw
społecznych młodego pokolenia konieczny
jest

współudział nauczycieli, uczniów i ich

rodziców, a także środowiska lokalnego.

Zarówno szkoła, jak i rodzina jako

najbliższe dziecku środowiska wychowawcze
nie mogą prawidłowo wypełniać swych zadań
i funkcji bez ścisłego współdziałania i
systematycznej zorganizowanej współpracy.

Efekty działalności wychowawczej szkoły

zależą od form i metod współpracy z rodziną

Powiązania szkoły z

rodziną

Współpraca doraźna:



Organizowane sporadycznie konferencje

rodzicielskie



Rozmowy indywidualne nauczyciela z rodzicami



Informacje o przebiegu postępów szkolnych ucznia



Bardzo ważną formą współpracy jest poznanie

warunków życia uczniów.



Lustracja

środowiska rodziny, pozwala dotrzeć

do źródeł niepowodzeń szkolnych dziecka i wpłynąć

na wprowadzenie zmian w jego życiu domowym.

Współpraca stała:



To powołanie stałych komitetów
rodzicielskich



Upowszechnianie wśród rodziców wiedzy
pedagogicznej w formie pogadanek,
odczytów, wydawnictw popularnych dla
rodziców i wychowawców z zakresu
pedagogiki, psychologii i szeroko
rozumianych problemów wychowawczych.

Szkoła jako

struktura

Szkoła w

ujęciu strukturalnym

oznacza

grupę społeczną, system społeczny, układ

organizacyjny,

w obrębie którego i poprzez który dokonują się

nowoczesne procesy przekazu kulturowego.



W ujęciu strukturalnym szkoła to pewien

sposób zespolenia reprezentantów dwóch

pokoleń- nauczycieli i uczniów.



Dwupokoleniowość szkoły stwarza

szczególne warunki życia społecznego;

 Rezultatem

struktury dwupokoleniowej jest

nieprzekraczalny podział, niemożność

całkowitego porozumienia między dwoma

pokoleniami, tak jak to porozumienie jest

osiągalne między rówieśnikami.

Struktura szkoły ma służyć sprawnemu

realizowaniu zadań, a zarazem stanowi ramy systemu
społecznego.
Zadania owe są spełniane w interakcjach
zachodzących w określonych sytuacjach

dydaktyczno-

wychowawczych oraz sytuacjach społecznych.

Szkoła jako grupa społeczna



Szkoła jako grupa społeczna jest szczególnym

ośrodkiem socjalizacji .



Jest to grupa celowa, organizacja formalna

( ma określone zadania i określoną strukturę

organizacyjną).



Szkoła ma odgórnie wyznaczony, znormalizowany

system działania( zespół nauczyciel specjalistów

wchodzi w uporządkowane cyklicznie interakcje ze

zbiorowością uczniowską w odpowiedni sposób

uwarstwioną i pogrupowaną)



Za sprawą tych interakcji realizowany jest

skomplikowany program działalności dydaktyczno-

wychowawczej.

Specyfika tego zawodu polega na

tym, że nie da się określić konkretnych
kompetencji wychowawczych czy
zamkniętego systemu zasad, technik i metod

działania.

One istnieją i są potrzebne, ale aby

wychowawca- nauczyciel

mógł z nich korzystać musi
dokonać ich samodzielnego
zastosowania w określonej sytuacji

.

Ogromną rolę w procesie wychowania odgrywa

człowiek specjalnie powołany do realizowania

celów wychowawczych, to

nauczyciel - wychowawca

.

Funkcje i zadania

nauczyciela

Funkcje i zadania

nauczyciela

Zadania

nauczyciela

Kształtowan

ie postaw i

charakteru

dzieci i

młodzieży

Posługiwan

ie się

nowoczesn

ą

technologią

kształcenia

Organizowani

e działalności

praktycznej

uczniów

Rozwijanie sił

twórczych i

zdolności

innowacyjnyc

h młodzieży

Transmisja

wiedzy i

doświadczenia

w celu

przygotowania

uczniów do

życia w

społeczeństwie

Przygotowa
nie uczniów

do uczenia

się przez

całe życie

Sprawdzanie

i ocenianie

osiągnięć

szkolnych

uczniów

Funkcje pełnione przez

szkołę:

Obecnie obowiązek uczęszczania do szkoły spoczywa na każdym dziecku w wieku

od siódmego do szesnastego roku życia. W tym czasie szkoła pełni wobec tych

dzieci funkcję dydaktyczną (kształcącą), wychowawczą i opiekuńczą.



Przekazuje im wiedzę z różnych dziedzin nauki,

techniki, literatury, sztuki (funkcja dydaktyczna).



Kształtuje ich postawy wobec rzeczy, ludzi, norm, wartości (funkcja wychowawcza).



Zaspokaja podstawowe potrzeby, niezbędne dla prawidłowego rozwoju fizycznego i

psychospołecznego uczniów (funkcja opiekuńcza).

Dezorganizacja w

funkcjonowaniu szkoły.

Szkoła jako instytucja kształcenia i wychowania- także w

obecnym systemie edukacji- nie zawsze funkcjonuje bez

zakłóceń.

W obecnym szkolnictwie jest wiele do naprawiania.

Głównymi

przyczynami w złym funkcjonowaniu wielu szkół są m.in.



preferowanie funkcji kształcącej kosztem niedoceniania

funkcji wychowawczej,



przeładowane programy nauczania,



stosowanie w nadmiarze tradycyjnych metod nauczania,



przestarzała organizacja procesu nauczania



braki w należytym przygotowaniu kadry nauczycielskiej.

Metody naprawy

szkolnictwa



Unowocześnienie metod nauczania i wychowania



Świadome i celowe odwoływanie się do
doświadczeń niektórych szkół zorganizowanych
według odmiennych projektów edukacyjnych

(gdzie w szczególny sposób docenia się

działalność innowacyjną nauczycieli i
zainteresowania uczniów)



Udoskonalenie systemu kształcenia nauczycieli

BIBLIOGRAFIA

E.Gaweł-Luty „Pedagogika społeczna”
Szczecin 2004

R.Wroczyński „Pedagogika społeczna”
Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1985

M. Łobocki „ ABC wychowania”
Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999

Radziewicz J. „Środowisko społeczno-wychowawcze szkoły”
w „ Pedagogika społeczna” pod red. Plich T, Lepalczyk I.

Warszawa 2003

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. Dz. U. Nr. 56

DZIĘKUJEMY

ZA

UWAGĘ