Psychologia

Psychologia

rozwojowa

rozwojowa

Psychologia

Psychologia

rozwojowa

rozwojowa

Okres

Okres

poniemowlęcy

poniemowlęcy

Okres

poniemowlęcy-

wczesne

dzieciństwo

Trwa od 1 do 3

roku życia

Rozwój

fizyczny

dziecka

• wzrok: osiąga ostrość

charakterystyczną dla człowieka

dorosłego, w 2 roku życia uczy się

dostrajać swoje ruchy do kształtu

przedmiotów, ich wielkości i

oddalenia,

• zwiększenie masy mięśniowej
• doskonalenie ruchowe - ruchy

stają się płynne i pewne, celowe,

• przyjmuje charakterystyczną

postawę: WYPIĘTY BRZUCH I

WYGIĘTE NA ZEWNĄTRZ

PODUDZIA

• kończy się wyrzynanie zębów

mlecznych

• mniejsze jest zapotrzebowanie na pokarmy, znika

podskórna tkanka

• zwolnieniu ulega przyrost ciężaru ciała przy szybko

postępującym wzroście dziecko w tym okresie
przybiera średnio 2,5 kg rocznie, wzrost – ok.12 cm

• postępuje proces kostnienia – zarasta ciemiączko
• opanowuje kontrolowane oddawanie moczu i kału
• tkanka nerwowa mózgu przyrasta o 50 w ciągu

pierwszych dwóch lat życia, w ciągu następnych
dwóch lat przyrasta o 80% ponad poziom w chwili
narodzin i osiąga ostateczny poziom w 11 roku życia.

Rozwój ruchowy

• umiejętność swobodnego poruszania się w

przestrzeni (chodzi, biega, wspina się) pozwala

to na samodzielną eksplorację otoczenia

• doskonalą się ruchy manipulacyjne

• ręczność – preferencja do używania i

dominacji jednej reki; kształtuje się ok. 2

roku życia. Okazało się, że na dominację

jednej ręki składają się zarówno czynniki

środowiskowe jaki i genetyczne.

• zdolność do koordynacji wzrokowo-słuchowej

(budowanie konstrukcji)

• stadium bazgrot, przygotowawczy w rozwoju

czynności rysowania

Miesią

c życia

Rozwój ruchowy

12

Zaczyna chodzić samodzielnie. Pierwsze oznaki

regularnego oddawania moczu i kału

15

Chodzi samodzielnie. Wczołguje się na schody.

Posługuje się łyżeczką. Trzyma filiżankę

18

Wspina się na krzesła. Chodzi do tyłu.

Trzymane za rączkę wchodzi po schodach.

21

Biega. Wchodzi samodzielnie na schody. Kuca

24

Wchodzi i schodzi po schodach. Siedzi przy

stole. Kopie piłkę.

36

Rzuca piłkę nie tracąc równowagi. Podskakuje i

biega przy muzyce. Buduje domki w dwóch

wymiarach. Lubi bawić się w piasku. Rysuje

kształty zamknięte.

Potrzeba ruchu

• Charakterystyczną cechą dziecka w tym

okresie jest ogromne zapotrzebowanie na
ruch.

• Nazywamy to „głodem ruchu i wrażeń”.

Dzieci źle znoszą monotonne zajęcia – z
trudem

• skupiają się nad jedną czynnością na dłużej.

Wielka ruchliwość prowadzi do zmęczenia,

• trzeba więc dbać, by dziecko dużo spało.

Procesy

poznawcze

• uwaga małego dziecka jest

krótkotrwała, rozproszona,
przypadkowa, dziecko skupia sie
głównie na tym "co mu sie samo
narzuca".

• rozwój spostrzeżeń dziecka dzięki

opanowaniu nowych możliwości
poznania tj. zdolności
samodzielnego poruszania się,
mowy i myślenia.

Rozwój myślenia

• pełna interioryzacja (możliwość wykraczania

poza aktualną sytuację - dokonywania na

materiale wyobrażeniowym

• czynności stają się intencjonalne (dziecko

zdaje sobie sprawę, że może być sprawcą

zmian w otoczeniu, podmiotem własnych

działań to oznacza - poczucie własnej

odrębności psychicznej powstanie "Ja

psychicznego”

Rozwój mowy

• początki mowy kontekstowej -

uniezależnienie się mowy od aktualnych

czynników sytuacyjnych, wykraczanie

poza aktualne działanie i dane

spostrzeżeniowe

• posługiwanie się słowami stanowiącymi

znaki o charakterze pseudopojęć

• opanowanie podstaw języka (części

mowy, formy gramatyczne,

konstruowanie wszystkich rodzajów zdań)

• wzrost artykulacji - mowa staje się

zrozumiała dla innych ludzi

Wiek

dziecka

Etapy rozwoju mowy

12. – 13.

miesiąc

Wypowiadanie pierwszych słów, operowanie kilkoma pierwszymi

słowami

13. – 16.

miesiąc

Stopniowe rozszerzanie słownika do ok. 50. Słów

16. – 24.

miesiąc

„Eksplozja” nazywania, gwałtowne zwiększanie się zasobu

opanowanego słownictwa zwykle po przekroczeniu progu 50.

słów, wypowiedzi zdominowane przez wypowiedzi

jednowyrazowe z towarzyszeniem gestów

18. – 24.

miesiąc

Pojawienie się pierwszych zdań dwuwyrazowych, zwykle po

przekroczeniu progu znajomości od 100 do 200 słów

24. – 36.

miesiąc

„Eksplozja” gramatyki, dziecko buduje zdania zgodnie z regułami

gramatycznymi, opanowuje odmiany, używa liczby mnogiej,

czasu przeszłego, przyimków, w mowie dziecka pojawiają się

pytania i przeczenia

36. <

miesiąc

Budowanie zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, najpierw

jednokrotnie a później wielokrotnie złożonych

Uczenie się

Rolą opiekuna dwu-trzylatka jest raczej

wykorzystywanie okoliczności, stwarzanie okazji

do bezpiecznego badania, poznawania świata,

wysuwanie różnych propozycji, organizowanie

warunków do działania, zachęcanie dziecka do

zainteresowania, ale to, czym ostatecznie i na

jak długo zainteresuje się dziecko zależy od

niego samego

Podstawowy sposób uczenia się we wczesnym

dzieciństwie to naśladownictwo. Dziecko imituje

te zachowania dorosłego, które obserwuje stąd

też duża odpowiedzialność dorosłego za

zachowania, które modeluje. Gdy dorosły czyta

gazety, książki (nie tylko z dzieckiem i dla

dziecka, ale także dla siebie) to dziecko także

chętnie sięga po książki, prosi, aby mu

poczytać, a nawet samo „czyta” trzymając

książkę i naśladując ruchy zaobserwowane u

dorosłych.

Procesy

emocjonalne

Rozwój emocji i uczuć

• korzystnemu rozwojowi emocjonalnemu sprzyja

troskliwa opieka nad jego zdrowiem i
prawidłowe zaspokajanie elementarnych
potrzeb

• rozwój emocjonalny dziecka w latach 0 - 3

ewoluuje od ogólnego podniecenia i doznań
przykrości i przyjemności do przeżywania obaw i
strachu, przywiązania i radości, gniewu i
poznawczej ciekawości. Uczucia i sposób ich
wyrażania stają się stopniowo coraz mniej
żywiołowe i impulsywne, są czasem gwałtowne.
Charakterystyczne jest to, iż szybko przechodzą
w biegunowo przeciwstawne.

Rozwój kontaktów z

otoczeniem

społecznym

• za pomocą słów wyraża swoje potrzeby

i życzenia, dąży do wymiany informacji

• kontakty z rówieśnikami - zabawy

równoległe (uczestnicy robią to samo

obok siebie)

• główni partnerzy kontaktach to dorośli

• opanowuje funkcje społeczne

przedmiotów (przeznaczenie)

• elementarny poziom samodzielności w

zaspokajaniu swoich potrzeb.

• W pierwszych latach życia osobowość i rozwój

społeczny kształtuje się głównie w rodzinie i przez

rodzinę.

• Dzięki wczesnym interakcjom z rodzicami dzieci

zyskują lepsze zrozumienie siebie i swojego

otoczenia społecznego.

• Kształtuje się emocjonalne przywiązanie

pomiędzy opiekunem a niemowlęciem.

• Prawdopodobnie podstawowymi bodźcami dla

rozwoju przywiązania są selektywny uśmiech

społeczny, lęk przed obcymi i lęk przed separacją.

• Kształtuje się rozwój odpowiednich ról płciowych.
• Na rozwój osobowości i rozwój społeczny wpływ

zabawa.

Zabawy „na serio”

Czas
dominacji

Wczesne dzieciństwo

Podstawowy
proces

Naśladowanie

Dominująca
funkcja
psychiczna

Spostrzeganie

Używane

przedmioty

Używane przedmioty spełniają swoją

rzeczywistą, typową funkcję,
przedmiot jest tym, czym jest np.
butelka – butelką,

Czynnik
determinując

y

Sytuacja zewnętrzna, otoczenie
dziecka

Źródło
przyjemności

Zainteresowanie samym działaniem
a nie jego rezultatem, działanie dla
działania

Świadomość
sytuacji
zabawy

Brak odróżniania sytuacji zabawy od
sytuacji realnej

Zabawa

Rodzaj

zabawy

Charakterystyka

Czas

występowania

Zabawy

manipulacyj

ne

Polegają na badaniu i manipulowaniu

przedmiotami. Dzieci wkładają różne

rzeczy do buzi, potrząsają nimi,

zrzucają na podłogę, przesuwają po

powierzchni stołu, otwierają/zamykają

itd. Początkowo z każdym przedmiotem

robią to samo, wykonują wszystkie

dostępne sobie czynności (manipulacja

niespecyficzna) a następnie manipulują

w sposób adekwatny do funkcji

przedmiotu i jego właściwości

(manipulacja specyficzna).

Pierwszy rok

życia

(manipulacja

niespecyficzna)

Drugi rok życia

(manipulacja

specyficzna)

Zabawy

konstrukcyj

ne

Polegają na dążeniu do uzyskania

jakiegoś wytworu. Dzieci używają

przedmiotów do budowania i

konstruowania innych rzeczy np.

budowanie wieży z klocków, składanie

układanek, lepienie z plasteliny.

Od drugiego roku

życia

Zabawy tematyczne Dzieci przyjmują i

odgrywają role,

stwarzają wymyśloną

sytuację, bawią się

np. „w dom”, „w

lekarza”, „w szkołę”.

Uczestnicy zabawy

rozdzielają role

między siebie i

udzielają sobie

instrukcji, jak

poprawnie odgrywać

daną postać. Zabawy

te dotyczą pary lub

grupy dzieci, bawiący

się potrafią tworzyć

także

wyimaginowanych

towarzyszy zabawy.

Od wieku

przedszkolnego

Początki twórczości

artystycznej dziecka

• Początki rysowania:
1) stadium bazgrania,
2) stadium schematu udoskonalonego,
3) stadium kopiowania natury i modeli

zewnętrznych

• Ulepianki.
• Wycinanki.

Osiągnięcia dziecka w okresie

wczesnego dzieciństwa są niezwykle

ważne. Oto, jak przekładają się one na

dalszy rozwój:

• zaufanie do mamy lub taty przekłada się w

późniejszych latach na tworzenie głębokich związków

emocjonalnych

• umiejętność orientowania się w najbliższym

otoczeniu i towarzyszące temu poczucie

bezpieczeństwa jest podstawą do dalszego rozwoju

poznawczego i społecznego

• umiejętność samokontroli jest podstawą do

panowania nad swoimi emocjami w wieku szkolnym,

okresie dojrzewania

• wytyczenie przez rodziców granic obszaru

niezależności jest w późniejszych latach podstawą do

poczucia własnej wartości

• umiejętność odróżniania dobra od zła jest podstawą

do kształtowania sumienia, współczucia dla innych

ludzi

• sukcesy i porażki pozwalają potem na radzenie sobie

w trudnych sytuacjach

 

Koniec ;)