CHEMIOTERAPIA
CHEMIOTERAPIA
NOWOTWORÓW PRZEWODU
NOWOTWORÓW PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
RAK JELITA GRUBEGO
RAK JELITA GRUBEGO
Epidemiologia
Epidemiologia
2 miejsce u obu płci w strukturze zachorowań
2 miejsce u obu płci w strukturze zachorowań
(po 10%)
(po 10%)
Około 11000 nowych zachorowań/rok (2000r.)
Około 11000 nowych zachorowań/rok (2000r.)
Wzrost ryzyka > 45 – 50 r.ż.
Wzrost ryzyka > 45 – 50 r.ż.
U 75% stadium wczesne, ale u 50% nawrót w
U 75% stadium wczesne, ale u 50% nawrót w
ciągu 2 lat po pierwotnie radykalnym leczeniu
ciągu 2 lat po pierwotnie radykalnym leczeniu
operacyjnym a u 25% rak wyjściowo
operacyjnym a u 25% rak wyjściowo
zaawansowany (gł. rozsiew do wątroby)
zaawansowany (gł. rozsiew do wątroby)
Przeżycia 5 letnie ok. 20-30% - o połowę
Przeżycia 5 letnie ok. 20-30% - o połowę
mniej niż w Europie Zach i USA
mniej niż w Europie Zach i USA
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
65-85% zachorowań ma charakter
65-85% zachorowań ma charakter
sporadyczny
sporadyczny
10% ma charakter rodzinny
10% ma charakter rodzinny
3% jest spowodowana mutacją
3% jest spowodowana mutacją
silnych genów predyspozycji
silnych genów predyspozycji
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
Polipy gruczołowe jelita grubego
Polipy gruczołowe jelita grubego
Większość raków powstaje z gruczolaków, a
Większość raków powstaje z gruczolaków, a
ich wspólną cechą jest dysplazja nabłonka
ich wspólną cechą jest dysplazja nabłonka
Ryzyko przemiany gruczolaka do raka
Ryzyko przemiany gruczolaka do raka
zwiększa się wraz z następującymi cechami
zwiększa się wraz z następującymi cechami
gruczolaka:
gruczolaka:
•
wielkością > 2 cm
wielkością > 2 cm
•
typem siedzącym, nieuszypułowanym,
typem siedzącym, nieuszypułowanym,
typem kosmkowym
typem kosmkowym
•
stopniem dysplazji
stopniem dysplazji
Zaleca się usuwanie wszystkich polipów
Zaleca się usuwanie wszystkich polipów
stwierdzonych w czasie badania
stwierdzonych w czasie badania
endoskopowego
endoskopowego
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
Czynniki środowiskowe (dietetyczne):
Czynniki środowiskowe (dietetyczne):
przewaga tłuszczów zwierzęcych
przewaga tłuszczów zwierzęcych
mało błonnika, wapnia
mało błonnika, wapnia
brak aktywności fizycznej
brak aktywności fizycznej
zaparcia
zaparcia
Choroby zapalne jelita grubego: colitis
Choroby zapalne jelita grubego: colitis
ulcerosa – ryzyko 20x większe, choroba
ulcerosa – ryzyko 20x większe, choroba
Leśniowskiego-Crohna
Leśniowskiego-Crohna
Uwarunkowania dziedziczne i genetyczne
Uwarunkowania dziedziczne i genetyczne
Uwarunkowania dziedziczne
Uwarunkowania dziedziczne
Zespoły z obecnością gruczolaków
Zespoły z obecnością gruczolaków
Zespół polipowatości gruczolakowatej
Zespół polipowatości gruczolakowatej
rodzinnej: FAP: 0,5-1%
rodzinnej: FAP: 0,5-1%
Dziedziczny rak jelita grubego bez
Dziedziczny rak jelita grubego bez
polipowatości: HNPCC (Lynch): 2%
polipowatości: HNPCC (Lynch): 2%
Zespoły z polipami
Zespoły z polipami
hamartomatycznymi: <1%
hamartomatycznymi: <1%
Zespół Peutz-Jeghersa
Zespół Peutz-Jeghersa
Zespół polipowatości młodzieńczej
Zespół polipowatości młodzieńczej
Zespół Cowdena
Zespół Cowdena
Zespół gruczolakowatej
Zespół gruczolakowatej
polipowatości rodzinnej
polipowatości rodzinnej
(FAP)
(FAP)
Mnogie (>100) polipy gruczolakowate w jelicie
Mnogie (>100) polipy gruczolakowate w jelicie
grubym od wczesnej dorosłości – 10-20 lat
grubym od wczesnej dorosłości – 10-20 lat
Rozpoznawany w endoskopii
Rozpoznawany w endoskopii
Mutacja genu APC
Mutacja genu APC
Średni wiek zachorowania na raka j. grubego –
Średni wiek zachorowania na raka j. grubego –
ok. 40 lat
ok. 40 lat
Inne nowotwory: żołądka, j. cienkiego,
Inne nowotwory: żołądka, j. cienkiego,
tarczycy,
tarczycy,
brodawki Vatera, hepatoblastoma, mięsaki,
brodawki Vatera, hepatoblastoma, mięsaki,
guzy mózgu
guzy mózgu
Nie-nowotworowe: kostniaki żuchwy, guzy
Nie-nowotworowe: kostniaki żuchwy, guzy
desmoidalne, łagodne guzy nadnerczy
desmoidalne, łagodne guzy nadnerczy
Zespół Lynch - HNPCC
Zespół Lynch - HNPCC
Mutacje w genach naprawy MMR (mismatch
Mutacje w genach naprawy MMR (mismatch
repair genes)
repair genes)
Ryzyko raka j. grubego – 80%
Ryzyko raka j. grubego – 80%
Towarzyszą inne nowotwory: endometrium
Towarzyszą inne nowotwory: endometrium
(70%), jajnika, żołądka, j. cienkiego, dróg
(70%), jajnika, żołądka, j. cienkiego, dróg
żółciowych
żółciowych
Cechy szczególne raka j grubego:
Cechy szczególne raka j grubego:
zachorowania synchroniczne i metachroniczne,
zachorowania synchroniczne i metachroniczne,
70% w prawej okrężnicy, mała tendencja do
70% w prawej okrężnicy, mała tendencja do
meta, śr. wiek zachorowania 45 lat
meta, śr. wiek zachorowania 45 lat
Zespół Lynch - HNPCC
Zespół Lynch - HNPCC
Kryteria Amsterdamskie rozpoznawania
Kryteria Amsterdamskie rozpoznawania
zespołu Lynch:
zespołu Lynch:
Zachorowanie na raka j grubego lub nowotwory ze
Zachorowanie na raka j grubego lub nowotwory ze
spektrum Lynch u 3 i więcej osób w 2 kolejnych
spektrum Lynch u 3 i więcej osób w 2 kolejnych
pokoleniach
pokoleniach
Jedno zachorowanie < 50 rż
Jedno zachorowanie < 50 rż
Jeden chory jest krewnym I stopnia dla pacjenta
Jeden chory jest krewnym I stopnia dla pacjenta
Wykluczenie FAP – weryfikacja histologiczna
Wykluczenie FAP – weryfikacja histologiczna
Modyfikacja Bethesda:
Modyfikacja Bethesda:
Nowotwór j grubego < 50 rż lub zachorowanie na
Nowotwór j grubego < 50 rż lub zachorowanie na
neo ze spektrum Lynch o 10 lat wcześniej niż
neo ze spektrum Lynch o 10 lat wcześniej niż
typowo
typowo
Zespół Peutz`a-Jeghers`a
Zespół Peutz`a-Jeghers`a
Mnogie polipy w p. pokarmowym o typie
Mnogie polipy w p. pokarmowym o typie
hamartoma (hamartoma – obok elem.
hamartoma (hamartoma – obok elem.
nabłonkowych zawierają też inne elementy
nabłonkowych zawierają też inne elementy
tkankowe, gł. włókna m gładkich), gł. w jelicie
tkankowe, gł. włókna m gładkich), gł. w jelicie
cienkim
cienkim
Przebarwienia na bł. śluzowych policzków,
Przebarwienia na bł. śluzowych policzków,
czerwieni wargowej, palców
czerwieni wargowej, palców
Często 1szy objaw – wgłobienie j. cienkiego
Często 1szy objaw – wgłobienie j. cienkiego
przed 20 rż., inne: niedrożność, bóle brzucha,
przed 20 rż., inne: niedrożność, bóle brzucha,
krwawienie
krwawienie
Ryzyko raka podwyższone: j cienkiego, grubego,
Ryzyko raka podwyższone: j cienkiego, grubego,
trzustki, żołądka, piersi, jajnika, czerniaka
trzustki, żołądka, piersi, jajnika, czerniaka
Polipowatość
Polipowatość
młodzieńcza
młodzieńcza
Mnogie polipy hamartomatyczne na całej
Mnogie polipy hamartomatyczne na całej
długości przewodu pokarmowego
długości przewodu pokarmowego
spowodowane wzrostem blaszki właściwej
spowodowane wzrostem blaszki właściwej
Występowanie: 1 lub 2 dekada życia
Występowanie: 1 lub 2 dekada życia
Przeciętny wiek RJG – 34 lata
Przeciętny wiek RJG – 34 lata
Choroba Cowdena: mnogie polipy
Choroba Cowdena: mnogie polipy
hamartomatyczne podobne do
hamartomatyczne podobne do
młodzieńczych, tłuszczaki, nerwiaki, rak
młodzieńczych, tłuszczaki, nerwiaki, rak
piersi < 25 roku życia, rak tarczycy, glejaki,
piersi < 25 roku życia, rak tarczycy, glejaki,
grudkowe zmiany skórne
grudkowe zmiany skórne
Rodzinnie występujący
Rodzinnie występujący
RJG
RJG
Ok. 10 -15% chorych na RJG ma
Ok. 10 -15% chorych na RJG ma
krewnego w I st. z pozytywnym
krewnego w I st. z pozytywnym
wywiadem, ale inaczej niż w FAP i
wywiadem, ale inaczej niż w FAP i
HNPCC
HNPCC
Ryzyko rozwoju raka 2x większe gdy
Ryzyko rozwoju raka 2x większe gdy
krewny I st., 3-4x gdy dwóch
krewny I st., 3-4x gdy dwóch
krewnych I st.
krewnych I st.
Umiejscowienie
Umiejscowienie
30-50% - odbytnica
30-50% - odbytnica
15-20% - esica
15-20% - esica
14% - jelito ślepe i okrężnica wstępująca
14% - jelito ślepe i okrężnica wstępująca
9% - poprzecznica
9% - poprzecznica
6% - okrężnica zstępująca
6% - okrężnica zstępująca
1% - kanał odbytu
1% - kanał odbytu
5% - mnogie guzy (synchroniczne – w tym
5% - mnogie guzy (synchroniczne – w tym
samym czasie, metachroniczne – po latach)
samym czasie, metachroniczne – po latach)
makroskopowo
makroskopowo
Polipowaty, owrzodziały, rozlegle naciekający
Polipowaty, owrzodziały, rozlegle naciekający
Histologia
Histologia
90-95% rak gruczołowy
90-95% rak gruczołowy
Gruczołowo - śluzowy
Gruczołowo - śluzowy
Sygnetowokomórkowy
Sygnetowokomórkowy
Drobnokomórkowy
Drobnokomórkowy
Płaskonabłonkowy
Płaskonabłonkowy
Gruczołowo – płaskonabłonkowy
Gruczołowo – płaskonabłonkowy
Niezróżnicowany
Niezróżnicowany
Rak jelita grubego -
Rak jelita grubego -
objawy
objawy
Wczesny:
Wczesny:
Bez objawów
Bez objawów
Pobolewania brzucha
Pobolewania brzucha
Nadmierne oddawanie gazów
Nadmierne oddawanie gazów
Zaburzenia rytmu wypróżnień
Zaburzenia rytmu wypróżnień
Krwawienie utajone/jawne
Krwawienie utajone/jawne
Niedokrwistość
Niedokrwistość
Rak jelita grubego -
Rak jelita grubego -
objawy
objawy
Późny – prawa strona:
Późny – prawa strona:
Niespecyficzne bóle brzucha, obj. zapal wyrostka u
Niespecyficzne bóle brzucha, obj. zapal wyrostka u
osoby po 65 rż.
osoby po 65 rż.
Osłabienie, utrata wagi ciała
Osłabienie, utrata wagi ciała
Niedokrwistość mikrocytarna
Niedokrwistość mikrocytarna
Wyczuwalny guz
Wyczuwalny guz
Późny –lewa strona:
Późny –lewa strona:
Zmiana rytmu wypróżnień, zaparcia lub biegunka
Zmiana rytmu wypróżnień, zaparcia lub biegunka
Kolkowy ból brzucha
Kolkowy ból brzucha
Podniedrożność/niedrożność
Podniedrożność/niedrożność
Stolec z domieszką świeżej krwi
Stolec z domieszką świeżej krwi
Rak jelita grubego -
Rak jelita grubego -
objawy
objawy
Rak odbytnicy:
Rak odbytnicy:
Zaburzenia rytmu wypróżnień
Zaburzenia rytmu wypróżnień
Uczucie pełności w odbytnicy
Uczucie pełności w odbytnicy
Konieczność wypróżnienia
Konieczność wypróżnienia
Krwawienie jawne
Krwawienie jawne
Bolesne parcie na stolec
Bolesne parcie na stolec
Ból w miednicy małej
Ból w miednicy małej
Rak jelita grubego -
Rak jelita grubego -
objawy
objawy
Rak odbytu:
Rak odbytu:
Krwawienie (najczęściej klinicznie jawne)
Krwawienie (najczęściej klinicznie jawne)
Świąd odbytu, wydzielina
Świąd odbytu, wydzielina
śluzowopodobna, brudzenie bielizny
śluzowopodobna, brudzenie bielizny
Ból lub bolesne parcie
Ból lub bolesne parcie
Uczucie przeszkody bądź ciała obcego
Uczucie przeszkody bądź ciała obcego
Nietrzymanie gazów i/lub stolca
Nietrzymanie gazów i/lub stolca
Wyczuwalny lub nawet widoczny guz
Wyczuwalny lub nawet widoczny guz
Powiększenie węzłów chłonnych
Powiększenie węzłów chłonnych
pachwinowych
pachwinowych
Drogi rozprzestrzeniania
Drogi rozprzestrzeniania
Miejscowe naciekanie
Miejscowe naciekanie
Rak odbytnicy:
Rak odbytnicy:
w kierunku pęcherza moczowego
w kierunku pęcherza moczowego
i kości krzyżowej
i kości krzyżowej
Rak okrężnicy: perforacja żołądka, jelita
Rak okrężnicy: perforacja żołądka, jelita
cienkiego lub sąsiedniego odcinka jelita grubego
cienkiego lub sąsiedniego odcinka jelita grubego
(np. rak esicy wywołuje perforację kątnicy)
(np. rak esicy wywołuje perforację kątnicy)
Przerzuty drogą limfatyczną
Przerzuty drogą limfatyczną
Rozsiew po otrzewnej
Rozsiew po otrzewnej
Przerzuty drogą krwionośną, głównie przez
Przerzuty drogą krwionośną, głównie przez
naczynia układu wrotnego
naczynia układu wrotnego
Stopniowanie
Stopniowanie
Klasyfikacja Dukesa w modyfikacji
Klasyfikacja Dukesa w modyfikacji
Astlera-Collera
Astlera-Collera
Klasyfikacja TNM
Klasyfikacja TNM
Rak jelita grubego –
Rak jelita grubego –
miejsca przerzutów
miejsca przerzutów
Wątroba
Wątroba
38-60%
38-60%
Węzły chłonne jamy brzusznej
Węzły chłonne jamy brzusznej
39%
39%
Płuca
Płuca
38%
38%
Otrzewna
Otrzewna
28%
28%
Jajnik
Jajnik
18%
18%
Nadnercza
Nadnercza
14%
14%
Opłucna
Opłucna
11%
11%
Kości
Kości
10%
10%
Mózg
Mózg
8%
8%
Czynniki prognostycznie
Czynniki prognostycznie
niekorzystne
niekorzystne
Obecność przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych i
Obecność przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych i
liczba zmienionych przerzutowo węzłów
liczba zmienionych przerzutowo węzłów
Zajęcie naczyń chłonnych/krwionośnych przez komórki raka
Zajęcie naczyń chłonnych/krwionośnych przez komórki raka
Mikro-inwazja raka wzdłuż nerwów
Mikro-inwazja raka wzdłuż nerwów
Naciek guza przez całą ścianę jelita lub na tkanki otaczające
Naciek guza przez całą ścianę jelita lub na tkanki otaczające
Stopień histologicznej złośliwości G3 lub G4
Stopień histologicznej złośliwości G3 lub G4
Typ z komórek sygnetowatych lub drobnokomórkowy
Typ z komórek sygnetowatych lub drobnokomórkowy
Operacja z powodu niedrożności lub perforacji
Operacja z powodu niedrożności lub perforacji
Podwyższone stężenie CEA przed- i po operacji
Podwyższone stężenie CEA przed- i po operacji
Molekularne czynniki
Molekularne czynniki
prognostyczne
prognostyczne
Delecja 18q – niekorzystny
Delecja 18q – niekorzystny
Niestabilność mikrosatelitarna (MSI) –
Niestabilność mikrosatelitarna (MSI) –
korzystna
korzystna
Inne: wysoka ekspresja syntazy
Inne: wysoka ekspresja syntazy
tymidylanowej, mutacja p53 -
tymidylanowej, mutacja p53 -
niekorzystne
niekorzystne
Rak jelita grubego – ogólne
Rak jelita grubego – ogólne
zasady terapii
zasady terapii
Leczeniem zasadniczym jest radykalne
Leczeniem zasadniczym jest radykalne
wycięcie jelita z guzem z limfadenektomią
wycięcie jelita z guzem z limfadenektomią
– operacja musi być makroskopowo
– operacja musi być makroskopowo
doszczętna
doszczętna
Leczenie adiuwantowe jest zawsze
Leczenie adiuwantowe jest zawsze
wskazane, jeżeli obecne są niekorzystne
wskazane, jeżeli obecne są niekorzystne
czynniki prognostyczne Leczenie
czynniki prognostyczne Leczenie
adiuwantowe należy zastosować nie
adiuwantowe należy zastosować nie
później niż po 6-8 tygodniach od operacji
później niż po 6-8 tygodniach od operacji
Leczenie uzupełniające
Leczenie uzupełniające
Adjuwantowe
Adjuwantowe
Stosowanie cytostatyków skojarzone z
Stosowanie cytostatyków skojarzone z
radykalną radioterapią lub radykalnym
radykalną radioterapią lub radykalnym
operacyjnym usunięciem guza
operacyjnym usunięciem guza
pierwotnego, a skierowane przeciwko
pierwotnego, a skierowane przeciwko
domniemanym przerzutom, dla których
domniemanym przerzutom, dla których
istnienia brakuje wykładników w
istnienia brakuje wykładników w
badaniach diagnostycznych, ale których
badaniach diagnostycznych, ale których
późniejsze ujawnienie jest bardzo
późniejsze ujawnienie jest bardzo
prawdopodobne
prawdopodobne
Leczenie uzupełniające
Leczenie uzupełniające
Neoadjuwantowe
Neoadjuwantowe
Leczenie uzupełniajace, które poprzedza
Leczenie uzupełniajace, które poprzedza
leczenie radykalne i ma na celu wczesne
leczenie radykalne i ma na celu wczesne
oddziaływanie na mikroprzerzuty
oddziaływanie na mikroprzerzuty
Leczenie indukcyjne
Leczenie indukcyjne
Poprzedza leczenie miejscowe o założeniu
Poprzedza leczenie miejscowe o założeniu
radykalnym, ale jego celem jest przede
radykalnym, ale jego celem jest przede
wszystkim uzyskanie zmniejszenie masy
wszystkim uzyskanie zmniejszenie masy
guza i ułatwienie przeprowadzenia
guza i ułatwienie przeprowadzenia
leczenia radykalnego (operacji lub
leczenia radykalnego (operacji lub
radykalnej rth)
radykalnej rth)
Ogólne zasady terapii
Ogólne zasady terapii
Rodzaj terapii adiuwantowej zależy od lokalizacji
Rodzaj terapii adiuwantowej zależy od lokalizacji
guza
guza
Okrężnica lub odbytnica powyżej załamka
Okrężnica lub odbytnica powyżej załamka
otrzewnej
otrzewnej
W adiuwancie tylko CTH
W adiuwancie tylko CTH
Odbytnica poniżej załamka otrzewnej
Odbytnica poniżej załamka otrzewnej
RTH przed operacją
RTH przed operacją
w adiuwancie tylko
w adiuwancie tylko
CTH
CTH
Bez RTH przed operacją
Bez RTH przed operacją
w adiuwancie
w adiuwancie
RTH/CTH
RTH/CTH
RTH w raku odbytnicy poprawia przeżycie
RTH w raku odbytnicy poprawia przeżycie
Rak jelita grubego –
Rak jelita grubego –
chirurgia
chirurgia
Rodzaje resekcji guza (R – residual
Rodzaje resekcji guza (R – residual
tumor)
tumor)
R0 – zabieg doszczętny makroskopowo i
R0 – zabieg doszczętny makroskopowo i
mikroskopowo – CEL
mikroskopowo – CEL
R1 – zabieg niedoszczętny mikroskopowo
R1 – zabieg niedoszczętny mikroskopowo
R2 – zabieg niedoszczętny
R2 – zabieg niedoszczętny
makroskopowo (leczenie paliatywne)
makroskopowo (leczenie paliatywne)
Minimum 12 węzłów chłonnych
Minimum 12 węzłów chłonnych
powinno być zbadanych hist- pat.
powinno być zbadanych hist- pat.
Rak jelita grubego –
Rak jelita grubego –
leczenie adiuwantowe
leczenie adiuwantowe
•
Chemioterapia systemowa (PS
Chemioterapia systemowa (PS
2):
2):
•
Zawsze jeżeli są niekorzystne czynniki
Zawsze jeżeli są niekorzystne czynniki
prognostyczne
prognostyczne
•
Złoty standard”: dożylne podawanie 5-
Złoty standard”: dożylne podawanie 5-
fluorouracylu z leukoworyną (5-FU/FA) przez
fluorouracylu z leukoworyną (5-FU/FA) przez
6 miesięcy
6 miesięcy
•
Obecnie w raku okrężnicy udowodniono
Obecnie w raku okrężnicy udowodniono
wyższość nad „złotym standardem” w terapii
wyższość nad „złotym standardem” w terapii
adiuwantowej w zakresie dłuższego
adiuwantowej w zakresie dłuższego
przeżycia:
przeżycia:
•
Kapecytabiny – doustna pochodna 5-FU
Kapecytabiny – doustna pochodna 5-FU
•
Schematu FOLFOX (Oxaliplatyna + 5-FU/FA)
Schematu FOLFOX (Oxaliplatyna + 5-FU/FA)
Fluorouracyl
Fluorouracyl
Pochodna fluoropirymidynowa, pro-lek, aktywne
Pochodna fluoropirymidynowa, pro-lek, aktywne
metabolity hamują syntezę DNA, fazowo-specyficzny,
metabolity hamują syntezę DNA, fazowo-specyficzny,
działa w fazie S
działa w fazie S
Działania niepożądane: zapalenie błon śluzowych,
Działania niepożądane: zapalenie błon śluzowych,
biegunki, mielosupresja, odczyny skórne
biegunki, mielosupresja, odczyny skórne
Wąski indeks terapeutyczny: RR u 10-15%
Wąski indeks terapeutyczny: RR u 10-15%
Poprawa indeksu terapeutycznego przez:
Poprawa indeksu terapeutycznego przez:
Podawanie kwasu folinowego wapnia przed 5Fu:
Podawanie kwasu folinowego wapnia przed 5Fu:
puli
puli
wewnątrzkom folianów, większe hamowanie DNA –
wewnątrzkom folianów, większe hamowanie DNA –
podwojenie RR
podwojenie RR
Wydłużone wlewy (22h):
Wydłużone wlewy (22h):
RR ale mediana przeżycia
RR ale mediana przeżycia
podobna, lepsza tolerancja
podobna, lepsza tolerancja
Chronomodulacja: najlepsza tolerancja o 4 rano, więc
Chronomodulacja: najlepsza tolerancja o 4 rano, więc
wlewy nocne
wlewy nocne
Rak jelita grubego –
Rak jelita grubego –
najczęstsze leki
najczęstsze leki
Kapecytabina: doustna pochodna
Kapecytabina: doustna pochodna
fluoropirymidynowa, prekursor 5Fu, aktywność
fluoropirymidynowa, prekursor 5Fu, aktywność
odpowiada aktywności 5Fu we wlewach ciągłych
odpowiada aktywności 5Fu we wlewach ciągłych
Irynotekan: pochodna kamptotecyny, hamuje
Irynotekan: pochodna kamptotecyny, hamuje
topoizomerazę I i syntezę DNA
topoizomerazę I i syntezę DNA
Działania niepożądane: biegunki cholinergiczne
Działania niepożądane: biegunki cholinergiczne
(atropina przed!), neutopenia, zsp. zatorowo-
(atropina przed!), neutopenia, zsp. zatorowo-
zakrzepowe
zakrzepowe
Oksaliplatyna: pochodna platyny III generacji,
Oksaliplatyna: pochodna platyny III generacji,
hamuje replikację DNA
hamuje replikację DNA
Działania niepożądane: neurotoksyczność
Działania niepożądane: neurotoksyczność
Kliniczne skale oceny stanu
Kliniczne skale oceny stanu
sprawności (PS-
sprawności (PS-
Performance Status)
Performance Status)
Skala WHO = ECOG = Zubroda (i Skala Karnofsky’ego)
Skala WHO = ECOG = Zubroda (i Skala Karnofsky’ego)
0
0
:
:
brak objawów i normalna aktywność życiowa; pełna
brak objawów i normalna aktywność życiowa; pełna
sprawność
sprawność
(100%)
(100%)
1
1
:
:
niewielkie objawy i pacjent ambulatoryjny, i nie ma
niewielkie objawy i pacjent ambulatoryjny, i nie ma
przeszkód w zwykłej codziennej aktywności życiowej
przeszkód w zwykłej codziennej aktywności życiowej
(90-80%)
(90-80%)
2
2
:
:
obecne objawy i pacjent spędza w łóżku < 50% dnia, i
obecne objawy i pacjent spędza w łóżku < 50% dnia, i
czasami wymaga opieki pielęgniarskiej; może zadbać o
czasami wymaga opieki pielęgniarskiej; może zadbać o
większość swoich potrzeb osobistych
większość swoich potrzeb osobistych
(70-60%)
(70-60%)
3
3
:
:
obecne znaczne objawy i pacjent spędza w łóżku > 50% dnia,
obecne znaczne objawy i pacjent spędza w łóżku > 50% dnia,
i wymaga opieki pielęgniarskiej; niepełnosprawny
i wymaga opieki pielęgniarskiej; niepełnosprawny
(50-40%)
(50-40%)
4
4
:
:
obecne znaczne objawy i pacjent leżący cały czas w łóżku; w
obecne znaczne objawy i pacjent leżący cały czas w łóżku; w
znaczącym stopniu niepełnosprawny i może wymagać szybkiej
znaczącym stopniu niepełnosprawny i może wymagać szybkiej
hospitalizacji
hospitalizacji
(30-10%)
(30-10%)
Śmierć
Śmierć
(0)
(0)
CRC – choroba rozsiana
CRC – choroba rozsiana
Chemioterapia systemowa jest podstawą
Chemioterapia systemowa jest podstawą
terapii (PS
terapii (PS
2 wg WHO)
2 wg WHO)
Na podstawie badań III fazy za standard
Na podstawie badań III fazy za standard
w leczeniu I rzutu można uznać
w leczeniu I rzutu można uznać
stosowanie schematów trójlekowych:
stosowanie schematów trójlekowych:
Irinotekan
Irinotekan
+ 5-FU/FA (np. FOLFIRI) lub
+ 5-FU/FA (np. FOLFIRI) lub
Oxaliplatyna
Oxaliplatyna
+ 5-FU/FA (np. FOLFOX)
+ 5-FU/FA (np. FOLFOX)
Miejscowo zaawansowany i nieresekcyjny
Miejscowo zaawansowany i nieresekcyjny
guz odbytnicy – wskazanie do RTH/CTH
guz odbytnicy – wskazanie do RTH/CTH
CRC – choroba rozsiana
CRC – choroba rozsiana
U chorych z przerzutami ważne by
U chorych z przerzutami ważne by
rozważyć leczenie chirurgiczne
rozważyć leczenie chirurgiczne
U chorych z przerzutami do wątroby
U chorych z przerzutami do wątroby
podanie neoadjuwantowej
podanie neoadjuwantowej
chemioterapii zwiększa o 30% liczbę
chemioterapii zwiększa o 30% liczbę
resekcji
resekcji
Terapia celowana
Terapia celowana
Cetuksymab – Erbitux: przeciwciało
Cetuksymab – Erbitux: przeciwciało
skierowane przeciw miejscu wiązania ligandu
skierowane przeciw miejscu wiązania ligandu
w receptorze EGF (naskórkowego czynnika
w receptorze EGF (naskórkowego czynnika
wzrostu)
wzrostu)
Zarejestrowany do leczenia raka j. grubego z
Zarejestrowany do leczenia raka j. grubego z
przerzutami w skojarzeniu z irinotekanem u
przerzutami w skojarzeniu z irinotekanem u
pacjentów ze stwierdzoną ekspresją EGFR, u
pacjentów ze stwierdzoną ekspresją EGFR, u
których doszło do niepowodzenoia
których doszło do niepowodzenoia
chemioterapii z zastosowaniem irinotekanu
chemioterapii z zastosowaniem irinotekanu
(ASCO 2005 cetuksymab + IRI w 3 lub 4
(ASCO 2005 cetuksymab + IRI w 3 lub 4
rzucie leczenia
rzucie leczenia
czasu całkowitego przeżycia)
czasu całkowitego przeżycia)
Terapia celowana
Terapia celowana
Bevacizumab – Avastin: blokuje VEGF zanim
Bevacizumab – Avastin: blokuje VEGF zanim
ten zwiąże się z receptorem
ten zwiąże się z receptorem
VEGF: czynnik wzrostu śródbłonków
VEGF: czynnik wzrostu śródbłonków
naczyniowych, najsilniejszy czynnik
naczyniowych, najsilniejszy czynnik
pobudzajacy angiogenezę
pobudzajacy angiogenezę
Bevacizumab jest dopuszczony do stosowania
Bevacizumab jest dopuszczony do stosowania
w leczeniu pierwszego rzutu uogólnionego
w leczeniu pierwszego rzutu uogólnionego
raka jelita grubego z przerzutami w
raka jelita grubego z przerzutami w
skojarzeniu z chemioterapią opartą na
skojarzeniu z chemioterapią opartą na
stosowaniu 5Fu (
stosowaniu 5Fu (
przeżycia o 30%)
przeżycia o 30%)
Terapia celowana
Terapia celowana
Badania kliniczne:
Badania kliniczne:
Skojarzone leczenie cetuksymabem
Skojarzone leczenie cetuksymabem
z oksaliplatyną i kapecytabiną
z oksaliplatyną i kapecytabiną
Cetuksymab z IRI i 5Fu w 1szej linii
Cetuksymab z IRI i 5Fu w 1szej linii
leczenia
leczenia
Skojarzone leczenie cetuksymabem i
Skojarzone leczenie cetuksymabem i
bevacizumabem + chtp (badanie
bevacizumabem + chtp (badanie
BOND II)
BOND II)
Badania kontrolne po
Badania kontrolne po
zakończeniu leczenia
zakończeniu leczenia
Badanie lekarskie i CEA co 3 mies
Badanie lekarskie i CEA co 3 mies
przez 2 lata, potem co 6 miesięcy
przez 2 lata, potem co 6 miesięcy
Kolonoskopia co 3 lata
Kolonoskopia co 3 lata
Sigmoidoskopia co 6 mies w raku
Sigmoidoskopia co 6 mies w raku
odbytnicy
odbytnicy
USG/CT j. brzusznej co 6 miesięcy
USG/CT j. brzusznej co 6 miesięcy
Rtg kl. piersiowej co rok
Rtg kl. piersiowej co rok
Rak jelita grubego –
Rak jelita grubego –
chemoprewencja
chemoprewencja
Zapobieganie: polipektomia
Zapobieganie: polipektomia
Zatrzymanie transformacji
Zatrzymanie transformacji
nowotworowej przy użyciu leków: ASA,
nowotworowej przy użyciu leków: ASA,
NLPZ, kw. foliowy, Ca
NLPZ, kw. foliowy, Ca
ekspresja COX-2 w gruczolakach i raku
ekspresja COX-2 w gruczolakach i raku
j. grubego,
j. grubego,
stężenia Pg w ścianie j.
stężenia Pg w ścianie j.
grubego
grubego
ASA i inne NLPZ:
ASA i inne NLPZ:
ryzyka raka j grubego
ryzyka raka j grubego
o ok. 50%,
o ok. 50%,
częstości gruczolaków
częstości gruczolaków
Rak jelita grubego –badania
Rak jelita grubego –badania
przesiewowe
przesiewowe
Test na krew utajoną w stolcu
Test na krew utajoną w stolcu
Badanie per rectum
Badanie per rectum
Badanie endoskopowe jelita grubego
Badanie endoskopowe jelita grubego
Radiologiczne badanie kontrastowe
Radiologiczne badanie kontrastowe
jelita grubego (wlew doodbytniczy)
jelita grubego (wlew doodbytniczy)
Rak jelita grubego –
Rak jelita grubego –
badania przesiewowe
badania przesiewowe
Grupa zwykłego ryzyka zachorowania na raka
Grupa zwykłego ryzyka zachorowania na raka
jelita grubego:
jelita grubego:
Chorzy > 50 rż
Chorzy > 50 rż
Bez indywidualnego i/lub rodzinnego wywiadu w
Bez indywidualnego i/lub rodzinnego wywiadu w
kierunku gruczolaka, raka
kierunku gruczolaka, raka
Bez wywiadu w kierunku choroby zapalnej
Bez wywiadu w kierunku choroby zapalnej
Profilaktyka:
Profilaktyka:
Badania przesiewowe po 50 rż
Badania przesiewowe po 50 rż
Badanie na krew utajoną w stolcu 1x w roku
Badanie na krew utajoną w stolcu 1x w roku
Badanie endoskopowe: sigmoidoskopia co 5 lat
Badanie endoskopowe: sigmoidoskopia co 5 lat
lub kolonoskopia co 10 lat lub
lub kolonoskopia co 10 lat lub
Wlew metodą podwójnego kontrastu co 10 lat
Wlew metodą podwójnego kontrastu co 10 lat
Rak jelita grubego
Rak jelita grubego
Przebycie jednego z następujących
Przebycie jednego z następujących
:
:
P
P
ol
ol
i
i
p
p
gruczołowy
gruczołowy
K
K
olon
olon
oskopia
oskopia
3
3
lata po wykryciu polipa, jeżeli
lata po wykryciu polipa, jeżeli
prawidłowa to następne badania co 5 lat
prawidłowa to następne badania co 5 lat
Przewlekłe zapalne choroby jelit
Przewlekłe zapalne choroby jelit
K
K
olonos
olonos
k
k
op
op
ia
ia
co
co
1–2
1–2
lata
lata
•
U
U
pa
pa
cj
cj
ent
ent
ów
ów
z
z
pancolitis
pancolitis
– począwszy od
– począwszy od
8
8
roku
roku
od wykrycia choroby zapalnej
od wykrycia choroby zapalnej
•
U pacjentów ze zmianami tylko po lewej stronie
U pacjentów ze zmianami tylko po lewej stronie
– począwszy od 15 roku od wykrycia choroby
– począwszy od 15 roku od wykrycia choroby
zapalnej
zapalnej
Zespół gruczolakowatej
Zespół gruczolakowatej
polipowatości rodzinnej
polipowatości rodzinnej
(FAP)
(FAP)
Badania profilaktyczne gdy mutacja
Badania profilaktyczne gdy mutacja
APC:
APC:
0-7 rż. – bad fizykalne, USG j brzusznej, AFP
0-7 rż. – bad fizykalne, USG j brzusznej, AFP
(hepatoblastoma)
(hepatoblastoma)
Od 15 rż. – kolonoskopia co roku
Od 15 rż. – kolonoskopia co roku
•
Jeśli w j. grubym dużo gruczolaków: kolektomia
Jeśli w j. grubym dużo gruczolaków: kolektomia
•
Badanie górnego odc. p. pokarmowego –
Badanie górnego odc. p. pokarmowego –
brodawki Vatera (gastroskopia co 1-3 lata od 25
brodawki Vatera (gastroskopia co 1-3 lata od 25
rż).
rż).
•
Inhibitory COX-2 (hamowanie powst. polipów w
Inhibitory COX-2 (hamowanie powst. polipów w
zachowanym fragm. jelita)
zachowanym fragm. jelita)
Zespół Lynch - HNPCC
Zespół Lynch - HNPCC
Postępowanie u nosicieli mutacji:
Postępowanie u nosicieli mutacji:
Kolonoskopia co 2 lata od 25 rż.
Kolonoskopia co 2 lata od 25 rż.
Kobiety: USG tv + Ca 125 + cytologia
Kobiety: USG tv + Ca 125 + cytologia
co 1-2 lata od 30-35 rż
co 1-2 lata od 30-35 rż
Gastroskopia co 1-2 lata od 30-35 rż
Gastroskopia co 1-2 lata od 30-35 rż
Wykonanie kolonoskopii co 3 lata z
Wykonanie kolonoskopii co 3 lata z
polipektomią zmniejszyło o 50% ryzyko
polipektomią zmniejszyło o 50% ryzyko
raka jelita grubego
raka jelita grubego
Leczenie raka żołądka
Leczenie raka żołądka
Rak żołądka – zasady
Rak żołądka – zasady
leczenia
leczenia
Leczenie operacyjne: standard postępowania
Leczenie operacyjne: standard postępowania
w I, II, III
w I, II, III
•
Leczenie operacyjne może być uznane za
Leczenie operacyjne może być uznane za
jedyny zabieg radykalny w < pT3 i pN0
jedyny zabieg radykalny w < pT3 i pN0
(wymagane pobranie w czasie operacji
(wymagane pobranie w czasie operacji
15 węzłów
15 węzłów
chłonnych)
chłonnych)
•
W pozostałych (ale M0) stopniach klinicznego
W pozostałych (ale M0) stopniach klinicznego
zaawansowania operacja powinna być
zaawansowania operacja powinna być
skojarzona z terapią okołooperacyjną:
skojarzona z terapią okołooperacyjną:
neoadiuwantową/indukcyjną lub adiuwantową
neoadiuwantową/indukcyjną lub adiuwantową
→ brak standardu
→ brak standardu
Leczenie adjuwantowe
Leczenie adjuwantowe
•
CHT adiuwantowa (aczkolwiek powszechnie
CHT adiuwantowa (aczkolwiek powszechnie
stosowana) nie może być uznana za
stosowana) nie może być uznana za
postępowanie standardowe na podstawie
postępowanie standardowe na podstawie
wyników dotychczas przeprowadzonych badań;
wyników dotychczas przeprowadzonych badań;
może nowe leki (?)
może nowe leki (?)
•
CTH/RTH może stać się standardem w leczeniu
CTH/RTH może stać się standardem w leczeniu
adiuwantowym po gastrektomii R0, jeżeli
adiuwantowym po gastrektomii R0, jeżeli
potwierdzą się w innych badaniach wyniki
potwierdzą się w innych badaniach wyniki
uzyskane w badaniu GCI 0116 (korzyści w sensie
uzyskane w badaniu GCI 0116 (korzyści w sensie
3-letniego wydłużenia DFS – 48%
3-letniego wydłużenia DFS – 48%
vs
vs
31% i OS –
31% i OS –
50%
50%
vs
vs
41% u pacjentów w stadiach IB – IV-M0)
41% u pacjentów w stadiach IB – IV-M0)
Leczenie adjuwantowe
Leczenie adjuwantowe
Wskazania do uzupełniającej
Wskazania do uzupełniającej
radiochemioterapii u chorych po
radiochemioterapii u chorych po
radykalnej operacji żołądka:
radykalnej operacji żołądka:
Naciek całej grubości ściany żołądka
Naciek całej grubości ściany żołądka
(pT3, pT4)
(pT3, pT4)
N+
N+
G3
G3
Zatory w naczyniach
Zatory w naczyniach
Naciekanie pni nerwowych, tkanki
Naciekanie pni nerwowych, tkanki
tłuszczowej
tłuszczowej
Leczenie uzupełniające
Leczenie uzupełniające
•
CTH neoadiuwantowa/indukcyjna i
CTH neoadiuwantowa/indukcyjna i
CTH/RTH neoadiuwantowa są
CTH/RTH neoadiuwantowa są
przedmiotem szeregu
przedmiotem szeregu
prospektywnych badań klinicznych u
prospektywnych badań klinicznych u
chorych z T3/T4 lub N1-N3
chorych z T3/T4 lub N1-N3
Leki:
Leki:
5FU wlewy ciągłe
5FU wlewy ciągłe
Duże dawki LV, 5FU, MTX
Duże dawki LV, 5FU, MTX
Rak żołądka –leczenie
Rak żołądka –leczenie
choroby rozsianej
choroby rozsianej
•
CTH paliatywna podstawową metodą terapii
CTH paliatywna podstawową metodą terapii
choroby rozsianej – udowodnione wydłużenie
choroby rozsianej – udowodnione wydłużenie
przeżycia
przeżycia
•
Zalecane schematy chemioterapii w leczeniu paliatywnym
Zalecane schematy chemioterapii w leczeniu paliatywnym
•
PELF (Cis-Platin, Epirubicin, Leucovorin, 5-FU)
PELF (Cis-Platin, Epirubicin, Leucovorin, 5-FU)
•
ECF (Epirubicin, Cis-Platin, 5-FU)
ECF (Epirubicin, Cis-Platin, 5-FU)
•
DCF (Docetaxel, Cis-Platin, 5-FU): RR 65%, śr
DCF (Docetaxel, Cis-Platin, 5-FU): RR 65%, śr
przeżycie 10 mies.
przeżycie 10 mies.
•
II rzut: irinotekan lub oxaliplatyna + 5FU
II rzut: irinotekan lub oxaliplatyna + 5FU
•
Preferencja paliatywnej resekcji nad zespoleniami
Preferencja paliatywnej resekcji nad zespoleniami
omijającymi
omijającymi
•
RTH paliatywna – bardzo ograniczone zastosowanie, ew.
RTH paliatywna – bardzo ograniczone zastosowanie, ew.
w przerzutach do kości i czasami w hamowaniu krwawień
w przerzutach do kości i czasami w hamowaniu krwawień
z żołądka
z żołądka
Nowotwory podścieliskowe żołądka
Nowotwory podścieliskowe żołądka
(GIST – gastrointestinal stromal
(GIST – gastrointestinal stromal
tumors)
tumors)
Wywodzą się z mezenchymalnych komórek
Wywodzą się z mezenchymalnych komórek
rozrusznikowych nerwów zwojowych –
rozrusznikowych nerwów zwojowych –
komórek Cajala
komórek Cajala
Ich rozwój wynika z mutacji genu c-KIT
Ich rozwój wynika z mutacji genu c-KIT
(4q12)
(4q12)
Następstwem mutacji c-KIT jest
Następstwem mutacji c-KIT jest
naddekspresja receptorowego białka CD117,
naddekspresja receptorowego białka CD117,
wykazującego aktywność kinazy tyrozynowej
wykazującego aktywność kinazy tyrozynowej
(KT)
(KT)
60-70% GIST występuje w ścianie żołądka, 20-
60-70% GIST występuje w ścianie żołądka, 20-
30% jelita cienkiego, < 10% przełyku i jelita
30% jelita cienkiego, < 10% przełyku i jelita
grubego, sporadycznie w sieci lub krezce
grubego, sporadycznie w sieci lub krezce
Nowotwory podścieliskowe żołądka
Nowotwory podścieliskowe żołądka
(GIST – gastrointestinal stromal
(GIST – gastrointestinal stromal
tumors)
tumors)
Objawy
Objawy
Zwykle przypadkowo wykrywane, bezobjawowe lub
Zwykle przypadkowo wykrywane, bezobjawowe lub
niespecyficzne objawy
niespecyficzne objawy
Przy naciekaniu śluzówki lub surowicówki pp objawy
Przy naciekaniu śluzówki lub surowicówki pp objawy
krwawienia, perforacji, niedrożności
krwawienia, perforacji, niedrożności
Wyczuwalny guz, przerzuty do otrzewnej, wątroby,
Wyczuwalny guz, przerzuty do otrzewnej, wątroby,
rzadziej płuc i kości
rzadziej płuc i kości
Leczenie
Leczenie
Operacja (jeżeli nie ma przeciwwskazań)
Operacja (jeżeli nie ma przeciwwskazań)
50-60%
50-60%
przeżyć 5-letnich
przeżyć 5-letnich
W chorobie rozsianej, nawrocie po operacji o wątpliwej
W chorobie rozsianej, nawrocie po operacji o wątpliwej
resekcyjności, przy przeciwwskazaniach do operacji
resekcyjności, przy przeciwwskazaniach do operacji
IMATINIB (Glivec, Gleevec) – bloker KT, 400-800 mg/d,
IMATINIB (Glivec, Gleevec) – bloker KT, 400-800 mg/d,
kontynuować do czasu wystąpienia progresji
kontynuować do czasu wystąpienia progresji
> 80%
> 80%
odpowiedzi klinicznych w ciągu 12 miesięcy
odpowiedzi klinicznych w ciągu 12 miesięcy
Leczenie raka trzustki
Leczenie raka trzustki
Epidemiologia raka
Epidemiologia raka
trzustki
trzustki
3% wszystkich npl - około 3000 rocznie;
3% wszystkich npl - około 3000 rocznie;
7/100 000 u mężczyzn, 4/100 000 u kobiet;
7/100 000 u mężczyzn, 4/100 000 u kobiet;
5. zabójca wśród npl;
5. zabójca wśród npl;
Rak trzustki jest rozpoznawany zwykle w
Rak trzustki jest rozpoznawany zwykle w
zaawansowanym stadium nowotworu (T3-
zaawansowanym stadium nowotworu (T3-
4/N1 lub M1) co zasadniczo wpływa na
4/N1 lub M1) co zasadniczo wpływa na
skuteczność leczenia:
skuteczność leczenia:
•
resekcyjność w 10-15% przypadków
resekcyjność w 10-15% przypadków
•
średnie całkowite przeżycie od momentu
średnie całkowite przeżycie od momentu
rozpoznania = 3-6 miesięcy
rozpoznania = 3-6 miesięcy
•
12-miesięczne przeżycie = ~10%
12-miesięczne przeżycie = ~10%
•
pięcioletnie przeżycie = 0.5-3%
pięcioletnie przeżycie = 0.5-3%
Leczenie – zasady ogólne
Leczenie – zasady ogólne
•
Decyzja terapeutyczna zależy od
Decyzja terapeutyczna zależy od
zakwalifikowania chorego do jednej z 3
zakwalifikowania chorego do jednej z 3
grup:
grup:
•
Z rakiem pierwotnie resekcyjnym (stopnie 0, I,
Z rakiem pierwotnie resekcyjnym (stopnie 0, I,
II) – mediana przeżycia 13-20 mies.
II) – mediana przeżycia 13-20 mies.
•
Z rakiem pierwotnie nieresekcyjnym, ale bez
Z rakiem pierwotnie nieresekcyjnym, ale bez
przerzutów odległych (stopień III -
przerzutów odległych (stopień III -
nie nacieka
nie nacieka
pnia trzewnego ani tętnicy krezkowej górnej) –
pnia trzewnego ani tętnicy krezkowej górnej) –
6-
6-
10 mies
10 mies
•
Z rakiem pierwotnie rozsianym (stopień IV) – 3-
Z rakiem pierwotnie rozsianym (stopień IV) – 3-
6 mies.
6 mies.
Rak pierwotnie
Rak pierwotnie
resekcyjny
resekcyjny
Resekcja R0
Resekcja R0
(pankreatoduodenektomia,
(pankreatoduodenektomia,
pankreatektomia dystalna lub
pankreatektomia dystalna lub
całkowite usunięcie trzustki)
całkowite usunięcie trzustki)
wraz z regionalnymi w.
wraz z regionalnymi w.
chłonnymi pierwszą metodą
chłonnymi pierwszą metodą
terapii w stadiach w guzach T1
terapii w stadiach w guzach T1
T2 i N0.
T2 i N0.
pT1-2 pN0
Ustalony stopień patologicznego zaawansowania raka trzustki wg
TNM
pN1 lub
*R1
pT3-4 pN0
Skojarzone leczenie po operacji
Skojarzone leczenie po operacji
Bez leczenia
pooperacyjne
go
^CTH lub CTH/t-
RTH
Guz trzustki potencjalnie resekcyjny (CT/MRI + EUS ±
laparoskopia/LUS)
Skojarzone leczenie przed operacją
Skojarzone leczenie przed operacją
pierwotnie nieresekcyjnego guza trzustki
pierwotnie nieresekcyjnego guza trzustki
CTH/t-RTH przedoperacyjna
RESEKCJA
T3N0M0 lub T1-3N1M0
T4N0M0
Guz trzustki nieresekcyjny (CT/MRI + EUS ±
laparoskopia/LUS), ale bez p/wskazań do leczenia
miejscowego
Skojarzone leczenie pierwotnie nieresekcyjnego raka trzustki
Skojarzone leczenie pierwotnie nieresekcyjnego raka trzustki
BRTH + CTH/t-
RTH
T4N1M0)
Guz trzustki nieresekcyjny z p/wskazaniem do leczenia
miejscowego lub rozsiany
M1
CTH
Paliatywne leczenie systemowe nieoperacyjnego raka trzustki
Paliatywne leczenie systemowe nieoperacyjnego raka trzustki
Zalecane leczenie systemowe:
GCB – 1000 mg/m
2
/d w dniach 1, 8, 15, co 28 dni; maksymalnie do 6
kursów
CTH