Choroby przełyku

Choroba wrzodowa

Przewlekłe zapalne choroby jelit

Nowotwory przewodu pokarmowego

Choroby przełyku

• achalazja, kurcz wpustu

• choroba refluksowa i zapalenie

refluksowe przełyku

• przepukliny rozworu przełykowego
• uchyłki przełyku
• zapalenie przełyku

• rak przełyku

Choroba refluksowa

• refluks żołądkowo –przełykowy – zarzucanie

zawartości żołądka do przełyku z powodu

niesprawności mechanizmu zamykania

dolnego odcinka zwieracza przełyku

• choroba refluksowa = refluks + objawy

• OBJAWY: zgaga, puste odbijania, trudności w

połykaniu, zwracanie resztek pokarmowych,

bóle i pieczenie w nadbrzuszu, nudności

wymioty

• POWIKŁANIA: zapalenie przełyku,

owrzodzenie, zwężenie, rzadko krwawienie ,

przełyk Barretta

Choroba refluksowa

• diagnostyka: wywiad, obraz kliniczny
- gastroskopia + badanie histologiczne,
- pH metria 24 godzinna

• leczenie: normalizacja masy ciała, małe

skąpotłuszczowe posiłki, unikanie

palenia, alkoholu

• leki: inhibitory pompy protonowej, leki

blokujące receptory H2, ewentualnie

leczenie operacyjne

Rak przełyku

• 5% guzów przewodu pokarmowego
• czynniki ryzyka: alkohol, palenie, gorące

napoje, przełyk Barretta

• rak płaskonabłonkowy lub gruczolakorak
• OBJAWY– późno: trudności w połykaniu,

utrata masy ciała, bóle za mostkiem i w

plecach

• DIAGNIOSTYKA: RTG z papką,

ezofagoskopia z biopsją,

endosonografia, ponadto:

bronchoskopia, TK śródpiersia

• LECZENIE: operacyjne

Choroba wrzodowa

żołądka i dwunastnicy

Anatomia

Normalny

żołądek

Normalny przełyk i żołądek

Definicja:

• Choroba wrzodowa

- cykliczne pojawianie się

wrzodów trawiennych w żołądku lub dwunastnicy

• Wrzód trawienny

– ograniczony ubytek błony

śluzowej sięgający w głąb poza blaszkę mięśniową

błony śluzowej z naciekiem zapalnym i martwicą

skrzepowa w otoczeniu

• „Nie ma wrzodu bez kwasu”

- wrzody trawienne

zlokalizowane są w przewodzie pokarmowym w

miejscach w których działa kwas żołądkowy i

pepsyna.

Wrzód a nadżerka

• Nadżerka – powierzchowne uszkodzenie

błony śluzowej

• Wrzód – uszkodzenie błony śluzowej

sięgające poza jej blaszkę mięśniową

Wrzody trawienne

• 90% wrzodów zlokalizowanych jest w

początkowej części dwunastnicy i na

krzywiźnie mniejszej żołądka

• W 80-90% występuje pojedynczy wrzód

Ostre zapalenie błony

śluzowej żołądka i

przełyku

Wrzód żołądka

Wrzód żołądka

Wrzód żołądka

Wrzód żołądka

Wrzód dwunastnicy

Epidemiologia

• Jedna z najczęstszych chorób przewodu

pokarmowego

• Choruje 5-10% dorosłej populacji

• Mężczyźni chorują 2 x częściej niż

kobiety

• 64% wrzodów zlokalizowanych jest w

dwunastnicy

PRZYCZYNY

CZĘSTE:

• Zakażenie
Helicobacter pylori

• Niesteroidowe
leki przeciwzapalne

PRZYCZYNY

Pozostałe przyczyny
• Stres
• Zespół Zollingera Ellisona (zwiększone wydzielanie

gastryny i znaczna nadkwasowość soku żołądkowego)

• Choroba Leśniowskiego i Crohna
• Sterydy (z NLPZ)
• Mastocytoza, zespół rakowiaka, zakażenie CMV,

napromienianie, chemioterapia, sarkoidoza, leki

(bisfosfoniany)

Czynniki sprzyjające
• Papierosy, osobowość typ A, grupa krwi 0

Objawy

• Ból lub dyskomfort w nadbrzuszu, występujący 1-3 godziny po

jedzeniu, ustępujący po spożyciu pokarmów lub środków

zobojętniających sok żołądkowy

• Ból często w nocy i rano
• Rzadko nudności i wymioty – objawy niecharakterystyczne

• Tylko 50% z charakterystycznym bólem ma chorobę wrzodową

– (często dyspepsja czynnościowa)

• Z drugiej strony pacjent z chorobą wrzodową może nie mieć

objawów (do 40% chorych).

• U tych chorych pierwszą manifestacją choroby może być

krwawienie z przewodu pokarmowego.

Diagnostyka

• Endoskopia

• RTG z kontrastem
• Badanie histopatologiczne
• Ocena wydzielania kwasu solnego

• Testy wykrywające zakażenie Helicobacter pylori

• Test ureazowy
• Badanie histologiczne
• Hodowla bakteryjna
• Testy oddechowe (mocznik z izotopem węgla)
• Testy serologiczne
• Antygen w kale

Wrzód trawienny

Wrzód trawienny

RTG przewodu pokarmowego z kontrastem

- wrzód żołądka

Obraz histopatologiczny

Test ureazowy

Badanie histopatologiczne

- H pylori

Powikłania

• Krwawienie
- choroba wrzodowa jest przyczyna 50% krwawień

z górnego odcinka przewodu pokarmowego

- śmiertelność 5-10%
- najczęstsze powikłanie – do 15% chorych

• Perforacja (przedziurawienie)

• Zwężenie odźwiernika (następstwo włóknienia)

Perforacja

Badanie kontrastowe z użyciem barytu

– nadmiernie

poszerzony żołądek

Badanie endoskopowe w zwężeniu

odźwiernika

Leczenie

• Dieta
• Niepalenie papierosów
• Unikanie NLPZ

• Leczenie zakażenie Helicobacter pylori

- przez 7 dni:

- inhibitor pompy protonowej (omeprazol,

pantoprazol, lanzoprazol)

- oraz 2 antybiotyki (do wyboru: metronidazol,

klarytromycyna lub amoksycylina)

• Bez zakażenia Helicobacter:
• inhibitor pompy protonowej, H2 blokery

Badanie przedmiotowe

Badanie przedmiotowe pacjentów bez powikłań ma

ograniczoną wartość.

Częstość tkliwości w nadbrzuszu przy głębokiej

palpacji wynosi 50% lub mniej
Objaw ten może występować także u chorych z

dyspepsją

W przypadku wolnej perforacji lub penetracji w

kierunku trzustki występują objawy zapalenia

otrzewnej

Różnicowanie

• Dyspepsja czynnościowa

– Podobne objawy
– Zmiana jedynie czynnościowa

• Rak żołądka
• Rak trzustki

– Ciągły ból często promieniujący do pleców,

utrata wagi, może być żółtaczka

• Zapalenie trzustki

– Ostre ZT – silny ból, wymioty
– Przewlekle – przewlekły, nawracający ból
– Alkohol, kamienie żółciowe, etc

Helicobacter pylori

Choroby zapalne jelit

• choroba Crohna
• wrzodziejące zapalenie okrężnicy

Choroba Crohna

• łac: enterocolitis reguiolanlis
• odcinkowe zapalenie wszystkich warstw układu

żołądkowo jelitowego z najczęstszą lokalizacją w

końcowym odcinku jelita krętego i bliższym

odcinku okrężnicy

• OBJAWY: bóle brzucha biegunki, wzdęcia brzucha
• OBAJWY pozajelitowe:
- skora: rumień guzowaty, zapaleni skóry

zgorzelinowe

- oczy: zapalenie naczyniówki
- zapalenie stawów
• BADANIA laboratoryjne: niedokrwistość,

lekukocytoza, przyspieszone OB

Choroba Crohna

POWIKŁANIA
• zespół złego wchłaniania
• wyniszczenie

• zwężenie jelit z niedrożnością

• przetoki

• rak jelita grubego

Choroba Crohna

• DIAGNOSTYKA
• RTA pasaż jelitowy
• kolo-ileoskopia
• USG

• LECZENIE
• Sulfazalazyna
• kortykosteroidy
• metronidazol
• leki immunosupresyjne

Wrzodziejące zapalenie

okrężnicy

• łac. colitis ulcerosa
• przewlekła zapalna choroba jelita

grubego szerząca się w sposób ciągły

z wytwarzaniem owrzodzeń

powierzchownych warstw błony

śluzowej

• OBJAWY
• krwistośluzowa biegunka, bóle

brzucha bolesne parcie na stolec

Wrzodziejące zapalenie

okrężnicy

• POWIKŁANIA:
• objawy pozajelitowe – podobnie jak w zespole

Crohna

• zespół złego wchłaniania
• masywne krwotoki
• toksyczne rozszerzenie okrężnicy z septyczną

gorączką

• rak jelita grubego

• LECZENIE:
• Sulfasalazyna, meslazyna
• korytykosteroidy

Nowotwory

• rak przełyku

• rak żołądka
• rak jelita grubego

Rak żołądka

• częstość 35 osób / 100 000
• częściej mężczyźni
• dieta z dużą ilością azotanów – wędzone

i solone potrawy

• Objawy – zwykle niewielkie dolegliwości

bólowe, chudnięcie, niechęć do

spożywania mięsa, nudności, ucisk w

nadbrzuszu, wyczuwalny guz,

powiększone węzły chłonne

nadobojczykowe, wyniszczenia

Rak żołądka

• DIGNOSTYKA
• gastroskopia z wycinkami

• LECZENIE
• chirurgiczne
• chemioterpia

Rak jelita grubego

• rak okrężnicy i odbytnicy
• 2 nowotwór u mężczyzn, 3 u kobiet
• zachorowalność 25 /100 000/rok
• 90% po 50 roku życia

• wywiad rodzinny
• dieta ubogoresztkowa
• nadwaga

Rak jelita grubego

• OBJAWY
• krew w stolcu
• zaparcia, zmiana rytmu wypróżnień
• niedokrwistość

• DIAGNISTYKA
• kolonoskopia

• LECZENIE
• chirurgiczne
• chemioterapia