4. Relacja: pracownik – przełożony

mobbing

• W Polsce, w maju 2002 roku, CBOS przeprowadziło badanie „Szykany

w pracy” w celu poznania zasięgu społecznego tego rodzaju zjawiska.

Spośród wymienionych w kwestionariuszu różnych przykładów

niewłaściwego zachowania zwierzchników, ankietowani (371 osoby)

wskazywali najczęściej

•

zmuszanie do pozostawania po godzinach (24%),

•

odmawianie urlopu bez zwolnień (16%),

•

szantażowanie zwolnieniem z pracy (14%),

•

złośliwe uwagi czy niewybredne żarty ze strony zwierzchników (14%)

•

niesłuszne pozbawianie nagrody lub premii (13%).

•

powierzanie zadań, do których nie byli przygotowani (10%),

•

wyznaczanie nierealnie krótkich terminów (8%),

•

karanie pracowników bez wysłuchania ich wyjaśnień (8%)

•

publiczne krytykowanie, ośmieszanie i poniżanie (7%).

•

zmuszanie do składania donosów (4%),

•

przypisywanie konfliktowego charakteru (4%),

•

karanie za dochodzenie swoich praw (3%).

•

Najrzadziej wskazywano na zjawisko molestowania seksualnego (2%).  

•

W sumie 40 % pracowników doświadczyło co najmniej jednego z wymienionych zachowań

By Grzegorz Myśliwiec

Tylko co dwudziesty pracownik wygrywa sprawę o

mobbing

• Zaledwie 35 spraw o mobbing spośród

679 zgłoszonych w 2007 roku do sądów
pracy zakończyło się dla wnoszących
pozwy pracowników korzystnie. To i tak
więcej niż rok wcześniej czy w 2005 roku,
kiedy sądy pracy orzekały na korzyść
pracowników w zaledwie 1-2 proc.

• Do sądu lub instytucji, których zadaniem

jest przeciwdziałanie mobbingowi, trafia
jedynie co dziesiąty taki przypadek -
wynika z danych Krajowego
Stowarzyszenia Antymobbingowego.

By Grzegorz Myśliwiec

Mobbing w
Europie

• Z badań przeprowadzonych w 1998

roku przez Europejską Fundację do
spraw Poprawy Warunków Życia i
Pracy w Dublinie wynika, że średnio
w krajach Unii Europejskiej w ciągu
jednego roku dręczonych w pracy jest
8% pracowników. W poszczególnych
krajach odsetek ten był następujący:

• Wielka Brytania – 16,3,
• Szwecja – 10,2,
• Francja – 9,9,
• Irlandia – 9,4,
• Niemcy – 7,3,
• Hiszpania – 5,5,
• Belgia – 4,8,
• Grecja – 4,7,
• Włochy – 4,2.

By Grzegorz Myśliwiec

Professor Heinz Leymann, PhD, MD sci

•

During the 60ts, a Swedish practitioner detected a special kind of long-term hostile
behavior in children at school. He called this, using an English term "mobbing". At the
beginning of the 80s, Professor Heinz Leymann found the same type of long-term
hostile behavior in employees in workplaces. Since then, Professor Heinz Leymann is
the leading international expert on this topic: mobbing in the workplaces.

•

Professor Heinz Leymann was born July 17th 1932 in Wolfenbüttel, Germany, but has
lived in Sweden since 1955 and is a Swedish citizen. He holds a doctor´s degree in
Pedagogical Psychology (as the science of learning psychology is called in Sweden
when the scholar also studies learning procedures). He has an MD sci (doctor of
medical science) in Psychiatry, a doctor´s degree, which in North America and
Scandinavia, does not involve having a license as a practicing physician. In his clinical
and diagnostical work, Professor Heinz Leymann is working as a licensed psychologist.
He is a professor in work sciences at Umeå University.

•

Thanks to his merits as a scientist, Professor Heinz Leymann has wide experience with
mobbing victims as his patients. He has treated, so far, about 1,300 of these patients,
300 of them as in-patients in a clinic with specially designed treatment programs. At
this time, the clinic is no longer in existence. Unfortunately, no other clinic uses the
very efficient treatment program developed by Professor Heinz Leymann and his
associates. This Internet homepage was developed to make these programs available.

By Grzegorz Myśliwiec

Heinz Leymann

• Heinz Leymann przebadał 1300

osób, (które leczył ze skutków
mobbingu), i nie stwierdził, aby
osoby, które stały się ofiarami,
różniły się jakimiś cechami
osobowości od innych ludzi
przedtem, zanim zaczął się
mobbing, stąd uważa, że to, iż ktoś
staje się ofiarą, nie wynika z cech
jego osobowości, lecz głównie z
sytuacji. Stąd posyłanie
pracowników, skarżących się na
mobbing, na przymusowe testy
psychologiczne (lub w niektórych
miejscach pracy psychiatryczne) nie
znajduje swojej potrzeby w
badaniach Heinza, lecz powoduje
dodatkową dyskredytację tych osób
w środowisku pracy.

By Grzegorz Myśliwiec

Mobbing w Polsce

• W Polsce, w maju 2002 roku, Centrum Badań Opinii Społecznej

przeprowadziło badanie „Szykany w pracy” w celu poznania

zasięgu społecznego tego rodzaju zjawiska. Spośród wymienionych

w kwestionariuszu różnych przykładów niewłaściwego zachowania

zwierzchników, ankietowani (371 osoby) wskazywali najczęściej na

•  

•

zmuszanie do pozostawania po godzinach (24%),

•

odmawianie urlopu oraz bez zwolnień (16%),

•

szantażowanie zwolnieniem z pracy (14%),

•

złośliwe uwagi czy niewybredne żarty ze strony zwierzchników (14%)

•

niesłuszne pozbawianie nagrody lub premii (13%).

•

powierzanie zadań, do których nie byli przygotowani (10%),

•

wyznaczanie nierealnie krótkich terminów (8%),

•

karanie pracowników bez wysłuchania ich wyjaśnień (8%)

•

publiczne krytykowanie, ośmieszanie i poniżanie (7%).

•

zmuszanie do składania donosów (4%),

•

przypisywanie konfliktowego charakteru (4%),

•

karanie za dochodzenie swoich praw (3%).

•

Najrzadziej wskazywano na zjawisko molestowania seksualnego (2%).

•

W sumie 40 % pracowników doświadczyło co najmniej jednego z

wymienionych

zachowań

By Grzegorz Myśliwiec

Mobbing - definicja

• = terror psychiczny stosowany przez jedną lub

wiele osób, znęcanie się, przemoc psychiczna w
pracy

• Cechy konieczne:
• Ciągły, raz na tydzień
• ½ roku
• nierównowaga pozycji mobber – ofiara
• częste kontakty
• ukrywany „problem”
• celowy, świadomy charakter

By Grzegorz Myśliwiec

Mobber - oprawca

• Osobowość psychopatyczna
• Ma wyolbrzymione poczucie własnej wartości –

mania wielkości – nieumiejętność współpracy

• Odczuwa przyjemność w poniżaniu innych, czyli

nie ma wyrzutów sumienia

• Gdy podwładny ma inne zdanie – traktowany jest

jak wróg – oczekuje tylko akceptacji.

• Nie ufa nikomu i ma informatorów w zespole
• Podwładnych traktuje jak świtę i klakę

By Grzegorz Myśliwiec

Mobbowany

• KONTAKT
• Nie jest atrakcyjnym

partnerem

• zagrożeniem dla ich pozycji

zawodowej Ciagle wraca do
swojego problemu

• Poczucie bezradności

zniechęca do kontaktu

• Bezradność wywołuje agresje,

często ukierunkowną na
mobbowanego

• Potrzebuje wzmocnienia jego

stanu psychicznego

• Umacniaj samoocenę

• CECHY
• Traci wysoką samoocenę
• Wyolbrzymia zagrożenie
• Przecenia siłę mobbera
• Ma poczucie winy za

zaistniałą sytuację
(poczucie napiętnowania)

• Odczuwa lęk
• Odczuwa osamotnienie

By Grzegorz Myśliwiec

Formy mobbingu

• Ograniczanie możliwości wypowiadania się, stałe przerywanie
• Krzyk
• Ciągła krytyka i groźby
• Ograniczanie kontaktu z innymi, traktowanie „jak powietrze”
• Unikanie rozmów z ofiarą
• Przesadzenie na miejsce z dala od kolegów
• Rozpowszechnianie złośliwych plotek
• Sugerowanie choroby psychicznej
• Parodiowanie zachowania ofiary
• Żarty i wyśmiewanie
• Zmuszanie do prac naruszających godność osobistą
• Przezywanie

By Grzegorz Myśliwiec

Formy mobbingu c.d.

• Nie dawanie ofierze żadnych zadań do wykonania
• Odbieranie prac zadanych wcześniej
• Nie dawanie żadnych prac do wykonania
• Zlecanie wykonania prac bezsensownych
• Dawanie zadań poniżej umiejętności
• Zarzucanie wciąż nowymi pracami do wykonania
• Dawanie zadań przerastających możliwości ofiary w celu

dyskredytacji

•  
• Zmuszanie do wykonywania prac szkodliwych dla zdrowia
• Stosowanie niewielkiej przemocy fizycznej
• Działania o podłożu seksualnym

By Grzegorz Myśliwiec

Molestowanie seksualne w pracy

•  
• = komunikaty, czyny i sygnały

niechciane nawiązujące do
czynności seksualnych

• Formy:
• Propozycje
• Opowieści
• Oceny, pikantne komplementy
• Dowcipy
• Sygnały niewerbalne i gwara
•  

• Rodzaje :
• Niepożądane komunikaty

wobec płci (np. kalendarze)

• Niepożądane zainteresowanie

osobą (nieświadome)

• Niepożądane zainteresowanie

osobą (świadome)

• ofertowe zamienne

(pozytywny)

• ofertowe zamienne

(negatywny)

•  

By Grzegorz Myśliwiec

Molestowanie c.d.

• Zjawisko:
• 66% amerykańskich mężczyzn i

17% kobiet uznaje, że

seksualne propozycje w pracy

im schlebiają

• A co z resztą?
• 1996 – 5% niechciane zaloty

(Polska)

• 1999 – 30%
• Reakcje:  Kobieta
• negatywna, silny stres
• poczucie winy, wstyd
• ukrywanie

• Reakcje : Mężczyzna:
• różne ...od dumy, rozbawienia,

przez zniesmaczenie do irytacji

• mówią o tym

• Przeciwdziałanie:
• Komunikaty nieakceptacji

zalotów,

• Dowody – listy, świadkowie,

nagrania, prezenty

• Zasada inicjatywy towarzyskiej,

ale nie seksualnej

• Zasada zapowiedzi
• Zasada karencji
• Zasada zaprzestania współpracy

w dowolnym momencie

•  

By Grzegorz Myśliwiec