Slajd 1

Kapitał księgowy

– pieniężny

odpowiednik składników majątku,

stanowiących własność jednostki.

Najczęściej definiowany jako suma

funduszy własnych w świetle

ustawy o

rachunkowości

1. KAPITAŁ WŁASNY -

RODZAJE

Kapitał ekonomiczny

– kapitał, który

zdaniem zarządu banku powinien być w jego

posiadaniu jako zabezpieczenie dla ryzyka

nieoczekiwanych strat z określonym

poziomem ufności szacowanego

VaR

. Ma

zapewnić bezpieczeństwo deponentów i

innych wierzycieli banku. W wyrażeniu

wartościowym jest nim różnica pomiędzy

wartością aktywów i zobowiązań, czyli wartość

netto (bank jest wypłacalny, jeśli wartość jego

aktywów nie spada poniżej poziomu

koniecznego na sfinansowanie jego długów).

1. KAPITAŁ WŁASNY -

RODZAJE

Kapitał regulacyjny

– kapitał, który zdaniem

władz nadzorczych bank powinien posiadać

jako zabezpieczenie ryzyka. Hybryda definicji

kapitału księgowego i ekonomicznego. Dla

właściwej absorpcji ryzyka działalności banku

ważny jest nie tyle sam poziom tego kapitału,

ile jego relacja do skali i ryzyka prowadzonej

przez bank działalności (problem adekwatności

kapitałowej). Pozycje zaliczane do kapitału

regulacyjnego określa ustawa

Prawo bankowe

wraz z odp. aktami wykonawczymi.

1. KAPITAŁ WŁASNY -

RODZAJE

Kapitał wewnętrzny

– „

oszacowana

przez bank kwota, niezbędna do pokrycia

wszystkich zidentyfikowanych, istotnych

rodzajów ryzyka występujących w

działalnosci banku oraz zmian otoczenia

gospodarczego, uwzględniająca

przewidywany poziom ryzyka” (

→ustawa

Prawo bankowe, art. 128 ust. 1 pkt 2 lit.

b)).

1. KAPITAŁ WŁASNY -

RODZAJE

Kapitał wewnętrzny =

= wymagany kapitał regulacyjny na

pokrycie ryzyka ujętego Filarem I +

+ dodatkowe wymogi kapitałowe

pokrycie tych rodzajów ryzyka, których

nie ujęto w Filarze I lub nie w pełni je

pokryto w ramach tworzenia rezerw I

Filara.

1. KAPITAŁ WŁASNY -

RODZAJE

2. ICAAP

Proces wewnętrznej oceny adekwatności

kapitału (

Internal Capital Adequacy

Assessment Process

;

ICAAP

) składa się z

dwóch podstawowych obszarów:

zarządzania ryzykiem

oraz

zarządzania

kapitałem.

Do połowy lat 70 – rozmiary aktywów

jako podstawowe kryterium w

rankingach.

Podjęcie w 1979 r. zakończonej

niepowodzeniem próby ujednolicenia

sposobu oceny adekwatności

kapitałowej pomiędzy poszczególnymi

nadzorcami w USA.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Wprowadzenie w 1981 r. przez Biuro

Kontrolera Waluty oraz System Rezerwy

Federalnej wymogów zróżnicowanych

stosownie do zakresu działalności banków

amerykańskich:



banki lokalne: kapitały podstawowe / suma

bilansowa

≥

6%,



banki regionalne

≥

5%,



banki ponadnarodowe: wymagany poziom

adekwatności kapitałowej ustalany

indywidualnie.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Ponowne podjęcie w 1984 roku prób

ujednolicenia zasad przez nadzorców

amerykańskich zakończone w 1985 r.

stworzeniem prostego współczynnika

adekwatności:

gdzie:

– współczynnik adekwatności kapitałowej

– kapitał własny (podstawowy lub ogółem)

– suma bilansowa

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Miernik nie uwzględniał działalności

pozabilansowej banków; dla kapitału

podstawowego miał wynosić co najmniej

5,5%, zaś dla kapitału ogółem – 6%.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

W 1988 roku – pierwsza wersja

współczynnika wypłacalności opracowana

przez Bazylejski Komitet Nadzoru

Bankowego (współczynnika Cooke’a od

nazwiska pierwszego prezesa). Zasady

wyznaczania zamieszczono w

Bazylejskiej Umowie Kapitałowej

(Basel I, Bazylea I).

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

I wersja współczynnika: relacja funduszy

własnych do aktywów i zobowiązań

pozabilansowych ważonych ryzykiem

kredytowym:

inaczej:

gdzie:

– współczynnik wypłacalności,

–

suma aktywów ważonych ryzykiem,

–

suma zobowiązań pozabilansowych

ważonych

ryzykiem,

tierI

– fundusze podstawowe,

tierII

– fundusze uzupełniające,

kred

– ekspozycja na ryzyko kredytowe

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Przedstawienie w kwietniu 1993 r. do

konsultacji dokumentu zawierajacego

propozycje Komitetu w zakresie modyfikacji

współczynnika miarami ryzyka rynkowego. W

efekcie -

Dyrektywa 93/6/EEC w sprawie

adekwatności kapitałowej instytucji

kredytowych i firm inwestycyjnych

(CAD1

– Capital Adequacy Directive

)

. Regulacje

nie przewidywały możliwości stosowania

wewnętrznych modeli pomiaru ryzyka

rynkowego, ale rozszerzały definicję funduszy

własnych (TIER III).

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Styczeń 1996 r. – nowelizacja umowy

kapitałowej, dotycząca ryzyka rynkowego.

W 1998 r. uchwalono

CAD2

(

Dyrektywa

98/31/EC

), w której określono zasady

monitorowania ryzyka związanego z

instrumentami pochodnymi oraz

umożliwiono bankom stosowanie

wewnętrznych modeli (

internal models

)

oceny ryzyka rynkowego. Współczynnik

wypłacalności po modyfikacjach CAD1 i

CAD2:

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

gdzie:

tierI

– fundusze podstawowe,

tierII

– fundusze uzupełniające,

tierIII

– fundusze III kategorii,

kred

– ekspozycja na ryzyko kredytowe,

rynk

– ekspozycja na ryzyko rynkowe

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Ryzyko rynkowe

– ryzyko szeroko

rozumianej ceny; podstawowe komponenty

(

→

Uchwała nr 76/2010 KNF, Dz. Urz. KNF z

2010 r. Nr 2, poz. 11, par. 6 ust. 1 pkt 2

)



ryzyko walutowe,



ryzyko cen towarów,



ryzyko cen kapitałowych papierow

wartościowych,



ryzyko szczególne cen instrumentów

dłużnych,



ryzyko ogólne stóp procentowych.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

W czerwcu 1999 r. przedstawienie do

konsultacji przez Komitet Bazylejski

dokumentu zarysowującego nowe podejście

do pomiaru adekwatności kapitałowej.

Dokument po dwukrotnych poprawkach

zostaje zaakceptowany przez Komitet

Bazylejski 11 maja 2004, a przyjęty przez

Komisję Europejską 14 lipca 2004 r.

(Nowa

Umowa Kapitałowa; NUK; New Basel

Capital Accord - Basel 2)

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

14 czerwca 2006 r. miało miejsce przyjęcie

projektów dyrektyw

dotyczących

funkcjonowania banków i firm

inwestycyjnych

2006/48/WE

2006/49/WE

(ta ostatnia to CAD3).

Zmiany zaczęły obowiązywać na

terytorium krajów UE od 1 stycznia 2007 r.

Wobec dyrektyw obydwu stosowane jest

wspólne określenie „CRD”.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Podstawowe zmiany zawarte w CRD:



wprowadzenie norm kapitałowych z tytułu

ryzyka operacyjnego i ryzyka

specyficznego,



wprowadzenie wag ryzyka kredytowego

wyznaczonych na bazie ratingów,



oparcie procesu zarządzania ryzykiem na

III Filarach.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Ryzyko operacyjne

– mozliwość

wystąpienia straty wynikającej z

niedostosowania lub zawodności procesów

wewnętrznych, ludzi i systemów lub ze

zdarzeń zewnętrznych; obejmuje również

ryzyko prawne (

→

Uchwała nr 76/2010

KNF, Dz. Urz. KNF z 2010 r. Nr 2, poz. 11,

Zał. 14

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Przedziały ryzyka w uzależnione od ratingu

Rating

Waga ryzyka

AA- i wyższe

20%

od A+ do A-

50%

od BBB+ do BB-

100%

poniżej BB-

150%

brak ratingu

100%

Źródło:

The New Basel Capital Accord

, Basel Committee on Ranking Supervision,

April 2003, cyt. za M. Iwanicz – Drozdowska, Ewolucja regulacji w zakresie

adekwatności kapitałowej banków, Bezpieczny Bank, 1 (22)/2004.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Nowa formuła współczynnika wypłacalności

po wprowadzeniu CRD:

gdzie:

tierI

– fundusze podstawowe,

tierII

– fundusze uzupełniające,

tierIII

– fundusze III kategorii,

kred

– ekspozycja na ryzyko kredytowe,

rynk

– ekspozycja na ryzyko rynkowe,

oper

– ekspozycja na ryzyko operacyjne

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Fundusze regulacyjne banku

(podstawowe i uzupełniające; TIER

I, TIER II):

podstawa prawna:

→

art. 126 – 127

ustawy Prawo bankowe, uchwały KNF nr

378/2008; 381/2008; 314/2009;

367/2010

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

1. Fundusze podstawowe:

a)fundusze zasadnicze (kapitał akcyjny, ew. statutowy lub
udziałowy, kapitał zapasowy ew. zasobowy, kapitały
rezerwowe z wyłączeniem wszelkich zobowiązań z tytułu
akcji uprzywilejowanych, fundusze określone w regulaminie
oddziału),
b)pozycje dodatkowe (f. ogólnego ryzyka na
niezidentyfikowane ryzyko w działalności bankowej,
niepodzielony zysk z lat ubiegłych, zysk w trakcie
zatwierdzania z uwzględnieniem wszystkich przewidywanych
obciążeń i dywidend, inne określ. przez KNF (→ uchwała nr
314/2009 KNF, Dz.Urz. KNF z 2009 r. Nr 1, poz. 8),
c)pozycje pomniejszające f. podstawowe (akcje własne,
WNiP, strata z lat ubiegłych, strata w trakcie zatwierdzania,
strata netto roku obrotowego, inne określ. przez KNF).

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

2. Fundusze uzupełniające:

a)f. z aktualizacji wyceny majątku trwałego,
b)dodatkowa kwota odpowiedzialności członków w banku
spółdzielczym (za zgodą KNF;→ uchwała nr 378/2008 KNF,
Dz.Urz. KNF z 2008 r. Nr 8, poz. 32),
c)zobowiązania podporządkowane (za zgodą KNF),
d)fundusze tworzone ze środków własnych lub obcych (pod
pewnymi warunkami),
e)zobowiązania z tytułu papierów wartościowych o
nieokreślonym terminie wymagalności lub podobne
instrumenty (pod pewnymi warunkami),
f)inne pozycje określone przez KNF (→ uchwała nr 381/2008
KNF, Dz.Urz. KNF z 2008 r. Nr 8 , poz. 3. oraz uchwała nr
367/2010 KNF, Dz. Urz. KNF z 2010 r. Nr 8, poz. 36).

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

3. Pozycje pomniejszające fund.
uzupełniające:

a)zaangażowania banku w instytucje finansowe, kredytowe,
banki i zakłady ubezpieczeń w postaci akcji i udziałów, kwot
zaliczonych do zobowiązań podporządkowanych oraz innego
zaangażowania kapitałowego w składniki zaliczane do funduszy
własnych lub kapitałów (gdy suma tych zaangażowań stanowi
więcej niż 10% danego podmiotu lub nie więcej niż 10% ale
więcej niż 10% funduszy własnych banku przed
pomniejszeniami, przy czym dla zakładów ubezpieczeń suma
musi być równa co najmniej 20% kapitału zakładu lub musi
pozwalać na wykonywanie co najmniej 20% głosów),
b)brakująca kwota rezerw celowych,
c)inne pozycje określone przez KNF w → uchwale nr 367/2010
KNF, zasadniczo w wysokości 50% wartości naliczonej.
Jeśli suma pomniejszeń przewyższa wartość funduszy
uzupełniających, wówczas różnicę odejmuje się od funduszy
podstawowych.

Fundusze regulacyjne banku (kapitał

krótkoterminowy; TIER III):

wliczane

do funduszy własnych tylko przez

banki o znaczącej skali działalności.

Podstawa prawna:

→

par. 5

uchwały nr

76/2010 KNF, Dz.Urz. KNF z 2010 r. Nr 2,

poz. 11

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Kapitał krótkoterminowy

to suma:

►

wyniku rynkowego na operacjach księgi bankowej i

handlowej (zmiany wyceny operacji w danym dniu

według wartości godziwej, przy uwzględnieniu

kosztów finansowania i potencjalnych lub

rzeczywistych przychodów z danej operacji),

►

zobowiązań z tytułu otrzymanych pożyczek

podporządkowanych, m.in. jeśli nie zostały one

zaliczone wcześniej do funduszy własnych banku,

►

wartości kapitału podmiotów zależnych, w

przypadku, gdy wartość podmiotu zależnego jest

ujemna i nie pomniejsza funduszy własnych banku

(dla banków działających w holdingach).

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Skala działalności handlowej

– stosunek

sumy nominalnych kwot operacji portfela

handlowego zawartych w danym dniu do

sumy bilansowej powiększonej o sumę

nominalnych kwot operacji

pozabilansowych nierozliczonych do końca

tego dnia.

(

→

par. 3 ust.1

uchwały nr 76/2010 KNF)

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY



Portfel handlowy

– operacje dokonywane na

własny rachunek w celach handlowych, tj. z

zamiarem uzyskania korzyści finansowych w

krótkich okresach z rzeczywistych lub

oczekiwanych różnic między rynkowymi cenami

zakupu i sprzedaży lub też z innych odchyleń cen

lub parametrów cenowych, w tym w szczególności

stóp procentowych, kursów walutowych, indeksów

giełdowych.



Portfel bankowy

– operacje niezliczone do

portfela handlowego, w szczególności udzielanie

kredytów, pożyczek, składanie lokat, przyjmowanie

depozytów wykonywane w ramach działalności

banku lub w celu zarządzania płynnością.

(

→

par. 2 ust.1

uchwały nr 76/2010 KNF)

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Bank o znaczącej skali działalności

– spełniający

jeden spośród następujących warunków:



średnia arytmetyczna dziennych sum nominalnych

kwot operacji portfela handlowego zawartych w

każdym spośród 250 dni roboczych bezpośrednio

poprzedzających dzień dzień obliczenia przekroczyła

równowartość 15 mln euro według kursu średniego,



pośród 250 dni roboczych bezpośrednio

poprzedzających dzień obliczenia istnieją cztery

takie dni, w których suma nominalnych kwot

zaliczonych do portfela handlowego zawartych w

każdym z tych dni z osobna przekroczyła

równowartość 20 mln euro według kursu średniego,

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY



średnia arytmetyczna skali działalności handlowej

obliczona za 250 dni roboczych bezpośrednio

poprzedzających dzień obliczenia przekroczyła 0,05,



pośród 250 dni roboczych bezpośrednio

poprzedzających dzień obliczenia istnieją cztery

takie dni, w których skala działalności handlowej

przekroczyła 0,06.

(

→

par. 3 ust.2

uchwały nr 76/2010 KNF)

Liczba wymogów kap. wyznaczanych przez

banki o nieznaczącej skali działalności jest

mniejsza (

→

par. 6 ust.3

uchwały nr 76/2010

KNF).

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Możliwości pomiaru ryzyka wg Nowej Umowy Kapitałowej

Sposób pomiaru

ryzyka

kredytowego

Sposób

pomiaru ryzyka

rynkowego

Sposób pomiaru

ryzyka

operacyjnego

Wystandaryzowany –

zmodyfikowana

wersja sposobu

obowiąz. poprzednio

(waga ryzyka

uzależniona od

ratingu nadanego

przez agencję

zewnętrzną, zaś w

przypadku braku

takiego ratingu

ustalona „na

sztywno”)

Wystandaryzowa

Wskaźnik podstawowy

(iloczyn średniego z 3

lat wyniku brutto

banku i

współczynnika α)

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Możliwości pomiaru ryzyka wg Nowej Umowy Kapitałowej

Sposób pomiaru

ryzyka

kredytowego

Sposób

pomiaru ryzyka

rynkowego

Sposób pomiaru

ryzyka

operacyjnego

Podstawowy oparty

na wewnętrznych

ratingach ryzyka

(foundation IRB;

część parametrów

ryzyka jest określana

przez władze

nadzorcze)

Modele

wewnętrzne

Wystandaryzowany

(działalność banku

dzielona na określone

obszary operacyjne,

dla których oddzielnie

szacowane są wymogi

kapitałowe,

uwzględniające ich

specyfikę; następnie

wymogi te są

sumowane)

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Możliwości pomiaru ryzyka wg Nowej Umowy Kapitałowej

Sposób pomiaru

ryzyka

kredytowego

Sposób

pomiaru ryzyka

rynkowego

Sposób pomiaru

ryzyka

operacyjnego

Zaawansowany

oparty na

wewnętrznych

ratingach ryzyka

(advanced IRB; bank

wyznacza

samodzielnie

parametry ryzyka)

Pomiar wewnętrzny

(advanced

measurement

approach; AMA;

oprócz wydzielenia

obszarów

operacyjnych,

szacowane są

określone parametry

ryzyka, które w

sposób bardziej

dokładny pozwalają

określić wymogi

kapitałowe)

Źródło: The New Basel Capital Accord, Basel Committee on Ranking Supervision, April 2003, cyt.
za M. Iwanicz – Drozdowska, Ewolucja regulacji w zakresie adekwatności kapitałowej banków,
Bezpieczny Bank, 1 (22)/2004.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Trzy filary zarządzania ryzykiem w koncepcji

NUK:

1. pierwszy

– ustalenie minimalnych

wymogów kapitałowych ze względu na

ryzyko kredytowe, rynkowe i operacyjne;

2. drugi

– ocena przez władze nadzorcze

wyposażenia banków w fundusze własne ze

względu na skalę i profil ryzyka

prowadzonej działalności; nacisk na trzy

główne sfery:

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY



rodzaje ryzyka analizowanego w ramach

filara I, ale nie ujęte tam w pełni (np.

ryzyko operacyjne);



rodzaje ryzyka nie uwzględnione w

filarze I (np. ryzyko stopy procentowej

księgi bankowej, ryzyko płynności);



czynniki zewnętrzne względem banku

(np. zmiany w otoczeniu

ekonomicznym).

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

3. trzeci

– dyscyplina rynkowa;

dopełnienie badania adekwatności

kapitałowej dzięki wykorzystaniu

mechanizmów rynkowych; cel:

przekazywanie uczestnikom rynku

informacji (sprawozdawczości)

umożliwiających właściwą ocenę ryzyka

instytucji i jej adekwatności kapitałowej

(

→

Uchwała KNF Nr 383/2008, Dz. Urz. KNF

z 2010 r. Nr 8, poz. 37

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

16 września 2009 r. - przyjęcie pakietu

dyrektyw (

2009/27/EC, 2009/83/EC

wprowadzajacych zmiany do CRD oraz

2009/111/EC

2009/111/EC; wspólna nazwa: CRD II),
które wchodzą w życie 31 grudnia 2010
r.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

Podstawowe zmiany:



wliczenie pożyczek międzybankowych do

25% progu koncentracji,



określenie zasad wliczania instrumentów

hybrydowych do funduszy własnych (

pari

passu

– fundusze własne podstawowe;

pozostałe – uzupełniające),

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY



zwiększenie zakresu współpracy organów

nadzorczych w skali międzysektorowej i

międzynarodowej (kolegia organów nadzoru

nad instytucjami, których instytucje

dominujące znajdują się w kraju trzecim,

m.in. w celu identyfikacji podmiotów

generujących ryzyko systemowe

→

wytyczne: Komitet Europejskich Organów

Nadzoru Bankowego;

Committee of

European Banking Supervisors

) i

wzmocnienie roli nadzorców z kraju

goszczącego,

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY



zwiększenie zakresu wykorzystania

testów wrażliwości w monitorowaniu

ryzyka płynności,



zaostrzenie zasad przeprowadzania

sekurytyzacji (5% udział inicjatora i

sponsora we wszystkich rodzajach

ryzyka) i obowiazków informacyjnych

względem inwestorów,

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY



techniczne zmiany w zakresie

wyznaczania wymogów kapitałowych

dla księgi handlowej,



określenie zasad przekazywania

informacji objętych tajemnicą bankową

organom sprawującym nadzór

skonsolidowany.

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

10)

Propozycje dalszych zmian (CRD III, CRD

IV, CRD V) – główne propozycje:



techniczne zmiany w zakresie

wyznaczaczania wymogów dla ksiegi

handlowej (testy warażliwości

VaR



uregulowanie resekurytyzacji

(sekurytyzacja, której instrument bazowy

stanowią pozycje sekurytyzacyjne),



harmonizacja standardów płynności,

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY



redefinicja funduszy własnych,



redukcja procykliczności dzięki

wprowadzeniu dodatkowych buforów

kapitałowych,



większa kontrola ryzyka systemowego

(

systemically important institution



weryfikacja zasad wynagradzania

pracowników (

against

excessive risk-

taking

3. ADEKWATNOŚĆ

KAPITAŁOWA

–

RYS HISTORYCZNY

założycielska,

finansowania majątku trwałego,

bufora amortyzującego straty,

limitowania skali działalności,

tworzenia zaufania,

bazy oceny rentowności.

4. KAPITAŁ WŁASNY -

FUNKCJE

►

Kapitał założycielski banku w formie

spółki akcyjnej lub banku

państwowego

≥ 5 mln euro (

art. 32

ust. 1 ustawy Prawo bankowe

►

Kapitał założycielski banku

spółdzielczego działającego w

zrzeszeniu ≥ 1 mln euro (

art. 32 ust.

2 ustawy Prawo bankowe).

4.1.

FUNKCJA

ZAŁOŻYCIELSKA

►

Kapitał założycielski banku

zrzeszającego banki spółdzielcze

≥

czterokrotność 5 mln euro (→

art. 2 pkt

2 ustawy o funkcjonowaniu banków

spółdzielczych ich zrzeszaniu się i

bankach zrzeszających, Dz.U. z 2000 r.

nr 119, poz. 1252 z późn.zm.

4.1.

FUNKCJA

ZAŁOŻYCIELSKA

►

Komisja Nadzoru Finansowego może

określić w drodze uchwały

szczegółowe zasady wyposażenia

banków hipotecznych w kapitał

założycielski (→

art. 11 ustawy o

listach zastawnych i bankach

hipotecznych, Dz.U. z 1997 r. nr 140,

poz. 940 z późn.zm

.).

4.1.

FUNKCJA

ZAŁOŻYCIELSKA

►

Część kapitału założycielskiego, ale nie

więcej niż 15% może być wniesiona w

formie niepieniężnej (wyposażenie,

nieruchomości

→

art. 30 ust. 2 ustawy

Prawo bankowe

►

Kapitał założycielski nie może pochodzić

z pożyczki lub kredytu, lub źródeł

nieudokumentowanych (→

art. 30 ust. 5

ustawy Prawo bankowe).

4.1.

FUNKCJA

ZAŁOŻYCIELSKA

►

Założycielami banku w formie spółki

akcyjnej mogą być osoby prawne i osoby

fizyczne, z tym że założycieli nie może

być mniej niż 3 (chyba, że założycielem

jest Skarb Państwa, bank krajowy,

instytucja kredytowa, bank zagraniczny,

krajowy lub zagraniczny zakład

ubezpieczeń, krajowy lub zagraniczny

zakład reasekuracji lub międzynarodowa

instytucja finansowa (

→

art. 13 ust. 1 i 2

ustawy Prawo bankowe

4.1.

FUNKCJA

ZAŁOŻYCIELSKA

►

Założycielami banku spółdzielczego

mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie

wymaganej dla założenia spółdzielni,

określonej ustawą Prawo spółdzielcze (

→

art. 13 ust. 3 ustawy Prawo bankowe).

4.1.

FUNKCJA

ZAŁOŻYCIELSKA

Majątek trwały =

20 mln PLN

Fw =

5 mln EUR

Kapitał własny, który stanowi najdroższe
źródło finansowania (koszt kapitału
własnego) nie powinien służyć
finansowaniu działalności kredytowej.

4.2.

FUNKCJA

FINANSOWANIA

MAJĄTKU

TRWAŁEGO

►

Bank zachowuje wypłacalność dokąd

wartość rynkowa jego zobowiązań nie

przekracza wartości rynkowej jego

aktywów.

►

Rezerwy celowe i rezerwy ogólne

tworzone są w ciężar kosztów.

4.3.

FUNKCJA BUFORA

ABSORBUJĄCEGO STRATY

W odniesieniu do wartości kapitału

własnego (ustalanego w oparciu

o ustawę

Prawo bankowe

) wyznaczane są m.in.:

►

limity pozycji otwartych dla

poszczególnych rodzajów ryzyka,

►

limity koncentracji wierzytelności i

koncentracji kapitałowej,

►

współczynnik wypłacalności.

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Limity koncentracji

(

→ art. 71 ust. 1-8 ustawy

Prawo bankowe; Uchwały nr 382/2008 KNF i nr

384/2008 KNF, Dz.Urz. KNF z 2008 r. Nr 8, poz.

36 i 38



limity koncentracji wierzytelności, zobowiązań

pozabilansowych i koncentracji kapitałowej

wynoszą: 20% (przy bezpośrednich bądź

pośrednich powiązaniach kapitałowych z

bankiem) lub 25% (przy braku bezpośrednich

bądź pośrednich powiązań kapitałowych z

bankiem) funduszy włąsnych banku,

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA



suma zaangażowań równych lub

przekraczających 10% nie może

przekroczyć 800% funduszy własnych

banku (limit dużych zaangażowań),



przekroczenie każdego z ww. limitów

podlega zgłoszeniu do KNF przez zarząd.

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Rekomendacja C

dotycząca zarządzania

ryzykiem koncentracji zaangażowań –

obliguje banki do ustalenia wewnętrznych

zasad polityki, procedur i limitów

dotyczących koncentracji zaangażowań ze

szczególnym uwzględnieniem koncentracji

dużych zaangażowań (przekraczających

10% funduszy własnych banku).

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Współczynnik wypłacalności:

Bank jest obowiązany do utrzymywania

współczynnika wypłacalności na poziomie

co najmniej 8%; bank rozpoczynający

działalność – co najmniej 15% przez

pierwsze 12 miesiecy działalności, a

przez następne 12 miesiecy – na

poziomie co najmniej 12% (

→

art. 128 ust.

1 pkt 3 ustawy Prawo bankowe

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Współczynnik wypłacalności oblicza się w

procentach jako pomnożony przez 100

ułamek, którego:

licznikiem jest wartość funduszy

własnych ew. powiększona o kapitał

krótkoterminowy (przez banki o znaczącej

handlowej skali działalności),

mianownikiem jest pomnożony przez

12,5 całkowity wymóg kapitałowy.

(

→

par. 10 Uchwały nr 76/2010 KNF, Dz.

Urz. KNF z 2010 r. Nr 2 poz. 11

)

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Współczynnik wypłacalności w
polskim prawie bankowym.

Współczynnik

wypłacalności według

starych zasad

Współczynnik

wypłacalności według

nowych zasad

Ww =







CWKx

co daje końcowy wzór na maksymalną skalę działalności:









xWw

Wychodząc od formy uproszczonej (w

oznaczają teraz

zbiorcze, wypadkowe wagi ryzyka):

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Ponownie wychodząc od uproszczonego zapisu
wzoru na współczynnik wypłacalności:

ΔKw = Δa

x Ww

gdzie:

x W

– współczynniki absorpcji kapitału

WAK

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

WAK informują o tym, jak szybko

wyczerpuje się kapitał. Te banki, które przy

danej skali działalności mają mniej

kapitału, są bardziej ryzykowne, gdyż w ich

przypadku kapitał na pokrycie ryzyka

wynikającego z nowych zaangażowań (np.

kredytowych) wyczerpuje się szybciej.

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Dla kogo szczególnie są istotne poziomy i

wahania współczynnika wypłacalności?

Dla podmiotów wyłączonych z definicji

deponenta w rozumieniu ustawy o BFG (

→

art. 2 ust. 1 lit. a-j ustawy o BFG, Dz.U. z

1995 r. Nr 4, poz. 18 z późn.zm.

), tj:

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA



Skarbu Państwa,



banków i instytucji kredytowych,



podmiotów działających na podstawie

ustawy o obrocie instrumentami

finansowymi,



podmiotów działających na podstawie

ustawy o działalności ubezpieczeniowej,



podmiotów działających na podstawie

ustawy o narodowych funduszach

inwestycyjnych i ich prywatyzacji,

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA



podmiotów działających na podstawie

ustawy o funduszach inwestycyjnych,



podmiotów działających na podstawie

ustawy o organizacji i funkcjonowaniu

funduszy emerytalnych,



jednostek organizacyjnych, które

zgodnie z treścią art. 50 ust. 2 ustawy o

rachunkowości nie są uprawnione do

sporządzania uproszczonego bilansu

oraz rachunku zysków i strat,

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA



akcjonariuszy banku posiadających w

dniu zawieszenia działalności banku

pakiet co najmniej 5% akcji, a także

osób, które w stosunku do nich są

podmiotami dominującymi lub

zależnymi,

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA



członków zarządu i rady nadzorczej banku

oraz osób pełniących w tym banku funkcje

dyrektorów i zastępców dyrektorów

departamentów, jak również dyrektorów i

zastępców dyrektorów oddziałów tego

banku, w przypadku, gdy osoby te pełniły

swoje funkcje w dniu zawieszenia

działalności banku lub spełnienia warunku

gwarancji, bądź w okresie bieżącego roku

obrotowego lub poprzedzającego

zawieszenie działalności banku lub dzień

spełnienia warunku gwarancji.

4.4.

FUNKCJA

LIMITOWANIA

Pozostaje w bezpośrednim związku z

funkcją bufora absorbującego straty.

Poziom kapitału nie powinien być jednak

zbyt wysoki, bo to generuje koszty

utraconych możliwości.

4.5.

FUNKCJA TWORZENIA

IMAGE

Efektywność może być definiowana w 3

aspektach:

organizacyjnym – racjonalność wykorzystania
określonych zasobów do realizacji
postawionych celów,

finansowym – jaki zysk wypracowuje
jednostka zaangażowanego kapitału
(rentowność), kosztowym – relacja nakład /
wynik,

kosztowym – relacja nakład / wynik,

syntetycznym – uwzględniającym miary
ilościowe i jakościowe.

4.6.

FUNKCJA BAZY OCENY

RENTOWNOŚCI

Document Outline