Ewolucja ekonomii
politycznej i jej miejsce we
współczesnej myśli
ekonomicznej

Na podstawie książki

„Czym jest ekonomia

polityczna dzisiaj?”

Anna Kuczyńska

Ekonomia polityczna

Ekonomia polityczna, podobnie jak i

inne nurty w naukach
ekonomicznych, ma wiele odmian i
nie jest łatwo określić, co jest
wspólne dla przedstawicieli
ekonomii politycznej i co ich
odróżnia od innych ekonomistów.

Ekonomia polityczna

„ Ekonomia polityczna ma dla

różnych autorów różne znaczenie,
a w niektórych przypadkach
oznacza po prostu to, co rozumie
się przez teorię ekonomiczną, czy
też <<czystą ekonomię>>.”

Schumpeter „Historia analizy ekonomicznej”

Początki ekonomii
politycznej

W początkowym okresie rozwoju ekonomii

politycznej, zwłaszcza we Francji,
traktowano ją jako naukę o zarządzaniu i
administrowaniu państwem.

Przedmiotem zainteresowania ekonomistów

było funkcjonowanie państwa i relacje
między względnie autonomicznym
mechanizmem rynkowym a
instytucjonalną strukturą państwa.

Początki ekonomii
politycznej cd.

Klasyczna ekonomia polityczna

ukształtowała podstawy ekonomii jako
nauki.

Ważną jej cechą było badanie procesów

gospodarczych w powiązaniu z
zagadnieniami filozoficznymi, moralnymi
i politycznymi.

Początki ekonomii
politycznej cd.

Przedsawicielami klasycznej ekonomii

politycznej byli:



David Hume



Adam Smith



John Stuart Mill



Karol Marks

Początki ekonomii
politycznej cd.

K. Marks był pod silnym wpływem prac
D. Ricardo i uważany jest za ostatniego,

wybitnego reprezentanta klasycznej
ekonomii politycznej.

Marskizm, jako szczególny sposób

uprawiania ekonomii politycznej, był
narzędziem krytyki kapitalizmu, tak za
czasów K.Marksa, jak i obecnie.

Instytucjonalny fundament
ekonomii politycznej

W końcu XIX wieku narodził się

instytucjonalizm, nazywany też ekonomią

instytucjonalną, która powszechnie

uważana jest za jeden z najważniejszych

nurtów ekonomii politycznej.

Instytucjonaliści kwestionowali:



Samoregulację gospodarki opartej na

autonomicznym mechanizmie rynkowym



Statyczny charakter analizy



Nadmierny formalizm



Ponadhistoryczny i ponadkulturowy

charakter praw ekonomicznych

Instytucjonalny fundament
ekonomii politycznej cd.

W instytucjonalizmie można znaleźć

prawie wszystkie cechy, które są

przypisywane ekonomii politycznej:



Interdyscyplinarność



Ewolucyjność



Systemowe i holistyczne podejście do

analizy gospodarowania



Zmienność preferencji i zachowań ludzi

w procesach gospodarowania

Instytucjonalny fundament
ekonomii politycznej cd.



Traktowanie gospodarki jako systemu
władzy



Zwracanie szczególnej uwagi na procesy
dystrybucji dochodów i bogactwa



Docenienie pierwiastka normatywnego
w ekonomii

Instytucjonalny fundament
ekonomii politycznej cd.

W drugiej połowie XX wieku w ramach

ekonomii instytucjonalnej wyodrębniły się

dwa kierunki:



klasyczna ekonomia instytucjonalna



nowa ekonomia instytucjonalna

Przedstawiciele nowej ekonomii

instytucjonalnej nie kwestionowali wartości

dorobku ekonomii neoklasycznej ale dążyli

do rozszerzenia zakresu analizy

ekonomicznej, zwłaszcza na struktury

instytucjonalne, w jakich funkcjonuje

gospodarka.

Instytucjonalny fundament
ekonomii politycznej cd.

Przedstwiciele instytucjonalizmu:



T. Veblen



J.R. Commons



W.C. Mitchell



C. Ayres



J.K. Galbraith



G. Myrdal



K.W. Kappa

Inne współczesne nurty
ekonomii politycznej

Wśród współczesnych nurtów ekonomii politycznej

wymienia się keynesizm i postkeynesizm.

J.M. Keynes dużą wagę w swej teorii przypisywał

zagadnieniom, które pojawiają się w różnych

odmianach ekonomii politycznej:



zawodności rynku



stabilizującej roli państwa



znaczeniu podziału dochodu narodowego między

różne grupy społeczne dla wzrostu gosp.

Inne współczesne nurty
ekonomii politycznej cd.

Narodziny ekonomii neoklasycznej wiązały

się z odchodzeniem ekonomii od tradycji

ekonomii politycznej. Jednak również w

ramach ekonomii neoklasycznej z czasem

zrodził się nurt badań, który nazywany jest

neoklasyczną ekonomią polityczną.

Neoklasyczna ekonomia polityczna

koncentruje się na tej części zjawisk

ekonomicznych, gdzie odczuwa się

zawodność rynku.

Inne współczesne nurty
ekonomii politycznej cd.

Neoklasyczna ekonomia polityczna

skoncentrowała swoją uwagę na:



znaczeniu, konkretyzacji i ochronie praw

własności



analizie efektów zewnętrznych



problemie dóbr publicznych



zagadnieniu monopoli i oligopoli

Wszystkie te zjawiska traktowane są jako

przejawy zawodności rynku.

Inne współczesne nurty
ekonomii politycznej cd.

Coraz bardziej ceniony jest nurt nazywany

międzynarodową ekonomią polityczną.

W badaniach prowadzonych przez

przedstawicieli tego nurtu uwzględnia się,
poza tradycyjnymi czynnikami wzrostu, wiele
nowych elementów, zwłaszcza dotyczących
zróżnicowania dochodów, wskaźnika rozwoju
społecznego i czynników instytucjonalnych.

Ekonomia polityczna –
nauka pozytywna czy
normatywna?

Pierwiastki normatywne:



odwołuje się ona do wartości



przywiązuje dużą wagę do
formułowania podstaw polityki
ekonomicznej



zajmuje się zagadnieniem
sprawiedliwości społecznej

Ekonomia polityczna –
nauka pozytywna czy
normatywna?

Pierwiastek pozytywny, opisowo analityczny,

również jest bardzo ważny.

Ekonomia polityczna od początku swego

istnienia stawiała sobie pytanie: jak jest?



jakie są przyczyny „bogactwa narodów”



jakie są przyczyny niedorozwoju i nędzy



jakie czynniki ekonomiczne, społeczne i

polityczne wpływają na wzrost i rozwój

gospodarczy oraz sytuację grup społecznych

Ekonomia polityczna a
ekonomia ortodoksyjna

Ekonomia polityczna traktuje

gospodarkę jako część systemu
społeczno-politycznego i zakłada, że
nie można wyjaśnić funkcjonowania
gospodarki bez odwołania się do
wielu zmiennych dotyczących sfery
społecznej i politycznej.

Ekonomia polityczna a
ekonomia ortodoksyjna cd.

Economics natomiast ujmuje

gospodarkę jako system
autonomiczny, którego
funkcjonowanie można analizować
za pomocą stosunkowo niewielu
założeń i niewielkiej liczby
zmiennych.

Ekonomia polityczna a
ekonomia ortodoksyjna cd.

Konepcja gospodarki w ekonomii

ortodokscyjnej poddaje się znacznie
lepiej modelowaniu niż koncepcja
gospodarki w ujęciu ekonomii
politycznej.

Ekonomia ortodoksyjna jest bardziej

precyzyjna i elegancka niż ekonomia
polityczna, ale czy bardziej prawdziwa?

Ewolucja ekonomii
politycznej i jej miejsce we
współczesnej myśli
ekonomicznej

Dziękuję;)