Eksploatacja środków
transportu

Analiza trwałości i niezawodności

pojazdów

Trwałość



Jako trwałość obiektu określa się zdolność do

eksploatacji

zgodnej

z

przeznaczeniem

przy

odpowiedniej obsłudze, w której skład mogą wchodzić

różne rodzaje naprawy i obsługi profilaktyczne.



Kresem istnienia obiektu jest osiągnięcie przez niego

stanu granicznego.



Trwałość można mierzyć ilością wykonywanej pracy,

liczbą cykli roboczych, przebiegiem, czasem itp.



Obiekty naprawialne poddawane są procesom

odnowy, które prognozowane są w toku opracowania

konstrukcji i technologii produkcji - ich celem jest

zwiększenie trwałości.

Niezawodność

Niezawodność techniczna jest to właściwość obiektu

charakteryzująca jego zdolność do wykonywania

określonych funkcji w określonych warunkach i w

określonym przedziale czasu.
Miarą niezawodności jest:



dla obiektów nienaprawialnych
prawdopodobieństwo, że w przedziale czasu <0, t> obiekt nie

uszkodzi się (prawdopodobieństwo, że wartość parametrów

określających istotne właściwości obiektu nie przekroczą

dopuszczalnych granic w określonych warunkach życia obiektu)



dla obiektów naprawialnych
prawdopodobieństwo, że w przedziale czasu <0, t> obiekt
będzie zdatny, a powrót do stanu zdatności po uszkodzeniu
nastąpi w czasie (0, )

Uszkodzenie



Ze względu na przyczynę wystąpienia uszkodzenia wyróżnia się

uszkodzenie: konstrukcyjne, technologiczne i eksploatacyjne



Według charakteru uszkodzenia wyróżnia się uszkodzenia nagłe

parametryczne i starzeniowe



Uszkodzone części w eksploatacji są przeważnie rejestrowane

jako:



uszkodzenia pierwotne (niezależne) – spowodowane takimi

czynnikami jak: naturalny proces starzenia, proces zniszczenia,

ujawnienia wad konstrukcyjnych, technologicznych lub

materiałowych, błędami obsługiwania lub użytkowania



uszkodzenia wtórne (zależne) – powstają jako skutki

uszkodzeń pierwotnych, bądź też procesu technologicznego,

np. uszkodzenie jednego elementu (pęknięcie śruby) powoduje

uszkodzenie innych elementów lub naprawa jednego z

elementów wymaga wymiany innego elementu pomimo tego,

że nie został on uszkodzony

Uszkodzenie

Skutki uszkodzenia dzieli się na:



ekonomiczne (koszt części, koszt robocizny, straty w zł/km

spowodowane przerwą w użytkowaniu, straty w zł/km

spowodowane wzrostem zużycia materiałów eksploatacyjnych,

inne)



techniczne (bezpieczeństwo jazdy, bezpieczeństwo pracy,

unieruchomienie, zmiana wskaźników i charakterystyk

eksploatacyjnych,

wzrost

zużycia

materiałów

eksploatacyjnych, wpływ na uszkodzenia wtórne, inne)
Analiza uszkodzeń może uwzględniać także ocenę jego rangi

np. unieruchomienie obiektu (w tym możliwość usunięcia

uszkodzenia na trasie i czas usuwania uszkodzenia),

zakłócenie

funkcjonowania

systemu

transportowego,

zagrożenia bezpieczeństwa i inne

Słabe ogniwo



Słabym

ogniwem,

zależnie

od

stopnia

szczegółowości

przeprowadzonej analizy, może być obiekt lub jego komponenty,

a w szczególnym przypadku system eksploatacji obiektu.



Z praktycznego punktu widzenia proponuje się nazwać słabym

ogniwem, zależnie od rozpatrywanego poziomu złożoności:



system eksploatacji,



obiekt,



układ,



Element

który pod wpływem czynników wymuszających najczęściej

zakłóca w sposób nieprzewidziany możliwość spełnienia

założonych funkcji.



Słabe ogniwa mogą powodować niewykluczające się nawzajem

skutki zagrożenia dla życia lub zdrowia, zakłócenia o charakterze

techniczno-społecznym, organizacyj-nym oraz ekonomicznym.

Analiza słabych ogniw musi uwzględniać specyfikę obiektu oraz

warunki jego eksploatacji

Słabe ogniwo
Wskaźniki uwzględniane w analizie

a) wskaźniki trwałości
• średni przebieg do uszkodzenia
• intensywność uszkodzeń
• liczba uszkodzonych części

b) wskaźniki naprawialności:
• średni czas naprawy
• intensywność napraw
• podatność naprawcza
• pracochłonność napraw

Słabe ogniwo
Wskaźniki uwzględniane w analizie

c) rodzaj uszkodzenia



nagłe awaryjne



stopniowe zużycie



rozregulowanie

d) przyczyna uszkodzenia



konstrukcyjna



technologiczna



eksploatacyjne

Słabe ogniwo
Wskaźniki uwzględniane w analizie

e) ekonomiczne



koszt części



koszt robocizny



straty w zł/km spowodowane przerwą w użytkowaniu



straty w zł/km spowodowane wzrostem zużycia
materiałów eksploatacyjnych

f) techniczne



bezpieczeństwo jazdy



bezpieczeństwo pracy



unieruchomienie



zmiana wskaźników i charakterystyk eksploatacyjnych



wzrost zużycia materiałów eksploatacyjnych



wpływ na uszkodzenia wtórne