1

STRATEGIE

WYCHOWAWCZE

2

Plan wykładu:

1. Pojęcie strategii wychowawczej.

2. Charakterystyka strategii
kształtującej, poszukującej
i alternatywnej.

3. Porównanie w/w strategii wg
wybranych kryteriów.

3

STRATEGIE WYCHOWAWCZE:

1. kształtująca
2. poszukująca
3. alternatywna (otwarta)

4

Strategia - ogólne sposoby osiągania

celów

Strategia wychowawcza to ogólne

założenia dotyczące postępowania

wychowawczego wynikające

z określonej koncepcji procesu

wychowania (Banasiak J.)

5

STRATEGIA KSZTAŁTUJĄCA

,,[...] rozum i wola, właśnie przez posłuszeństwo
i jedynie przez nie, wykształcić się mogą. [...] Dzieci
trzeba łagodnie ale stanowczo, od urodzenia,
wprawiać do posłuszeństwa bez tłumaczenia
powodów rozkazu, tak jak się żołnierza musztruje
nie tłumacząc mu celu tej musztry” (Zamoyska J.)

6

Cechy strategii kształtującej:

- cel: ukształtowanie wychowanka wg koncepcji wychowawcy/
ideału - „urabianie” (dyrektywny charakter)

- wychowawca:
* autorytet narzucony
* dominująca pozycja, uprzywilejowany (władza wychowawcza, mądrość
życiowa)
* „dawca wzorców”
* intencjonalne działanie (narzucanie)

- wychowanek:
* bierny
* podporządkowany
* brak autonomii decyzyjnej

- komunikowanie jednostronne: monolog

- środki oddziaływania: nakazy, zakazy, polecenia

- sankcje: kontrola zewnętrzna, system kar i nagród

7

STRATEGIA POSZUKUJĄCA

,,Chcesz wejść w życie wartościowe? To chodź!! Spróbuj iść obok
mnie, ale staraj się iść sam i nie wzoruj się na mnie.[...] Możesz
zwrócić się do mnie, bym pomógł Ci wyraźniej zobaczyć, głębiej
zrozumieć. Nie pytaj mnie nigdy, co masz zrobić, co masz ocenić
ale możesz zapytać czy nie widzę w tym co chcesz zrobić
złudzeń
i fałszów” (Ruciński S.).

8

Cechy strategii poszukującej:

- cel: kształtowanie niezależności i zaradności u wychowanka

- „brak urabiania”, dyrektywności

- wychowawca:
* partner
* szanuje prawa wychowanka
* redukcja przywileju władzy wychowawczej
* wiara w możliwości wychowanka (mądrość wyboru)

- wychowanek:
* prawo do błędu
* autonomia decyzji, działania

- komunikowanie dwustronne: dialog hermeneutyczny/poszukujący
(wspólne poszukiwanie celów i ideału)

- środki oddziaływania: wsparcie, rozmowa, naprowadzanie, redukcja stresu

- sankcje: kontrola wewnętrzna

9

STRATEGIA ALTERNATYWNA
(OTWARTA)

„Ty i ja stoimy we wzajemnej więzi, relacji, na której mi
zależy i którą chciałbym zachować. Mimo to każdy z nas
jest odrębną osobą ze swoimi niepowtarzalnymi
potrzebami i prawem do starania się o ich zaspokojenie.
Chcę starać się uczciwie akceptować twoje zachowanie,
przez które starasz się zaspokoić swoje potrzeby, także i
wtedy gdy masz problem z zaspokojeniem swych
pragnień i potrzeb”[…] (Gordon T.).

10

Cechy strategii alternatywnej:

- cel: kształtowanie u wychowanka autonomicznej samodzielności, umiejętności współpracy

- pojmowanie wychowania jako wzajemnej wspólnoty wychowanków i wychowawców, całkowita
rezygnacja z przejawów dominacji, manipulacji i autokratyzmu

- więź dająca poczucie bezpieczeństwa

- wychowawca:
* autorytet uznany
* akceptacja wychowanka
* prawo do zaspokajania i respektowania własnych potrzeb i potrzeb innych
* szacunek wobec wychowanka
* uznanie prawa wychowanka do autonomii
* współdziałanie z wychowankiem

- wychowanek:
* prawo do zaspokajania i respektowania własnych potrzeb i potrzeb innych
* uczenie się kompromisów
* kształtowanie własnej tożsamości
* kształtowanie postawy tolerancji
* niezależność

- komunikowanie dwustronne: dialog negocjacyjny

- środki oddziaływania: redukcja stresu, rozmowy, wyjaśnianie, współdziałanie

- sankcje: demokratyczny system kar i nagród

11

Bibliografia:

Banasiak J.: Reagowanie wychowawcze

w wielowymiarowej
pedagogice
działania. Wyd. UW,1996