Dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanisławska

Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Choroby nabyte od zwierząt dzikich i
domowych

Wścieklizna, profilaktyka przed i

poekspozycyjna

Choroby zakaźne człowieka

przenoszone przez zwierzęta

Choroby odzwierzęce –

zoonozy

Warunki zakażenia



Od zwierząt trzymanych w domu



Od zwierząt gospodarskich



W czasie wakacji (pobyty pod
namiotem, trampingi)



Wizyty w zoo, fermy, targi zwierząt,
wystawy

Choroby odzwierzęce –

zoonozy

Sposoby przenoszenia

Daleki Wschód – choroby
przenoszone od ptactwa
domowego

Choroby odzwierzęce –

zoonozy

Zakażenia jelitowe

Mikroorganizmy

-Salmonella spp., Escherichia coli O157H7,
Campylobacter spp., Cryptosporidium parvum



Objawy kliniczne

– U psów – biegunka
– U ludzi - biegunka, nudności, wymioty,

bóle brzucha



Droga zakażenia: fekalno-oralna

Ukąszenie lub podrapanie



Mikroorganizmy: Staphylococcus spp.,
Streptococcus spp., Pasteurella spp., inne
bakterie



Objawy kliniczne u ludzi – ropień lub stan
zapalny wokół miejsca wkłucia, możliwe
uogólnienie się infekcji



Droga przenoszenia ukąszenie, podrapanie,
zanieczyszczenie normalna florą dróg
oddechowych psa



Zapobieganie – natychmiastowe przemycie
rany bieżącą wodą i mydłem

Choroby skóry

Grzybica – tinea corporis



Mikroorgnizmy – Trichophyton lub
Microsporum spp



Objawy kliniczne

– u psów suche, szarawe, pozbawione

sierści zmiany plackowate zwykle na
skórze głowy i szyi



Droga przenoszenia – kontakt bezpośredni
ze zmianami skórnymi i zwierząt, możliwy
także poprzez przedmioty (legowisko)

Grzybica skóry - tinea

corporis spowodowana

przez Microsporum

Psy, koty, konie, krowy, kozy, świnie

Grzybica skóry u ludzi

Mikrosporoidoza, trichofytoza

zmiany okrągłe, zaczerwienione z

pierścieniową obwódką i niekiedy

przejaśnieniem pośrodku

Tinea corporis, leczenie,

zapobieganie



Maści stosowane miejscowo –
ketokonazol, mikonazol,
klotrimazol, lamisil



W zaawansowanych przypadkach –
leczenie ogólne, flukonazol



Postępowanie

Sarcoptes scabiei -
świerzb

Leptospiroza



Mikroorganizm: Leptospira spp



Objawy u zwierząt – bezobjawowa lub słaby
przyrost masy ciała, brak apetytu,
poronienia, gorączka, biegunka



Objawy u ludzi – rzekomogrypowe
(gorączka, dreszcze, bóle głowy, mięśni),
niewydolność wątroby i nerek



Droga przenoszenia: oddechowa oraz
kontakt bezpośredni ze zwierzętami ale
także z ich wydalinami, moczem,
poronionym płodem, zanieczyszczoną
odchodami zwierząt wodą

Leptospiroza – leczenie

Penicylina krystaliczna



Zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych: 15-20 mln jednostek
dziennie w 4-6 dawkach podzielonych
co 4-6 godzin przez 2 tygodnie



Zapalenie wsierdzia: 15-20 mln
jednostek co 4-6 godzin przez 4
tygodnie

Wścieklizna - definicja



Ostra choroba wirusowa zwierząt

stałocieplnych, w tym także człowieka



Powoduje zmiany zapalne w mózgu



Objawy: upośledzenie świadomości,

podniecenie nerwowe, agresywność,

postępujące porażenia aż do porażenia

oddechu



Prawie we wszystkich przypadkach

kończy się zejściem śmiertelnym

Droga zakażenia człowieka



Ukąszenie przez zwierzę
(w 90% przypadków
przez psa)



Transplantacje narządów



Inhalacyjna (w jaskiniach,
w których żyją zakażone
nietoperze)

Źródło zakażenia



Zwierzę chore



Zwierzę w okresie
wylęgania choroby

– okres wylęgania wścieklizny

u psów- od 14 do 90 dni

– wirus pojawia się w ślinie na

3 do 7 dni przed
wystąpieniem objawów

Podatność na wściekliznę



Największa – zwierzęta mięsożerne



Mniejsza - zwierzęta roślinożerne
oraz człowiek

Podstawowe czynności po
ugryzieniu

- pozwolić aby krew przez jakiś czas

swobodnie wypływała z rany

- przemyć ranę wodą z mydłem

- zdezynfekować ranę

- nałożyć opatrunek

- zgłosić się do lekarza

Standardy postępowania

W każdym przypadku:
Oczyszczenie rany przemycie wodą z

mydłem

Potrzeba immunoprofilaktyki czynnej ?

Potrzeba immunoprofilaktyki czynno-

biernej?

Profilaktyka

poekspozycyjna

wścieklizny

Rozpoczęcie postępowania można

odroczyć do czasu potwierdzenia
wścieklizny u zwierzęcia, o ile zwierzę
, które naraziło człowieka nie
wykazywało objawów choroby
podczas ekspozycji i o ile jest możliwa
15 dniowa obserwacja weterynaryjna
– dotyczy wyłącznie psa lub kota

Poekspozycyjna profilaktyka

wścieklizny

Rodzaj

kontaktu ze

zwierzęciem

Stan zdrowia zwierzęcia

w chwili

zranienia

podczas

obserwacji

weterynaryjn

ej

Zapobiegani

e

Brak ran lub

kontakt

pośredni

-

-

nie wymaga

Lizanie

zdrowej

skóry

-

-

nie wymaga

25

Poekspozycyjna profilaktyka

wścieklizny

Lizanie

uszkodzon
ej skóry,

lekkie
pogryzieni

a,
zadrapania

zwierzę

zdrowe

objawy

wścieklizny

szczepionka

od chwili

objawów
u zwierzęcia

zwierzę

podejrzane
o wściekliznę

zwierzę

zdrowe

natychmiast

szczepionka
– można

przerwać
gdy zwierzę

zdrowe

zwierzę

wściekłe,
nieznane,

dzikie

-

natychmiast

szczepionka

Poekspozycyjna profilaktyka

wścieklizny

Ciężkie

pogryzieni
a,

zadrapania
, lizanie

błon
śluzowych

zwierzę

zdrowe

objawy

wścieklizny

natychmiast

szczepionka
+swoista IG

zwierzę

podejrzane
o wściekliznę

zwierzę

zdrowe

natychmiast

szczepionka
+swoista IG
można
przerwać gdy

zwierzę
zdrowe

zwierzę

wściekłe,
nieznane,

dzikie

-

natychmiast

szczepionka
+swoista IG

Poekspozycyjna

profilaktyka wścieklizny



schemat poekspozycyjny
szczepienia:

– 0; 3; 7; 14; 30 dni



profilaktyka bierna:

– surowica końska przeciw wściekliźnie

40 j.m./kg m.c.

– swoista immunoglobulina ludzka
20 j.m./kg m.c.

Wścieklizna w Polsce – rok
2006
Przegl. Epidemiol 2008



7 225 osób zaszczepionych



81 przypadków zachorowań

wśród zwierząt

– warmińsko-mazurskie 31
– podlaskie 14
– lubelskie 12
– podkarpackie 8
– wielkopolskie 6
– opolskie 4

W 2010 roku w
Polsce nie
zanotowano
ani jednego
przypadku
wścieklizny u
ludzi. Potrzeba
szczepień
ochronnych

7 497 osób

Epidemia

wścieklizny

na wyspie Bali

Zwierzęta przenoszące
wściekliznę



Na całym świecie – pies



W Europie – dzikie lisy rude,
wilki, drobne gryzonie



W Azji – wilk, lis, szakal



W Afryce – szakal, hiena



W Ameryce Północnej –
szop, lis, skunks



W Ameryce Południowej i
Środkowej – nietoperze
ssące krew

Genotypy wirusa wścieklizny

Skuteczność profilaktyki
poekspozycyjnej w zależności
od genotypu wirusa
wścieklizny

Objawy wścieklizny u psa

Silne
wychudzenie

Rana po
ukąszeniu

Przekrwione
błony śluzowe,
ślinotok

Zmiana zachowania: nadmierna ufność wobec
ludzi lub nadmierna lękliwość, następnie
agresja

Objawy wścieklizny u
zwierząt



Postać cicha

– dominują porażenia



Postać szałowa

– stadium melancholii
– stadium agresji
– stadium porażeń

Objawy wścieklizny u ludzi

Leczenie wścieklizny

Skuteczność leczenia
wścieklizny według Protokołu
Milwaukee

Podsumowan
ie



Decyzję o podjęciu profilaktyki czynnej lub
czynno-biernej uzależnimy od:

– Stopnia uszkodzenia skóry człowieka
– Miejsca pokąsania (twarz, palec, narządy

płciowe)

– Gatunku zwierzęcia (pies, kot, zwierzę dzikie)
– Możliwości poddania psa lub kota 15 dniowej

obserwacji

– Występowania wścieklizny wśród zwierząt na

danym terenie

– Regionu świata, w którym doszło do pokąsania