Etyka

Etyka

Gospodarow

Gospodarow

ania

ania

Przydatne

Przydatne

pojęcia

pojęcia

Etyka: 1) ogół ocen i norm moralnych w

danej epoce i zbiorowości społecznej lub

konkretny ich system, tj. moralność

2) filoz. nauka o moralności, według

tradycji, dyscyplina filozoficzna zajmująca

się

m.in. dobrem, powinnością

moralną,

sumieniem, teorią wartości;

dzieli się

na etykę szczegółową

(specjalną) i etykę ogólną, etykę

normatywną, etykę opisową i metaetykę.

Przydatne pojęcia

Przydatne pojęcia

Gospodarowanie - działalność, która prowadzi do

odtwarzania lub/i pomnażania biologicznych i
materialnych warunków istnienia ludzkich społeczności;
jest konstytuowana przez sferę jednostkowych i
społecznych działań związanych z wytwarzaniem dóbr i
usług oraz ich dystrybucją i konsumpcją przez różne
osoby i grupy społeczne; gospodarowanie jako
działalność podlega wartościowaniom, co oznacza, że
łączy się z podejmowaniem decyzji o sposobach
wykorzystania i przeznaczania tzw. zasobów rzadkich, a
więc zasobów dostępnych nie w tym samym stopniu dla
poszczególnych jednostek.

Przydatne pojęcia

Przydatne pojęcia

Etyka gospodarcza – dziedzina

najogólniejszej refleksji filozoficznej
lub/i religijnej nad postacią
moralności praktykowanej w sferze
gospodarowania, tzw. wytwarzania,
podziału i konsumpcji materialnej
dóbr i usług.

Przydatne pojęcia

Przydatne pojęcia

Moralność – ogół respektowanych w

danej zbiorowości ludzkiej
przekonań, które

określonym

działaniom obyczajowym

nadają

nadrzędną tj. światopoglądową
kwalifikację w kategoriach dobra i
zła.

Przydatne pojęcia

Przydatne pojęcia

Etyka życia gospodarczego – dziedzina

etyki zajmująca się moralnymi aspektami
sfery produkcji materialnej i związanymi
z nimi zagadnieniami m.in.: problemem
własności, etyką finansów, ekologią.

Etyka gospodarcza jako

Etyka gospodarcza jako

dział etyki

dział etyki

W przeciwieństwie do moralności, która jest

zjawiskiem społecznym, etyka jest dyscypliną

naukową, której przedmiotem badań jest

moralność.

W zależności od rodzaju refleksji wobec

moralności etykę ogólną dzieli się na:



Etykę opisową (deskryptywną) – zajmuje się

ona wyjaśnianiem zjawiska moralności,

opisywaniem różnych jej systemów i historią.

Metodą etyki opisowej jest analiza moralności:

psychologiczna, socjologiczna lub historyczna.



Etykę normatywną – zajmuje się ona
konstruowaniem i uzasadnianiem
systemów moralnych, które autorzy
uważają za słuszne lub wartościowe.



Metaetyka – zajmuje się logiczną analizą
języka etyki i jej metodologią

Oprócz etyki ogólnej istnieje

Oprócz etyki ogólnej istnieje

etyka specjalna

etyka specjalna

, której

, której

przedmiotem są wyodrębnione, specyficzne sfery

przedmiotem są wyodrębnione, specyficzne sfery

zjawisk moralnych lub szczególne problemy. Ze

zjawisk moralnych lub szczególne problemy. Ze

względu na specyficzne obszary moralności

względu na specyficzne obszary moralności

wyróżnia się np. etykę zawodową oraz etykę

wyróżnia się np. etykę zawodową oraz etykę

gospodarczą.

gospodarczą.

Etyka gospodarcza może być etyką opisową,

Etyka gospodarcza może być etyką opisową,

normatywną i metaetyką odniesioną do trzech

normatywną i metaetyką odniesioną do trzech

poziomów działań gospodarczych: na

poziomów działań gospodarczych: na

makropoziomie przedmiotem etyki jest system

makropoziomie przedmiotem etyki jest system

gospodarki rynkowej; na poziomie firm jej

gospodarki rynkowej; na poziomie firm jej

przedmiotem są zjawiska powstające w wyniku

przedmiotem są zjawiska powstające w wyniku

relacji firm z podmiotami wewnętrznymi i

relacji firm z podmiotami wewnętrznymi i

zewnętrznymi; na poziomie osoby przedmiotem

zewnętrznymi; na poziomie osoby przedmiotem

refleksji etycznej są działania uczestników rynku.

refleksji etycznej są działania uczestników rynku.

Struktura etyki

Struktura etyki

gospodarczej

gospodarczej

Osoby uczestniczące w działalności

gospodarczej odgrywają w niej role:
konsumentów, pracowników, właścicieli
przedsiębiorstw czy polityków. W każdej z
tych ról pojawia się pytanie o powinności
człowieka i o wartości, które są cenne i
pożądane. Można zatem wyodrębnić
problemy etyczne konsumentów,
koncentrując się wokół napięcia między
subiektywnym pragnieniem szczęścia lub
realizacji wartości witalnych a obowiązkami
wobec siebie i innych członków społeczności.

W ramach szeroko zakreślonej etyki gospodarczej

wyodrębnia się etykę biznesu jako dziedzinę

refleksji etycznej skoncentrowanej wokół osób

pełniących rolę przedsiębiorców w firmach.

Etyka biznesu obejmuje pięć obszarów badawczych:

1)

Zastosowanie ogólnych sposobów ocen i

zasad etycznych do poszczególnych sytuacji

lub praktyk w biznesie.

2)

Drugi obszar jest metaetyczny.

3)

Analiza przesłanek biznesu.

4)

Etyka biznesu wymaga wyjścia poza etykę do

filozofii i innych dziedzin wiedzy.

5)

Opis wartościowych działań jednostek lub

firm

Etyka gospodarowania z

Etyka gospodarowania z

punktu widzenia ekologii

punktu widzenia ekologii

Człowiek współczesny nie musi
wybierać między antropocentryzmem a
kosmocentryzmem, lecz stoi przed
koniecznością pogłębienia się w
zrozumieniu swoich relacji ze złożonym
systemem natury. Wiele wskazuje na to,
że to od tego zależy jego być albo nie
być w dającym się przewidzieć
horyzoncie czasowym.

Antropocentryzm

Antropocentryzm

Jest to pogląd filozoficzny i religijny, według którego

człowiek stanowi centrum i cel wszechświata.

W znaczeniu teoriopoznawczym termin ten oznacza styl

filozofowania polegający na przyjmowaniu ludzkiej
perspektywy – tzn. analizowaniu wszystkich zjawisk z
punktu widzenia odbioru ich przez człowieka i
odrzucaniu rozumowań wychodzących poza ludzką
percepcję jako poznawczo nieuprawnionych lub
pozbawionych praktycznego znaczenia.

W znaczeniu teoriopoznawczym termin ten oznacza styl

filozofowania polegający na przyjmowaniu ludzkiej
perspektywy – tzn. analizowaniu wszystkich zjawisk z
punktu widzenia odbioru ich przez człowieka i
odrzucaniu rozumowań wychodzących poza ludzką
percepcję jako poznawczo nieuprawnionych lub
pozbawionych praktycznego znaczenia.

Prekursorami antropocentryzmu poznawczego byli

sofiści, od których pochodzi określenie, że

„człowiek jest miarą wszechrzeczy".

Formy antropocentryzmu

:

:



metafizyczny (ontologiczny) – człowiek

wyłącznym obiektem i perspektywą poznania



gnozeologiczny (epistemologiczny) – (ludzka)

świadomość jest źródłem wiedzy



aksjologiczny – człowiek to wartość bezwzględna

i nadrzędna wobec pozostałych wartości



teologiczny – człowiek zajmuje szczególne

miejsce w historii zbawienia i w zbawczym

planie Boga. Teologia ukazując w sposób

zobiektywizowany Boga, Chrystusa i inne treści,

przedstawia te zagadnienia w odniesieniu do

człowieka, jego sposobu percepcji, jego

egzystencji itd. Propagatorem "zwrotu

antropologicznego" w teologii był Karl Rahner



kosmologiczny – człowiek jako najważniejsze,

końcowe ogniwo ewolucji

Biocentryzm

Biocentryzm

Zrównuje on człowieka z innymi istotami żyjącymi,

traktując go jako homogeniczną część przyrody.

Biocentryzm, koncentrując się na wszelkich

przejawach życia na Ziemi, przypisuje równą

wartość wszystkim istotom żyjącym (równość

biocentryczna)— równe prawo do życia i rozwoju.

Wszystkie organizmy żywe są tu „centrami”

życia, posiadają swój cel, swój sens, swoją

wartość wsobną i wyznaczają odpowiednie normy

zachowania. Gatunek ludzki nie jest czymś

wyjątkowym, niezbędnym, lepszym od innych

gatunków. Życie ludzkie należy więc włączyć i

oceniać w kontekście życia przyrody. Z tej

perspektywy można odwrócić tezę, że to nie

przyroda ma służyć człowiekowi, ale człowiek

przyrodzie. Należy szanować prawa wszystkich

istot żywych z pozycji całości, powstałej jako sieć

ich wzajemnych powiązań.

Ekocentryzm

Ekocentryzm

Ekocentryzm rozszerza biocentryczne

wartościowanie, uznając, że zarówno natura

ożywiona, jak i nieożywiona posiada wsobną

wartość. Formułuje swoje wskazania

normatywne z pozycji całości, i to nie tylko

biosfery, ale całej ekosfery. Wyraźnie jest

nurtem holistycznym. W tym ujęciu, kryteria

prawa do życia ekocentryzm wyprowadza

nie tyle z wewnętrznego celu każdego

indywidualnego bytu, ale z jego roli w

całości, w integralności i w zdolności do

przetrwania ekosystemów życia.

Holizm

Holizm

To filozoficzna koncepcja rozwoju rzeczywistości, wg której świat

stanowi hierarchiczną całość, złożoną z całości niższego rzędu, i
podlega dynamicznej, twórczej ewolucji, prowadzącej do
powstawania coraz to nowych, jakościowo różnych całości, nie
dających się już zredukować do sumy swych części.

Holizm w tym znaczeniu został zapoczątkowany przez J.Ch. Smutsa i

rozwijany przez niektórych biologów i filozofów angielskich w 1.
połowie XX w.

Teoria holizmu rozwinęła się dalej na skutek teorii względności A.

Einsteina. Nowa fizyka bowiem dostarczyła argumentów na rzecz
finalizmu, dlatego że za jej pośrednictwem nie można było poznać
świata atomów, które stanowiły całość jakby wyższego rzędu.

W tej sytuacji uznano, że całość jest jakby celem, do którego

dostosowują się części. Tłumacząc przeto zjawiska, należy liczyć
się z ich całością - traktować je "całościowo" (takie właśnie ujęcie
nazwano "holizmem"). Pośrednie stanowisko pomiędzy holizmem a
mechanistyczną teorią zajął N.H. Bohr budując teorię kwantów.

Indukcjonizm

Indukcjonizm

1)

1)

w nauce, prąd myślowy podkreślający znaczenie indukcji logicznej,

w nauce, prąd myślowy podkreślający znaczenie indukcji logicznej,

czyli wywodzenia ogólnych praw natury z jednostkowych spostrzeżeń,

czyli wywodzenia ogólnych praw natury z jednostkowych spostrzeżeń,

obserwacji i eksperymentów. Przeciwieństwem indukcjonizmu jest

obserwacji i eksperymentów. Przeciwieństwem indukcjonizmu jest

dedukcjonizm.

dedukcjonizm.

2)

2)

w metodologii stanowisko, zgodnie z którym rzeczywistą wartość

w metodologii stanowisko, zgodnie z którym rzeczywistą wartość

poznawczą mają tylko twierdzenia ogólne sformułowane drogą indukcji,

poznawczą mają tylko twierdzenia ogólne sformułowane drogą indukcji,

na podstawie obserwacji jednostkowych faktów, opisywanych przez tzw.

na podstawie obserwacji jednostkowych faktów, opisywanych przez tzw.

zdania spostrzeżeniowe.

zdania spostrzeżeniowe.

Dedukcjonizm,

Dedukcjonizm,

hipotetyzm, antyindukcjonizm

hipotetyzm, antyindukcjonizm

w metodologii - stanowisko głoszące, iż podstawą rozwoju nauki

w metodologii - stanowisko głoszące, iż podstawą rozwoju nauki

są nie indukcyjne uogólnienia faktów empirycznych ( indukcja,

są nie indukcyjne uogólnienia faktów empirycznych ( indukcja,

indukcjonizm), a hipotezy i teorie. Z nich poprzez dedukcję

indukcjonizm), a hipotezy i teorie. Z nich poprzez dedukcję

wyprowadza się pewne konsekwencje myślowe, porównywane

wyprowadza się pewne konsekwencje myślowe, porównywane

następnie z wynikami badań empirycznych. Za prawdziwe uważa

następnie z wynikami badań empirycznych. Za prawdziwe uważa

się takie teoretyczno-hipotetyczne ujęcie danego zjawiska, które

się takie teoretyczno-hipotetyczne ujęcie danego zjawiska, które

w porównaniu z innymi ma więcej konsekwencji prawdziwych lub

w porównaniu z innymi ma więcej konsekwencji prawdziwych lub

mniej fałszywych.

mniej fałszywych.

Redukcjonizm

Redukcjonizm

Jest to pogląd w filozofii nauki, stanowisko metodologiczne

Jest to pogląd w filozofii nauki, stanowisko metodologiczne

przyjmujące, że możliwe i właściwe jest wyjaśnienie i opis

przyjmujące, że możliwe i właściwe jest wyjaśnienie i opis

własności złożonego układu poprzez opis i wyjaśnienie

własności złożonego układu poprzez opis i wyjaśnienie

zachowania jego części. Zgodnie z redukcjonizmem badanie

zachowania jego części. Zgodnie z redukcjonizmem badanie

złożonego układu powinno zostać rozpoczęte poprzez

złożonego układu powinno zostać rozpoczęte poprzez

wyróżnienie jego fragmentów, określenie mechanizmów i

wyróżnienie jego fragmentów, określenie mechanizmów i

sposobu w jaki owe fragmenty się zachowują i następnie

sposobu w jaki owe fragmenty się zachowują i następnie

opisanie zachowania bardziej złożonego układu jako

opisanie zachowania bardziej złożonego układu jako

konsekwencji własności wcześniej wydzielonych fragmentów.

konsekwencji własności wcześniej wydzielonych fragmentów.

Redukcjonizm w swojej skrajnej postaci jest w oczywisty

Redukcjonizm w swojej skrajnej postaci jest w oczywisty

sposób wulgaryzacją koncepcji próby badania zjawisk poprzez

sposób wulgaryzacją koncepcji próby badania zjawisk poprzez

budowanie piramidy wiedzy: od zjawisk prostszych do

budowanie piramidy wiedzy: od zjawisk prostszych do

bardziej złożonych. Koncepcja, wedle której każdy układ jest

bardziej złożonych. Koncepcja, wedle której każdy układ jest

wyłącznie sumą części składowych jest oczywistym

wyłącznie sumą części składowych jest oczywistym

nadużyciem tej koncepcji metodologicznej i będąc

nadużyciem tej koncepcji metodologicznej i będąc

wielokrotnie krytykowana została niemal w całości zarzucona.

wielokrotnie krytykowana została niemal w całości zarzucona.

Nominalizm

Nominalizm

Koncepcje i doktryny filozoficzne, wg których treści wiedzy abstrakcyjnej

Koncepcje i doktryny filozoficzne, wg których treści wiedzy abstrakcyjnej

nie mogą mieć odpowiedników w rzeczywistości. Przedstawicielami tych

nie mogą mieć odpowiedników w rzeczywistości. Przedstawicielami tych

koncepcji byli:

koncepcji byli:

1)

1)

stoicy, którzy twierdzili, że pojęcia mają charakter ogólny, są wytworem

stoicy, którzy twierdzili, że pojęcia mają charakter ogólny, są wytworem

mowy, a ich przedmiotem nie są rzeczy materialne,

mowy, a ich przedmiotem nie są rzeczy materialne,

2)

2)

w średniowieczu, gdy rozgorzał spór o uniwersalia, Roscellin, zakonnik z

w średniowieczu, gdy rozgorzał spór o uniwersalia, Roscellin, zakonnik z

Compiègne nauczał, że nie istnieje nic poza jednostkowymi rzeczami: nie

Compiègne nauczał, że nie istnieje nic poza jednostkowymi rzeczami: nie

ma barwy poza barwnymi ciałami ani mądrości poza mądrą duszą.

ma barwy poza barwnymi ciałami ani mądrości poza mądrą duszą.

3)

3)

w XVIII w. E.B. de Condillac, który uznał znaki nie tylko za wyraz mowy,

w XVIII w. E.B. de Condillac, który uznał znaki nie tylko za wyraz mowy,

ale też za pojęcia. Ponieważ znaki istnieją realnie, jest też możliwość

ale też za pojęcia. Ponieważ znaki istnieją realnie, jest też możliwość

postępu w nauce. Wskazał na wspólną naturę myśli, mowy, znaku.

postępu w nauce. Wskazał na wspólną naturę myśli, mowy, znaku.

Nominalizm pojmował jako wiedzę abstrakcyjną. Uważał, że nasze

Nominalizm pojmował jako wiedzę abstrakcyjną. Uważał, że nasze

pojęcia są tylko znakami, wrażenia zaś jedynie stanami subiektywnymi.

pojęcia są tylko znakami, wrażenia zaś jedynie stanami subiektywnymi.

4)

4)

w XIX w. J.S. Mill, który będąc empirystą, musiał się ustosunkować do

w XIX w. J.S. Mill, który będąc empirystą, musiał się ustosunkować do

roli pojęć w nauce i twierdził, że do takich pojęć, jakie byłyby prawdziwe,

roli pojęć w nauce i twierdził, że do takich pojęć, jakie byłyby prawdziwe,

możemy dojść jedynie na drodze doświadczeń, a te mają zawsze

możemy dojść jedynie na drodze doświadczeń, a te mają zawsze

charakter jednostkowy. Będą zatem uogólnieniem doświadczeń, ale i

charakter jednostkowy. Będą zatem uogólnieniem doświadczeń, ale i

wtedy nie są oczywiste i muszą być uzasadnione empirycznie -

wtedy nie są oczywiste i muszą być uzasadnione empirycznie -

indukcyjnie. J.S. Mill przybliżył stanowiska nominalistów do realistów.

indukcyjnie. J.S. Mill przybliżył stanowiska nominalistów do realistów.

5)

5)

współcześnie nominalizm występuje głównie w kierunkach

współcześnie nominalizm występuje głównie w kierunkach

pozytywistycznych i w poglądach z zakresu teorii i metodologii nauk oraz

pozytywistycznych i w poglądach z zakresu teorii i metodologii nauk oraz

w teorii podstaw matematyki. Jego przejawami są: redukcjonizm i reizm.

w teorii podstaw matematyki. Jego przejawami są: redukcjonizm i reizm.

Bio- i ekocentryści szukają powodów kryzysu

ekologicznego w antropologii i etyce chrześcijańskiej,

zamiast w nowożytnym indywidualistycznym naturalizmie i

liberalizmie. Wystarczy wymienić nazwisko J.J. Rousseau

na polu filozofii, Adama Smitha zaś w dziedzinie ekonomii.

Sztandarową zasadą formułującego się pod ich wpływem

materialistycznego świata idei stała się dewiza, która za

normatywną podstawę wszelkiej działalności człowieka

przyjmuje wolność rozwijania wrodzonych nam popędów.

W dialektyce owego naturalizmu i liberalizmu znalazły

odpowiednią dla siebie atmosferę agresywne doktryny

filozoficzne i polityczne nowożytnych systemów społeczno-

ekonomicznych zarówno liberalnych, jak totalistycznych .

Są one widoczne w propozycji doskonałego społeczeństwa

A. Comte’a, społeczeństwa dobrobytu ekonomii liberalnej

XIX wieku czy bezklasowego społeczeństwa K. Marksa. W

propozycjach tych ekskluzjoniści stali się „iluzjonistami”,

wprowadzając w życie utopie niosące tragiczne skutki dla

człowieka i przyrody. Ideologie te nie upadły jednak wraz z

upadkiem komunizmu.

Kryzys Ekologiczny

Kryzys Ekologiczny

Kryzys Ekologiczny c.d.

Inspirowane tendencją do nieustannego rozwoju

indywidualnego bądź zbiorowego, wzmocnione kultem

nauki i techniki, ożywione wiarą w niezawodność ciągłego

postępu, szły na podój świata pod hasłem „homo

oeconomicus” społeczeństwa dobrobytu, ujarzmienia

przyrody przy pomocy techniki i poddanie jej

zorganizowanej woli człowieka.

W owym pochodzie materializmu i liberalizmu rozszerzyła

się mentalność dominacji i maksymalnej eksploatacji

przyrody. Dopiero wtedy materialistycznymi ideami

owładnięte kręgi społeczne uległy zwodniczych urokom

mitu „homo oeconomicus” i wyniosły go na piedestał nie

tyle filozoficznego «antropocentryzmu», ile raczej

«antropolatryzmu», a jeśli już «antropocentryzmu», to z

wyraźnym określeniem „antropocentryzmu

materialistycznego”, chrześcijaństwu obcego, przyrodzie

zaś nieprzyjaznego.

Etyka ochrony przyrody związana

Etyka ochrony przyrody związana

z religią

z religią

Przedchrześcijańskie religie na terenie Europy (specjalna rola

przyrody w wierzeniach celtyckich, słowiańskich

)

Celtowie – grupa ludów indoeuropejskich, wydzielona na podstawie

kryteriów językowych. Za kolebkę Celtów uważa się region kurhanów

w południowych Niemczech. Ekspansja Celtów w Europie rozpoczęła

się w Vi VII wieku.
Kult wody - głównie rzek i źródeł (zwłaszcza gorących), łączący kult

uzdrawiania i zapładniania. Rzeki identyfikowane w postaci bóstw

żeńskich i męskich, źródła niekiedy w postaci par bóstw.
Kult zwierząt – wśród najczęściej pojawiających się wyobrażeń

odkryto konia, jelenia, dzika i niedźwiedzia.
Kult roślin - zwłaszcza drzewa: dąb, cis i jabłoń. Gaje święte i drzewa

święte.
Druidzi - typowa dla wszystkich wczesnych społeczności

indoeuropejskich klasa kapłańska. Specjalizowali się w uprawianiu

magii, ofiarach i wróżbiarstwie. Odczytywali przyszłość oraz

tłumaczyli sny wykorzystując swoją naturalną intuicję. Kult drzew

stanowił bardzo ważny elementem ich kultury i wiązał się z wieloma

obrzędami. Kojarzeni są szczególnie z dębem i jemiołą; tej drugiej być

może używali do wytwarzania lekarstw lub środków halucynogennych.

Etyka ochrony przyrody związana z

Etyka ochrony przyrody związana z

religią

religią

Słowianie - tworzyli coś w rodzaju dzisiejszych rezerwatów

przyrody, a nazywali je świętymi gajami. Znajdowały się one w

miejscach ustronnych, cichych, z dala od domostw, dróg czy

pastwisk. Miały kształt sześciokąta, z aleją dużych drzew

prowadzącą do centrum, które znajdowało się na jakiejś

wyniosłości lub pagórku.
Święte gaje - Nie były to obszary zbyt duże. Przez gaj przepływała

dość często rzeczka lub źródło, które znajdowało się w centralnej

części. Słowianie faworyzowali jedynie parę gatunków drzew, m.

in. lipę, dąb i brzozę, ale chyba najbardziej tę pierwszą. Zazwyczaj

duże drzewo znajdowało się w głównym miejscu gaju, czasami

spod korzeni wypływał strumyk, a taką wodę uważano za świętą i

pito ją w czasie chorób. Na teren gaju nie mógł wchodzić byle kto

i z byle jakiej przyczyny. Mogła to być jedynie osoba dobra,

nieskażona żadnym grzechem czy występkiem, a jeśli już się tam

znalazła to musiała zachować ciszę i spokój. Wyjąwszy dnie, kiedy

odprawiano uroczystości, panowała tam cisza,. Zwierzęta były

tam wolne, nie można było zakładać żadnych wnyków, potrzasków

czy sideł. Nie wolno było zbierać owoców, chrustu czy wycinać

drzew - groziła za to nawet śmierć.

Etyka ochrony przyrody związana

Etyka ochrony przyrody związana

z religią

z religią

Indianie Ameryki Północnej - wyznacznikiem wszystkich kultur

indiańskich jest traktowanie Ziemi jako kogoś bliskiego, o kogo należy

dbać i troszczyć się, a nie zdobywać czy pokonywać. Wszystkie istoty

żyjące, nie tylko ludzie, są uważane za obdarzone świadomością i

należy się do nich odnosić z szacunkiem.

Azja: Szamanizm

- dzieli kosmos na trzy światy:

- dzieli kosmos na trzy światy:



siedziba bóstw

siedziba bóstw



ziemia z ludźmi, przyrodą, duchami

ziemia z ludźmi, przyrodą, duchami



świat podziemny z duszami zmarłych

świat podziemny z duszami zmarłych

Aborygeni w Australii



człowiek, zwierzę i roślina mają po dwie dusze – śmiertelną i

nieśmiertelną



święte miejsca – ich zniszczenie jest niebezpieczne i niewybaczalne

Starożytna Grecja i Rzym - w starożytności etyka nie poświęcała

uwagi przyrodzie, tylko relacjom międzyludzkim

Wielkie religie monoteistyczne

Chrześcijaństwo (tradycja judeochrześcijańska) często jest

obwiniane o kryzys ekologiczny: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się,

abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną” (Rdz 1, 28).
Ale jest też: „Jahwe Bóg wziął zatem człowieka i umieścił go w

ogrodzie Eden, aby uprawiał go i doglądał (Rdz 2, 16).

Etyka ochrony przyrody

Etyka ochrony przyrody

Europa średniowiecze:
Ochrona obszarowa:
Królowie i możnowładcy – zakaz wyrębu, polowania i

wstępu do lasów

Niektóre zakony – ochrona przyrody w regułach i

konstytucjach zakonnych

Ochrona lasów pogranicznych, np. Bolesław Chrobry –

ochrona pograniczna, od Śląska, Puszczy „Przesieka”:

niedostępność + zapasy grubego zwierza

Epoka kolonialna:



korzyści czerpane z gospodarki zasobami przyrody



ochrona nowo zdobytych zasobów drewna i wody



w myśl prawa kolonialnego tworzone pierwsze

rezerwaty

Etyka ochrony przyrody

Tradycyjna

Antropocentry

czna

Ekologiczna

Antropocentryc

zna

(ekstensjonizm

)

Pośredn

ia

Nieantropocentry

czna

(ekologizm)

Ekocentryzm

Biocentryzm

Konserwatyś

ci

przyrody

Rozwój

zrównoważony

Stanowiska religii dotyczące

Stanowiska religii dotyczące

zagadnień związanych z

zagadnień związanych z

działalnością gospodarczą

działalnością gospodarczą

Kwesti

a

Judaizm

Buddyzm

Chrześcijańst

wo

Islam

Praca

Kontynuacja dzieła
stworzenia
polegająca na
przekształcaniu
świata dzięki pracy;
pracowitość jest
gwarancją sukcesu,
a sukces w pracy
jest oznaką
błogosławieństwa
Bożego

W mahajanie praca
jest metodą
uwolnienia się od
egoizmu, czyli drogą
do nirwany;
wytrwałość przy
wykonywaniu
wszelkiej pracy
prowadzi do
osiągnięcia
doskonałości wyboru

Kontynuacja dzieła
stworzenia;
protestantyzm
stworzył
kapitalistyczny etos
pracy, pojmował
pracę jako świecką
służbę Bogu;
katolicyzm
podkreśla wysoką
rangę ludzkiej pracy,
która ma służyć
wszechstronnemu
rozwojowi ludzkości

Każde działanie
jest służbą
Allahowi, o ile nie
zostało zakazane
przez szariat;
praca podtrzymuje
godność
człowieka; Koran
zaleca zachowanie
równowagi między
pracą a
odpoczynkiem

Bezczy

n-ność

Jest grzechem

Nie jest zła, jeśli
pomaga w
uwolnieniu się od
niedozwolonych
pragnień

Jest grzechem

Jest grzechem

Wartoś

ci

Sprawiedliwość,
uczciwość,
solidarność,
miłosierdzie

Uczciwość,
szacunek,
życzliwość,
lojalność,
miłosierdzie, służba
społeczeństwu,
przyjaźń

Miłość do bliźniego,
sprawiedliwość,
umiarkowanie,
wspólne dobro,
solidarność

Uczciwość,
życzliwość,
sprawiedliwość,
braterstwo,
miłosierdzie

Stanowiska religii dotyczące

Stanowiska religii dotyczące

zagadnień związanych z

zagadnień związanych z

działalnością gospodarczą

działalnością gospodarczą

Kwestia

Judaizm

Buddyzm

Chrześcijańs

two

Islam

Przedsię

-

biorczoś

ć i zysk

Zalecane; wg
Talmudu Jahwe
bardziej podoba
się człowiek
przedsiębiorczy
niż pobożny;
maksymalizacja
zysków nie jest
jedynym celem
firmy

Zalecane; firma ma
przynosić dochód,
ale najważniejsza
jest służba
społeczeństwu

Zalecane;
przedsiębiorstwo
ma przynosić
zysk, ale z
zachowaniem
człowieczeństwa
i moralności

Zalecane; spółki
dzięki
wypracowanemu
dochodowi mają
służyć jednostce i
społeczeństwu; Koran
nakazuje
zagwarantowanie
praw socjalnych
pracownikom

Pracoda

w-ca i

wynagro

-dzenie

Pracodawca jest
zobowiązany do
wypłaty
wynagrodzenia w
oznaczonym
czasie; ma
przestrzegać
zasady
sprawiedliwości

Ma okazywać
szacunek i
życzliwość
wszystkim ludziom
pracującym w
firmie; pracuje
wspólnie z nimi , w
duchu prawdziwego
miłosierdzia

Pracodawca jest
zobowiązany do
terminowej
zapłaty; godziwa
płaca to środki
wystarczające na
utrzymanie
rodziny

Pracodawca jest
zobowiązany do
właściwej i
terminowej wypłaty
wynagrodzenia; zakaz
wyzysku robotników

Złota

reguła

„czyń drugiemu
to, co chciałbyś
aby on uczynił
tobie”

„nie czyń innym
tego, co sam
uznałbyś za
szkodliwe”

„wszystko więc,
co byście chcieli,
żeby wam ludzie
czynili, i wy im
czyńcie”

„żaden z was nie jest
wyznawcą, jeśli nie
pragniecie dla
swojego brata tego,
czego pragniecie dla
siebie

Dziękuję za

Dziękuję za

uwagę!!!

uwagę!!!

Przygotowała

Przygotowała

Joanna

Joanna

Kozłowska

Kozłowska