Niepełnospraw

Niepełnospraw

ność

ność

sprzężona

sprzężona

Co to jest

Co to jest

niepełnosprawność

niepełnosprawność

sprzężona:

sprzężona:



Niepełnosprawność złożona, podwójna, połączona,

Niepełnosprawność złożona, podwójna, połączona,

wieloraka, kalectwo towarzyszące lub dodatkowe

wieloraka, kalectwo towarzyszące lub dodatkowe



Z upośledzeniem sprzężonym mamy do czynienia

Z upośledzeniem sprzężonym mamy do czynienia

wówczas, gdy u danej osoby występują dwie lub więcej

wówczas, gdy u danej osoby występują dwie lub więcej

niesprawności spowodowane przez jeden lub więcej

niesprawności spowodowane przez jeden lub więcej

czynników endogennych lub egzogennych działających

czynników endogennych lub egzogennych działających

jednocześnie lub kolejno w różnych okresach życia (w

jednocześnie lub kolejno w różnych okresach życia (w

tym również w okresie prenatalnym)

tym również w okresie prenatalnym)



Wymienia się kategorie m.in.: osoby głucho-niewidome,

Wymienia się kategorie m.in.: osoby głucho-niewidome,

upośledzone umysłowo niewidome, upośledzone

upośledzone umysłowo niewidome, upośledzone

umysłowo głuche, upośledzone umysłowo autystyczne,

umysłowo głuche, upośledzone umysłowo autystyczne,

niewidome z porażeniem mózgowym, upośledzone

niewidome z porażeniem mózgowym, upośledzone

umysłowo przewlekle chore, upośledzone umysłowo i

umysłowo przewlekle chore, upośledzone umysłowo i

niesprawne ruchowo itd.

niesprawne ruchowo itd.

Np. w MPD zaburzenia dotyczą nie tylko rozwoju

Np. w MPD zaburzenia dotyczą nie tylko rozwoju

ruchowego, ale mogą dotyczyć również wzroku, słuchu,

ruchowego, ale mogą dotyczyć również wzroku, słuchu,

mowy, może wystąpić padaczka lub upośledzenie

mowy, może wystąpić padaczka lub upośledzenie

umysłowe (około 20 % dzieci z MPD)

umysłowe (około 20 % dzieci z MPD)

Przyczyny:

Przyczyny:



Patologiczne geny, nieprawidłowe

Patologiczne geny, nieprawidłowe

chromosomy

chromosomy



Wirusy, bakterie, środki chemiczne,

Wirusy, bakterie, środki chemiczne,

promieniowanie

promieniowanie



Urazy mechaniczne

Urazy mechaniczne

Wiele upośledzeń sprzężonych powstaje w okresie

Wiele upośledzeń sprzężonych powstaje w okresie

prenatalnym w wyniku działania tej samej wspólnej

prenatalnym w wyniku działania tej samej wspólnej

przyczyny, np. w okresie

przyczyny, np. w okresie

postnatalnym

postnatalnym

: głuchota i

: głuchota i

upośledzenie umysłowe wywołane zapaleniem opon

upośledzenie umysłowe wywołane zapaleniem opon

mózgowych. Może być też wywołane poprzez różne

mózgowych. Może być też wywołane poprzez różne

czynniki: np. osoba niewidoma od urodzenia w

czynniki: np. osoba niewidoma od urodzenia w

wyniku wypadku staje się niepełnosprawna ruchowo.

wyniku wypadku staje się niepełnosprawna ruchowo.

Może powstać w tym samym czasie, lub w odstępach

Może powstać w tym samym czasie, lub w odstępach

czasowych. np. w przypadku dziecka, u którego

czasowych. np. w przypadku dziecka, u którego

schorzenie neurologiczne powoduje kolejno: utratę

schorzenie neurologiczne powoduje kolejno: utratę

sprawności ruchowej, głuchotę oraz inwalidztwo

sprawności ruchowej, głuchotę oraz inwalidztwo

wzroku. Jest tak również wówczas, gdy głuche od

wzroku. Jest tak również wówczas, gdy głuche od

urodzenia dziecko żyje w skrajnie niekorzystnym

urodzenia dziecko żyje w skrajnie niekorzystnym

środowisku rodzinnym, nie jest poddawane żadnym

środowisku rodzinnym, nie jest poddawane żadnym

oddziaływaniom rehabilitacyjnym

oddziaływaniom rehabilitacyjnym

i w konsekwencji, po kilku latach, pojawia się u

i w konsekwencji, po kilku latach, pojawia się u

niego upośledzenie umysłowe w stopniu głębszym.

niego upośledzenie umysłowe w stopniu głębszym.

Podstawowe ogniwa

Podstawowe ogniwa

rehabilitacji i edukacji:

rehabilitacji i edukacji:

1.Nauka samodzielności, samoobsługi

1.Nauka samodzielności, samoobsługi



Umiejętność kontroli potrzeb

Umiejętność kontroli potrzeb

fizjologicznych,

fizjologicznych,



Samodzielne ubieranie się (bez szelek i

Samodzielne ubieranie się (bez szelek i

guzików), rozbieranie się

guzików), rozbieranie się



Zabiegi higieniczne

Zabiegi higieniczne



Przygotowywanie posiłków

Przygotowywanie posiłków



Poruszanie się po ulicy, korzystanie z

Poruszanie się po ulicy, korzystanie z

publicznych środków komunikacji

publicznych środków komunikacji

2.

2.

Nauka komunikacji

Nauka komunikacji



Opanowanie umiejętności porozumiewania się

Opanowanie umiejętności porozumiewania się



Określenie wieku w jakim pojawił się dany gest;

Określenie wieku w jakim pojawił się dany gest;

kontekst w którym występuje; sposób jego nabycia;

kontekst w którym występuje; sposób jego nabycia;

czy gestowi towarzyszą synonimiczne wokalizacje; czy

czy gestowi towarzyszą synonimiczne wokalizacje; czy

są one używane w stosunku do realnych przedmiotów,

są one używane w stosunku do realnych przedmiotów,

czy też na widok ich obrazków lub po usłyszeniu

czy też na widok ich obrazków lub po usłyszeniu

nazwy

nazwy



Gdy dziecko rozumie słowa: wpisywać je do rubryki

Gdy dziecko rozumie słowa: wpisywać je do rubryki

(np. jedzenie, ubieranie, spacery)

(np. jedzenie, ubieranie, spacery)



Wzbogacenie zakresu treści komunikatów –

Wzbogacenie zakresu treści komunikatów –

początkowo dziecko sygnalizuje tylko potrzeby

początkowo dziecko sygnalizuje tylko potrzeby

biologiczne, Dopiero później pojawiają się komunikaty

biologiczne, Dopiero później pojawiają się komunikaty

o treści poznawczej (np. że dostrzega jakiś przedmiot)

o treści poznawczej (np. że dostrzega jakiś przedmiot)

i społeczno-emocjonalnej (np. że chce pozostać z kimś

i społeczno-emocjonalnej (np. że chce pozostać z kimś

w bliskim kontakcie.

w bliskim kontakcie.

3.

3.

Terapia ruchowa

Terapia ruchowa



Metoda W. Sherborne – rozwój dziecka bazuje na jego

Metoda W. Sherborne – rozwój dziecka bazuje na jego

rozwoju ruchowym (umiejętności: lokalizowania

rozwoju ruchowym (umiejętności: lokalizowania

poszczególnych części ciała, angażowania ich przy

poszczególnych części ciała, angażowania ich przy

wykonywaniu różnych celowych czynności,

wykonywaniu różnych celowych czynności,

dokonywania manipulacji na własnym ciele za

dokonywania manipulacji na własnym ciele za

pomocą innych części ciała i posługiwania się ciałem)

pomocą innych części ciała i posługiwania się ciałem)



Rozwijanie sprawności manualnej: dłoń wehikułem

Rozwijanie sprawności manualnej: dłoń wehikułem

kontaktu społecznego, narzędziem poznania i

kontaktu społecznego, narzędziem poznania i

ekspresji

ekspresji



Metoda z wykorzystaniem doznań dotykowych H.

Metoda z wykorzystaniem doznań dotykowych H.

Olechowicz (kontakt z wodą i innymi materiałami)

Olechowicz (kontakt z wodą i innymi materiałami)



Oddziaływania stymulujące rozwój poznawczy (jak

Oddziaływania stymulujące rozwój poznawczy (jak

najwięcej bodźców dotykowych, wzrokowych,

najwięcej bodźców dotykowych, wzrokowych,

słuchowych i kinestetycznych)

słuchowych i kinestetycznych)



Zabawy: wpływ na rozwój poznawczy

Zabawy: wpływ na rozwój poznawczy

Tolerowanie niewerbalnych sposobów nawiązywania

Tolerowanie niewerbalnych sposobów nawiązywania

kontekstu

kontekstu



„

„

technika odzwierciedlenia” – opiekun naśladuje to,

technika odzwierciedlenia” – opiekun naśladuje to,

co robi dziecko

co robi dziecko

PROBLEMY

PROBLEMY

NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

SPRZĘŻONEJ:

SPRZĘŻONEJ:

Najczęściej występującym problemem związanym

Najczęściej występującym problemem związanym

z niepełnosprawnością sprzężoną jest rehabilitacja

z niepełnosprawnością sprzężoną jest rehabilitacja

dzieci głuchoniewidomych. 

dzieci głuchoniewidomych. 

Dzieci głuchoniewidome

Dzieci głuchoniewidome

- to dzieci, które z

- to dzieci, które z

powodu równoczesnego uszkodzenia wzroku i

powodu równoczesnego uszkodzenia wzroku i

słuchu mają specjalne potrzeby w zakresie

słuchu mają specjalne potrzeby w zakresie

porozumiewania się , rozwoju i nauki , potrzeby,

porozumiewania się , rozwoju i nauki , potrzeby,

które nie mogą być zaspokojone w sposób właściwy

które nie mogą być zaspokojone w sposób właściwy

poprzez specjalne programy edukacyjne dla dzieci i

poprzez specjalne programy edukacyjne dla dzieci i

młodzieży z uszkodzonym tylko słuchem , z

młodzieży z uszkodzonym tylko słuchem , z

uszkodzonym tylko wzrokiem lub dla innych dzieci

uszkodzonym tylko wzrokiem lub dla innych dzieci

ze sprzężoną niepełnosprawnością , bez dodatkowej

ze sprzężoną niepełnosprawnością , bez dodatkowej

pomocy stosowanej do tej sprzężonej i równoczesnej

pomocy stosowanej do tej sprzężonej i równoczesnej

niepełnosprawności.

niepełnosprawności.

Jak donoszą badania ankietowe prowadzone

Jak donoszą badania ankietowe prowadzone

przez MZ i OS w 1973 r. ujawniono 640 osób z

przez MZ i OS w 1973 r. ujawniono 640 osób z

jednoczesnym uszkodzenie wzroku i słuchu. 

jednoczesnym uszkodzenie wzroku i słuchu. 

Natomiast Polski Związek Niewidomych ocenił ,

Natomiast Polski Związek Niewidomych ocenił ,

iż w 1987 r. w Polsce żyło około 1000 osób

iż w 1987 r. w Polsce żyło około 1000 osób

głuchoniewidomych , a w tym 60 dzieci w

głuchoniewidomych , a w tym 60 dzieci w

wieku szkolnym. 

wieku szkolnym. 

Dzieci głuchoniewidome stanowią bardzo

Dzieci głuchoniewidome stanowią bardzo

zróżnicowaną grupę, ze względu choćby na

zróżnicowaną grupę, ze względu choćby na

to ,że są takie z wadą wrodzoną , które od

to ,że są takie z wadą wrodzoną , które od

urodzenia nie widzą i nie słyszą, są też takie,

urodzenia nie widzą i nie słyszą, są też takie,

które wcześnie w swoim życiu stały się

które wcześnie w swoim życiu stały się

głuchoniewidome,  a wcześniej były np.

głuchoniewidome,  a wcześniej były np.

niedowidzące lub/ i niedosłyszące, trzecią

niedowidzące lub/ i niedosłyszące, trzecią

grupę stanowią dzieci albo normalnie widzące i

grupę stanowią dzieci albo normalnie widzące i

słyszące , które straciły dodatkowo wzrok,

słyszące , które straciły dodatkowo wzrok,

słuch lub oba zmysły w wyniku np. wypadku. 

słuch lub oba zmysły w wyniku np. wypadku. 

PRZYKŁAD 8 LETNIEJ

PRZYKŁAD 8 LETNIEJ

LAURY:

LAURY:

W 1837 roku w Instytucie Perkinsa w USA do Szkoły

W 1837 roku w Instytucie Perkinsa w USA do Szkoły

Dzieci Niewidomych przyjęto amerykańską 8 letnią

Dzieci Niewidomych przyjęto amerykańską 8 letnią

dziewczynkę Laurę Bridgeman. Nauczycielem jej był

dziewczynkę Laurę Bridgeman. Nauczycielem jej był

dyrektor instytutu dr Samuel Gridley Howe. Nauczanie

dyrektor instytutu dr Samuel Gridley Howe. Nauczanie

polegało na tym, iż na przedmiotach codziennego użytku

polegało na tym, iż na przedmiotach codziennego użytku

poprzyklejane były kartki z ich nazwami , napisane

poprzyklejane były kartki z ich nazwami , napisane

wypukłymi literami czarnodrukowymi. Laura nauczyła się

wypukłymi literami czarnodrukowymi. Laura nauczyła się

kojarzyć dany przedmiot z napisem. A następnie

kojarzyć dany przedmiot z napisem. A następnie

dołączała do przedmiotu kartkę z odpowiednim napisem.

dołączała do przedmiotu kartkę z odpowiednim napisem.

Kolejny etap polegał na łączeniu pojedynczych liter w

Kolejny etap polegał na łączeniu pojedynczych liter w

słowa , a w końcu pojęła , iż każdy przedmiot ma swoją

słowa , a w końcu pojęła , iż każdy przedmiot ma swoją

nazwę. To pozwoliło jej na zrozumienie pojęcia

nazwę. To pozwoliło jej na zrozumienie pojęcia

komunikowania się między ludźmi za pomocą języka.

komunikowania się między ludźmi za pomocą języka.

Nauczyła się czytać dotykowo wypukłe litery oraz języka

Nauczyła się czytać dotykowo wypukłe litery oraz języka

migowego używanego przez osoby głuche, odbieranego

migowego używanego przez osoby głuche, odbieranego

dotykowo (do ręki). To były jej metody komunikowania się

dotykowo (do ręki). To były jej metody komunikowania się

z otoczeniem. 

z otoczeniem. 

PODSUMOWANIE:

PODSUMOWANIE:

Rok 2003- został ustanowiony przez Komisję

Rok 2003- został ustanowiony przez Komisję

Europejską rokiem osób niepełnosprawnych, dla których

Europejską rokiem osób niepełnosprawnych, dla których

częstokroć wykonanie czynności dnia codziennego bez

częstokroć wykonanie czynności dnia codziennego bez

pomocy osób sprawnych jest utrudnione a nawet

pomocy osób sprawnych jest utrudnione a nawet

niemożliwe. A przecież wczesna diagnoza, nawet u

niemożliwe. A przecież wczesna diagnoza, nawet u

dwulatka, a następnie intensywna rehabilitacja i opieka

dwulatka, a następnie intensywna rehabilitacja i opieka

dają niekiedy zaskakujące rezultaty. Bo jeżeli człowiek

dają niekiedy zaskakujące rezultaty. Bo jeżeli człowiek

potrzebujący nie otrzymuje pomocy lub za kolejnym

potrzebujący nie otrzymuje pomocy lub za kolejnym

razem nie udają mu się czynności podstawowe,

razem nie udają mu się czynności podstawowe,

odreagowuje agresją, negatywnym nastawieniem do

odreagowuje agresją, negatywnym nastawieniem do

otoczenia i samego siebie. By takie zachowania

otoczenia i samego siebie. By takie zachowania

minimalizować trzeba stworzyć sprzyjającą atmosferę,

minimalizować trzeba stworzyć sprzyjającą atmosferę,

poprzez przyjazne nastawienie. Niekiedy pogłaskana

poprzez przyjazne nastawienie. Niekiedy pogłaskana

ręka, poklepanie po ramieniu, czy nawet przytulenie da

ręka, poklepanie po ramieniu, czy nawet przytulenie da

dziecku a nawet i dorosłemu poczucie bezpieczeństwa.

dziecku a nawet i dorosłemu poczucie bezpieczeństwa.

Takie zachowania zależą od opiekunów, ale i od

Takie zachowania zależą od opiekunów, ale i od

nastawienia oraz chęci podjęcia trudnej poniekąd

nastawienia oraz chęci podjęcia trudnej poniekąd

współpracy przez podopiecznego. 

współpracy przez podopiecznego. 

BIBLIOGRAFIA:

BIBLIOGRAFIA:

 

 

1.Doroszewska J.,

1.Doroszewska J.,

Pedagogika specjalna

Pedagogika specjalna

,

,

Ossolineum, Warszawa-Wrocław, 1981

Ossolineum, Warszawa-Wrocław, 1981

2.Twardowski A.,

2.Twardowski A.,

Wychowanie dzieci o

Wychowanie dzieci o

niesprawności sprzężonej

niesprawności sprzężonej

, [w:] I. Obuchowska

, [w:] I. Obuchowska

(red.) Dziecko

(red.) Dziecko

 niepełnosprawne  w rodzinie, WSiP, Warszawa

 niepełnosprawne  w rodzinie, WSiP, Warszawa

1995

1995

3.

3.

Pedagogika Specjalna

Pedagogika Specjalna

– praca zbiorowa pod

– praca zbiorowa pod

redakcją Władysława Dykcika , U. A. M. Poznań

redakcją Władysława Dykcika , U. A. M. Poznań

1998 rok 

1998 rok 

4.

4.

Dziecko niepełnosprawne w rodzinie

Dziecko niepełnosprawne w rodzinie

- praca

- praca

zbiorowa pod redakcją Ireny Obuchowskiej, W. S. i

zbiorowa pod redakcją Ireny Obuchowskiej, W. S. i

P Warszawa 1991 rok 

P Warszawa 1991 rok 

Pomagajmy niepełnosprawnym,

Pomagajmy niepełnosprawnym,

gdyż

gdyż

:

:

,,życie nie po to tylko jest

,,życie nie po to tylko jest

by brać i bezczynnie stać lecz aby

by brać i bezczynnie stać lecz aby

żyć - siebie samego trzeba

żyć - siebie samego trzeba

dać...” 

dać...”