Choroba nowotworowa

w perspektywie

rodzinnej

310/09

zaliczenie:

kolokwium oraz wykonanie dodatkowego zadania

1. Wprowadzenie do problematyki psychoonkologii. Zapoznanie z podstawowymi

pojęciami, konfrontacja z potocznymi mitami i faktami dotyczącymi choroby

nowotworowej i stosowanych metod leczenia.

Literatura:

Juczyński, Z. (2002). Psychoonkologia jako dziedzina badań i praktyki klinicznej.

Psychoonkologia, 6.

Sheridan C. L., Radmacher S. A. (1998) Psychologia zdrowia. Warszawa: Instytut

Psychologii Zdrowia, rozdz. I.

2. Problemy intrapsychiczne chorych i ich bliskich z uwzględnieniem poszczególnych

faz procesu chorobowego i leczniczego.

Literatura:

Tomaszewska, I. (2000). Psychologiczne aspekty depresji w chorobach

nowotworowych. Psychoonkologia, 7, 9-19.

Widera, A., Juczyński, Z., Popiela, T. (2003). Psychologiczne wyznaczniki stresu

pourazowego u pacjentów onkologicznych po okaleczających zabiegach

chirurgicznych. Psychoonkologia, 7(2), 31-36.

3. Funkcjonowanie rodzin z problemem nowotworowym. Zapoznanie z tezami

podejścia systemowego dotyczącymi roli choroby w rodzinie, wzorów relacji, tajemnic

i mitów z nią związanych.

Literatura:

Sheridan C. L., Radmacher S. A. (1998) Psychologia zdrowia. Warszawa: Instytut

Psychologii Zdrowia, s. 394-405, 454.

Choroba nowotworowa w

perspektywie rodzinnej

4. Proces leczenia a jakość więzi rodzinnych. Analiza wyników badań dotyczących zmian w zakresie

funkcjonowania osób chorych w roli żony, matki, męża itd. Rola jakości więzi rodzinnych i wsparcia w procesie

leczenia onkologicznego. Chore dziecko w systemie rodzinnym.

Literatura:

Basińska, B., Badzio, A. (2003). Funkcjonowanie seksualne i jakość relacji małżeńskich mężczyzn leczonych

napromienianiem z powodu nasieniaka jądra. Psychoonkologia, 7, 57-61.

Bidzan, M., Pater-Prais, M. (2004). Jakość związku małżeńskiego u kobiet leczonych z powodu raka szyjki

macicy. Psychoonkologia, 8, 1-5.

5. Lęk przed śmiercią i strata w rodzinie. Dylematy bliskich dotyczące terminalnego okresu choroby i opieki

nad chorym.

Literatura:

Keirse, M. (2005). Liczne ślady straty i smutku. Obcowanie z chorobą nieuleczalną. Maszynopis polskiego

tłumaczenia, materiały konferencyjne 8 Ogólnopolska Konferencja Psychoonkologiczna, Jurata.

Keirse, M. (2005). Smutek dziecka, Jak pomóc dziecku przeżyć stratę i żałobę? Radom: Polwen.

Krasuska, M., Krystosiak, B. (2005). Rola wsparcia chorych w zaawansowanym stadium choroby

nowotworowej w opinii rodziny. Psychoonkologia, 9, 1-8.

Ostoja-Zawadzka K. (1994) Żałoba w rodzinie. W: B. de Barbaro (red.) Wprowadzenie do systemowego

rozumienia rodziny. Kraków: Collegium Medicum UJ.

6. Brzemię choroby nowotworowej w rodzinie. Poczucie obciążenia psychologicznego związane z ryzykiem

zachorowalności wśród osób spokrewnionych oraz wznowy nowotworu po zakończeniu leczenia.

Literatura:

Simonton. O.C., Henson, R. (2003). Jak żyć z rakiem i go pokonać? Łódź: Wydawnictwo Ravi.

7. Formy pomocy psychologicznej osobom chorym i ich bliskim w odniesieniu do fazy procesu leczenia.

Literatura:

Bąk-Sosnowska, M., Michalak, A., Trzecieniecka-Green, A., Bargiel-Matusiewicz, K. (2003). Psychologiczne

aspekty kontaktu z pacjentem onkologicznym oraz jego rodziną. Psychoonkologia, 7, 121-126.

Simonton O.C., Matthews-Simonton,S.,Creighton,J.L.: (1993) Triumf życia. Jak pokonać raka? Wskazówki dla

pacjentów i ich rodzin. Warszawa: Wydawnictwo Medyczne Med Tour Press International.

8. Kolokwium

Choroba nowotworowa w

perspektywie rodzinnej

Dodatkowe zadanie



Rozmowa psychologiczna

•

Rozmówca



Indywidualne doświadczenie choroby nowotworowej



Osoba bliska

•

Cel



Poznanie trudności



Wsparcie



Zapis rozmowy



Opis własnych przeżyć podczas rozmowy

(1-2 strony max!!!)

PSYCHOONKOLOGIA

PSYCHOLOGIA

MEDYCYNA

ONKOLOGIA

PSYCHOLOGIA

ZDROWIA

PSYCHOSOMATYKA

PSYCHOLOGIA

POZYTYWNA

PSYCHOLOGIA

RODZINY

MEDYCYNA

PALIATYWNA

PSYCHOPROFILAKTYKA

PSYCHOONKOLOGIA



’

80 XX w.



Problematyka badawcza

Psychoprewencja i promocja zdrowia

Zapobieganie

Wczesne wykrywanie

Wczesne leczenie

2. Łagodzenie psychologicznych następstw

choroby u pacjentów i ich bliskich

3. Działania psychoprofilaktyczne wobec

personelu medycznego

Co wiemy o chorobach

nowotworowych…?

Co wiemy o chorobach nowotworowych?

„

Rak jest chorobą zakaźną”

„

Powszechną właściwością wszystkich złośliwych guzów jest

ich szybki wzrost”

„

Rak jest często spowodowany urazem fizycznym

(w wypadku lub pod wpływem silnego uderzenia)”

„

Jeżeli nowotwór złośliwy narządów rodnych jest

zdiagnozowany w początkowym stadium rozwoju,

rokowania są bardzo dobre”

„

Choroby nowotworowe to najczęstsza przyczyna zgonów w Polsce”

„

Wielu pacjentów zostaje wyleczonych z choroby

nowotworowej i nigdy nie doświadczy jej nawrotu”

„

W pewnych przypadkach pacjenci w zaawansowanym

stadium raka również mają szansę na wyleczenie”

„

Obecnie zostało (ostatecznie) udowodnione, że brak równowagi emocjonalnej i psychicznej

zwiększa ryzyko zachorowania na

choroby nowotworowe”

„

Zastępcza terapia estrogenowa stosowana przy menopauzie może zwiększać

ryzyko:

(A)

Raka szyjki macicy

(B)

Raka błony śluzowej macicy

(C)

Raka jajnika”

„

Estrogeny w połączeniu z gestagenami (stosowane w antykoncepcji hormonalnej

lub hormonalnej terapii zastępczej przy menopauzie) mogą zwiększać ryzyko:

(A)

Raka szyjki macicy

(B)

Raka błony śluzowej macicy

(C)

Raka jajnika”

100%

66%

62%

93%

82%

98%

99%

71%

64%

93%

95%

84%

79%

77%

41%

52%

45%

30%

43%

56%

40%

43%

60%

39%

55%

Carlsson i Strang, 1997

„

Im większe skutki uboczne chemioterapii, tym większy jej wpływ

na komórki nowotworowe”

„

Ból nowotworowy może być prawie zawsze

kontrolowany”

„

Konsekwencją zewnętrznej radioterapii jest radioaktywne

naładowanie pacjenta przez pewien czas po naświetlaniu”

„

Morfina jest bardzo skuteczna w leczeniu bólu

nowotworowego”

„

Są badania wskazujące na ważną rolę witamin zarówno

w prewencji, jak i terapii chorób nowotworowych”

„

Dużym problemem w leczeniu bólu nowotworowego jest

wykształcenie uzależnienia od morfiny”

„

Zostało udowodnione, że niektóre typy nowotworów mogą być

wyleczone lekami homeopatycznymi”

„

Niektóre typy nowotworów są leczone hormonami”

„

W Polsce lekarze często ukrywają prawdę o chorobie przed

pacjentem, aby go oszczędzić”

Co wiemy o chorobach

nowotworowych?

83%

82%

86%

79%

86%

85%

92%

98%

49%

63%

45%

42%

80%

76%

50%

49%

91%

92%

Co wiemy o chorobach

nowotworowych?

Carlsson i Strang, 1997

CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH

Palenie tytoniu

PA(70%) KO(79%)

Toksyny w środowisku jednostki

PA(41%) KO(21%)

Odziedziczalność

PA(17%) KO(25%)

Zaawansowany wiek

PA(14%) KO(9%)

Dieta

Rad

Asbest

Trucizny stosowane w rolnictwie

Depresja

Testy broni nuklearnej

Carlsson i Strang, 1997

BIORĄC POD UWAGĘ WSZYSTKIE TYPY NOWOTWORÓW, W JAKIM % PRZYPADKÓW

GŁÓWNYM CZYNNIKIEM SPRAWCZYM JEST ODZIEDZICZALNOŚĆ?

10% lub mniej

PA(57%) KO(51%)

Około 30%

Około 50%

Więcej niż 75%

JAK WYSOKIE JEST RYZYKO ZACHOROWANIA NA RAKA W CIĄGU CAŁEGO ŻYCIA?

10% lub mniej

Około 30%

PA(57%) KO(52%)

Około 50%

Więcej niż 75%

W WIĘKSZOŚCI PRZYPADKÓW RAK JEST SPOWODOWANY

Czynnikami zewnętrznymi

(np. Złą dietą, paleniem tytoniu, opalaniem)

PA(75%) KO(83%)

Czynnikami wewnętrznymi (np. odziedziczalnością, właściwościami systemu

immunologicznego)

Co wiemy o chorobach

nowotworowych?

Co wiemy o chorobach

nowotworowych?

Adlard i Hume, 2003

3 najczęściej występujące nowotwory u mężczyzn:

Rak jelita grubego

Rak nerki

Białaczka

Rak płuca

Rak prostaty

Rak jądra

3 najczęściej występujące nowotwory u kobiet:

Rak piersi

Rak jelita grubego

Rak szyjki macicy

Białaczka

Rak płuca

Rak żołądka

4 najczęstsze przyczyny nowotworów złośliwych:

Zła dieta

Nadużywanie alkoholu

Używanie telefonów komórkowych

Przebywanie w pobliżu linii wysokiego napięcia

Palenie tytoniu

Nadmierne opalanie słoneczne

Tabletki witaminowe

Regularne uprawianie biegów

64%

8%
8%

69%
89%

62%

100%

33%

86%
10%

49%

22%

81%
81%

21%
18%

99%
96%

1%
2%

Co wiemy o chorobach

nowotworowych?

Adlard i Hume, 2003

2 objawy, mogące sugerować chorobę nowotworową

(2 z każdej grupy):

Odkrztuszanie zielonej flegmy

Odkrztuszanie krwią

Utrata wagi

Przybranie na wadze

Guz w piersi

Bolesność piersi

Bóle w kościach

Bóle mięśni

Burczenie w jelitach

Zmiany w funkcjonowaniu jelit

Krew w kale

Dokuczliwe gazy

Pieczenie przy oddawaniu moczu

Krew w moczu

Palpitacje

Utrata apetytu

92%
96%

99%

33%

57%

12%

92%
98%

26%

91%

12%

71%

Podsumowanie…



1 na 3 osoby choruje w swoim życiu na nowotwór złośliwy



Najczęściej jest to rak piersi, płuca, jelita grubego lub

prostaty (52% wszystkich zachorowań)



43% osób przeszło chorobę nowotworową lub zna bliskie

osoby (rodzina, przyjaciele), które leczyły się z powodu raka



Wśród pacjentów jedynie 79% zna dokładne rozpoznanie



2/3 osób zna termin „chemioterapia”, „radioterapia” oraz

„hospicjum”



1/3 osób wie, na czym polega „opieka paliatywna” i kim jest

„onkolog”



Osoby, które zetknęły się z chorobą nowotworową swoją lub

bliskich wykazują się większą wiedzą



Osoby o wyższym statusie socjoekonomicznym posiadają

większą wiedzę odnośnie choroby nowotworowej



Świadomość szkodliwości palenia tytoniu, lecz

nieswiadomość czynnika wieku (65-85 lat)

Czym jest choroba

nowotworowa?

Nowotwór

(

neoplasma

) - grupa chorób w których komórki organizmu dzielą się w sposób

niekontrolowany, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe

komórki tkanki. Utrata kontroli nad podziałami jest związana z mutacjami genów

kodujących białka uczestniczące w cyklu komórkowym. Mutacje te powodują, że komórka

wcale lub niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu. Powstanie nowotworu złośliwego

wymaga kilku mutacji, stąd długi, ale najczęściej bezobjawowy okres rozwoju choroby.

Nowotwór łagodny

(

neoplasma benignum

)

utworzony z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, dobrze ograniczony, często

otorbiony, rośnie wolno, nie daje

przerzutów

(guzów wtórnych), a po usunięciu nie

powstaje wznowa (ponowny rozrost nowotworu w tym samym miejscu) - jest całkowicie

wyleczalny. Jego szkodliwy wpływ na ustrój może być spowodowany wydzielaniem

hormonu, krwawieniami, czy też zamknięciem światła naczynia, uciskiem nerwu albo

umiejscowieniem w ważnym dla życia narządzie

Nowotwór złośliwy

(

neoplasma malignum

)

o małym zróżnicowaniu tkanek, za to o skłonności do odrywania się komórek. które

potrafią przez naczynia krwionośne zawędrować w odległe miejsce, dając początek

nowemu guzowi

•

Nowotwór ananplastyczny (

neoplasma anaplasticum

)

•

Mięsak (

sarcoma

)

•

Rak (

carcinoma

)

•

Potworniak (

teratoma

)

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Leczenie bólu i opieka paliatywna w chorobach nowotworowych
Wpływ choroby na funkcjonowanie rodziny
Pielgnowanie w chorobach nowotworowych jelita grubego
CHOROBY NOWOTWOROWE A PROMOCJA ZDROWIA
Psychospołeczne problemy zdrowego rodzeństwa z chorobami nowotworowymi
Diagnostyka predyspozycji genetycznych do chorob nowotworowych
niedokrwistosc w przebiegu choroby nowotworowej
PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
Dziecko z chorobą nowotworową wskazówki dla rodziców
PIELĘGNOWANIE W CHOROBACH NOWOTWOROWYCH JELITA GRUBEGO, chirurgia, chirurgia
11Wpływ choroby na funkcjonowanie rodziny
Epidemiologia chorób nowotworowych,2010
CHEMIOTERAPIA SZCZEGÓLOWA CHORÓB NOWOTWOROWYCH, weterynaria 3 rok WROC, semestr 5, Farmakologia 1
temat Wpływ choroby na funkcjonowanie rodziny
leczenie bóu w chorobach nowotworowych
Wykład 2, Choroby nowotworowe

więcej podobnych podstron