Niezawodność i

bezpieczeństwo

systemów

Wykład 1

Wprowadzenie w

problematykę

niezawodności i

bezpieczeństwa

OTOCZENIE (O)

CZŁOWIEK

(C)

TECHNIKA (T)

Rozpatrując

zależności

między

obiektem

tech-nicznym,

jego

otoczeniem oraz współdziała-jącymi z

nimi zespołami ludzkimi, poddajemy

analizie określony system

C-T-O

Kontenerowiec CMA CGM Fidelio,
9415 TEU, 2006

Wzajemne

oddziaływania

w

systemie CTO mogą prowadzić

do zdarzeń niepo-żądanych.

Zdarzenia takie mogą przynosić

straty życia ludzi, ekonomiczne i

inne.

PRZYKŁADY ZDARZEŃ
NIEPOŻĄDANYCH:

OTOCZENIE: huragany, trzęsienia ziemi,
sztormy.

TECHNIKA: uszkodzenia.

CZŁOWIEK: utrata wydolności fizycznej,
błędy.

„Naturalnym

dążeniem

człowieka

jest

tworzenie

takiej techniki, by spełniała

ona

jego

potrzeby

bez

niesprawności.”

(T.Szopa, PKM t.I)

1.Stworzenie

teoretycznych

podstaw umo-żliwiających opis

praw powstawania uszkodzeń i

błędów

(niesprawności)

w

systemach C-T-O.

2.Poszukiwanie takich sposobów

projekto-wania, tworzenia oraz

zasad funkcjono-wania C-T-O, by

przy

określonych

nakładach

możliwość

występowania

niesprawności

była

jak

najmniejsza.

Cele nauki o niezawodności

NIEZAWODNOŚĆ OBIEKTU

Właściwość obiektu polegająca
na zdol-ności do spełniania

wymagań

w

okre-ślonych

warunkach eksploatacji i w
określonym przedziale czasu.

PRZYKŁADY WYMAGAŃ

NIEZAWODNOŚCIOWYCH

1.NIEUSZKADZALNO

ŚĆ

2.GOTOWOŚĆ
3.TRWAŁOŚĆ

BEZPIECZEŃSTWO

SYSTEMU

Właściwość systemu polegająca
na zdolności funkcjonowania w
określonych warunkach i w
określonym przedziale czasu bez
zajścia

wypadków

.

NIEUSZKADZALNOŚĆ

(TYPOWE WYMAGANIE

NIEZAWODNOŚCIOWE)

Zdolność

do

poprawnego

wykonywania

zadań

(w

określonych

warunkach

eksploatacji i w określonym
przedziale

czasu)

bez

wymuszonych

przerw

powo-

dowanych niesprawnościami

.

KLASYFIKACJA

NIESPRAWNOŚCI

Ze względu na elementy systemu C-T-O, w
których nie-sprawności są generowane:

1. Uszkodzenia (element:

Technika).
2. Utrata wydolności fizycznej,

błędy (element: Człowiek).

USZKODZENIE MASZYNY

Uszkodzeniem

jest

każde

zdarzenie

będące

efektem

procesów fizyko-chemi-cznych
zachodzących

w

maszynie,

unie-możliwiające

lub

ograniczające

spełnia-nie

przewidzianych

dla

niej

funkcji.

Ze względu na efekt oddziaływań
niesprawności na obiekt techniczny:

1.

Niesprawności

fizyczne

(natychmiast

po

ich

zajściu

uniemożliwione

jest

funkcjo-

nowanie obiektu; np. pęknięcie

zbiornika, zasłabnięcie operatora).
2. Niesprawności umowne (ich

wystąpienie

nie

przerywa

natychmiast

funkcjonowania

obiektu; np. spadek wydajności

pompy).

KLASYFIKACJA

NIESPRAWNOŚCI

GOTOWOŚĆ

Zdolność

do

wykonywania

przewidzianych funkcji w dowolnej
chwili eksploatacji.

Niezawodność można

definiować w sposób opisowy

(deskryptywny) lub ocenowy

(wartościująco-normatywny).

 

Oceny ilościowe nazywane są

miarami

lub

wskaźnikami

niezawodności. Miary mogą być

opisane

charakterystykami

funkcyjnymi lub liczbowymi.

OCENOWA

(NORMATYWNA)

DEFINICJA

NIEZAWODNOŚCI

 

Niezawodność obiektu jest to

prawdo-podobieństwo spełnienia

przez obiekt stawianych mu

wymagań

w

określonych

warunkach

i

okresie

eksploatacji.