OGÓLNE ZASADY LECZENIA NADCIŚNIENIA

ZE WSKAZAŃ DORAŹNYCH

Kompromis między zagrożeniami wynikającymi
z wysokiego RR (nieodwracalne powikłania
narządowe, nagły zgon)

i

nagłego obniżenia   przepływu przez narządy

niezbędne do życia (mózg, serce, nerki)

OGÓLNE ZASADY LECZENIA NADCIŚNIENIA

ZE WSKAZAŃ DORAŹNYCH

1.

Szybkości obniżenia RR

a)

stany naglące

b)

stany pilne

2.

Wartości do której obniżać RR

ad. a)

o około 25% w stosunku do stanu

wyjściowego w ciągu 2-4 godz.

ad. b)

o około 20% w ciągu 12-24 godz.

Pełna normalizacja RR w ciągu kilku dni

Pełna normalizacja RR w ciągu kilku dni

STANY NAGLĄCE

Wysokie RR i

tętniak rozwarstwiający
ostra niewydolność lewokomorowa
incydent naczyniowo-mózgowy
encefelopatia nadciśnieniowa
ostra niewydolność wieńcowa
rzucawka

STANY NAGLĄCE

Wysokie RR i

ciąża
niestabilna choroba wieńcowa
zawał
okres okołooperacyjny

guz chromochłonny
nagłe odstawienie klonidyny
wpływ leków

PRZEŁOM NADCIŚNIENIOWY

gwałtowny, znaczny RR

bez uchwytnych uszkodzeń narządowych
ale z ich dużym ryzykiem

ważniejsza wielkość RR od jego

bezwzględnej wartości



napad w guzie chromochłonnym



wpływ leków



rzucawka



ostre kłębkowe zapalenie nerek

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE

Szybko postępująca niewydolność nerek
(

złośliwe stwardnienie naczyniowe nerek

)

+ często
z zakresu układu sercowo-naczyniowego
(

przerost mięśnia serca, przebudowa naczyń

z wybroczynami

)



niewydolność lewokomorowa



zawał

z zakresu CUN (

obrzęk substancji białej zwłaszcza

okolicy skroniowo-ciemieniowej, przebudowa
naczyń + wybroczyny

)



encefalopatia



udar

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE

1

‰

pacjentów z nt.

50% samoistne nt.
50% wtórne nt.

~

~



przewlekłe kłębkowe zapalenie nerek



przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek



zatrucie ciążowe



guzkowe zapalenie tętnic



zwężenie tętnicy nerkowej

mężczyźni > kobiety

mężczyźni > kobiety

szczyt około 40 r.ż.

szczyt około 40 r.ż.

Śmiertelność u nie leczonych ~ 80% w ciągu roku

Śmiertelność u nie leczonych ~ 80% w ciągu roku

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE

Genetyka (?)

BW35, CW4, DR3

- głównie w rasie czarnej

Zaburzenia czynności śródbłonka

 wytwarzania endoteliny
 ekspresji genu dla endoteliny (?)

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE

Teoria błędnego koła

RR

uszkodzenie śródbłonka

zmiany w naczyniach poziom endoteliny

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE

Układ renina-angiotensyna

 RR i uszkodzenie naczynia

Rozsiane wykrzepianie (DIC)

- w tym udział mechanizmów

immunologicznych

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE



bóle głowy



zaburzenia widzenia



zaburzenia orientacji



parestezje



drgawki



zaburzenia świadomości  śpiączka

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE



hipokalemia (wtórny

hiperaldosteronizm)



poziom kreatyniny



OB



niedokrwistość hemolityczna

mikroangiopatyczna



płytek i cechy wykrzepiania

wewnątrznaczyniowego

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZONE

ekg:

cechy przeciążenia lewej

komory

rtg:

powiększenie serca, objawy

zastoju

w krążeniu małym

echo:

zaburzenia relaksacji,
nieskoordynowany skurcz i

rozkurcz

(ogniskowe niedokrwienie)
EF 

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Rozszerzające

tętniczki

nitroprusydek

sodu (Nipride

Naniprus)

Nitrogliceryna

(Perlinganit,

Trinitrosan)

Diazoksyd

(Hyperstat,

Hypertolanum)

Pochodne

ftalazyny

(Apresoline,

Nepresol)

0,2-0,8

g/kg mc./min

wlew dożylny

(30-50

mg

w 500

ml

5% glukozy)

5-100

g/min

50-100

mg i.v

.

co 5-15

min

lub wlew

10-30

mg/min

(do 600

mg

)

10-25 mg

i.v. / i.m.

kilka

sekund

1 min

1-5 min

10-20 min

czas

wlewu

czas

wlewu

3-15 h

2-6 h

nudności, wymioty,

zatrucie tiocyjankami

bóle głowy, nudności,

wymioty, pocenie się,

methemoglobinemia

nasilenie bólów

wieńcowych, zatrzy-

mywanie sodu i wody

nasilenie bólów

wieńcowych, bóle

głowy, tachykardia

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Leki blokujące

zwoje

trimetafan

(Arfonad)

Leki blokujące

receptory

adrenergiczne

labetalol

(Trandate,

Normodyne)

0,5-5,0

mg/min

wlew dożylny

(1,0 g w 1000 ml

5% glukozy)

20-80

mg i.v

.

co 10-15

min

lub wlew

0,5-2

mg/kg mc.)

1-2 min

5 min

czas

wlewu

+ min

2-8 h

atonia pęcherza i jelit,

zaburzenia akomodacji,

suchość w ustach

nudności, wymioty,

cierpnięcie skóry

głowy; przeciwwskaza-

nia jak dla leków

blokujących receptory

beta-adrenergiczne

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

fentolamina

(Regitin,

Regityne)

esmolol

(Brevibloc)

2,5-10

mg i.v.

lub

0,5-5 mg/min

(średnio 1 mg)

wlew

dawka nasycająca

250-500 g/min

przez 1-2 min

podtrzymująca

50-100 g/min

przez 4 min

1-2 min

1-2 min

15 min

wlew +
10-20 min

tachykardia, zaburzenia

rytmu serca, nasilenie

bólów wieńcowych,

zawroty głowy, obrzęk

błony śluzowej nosa

senność, bóle, zawroty

głowy, nudności,

odczyny miejscowe

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Inne leki

hamujące ukł.

wsp.

klonidyna

(Catapresan),

Clonidyn-

Ratiopharm,

Haemiton)

Mdetyldopa

(Adomet,

Presinol)

0,15-0,3

mg

i.m.

250 mg w 100 ml

5% glukozy

w ciągu 30-60 min

60 min

2-3 h

2-4 h

10 h

spowolnienie,

nadmierna senność,

suchość w ustach

jak wyżej

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Inhibitory
enzymu
konwertującego
enalapryl
(Enap,
Vasotec)

dawka wstępna
1 mg, i.v.
właściwa 2,5-5 mg
co 30-60 min
(do 40 mg)

15-30 min

6 h

kaszel, nie stosować
w obustronnym
zwężeniu t.t. nerkowych
oraz w ciąży

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Antagoniści

wapnia

nikardypina

Flusemide,

Loxen,

Ranvil)

Werapamil

(Isoptin)

2,5 mg powoli i.v.

co 10-15 min

(do 15 mg/h)

250 mg w 100 ml

5% glukozy, wlew

przez 10-15 min

lub 2,5-10 mg i.v.

5-10 min

10-15 min

1-4 h

3-5 h

zawroty, bóle głowy,

uczucie ciepła,

kołatanie serca,

miejscowo zapalenie

żyły

nudności, wymioty,

bradykardia, bóle

głowy,

blok przedsionkowo-

komorowy

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Leki moczopędne

furosemid

(Furosemidum,

Lasix)

Kwas etakrynowy

(Edecrin)

Inne

urapidyl

(Ebrantil)

ketanseryna

(Sufrexal)

20-40 mg i.v.

50-100 mg i.v.

(5% glukozy)

12,5-50 mg i.v.

co 15-20 min lub

wlew początkowo

2 mg/min następnie

0,15 mg/min

wlew

dawka początkowa:

3 mg/min

podtrzymująca:

0,3-0,1 mg/min

(do 30 mg)

5-10 min

j.w.

5 min

kilka

sekund

6-8 h

j.w.

3 h

kilka

godzin

hipokaliemia

nudności, wymioty,

bóle głowy,

nadmierne pocenie

senność, utrudnienie

koncentracji, zawroty

głowy, suchość

w ustach

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Leki hamujące

ukł.wsp.

labetalol

(Pressocard,

Trandate)

klonidyna

(Iporel,

Haemiton)

200-300 mg

co 2-3 h

p.o.

0,1-0,2 mg p.o.

co godzinę

(do 0,6 mg)

0,5-2 h

1-2 h

6-12 h

8-12 h

nudności,

wymioty

spowolnienie,

nadmierna senność,

suchość w ustach

PODSTAWOWE INFORMACJE O LEKACH STOSOWANYCH

W DORAŹNYM LECZENIU HIPOTENSYJNYM

Lek

Dawka i sposób

podawania

Początek

działania

Czas

działania

Ważniejsze objawy

niepożądane

Inhibitory

enzymu

konwertazy

kaptopryl

(Angiopress,

Captopril,

Capoten)

Ketanseryna

(Sufraxal)

12,5-50 mg s.l.

p.o.

10 mg s.l.

5-10 min

20-30 min

5-10 min

2-16 h

j.w.

4-6 h

kaszel, nie stosować

w obustronnym

zwężeniu tętnic

nerkowych i w ciąży

wydłużenie czasu QT,

senność, zawroty

głowy, zaburzenia

koncentracji, suchość

w ustach

i.v. – dożylnie; i.m. – domięśniowo; s.l. – podjęzykowo; p.o. – doustnie

WYBÓR LEKU HIPOTENSYJNEGO W ZALEŻNOŚCI

OD RODZAJU WSKAZANIA DO DORAŹNEGO

OBNIŻENIA CIŚNIENIA KRWI

(1)

Rozpoznanie

Leki z wyboru

Leki niezalecane*

Nadciśnienie złośliwe

Tętniak rozwarstwiający

aorty

kaptopryl s.l/p.o.

labetalol i.v./p.o.

nitroprusydek i.v.

diazoksyd i.v.

hydralazyna i.v./i.m.

nitroprusydek + -bloker

i.v.

trimetafan i.v.

labetalol i.v.

klonidyna

metyldopa

diuretyk

diazoksyd

hydralazyna

nifedypina

WYBÓR LEKU HIPOTENSYJNEGO W ZALEŻNOŚCI

OD RODZAJU WSKAZANIA DO DORAŹNEGO

OBNIŻENIA CIŚNIENIA KRWI

(2)

Rozpoznanie

Leki z wyboru

Leki niezalecane*

Ostra niewydolność

lewokomorowa

Niestabilna choroba

wieńcowa lub

świeży zawał serca

trimetafan i.v.

nitroprusydek +

diuretyk i.v.

enalapryl + diuretyk i.v.

nitrogliceryna i.v.

labetalol i.v.

-bloker i.v.

labetalol

diazoksyd

hydralazyna

esmolol

diazoksyd

hydralazyna

WYBÓR LEKU HIPOTENSYJNEGO W ZALEŻNOŚCI

OD RODZAJU WSKAZANIA DO DORAŹNEGO

OBNIŻENIA CIŚNIENIA KRWI

(3)

Rozpoznanie

Leki z wyboru

Leki niezalecane*

Encefalopatia

i krwawienie mózgowe

Wzrost stężenia

amin katecholowych

Rzucawka ciężarnych

labetalol i.v.

nitroprusydek i.v.

diazoksyd i.v.

nitrogliceryna i.v.

fentolamina +-bloker i.v.

labetalol i.v.

nitroprusydek + -bloker

i.v.

(siarczan magnezu)

labetalol i.v.

hydralazyna i.v./i.m.

katanseryna i.v.

metyldopal

klonidyna

metyldopa

diuretyk

diuretyk

diazoksyd

enarenal

nitroprusydek

kaptopryl

WYBÓR LEKU HIPOTENSYJNEGO W ZALEŻNOŚCI

OD RODZAJU WSKAZANIA DO DORAŹNEGO

OBNIŻENIA CIŚNIENIA KRWI

(4)

Rozpoznanie

Leki z wyboru

Leki niezalecane*

Nadciśnienie

okołooperacyjne

Ostra niewydolność

nerek

nitrogliceryna i.v.

labetalol i.v.

nitroprusydek i.v.

metyldopa i.v.

nitroprusydek i.v.

labetalol i.v./p.o.

hydralazyna i.v./i.m.

trimetafan

trimetafan

-bloker