NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
Opr.
Ewa Norberciak
Marcin Paszkiewicz
gr.4
Polskie Forum
Profilaktyki
BP = CO x PVR
BP – ciśnienie krwi
CO – rzut serca
PVR – obwodowy opór naczyniowy
Istotą nadciśnienia utrwalonego jest ustalenie się
oporu naczyniowego na nowym, wyższym w
stosunku do wyjściowego, poziomie.
Patofizjologia
Patofizjologia cd.
Wykład z kardiologii – prof. S. Grajek,
01.12.2008
Wzrost CO:
•
↑ obciążenia wstępnego
- ↑ objętości krwi, Na+
- kurcz łożyska żylnego (RAA, układ współczulny)
•
↑ kurczliwości (katecholaminy)
Wzrost PVR:
•
kurcz czynnościowy (RAA, katecholaminy, endoteliny)
•
przerost mięśniówki naczyń (RAA, katecholaminy, cz. wzrostu,
hiperinsulinemia)
•
↓ cz. relaksacyjnych (peptydy natriuretyczne, NO,
prostacyklina)
Przerost naczyń, w przeciwieństwie do
remodelingu, jest procesem nieodwracalnym.
Klasyfikacja
Pierwotne (>90% przypadków) – o
nieznanej przyczynie
Wtórne
1. Nerkopochodne
1.1 Nerkowo – naczyniowe (zwężenie t. nerkowej) - 1-2%
1.2 Nerkowo – miąższowe (np. przewlekłe glomerulonephritis,
marskość nerek, torbielowatość nerek, amyloidoza, poliarteritis
nodosa, SLE, wodonercze, nefropatia cukrzycowa)
1.3 Reninoma
2. Endokrynne – pierwotny aldosteronizm, choroba i zespół
Cushinga, nadczynność i niedoczynność tarczycy, akromegalia,
pheochromocytoma, nadczynność przytarczyc, zespół
rakowiaka
3. Sercowo – naczyniowe (np. koarktacja aorty, miażdżyca aorty,
niedomykalność aorty)
Klasyfikacja cd.
4. Neurogenne (↑ ciśnienia śródczaszkowego – obrzęk mózgu,
krwiak wewnątrzczaszkowy, udar krwotoczny, choroby
organiczne OUN np. guzy, zapalania mózgu, opon, zatrucia
CO i talem
5. Obturacyjny bezdech senny
6. Ciąża – stan przedrzucawkowy, rzucawka
7. Leki i używki – sympatykomimetyki, glikokortykoidy, EPO,
cyklosporyna, inhibitory MAO, doustne środki
antykoncepcyjne; narkotyki, zatrucia alkoholem i metalami
ciężkimi
8. Ostry stres – oparzenia, odstawienie alkoholu u osób
uzależnionych, psychogenna hiperwentylacja, hipoglikemia,
zabiegi operacyjne
Hipotezy etiologii
nadciśnienia pierwotnego
Czynniki genetyczne i
środowiskowe
Zaburzona cyrkulacja
nerkowego przepływu krwi
(wzrost przepływu przez
część rdzenną)
Nieprawidłowa odpowiedź
na stres
Nieprawidłowa wrażliwość
na czynniku kurczące
Defekt nerkowego
wydzielania Na
Nieprawidłowości w
transporcie Na przez błony
komórkowe
Czynniki ryzyka
Wiek powyżej 60 lat
Płeć męska
Obciążenie rodzinne
Cukrzyca typu 2
Dyslipidemie
Palenie papierosów
Brak aktywności fizycznej
Nadwaga i otyłość
Zwiększone spożycie soli
Klasyfikacja
Rozpoznanie
Na podstawie pomiarów ciśnienia
tętniczego:
- 2 pomiary podczas 2 wizyt ze średnim
ciśnieniem ≥ 140/90
Zasady pomiaru ciśnienia
krwi
Co najmniej 30 minut po piciu kawy / paleniu papierosów
Przed pomiarem kilkuminutowy odpoczynek w pozycji siedzącej
Przeprowadzić co najmniej dwa pomiary w odstępie 1–2 min, a
jeżeli zmierzone wartości znacznie się różnią, wykonać dodatkowe
pomiary.
Posługiwać się standardowym mankietem (o szerokości 12–13 cm i
długości 35 cm), ale dysponować również większym i mniejszym
mankietem
Kończyna górna została obnażona, bez uciskającej odzieży, luźno
wsparta ze zgięciem łokciowym na poziomie 4. międzyżebrza.
Mankiet powinien znajdować się na wysokości serca niezależnie od
pozycji ciała pacjenta
.
Stetoskop powinien znajdować się w górnej części dołu łokciowego
Mankiet pompować 30 mm Hg powyżej słyszalnych tonów.
Wypuszczać powietrze z prędkością 2 mm Hg/s;
Pierwszy raz mierzyć na obu kończynach górnych, kolejne pomiary
należy wykonywać na ręce o wyższym BP
Pomiar tętna powinien być dokonany po drugim pomiarze BP.
U osób w starszym wieku, chorych na cukrzycę oraz inne choroby
mogące powodować hipotonię ortostatyczną należy dokonywać też
pomiaru w 1. i 5. minucie od przyjęcia pozycji stojącej.
Zalecenia PTNT i Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce
Postępowanie
diagnostyczne
Określenie wartości ciśnienia na
podstawie kilkakrotnych pomiarów
Pierwotne czy wtórne ? (nadciśnienie
pierwotne – po wykluczeniu wtórnego)
Inne czynniki ryzyka sercowo-
naczyniowego ?
Powikłania ?
Choroby towarzyszące ?
Wytyczne PTNT i Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce
Wytyczne PTNT i Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce
Postępowanie
diagnostyczne cd.
BADANIA LABORATORYJNE
Morfologia (HCT, Hb)
Na, K, glikemia na czczo, kreatynina, kwas moczowy, TC, HDL,
LDL, TG
Badanie ogólne moczu
EKG
+ ew.
Badanie dna oka
RTG kp
ECHO
USG nerek i tt. szyjnych
Mikroalbuminuria (zwłaszcza w NT i cukrzycy)
Ca
CRP
Powikłania
P R E S Y J N E
M IA Ż D Ż Y C O W E
C U N
R z u c a w k a p o r o d o w a ( d r g a w k i, u tr a ta
p r z y to m n o ś c i)
W y le w - h a e m o r r h a g ia
T I A ( o b ja w y c o fa ją s ię w 2 4 h )
P R I N D ( o b ja w y c o fa ją s ię d o 1
ty g . )
C S – n ie c o f a s ię
O K O
I I I i I V s to p ie ń z m ia n
O B L I G A T O R Y J N A H O S P I T A L I Z A C J A
I i I I s to p ie ń z m ia n
S E R C E
P r z e r o s t k o n c e n tr y c z n y , a n a s tę p n ie
w o lu m e tr y c z n y L K n a s k u te k ↑ o b c ią ż e n ia
n a s tę p c z e g o
C H D , M I
N E R K I
N a d c iś n ie n ie z ło ś liw e
N e fr o p a tia z ło ś liw a
N e f r o p a tia ła g o d n a
N A C Z Y N IA
O B W O D O W E
T ę tn ia k r o z w a r s tw ia ją c y a o r ty
M ia ż d ż y c a tt. o b w o d o w y c h
c h r o m a n ie p r z e s ta n k o w e
Wykład z kardiologii – prof. S. Grajek,
01.12.2008
Powikłania (2)
Przerost LK – u 30% chorych z łagodnym lub
umiarkowanym NT i 90% z NT złośliwym
Pogrubienie medii i intimy t. szyjnych
wewnętrznych –
IMT ≥ 0,9 mm ma poprzedzać rozwój zmian
miażdżycowych
Kreatynina – wzrost stężenia na skutek stwardnienia
drobnych tętniczek nerkowych, międzypłacikowych i
doprowadzających
Mikroalbuminuria – wczesny marker uszkodzenia
nerek, może ustać (zwłaszcza po leczeniu ACEI i ARB)
Zmiany w dnie oka
4 stopnie zmian
Leczenie
Docelowe wartości BP
< 140/90 – u wszystkich chorych
< 130/80 – u chorych na cukrzycę lub
niewydolność nerek
< 125/75 – u chorych z białkomoczem
>1 g/dobę
Postępowanie
niefarmakologiczne
Postępowanie
niefarmakologiczne cd.
Masa ciała – zmniejszenie do
prawidłowego BMI
Dieta śródziemnomorska
Spożycie sodu < 2,4 g dziennie (6g soli
kuchennej)
Aktywność fizyczna
Alkohol – max 2 porcje dziennie, kobiety
1 porcja (1 porcja – 30 ml etanolu)
Farmakoterapia NT
Strategia leczenia: na podstawie wysokości BP,
powikłań narządowych i całkowitego ryzyka
sercowo-naczyniowego
Monoterapia skuteczna jedynie u 30-50% chorych
Główne grupy leków przeciwnadciśnieniowych
Β-blokery
Antagoniści wapnia
Diuretyki
ACEI
ARB (sartany)
Inne leki
Α-blokery – ze współistniejącym przerostem
gruczołu krokowego
Metyldopa (kobiety ciężarne) – w skojarzeniu z
diuretykiem
Klonidyna, moksonidyna, rilmenidyna – działanie
ośrodkowe, w skojarzeniu z diuretykiem
Rozszerzające tętniczki – dihydralazyna,
todralazyna – odruchowa tachykardia,
zatrzymywanie Na i wody
Leczenie skojarzone
Zalecenia PTNT
Leki złożone
np. Peryndopril + Indapamid
Walsartan + Hydrochlorotiazyd
Ramipryl + Hydrochlorotiazyd
Walsartan + Amlodypina
Nowe leki
ALISKIREN – bezpośredni doustny
inhibitor reniny
CLEVIPIDINE – dihydropirydynowy bloker
kanału wapniowego 3. generacji,
działanie już po 2 minutach, w stanach
naglących
Wiek podeszły
Najczęstsze izolowane nadciśnienie
skurczowe
Preferowane diuretyki i Ca-blokery
Leczenie skojarzone
Hipotonia ortostatyczna, zmienność
ciśnienia
Nadciśnienie i cukrzyca
W terapii konieczne stosowanie ACEI lub
ARB
Zazwyczaj konieczne leczenie skojarzone
(co najmniej 3 leki) / leki złożone
Nadciśnienie i ciąża
Kryteria rozpoznawcze takie same jak w ogólnej populacji
Zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej i leżenie w
łóżku w pozycji na lewym boku
Dieta bez ograniczenia soli
Przeciwwskazane ACEI i ARB, diuretyki w przypadku
prawidłowej diurezy
Nadciśnienie oporne
Docelowych wartości nie udaje się
uzyskać stosując 3 leki hipotensyjne
Przyczyny:
- nieprzestrzeganie zaleceń
- niewłaściwe połączenia
- interakcje – NLPZ
- leki zwiększające BP
- zespół metaboliczny
- postępująca niewydolność nerek
Nadciśnienie złośliwe
Najcięższa postać NT
Ciśnienie rozkurczowe ≥ 120-140 mmHg,
postęp niewydolności serca i nerek, zmiany w
naczyniach siatkówki. Wzrost ryzyka
niewydolności serca i udaru mózgu.
Najczęściej w zwężeniu t. nerkowej i
glomerulopatiach
Objawy: osłabienie, ból i zawroty głowy,
duszność, ból w KP
Przełom nadciśnieniowy
Nagły skok BP do 200/120 bądź stopniowy do
300/150 + objawy – bóle głowy, drgawki, duszność,
tachykardia, ból w KP, wymioty
Pilne wskazania do leczenia – objawy dławicy,
niewydolności serca, niedokrwienia OUN
Naglące – Encefalopatia, wylew
Leczenie:
leki rozszerzające naczynia: nitroprusydek sodu,
nikardypina, fenoldopam, nitrogliceryna, enelaprylat,
hydralazyna
Blokujące receptory adrenergiczne: labetalol, esmolol,
fentolamina, urapidyl
Dziękujemy za
uwagę !