KUMARYNY



Kumaryny



- pochodne



-pironu



- najprostszy - benzo-



-piron (kumaryna),



częściej w C7, rzadziej w C5, C6 i C8 grupa OH, do której

mogą być przyłączone grupy metylowe lub reszty cukrowe;



- może być też skondensowany z pierścieniem furanu

(furanokumaryny) lub piranu (piranokumaryny)





-piron

benzo-



-piron (kumaryna)



Niektóre kumaryny - mają charakterystyczny zapach,



- lotne z parą wodną- składniki olejku,



- sublimują,

O

O

O

O

5

6

7

8

4

3



Kumaryna (benzo-



-piron),



najprostszy związek



brak podstawników- form glikozydowych



występuje m.in. w



- nostrzykach (Melilotus sp.) z



meliliotyną (3,4-dihydrokumaryna)



- marzance wonnej -Asperula odorata, A.– Rubiaceae –



turówce wonnej i leśnej (trawie żubrówce, turówce)



Hierochloë odorata, H. australis – Poaceae



Biosynteza kumaryny



→



kw.trans-o-OH cynamonowy→ glikozydacja → melilotozyd↓



(kw. E-o-kumarowy) (glc kw. o-kumarowego)









laktonizacja hydroliza



kumaryna ← kw. o-kumarynowy ← glc kw. o-

kumarynowego



(glc.kw.cis/Z kumarowego)

COOH

OH

COOH

O-Glc

O-Glc

COOH

Z

OH

COOH

O

O



Hydroksykumaryny i metoksykumaryny



- dihydroksykumaryny - grupa OH w C–7 i C–6/ C–8



- trihydroksykumaryny w C–6, C–7 i C–8



grupy OH mogą być



- metylowane-metoksykumaryny



- połączone -jedna z resztą cukrową



- podstawione łań. alifatycznym w C–6 albo C–8



Hydroksy- , metoksykumaryny



umbeliferon (7-OH-kumaryna): Artemisiae abrotani herb., Herniariae herb.,

Meliloti herb., Chamomillae anth., Lavandulae flos, Arnicae anth.,

Archangelicae rad., Cichorii rad., Pimpinellae rad., Coriandri fruct.



herniaryna (7-OCH

3

-kumaryna) - Herniariae herb., Chamomillae anth.,

Rutae herb.



skopoletyna (6-OCH

3

-7-OH-kumaryna) i skopolina (7-glc-skopoletyny) w:

Artemisiae abrotani herb., Arnicae anth., Urticae rad., Coriandri fruct.,



eskuletyna (6,7-di-OH-kumaryna) - 6-glc- eskulina



Hippocastani cort., Fraxini cort., fol.



7-glc -cykoryna - Cichoriae rad.



fraksetyna (6-OCH

3

-7,8-di-OH-kumaryna), jej 8-glc- fraksyna,



fraksydyna (6,7 di-OCH

3

-8 –OH-kumaryna) i



izofraksydyna(6,8 di-OCH

3

-7 –OH-kumaryna): Fraxini cort., fol.,

Artemisiae abrotani herb., Eleutherococci rad.,



Ostol 8-

CH

2

-CH=C(CH

3

)

2-

7

-OCH

3

- kumaryna w

Archangelicae rad.,



O

O

R

1

R

2

R

3

6

7

8

5

4

3



Furanokumaryny (furokumaryny)



- benzo-



-piron skondensowany z pierści.



furanu w:

C–6, C–7 – typ psoralenu



np.psoralen Levistici rad.,



bergapten(5-OCH

3

-psoralen), Levistici rad., Apii rad., fol.,



Angelicae rad., Rutae herb., Petroselini herb., rad.



ksantotoksyna(8-OCH

3

psoralen Rutae herb., Ammi majoris

fruct.,



Angelicae rad.



imperatoryna (8-OCH

2

-CH=C(CH

3

)

2

-psoralen)

,

Ammi majoris

fruct.,



Angelicae rad.



izopimpinelina(5,8-di-OCH

3

-psoralen)



Rutae herb., Ammi majoris fruct.,



C–7, C–8 – typ angelicyny w Angelicae rad.



angelicyna, pimpinelina (5,6-di -OCH

3

-angelicyna)

O

O

O

R

1

R

2

5

8

6

7

O

O

O

R

1

R

2

5

6

7

8



Piranokumaryny



–benzo-



-piron, skondensowany z pierścieniem piranu w :



C–7, C–8 – typ seseliny:



wisnadyna, samidyna w Ammi visnagae fruct.,



C–6, C–7 – typ ksantyletyny:



ksantyletyna w Rutae herb.



C–5, C–6 – typ alloksantyletyny





O

O

O

5

6

7

8

O

O

O

5

6

7

8

O

O

O

5

6

7

8



Działanie farmakologiczne kumaryn



Przeciwskurczowe (spasmolytica)



Ammi visnagae fruct., np. wisnadyna, samidyna



(piranokumaryny typu seseliny)



rozszerzają naczynia wieńcowe, mózgowe,



gł. przez blokowanie kanałów wapniowych



Usprawniają krążenie żylne, limfatyczne, p.obrzękowo



Meliloti herb.(kumaryna, umbeliferon)

Hippocastani cort.(eskulina)



Uszczelniają ściany nacz. włosowatych→hamowanie czynn.

hialuronidazy



- w nadmiernej kruchości naczyń (vasoprotectivum)



- guzkach krwawnicowych (antihaemorrhoidale)



np. eskulina  Hippocastani cort.,



fraksetyna – Fraxini excelsior cort.



Światłochronne



eskulina i metoksykumaryny absorbują prom. UV, składniki kremów

ochronnych



Działanie farmakologiczne kumaryn



Fotouczulające



6,7-furanokumaryny /formy linearne /typ psoralenu



np. ksantotoksyna i bergapten



z Ammi majoris fruct., (syntetyczne)



- pobudzają repigmentacj skóry



- stosowane w łuszczycy, bielactwie



- psolaren nie stosowany –zbyt toksyczny



- Apium graveolens, Ruta graveolens, Citrus sp., mogą wywołać
kontaktowe zapalenie skóry.



7,8-furanokumaryny/ formy angularne/typ angelicyny



- słaba fitofototoksyczność

O

O

O

R

1

R

2

5

8

6

7



Działanie farmakologiczne kumaryn



Uspokajające na OUN i hipotensyjne



sedativa,hypotonica



-słabe np. angelicyna – Angelicae rad.



Zmniejszają krzepliwość krwi (antithrombotica)



np. dikumarol (dimer kumaryny) Meliloti herb.



- atagonista witaminy K,



- hamuje biosyntezę protrombiny i innych czynników procesu krzepnięcia krwi



- zapobiegawczo i leczniczo w zakrzepowym zapaleniu żył, zakrzepach,

zatorach naczyń płuc i nerek,



- wykryty w gnijącym zielu



- do celów leczniczych -syntetyczny



Biosynteza dikumarolu



dikumarol powstaje w



procesie gnicia (grzyby) z kw. cis-o-dihydro-cynamonowego

(kumarynowego), obecnego w surowcu (a nie kondensacji

kumaryny)



→ →



kw. cis-o-dihydrokumarynowy ↓

( cis-melilotowy) kw.3-OH-melilotowy kw.3-

oksymelilotowy



←

←





Dikumarol 4-Hydroksykumaryna

OH

COOH

OH

COOH

OH

OH

COOH

O

O

O

OH

O

OH

CH

2

O

O

OH

O



P.obrzękowo, immunostymulująco, cytotoksycznie



- kumaryna, Meliloti herb.



- po podaniu doustnym szybko metabolizowana w wątrobie do
1,7-dihydroksykumaryny o wł. hepatotoksycznych, co ogranicza jej stosowanie.



KUMARYNA

– środek aromatyzujący pr. spożywcze, np. we Francji-normy

dopuszczają do 2 mg/kg żywności, w cukierkach, napojach do 10 mg/kg, a w
gumach do żucia do 50 mg/kg.



Wg Komisji E: doustnie, surowiec i przetwory = 3–30 mg kumaryny;



parenteralnie odpowiednik 1–7,5 mg kumaryny;



zewnętrznie, w dawce dobranej indywidualnie dla każdego preparatu.



Aflatoksyny



- pochodne kumaryny,



- wytwarzane przez grzyb

Aspergillus flavus,



np. w produktach spożywczych



porażonych ww grzybem pleśniowym- kropidlak



- właściwości karcynogenne

O

O

O

O

O

OMe