Diagnostyka

Diagnostyka

Ortodontyczna

Ortodontyczna

Diagnoza ortodontyczna wymaga wszechstronnego

Diagnoza ortodontyczna wymaga wszechstronnego

poznania stanu pacjenta, oprócz oceny warunków

poznania stanu pacjenta, oprócz oceny warunków

zgryzowych, istotne jest również dokonanie oceny

zgryzowych, istotne jest również dokonanie oceny

dysproporcji szczęk, wad rozwojowych, chorób

dysproporcji szczęk, wad rozwojowych, chorób

przyzębia i ogólnomedycznych. Istotne jest, aby

przyzębia i ogólnomedycznych. Istotne jest, aby

znale

znale

ź

ź

ć prawdziwy powód wady zgryzu lub

ć prawdziwy powód wady zgryzu lub

przynajmniej wskazać możliwe przyczyny. W

przynajmniej wskazać możliwe przyczyny. W

odniesieniu do ortodoncji konieczny jest zatem

odniesieniu do ortodoncji konieczny jest zatem

szczegółowy ogólnomedyczny i stomatologiczny

szczegółowy ogólnomedyczny i stomatologiczny

wywiad, aby mieć prawidłowy pogląd na ogólny stan

wywiad, aby mieć prawidłowy pogląd na ogólny stan

zdrowia pacjenta, jak i ocenić te kwestie, które są

zdrowia pacjenta, jak i ocenić te kwestie, które są

ściśle związane z uzębieniem.

ściśle związane z uzębieniem.

W ortodoncji informacje pochodzą z

W ortodoncji informacje pochodzą z

trzech głównych żródeł:

trzech głównych żródeł:

1.

1.

Wywiadu

Wywiadu

2.

2.

Badania klinicznego

Badania klinicznego

3.

3.

Oceny modeli diagnostycznych, zdjęć

Oceny modeli diagnostycznych, zdjęć

rentgenowskich i fotografii

rentgenowskich i fotografii

W wywiadzie bierzemy pod

W wywiadzie bierzemy pod

uwagę:

uwagę:

•

główne skargi pacjenta

główne skargi pacjenta

•

historię stanu zdrowia jamy ustnej i

historię stanu zdrowia jamy ustnej i

ogólnego

ogólnego

•

rozwój fizyczny

rozwój fizyczny

•

motywację, oczekiwania i inne czynniki

motywację, oczekiwania i inne czynniki

wynikające z zachowań otoczenia

wynikające z zachowań otoczenia

Rozwój

Rozwój

fizyczny

fizyczny

Szybki wzrost podczas pokwitaniowego skoku

Szybki wzrost podczas pokwitaniowego skoku

wzrostowego ułatwia przesuwanie zębów, jednak

wzrostowego ułatwia przesuwanie zębów, jednak

znaczne modyfikacje wzrostowe nie będą możliwe

znaczne modyfikacje wzrostowe nie będą możliwe

u dziecka po szczycie skoku wzrostowego.

u dziecka po szczycie skoku wzrostowego.

Dlatego też, w wywiadzie uwzględniamy wykresy

Dlatego też, w wywiadzie uwzględniamy wykresy

wzrostu lub bardziej szczegółowe zdjęcia

wzrostu lub bardziej szczegółowe zdjęcia

rentgenowskie dłoni i nadgarstków do oceny

rentgenowskie dłoni i nadgarstków do oceny

wieku kostnego.

wieku kostnego.

Kolejność ujawniania się punktów kostnienia i rozwój

Kolejność ujawniania się punktów kostnienia i rozwój

kości nadgarstka, śródręcza o paliczków są

kości nadgarstka, śródręcza o paliczków są

zgodne z chronologią rozwoju kośćca.

zgodne z chronologią rozwoju kośćca.

Ocena kliniczna

Ocena kliniczna

W ortodoncji są dwa cele badań

W ortodoncji są dwa cele badań

klinicznych:

klinicznych:

1.Ocena i udokumentownie stanu zdrowia jamy

1.Ocena i udokumentownie stanu zdrowia jamy

ustnej, badania czynnościowe i ocena rysów

ustnej, badania czynnościowe i ocena rysów

twarzy

twarzy

2.Decyzja, jakie dodatkowe badania powinny być

2.Decyzja, jakie dodatkowe badania powinny być

wykonane

wykonane

Ocena

Ocena

kliniczna

kliniczna

W ocenie stanu jamy ustnej oceniamy

W ocenie stanu jamy ustnej oceniamy

stan tkanek twardych zębów i

stan tkanek twardych zębów i

miękkich jamy ustnej ( choroby

miękkich jamy ustnej ( choroby

ogólne, próchnica, zapalenie miazgi,

ogólne, próchnica, zapalenie miazgi,

choroby błony śluzowej i choroby

choroby błony śluzowej i choroby

przyzębia).

przyzębia).

Ocena kliniczna

Ocena kliniczna

Oceniamy warunki zgryzowe, w tym

Oceniamy warunki zgryzowe, w tym

czynności, tj. żucie ( z włączeniem

czynności, tj. żucie ( z włączeniem

połykania), mowa i występowanie

połykania), mowa i występowanie

zaburzeń ze strony stawów

zaburzeń ze strony stawów

skroniowo- żuchwowych.

skroniowo- żuchwowych.

Ocena kliniczna

Ocena kliniczna

Pierwszą rzeczą w analizie rysów twarzy jest

Pierwszą rzeczą w analizie rysów twarzy jest

uważne przyjrzenie się pacjentowi, ocena

uważne przyjrzenie się pacjentowi, ocena

pod względem cech rozwojowych i ogólne

pod względem cech rozwojowych i ogólne

wrażenie. Gdy istnieją wątpliwości

wrażenie. Gdy istnieją wątpliwości

dotyczące czasu rozpoczęcia leczenia u

dotyczące czasu rozpoczęcia leczenia u

dziecka, opieramy się na stopniu dojrzałości

dziecka, opieramy się na stopniu dojrzałości

fizycznej. Przed dojrzałością płciową można

fizycznej. Przed dojrzałością płciową można

jeszcze oczekiwać wzrostu, po jej

jeszcze oczekiwać wzrostu, po jej

osiągnięciu nasilenie procesu wzrostowego

osiągnięciu nasilenie procesu wzrostowego

jest już znacznie ograniczone.

jest już znacznie ograniczone.

W analizie, brać należy pod uwagę także,

W analizie, brać należy pod uwagę także,

estetykę i proporcje twarzy, wyłapując

estetykę i proporcje twarzy, wyłapując

ewentualne dysproporcje.

ewentualne dysproporcje.

Ocena kliniczna

Ocena kliniczna

Analiza rysów twarzy en face ( na wprost).

Analiza rysów twarzy en face ( na wprost).

Uwzględniamy proporcje szerokości nosa/ oczu/ ust i obustronnej

Uwzględniamy proporcje szerokości nosa/ oczu/ ust i obustronnej

asymetrii. Może być uwidoczniona przez porównanie fotografii

asymetrii. Może być uwidoczniona przez porównanie fotografii

twarzy z dwoma fotografiami złożonymi z dwóch prawych i

twarzy z dwoma fotografiami złożonymi z dwóch prawych i

dwóch lewych części twarzy.

dwóch lewych części twarzy.

Proporcjonalne relacje wysokości do szerokości (

Proporcjonalne relacje wysokości do szerokości (

wskażnik

wskażnik

twarzowy

twarzowy

) określają typ twarzy bardziej niż pomiar szerokości czy

) określają typ twarzy bardziej niż pomiar szerokości czy

wysokości. Np. u pacjenta ze zgryzem otwartym przednim i dużą

wysokości. Np. u pacjenta ze zgryzem otwartym przednim i dużą

dolną wysokością twarzy dolne piętro twarzy może być lub nie

dolną wysokością twarzy dolne piętro twarzy może być lub nie

zbyt długie, w zależności od długości całej twarzy. Należy unikać

zbyt długie, w zależności od długości całej twarzy. Należy unikać

leczenia, które mogłoby zmienić wskażnik w złym kierunku.

leczenia, które mogłoby zmienić wskażnik w złym kierunku.

Uwzględniamy zgodność linii pośrodkowej między siekaczami z

Uwzględniamy zgodność linii pośrodkowej między siekaczami z

kostną linią pośrodkową szczęki ( tj. linia pośrodkowa dolnych

kostną linią pośrodkową szczęki ( tj. linia pośrodkowa dolnych

siekaczy w stosunku do linii pośrodkowej żuchwy i linia

siekaczy w stosunku do linii pośrodkowej żuchwy i linia

pośrodkowa górnych siekaczy w stosunku do linii pośrodkowej

pośrodkowa górnych siekaczy w stosunku do linii pośrodkowej

szczęki).

szczęki).

Ocena kliniczna

Ocena kliniczna

Analiza profilu

Analiza profilu

Są trzy główne cele analizy profilu:

Są trzy główne cele analizy profilu:

1. Ustalenie, czy szczęki są proporcjonalnie ułożone w

1. Ustalenie, czy szczęki są proporcjonalnie ułożone w

kierunku przednio-tylnym. Należy zwrócić uwagę na kąt

kierunku przednio-tylnym. Należy zwrócić uwagę na kąt

między tworzonymi liniami: jedną biegnącą od nasady nosa

między tworzonymi liniami: jedną biegnącą od nasady nosa

do podstawy górnej wargi i drugą biegnącą od tego punktu

do podstawy górnej wargi i drugą biegnącą od tego punktu

do bródki. Te linie powinny leżeć niemal w przedłużeniu. Kąt

do bródki. Te linie powinny leżeć niemal w przedłużeniu. Kąt

miedzy nimi wskazuje albo na wypukłość, albo na wklęsłość

miedzy nimi wskazuje albo na wypukłość, albo na wklęsłość

profilu. Profil wypukły wskazuje na szkieletowe relacje

profilu. Profil wypukły wskazuje na szkieletowe relacje

miedzyszczękowe klasy II, a profil wklęsły na szkieletowe

miedzyszczękowe klasy II, a profil wklęsły na szkieletowe

relacje miedzyszczękowe klasy III. Uwzlędniamy w tym

relacje miedzyszczękowe klasy III. Uwzlędniamy w tym

również skośność profilu.

również skośność profilu.

Ocena kliniczna

Ocena kliniczna

Analiza profilu

Analiza profilu

2. Ocena układu warg i ustawienia siekaczy.

2. Ocena układu warg i ustawienia siekaczy.

Wychylenie siekaczy- protruzja.

Wychylenie siekaczy- protruzja.

Przechylenie siekaczy- retruzja.

Przechylenie siekaczy- retruzja.

Obuszczękowa protruja zębowo- wyrostkowa- oznacza

Obuszczękowa protruja zębowo- wyrostkowa- oznacza

protruzję zarówno obu szczęk jak i zębów.

protruzję zarówno obu szczęk jak i zębów.

Zęby znajdują się w nadmiernej protruzji, gdy:

Zęby znajdują się w nadmiernej protruzji, gdy:

•

Wargi są wypukłe i wywinięte.

Wargi są wypukłe i wywinięte.

•

Wargi w spoczynku nie są złączone, a odległość

Wargi w spoczynku nie są złączone, a odległość

miedzy nimi jest większa niż 3-4 mm ( tzw.

miedzy nimi jest większa niż 3-4 mm ( tzw.

Niewydolność warg).

Niewydolność warg).

Ocena kliniczna

Ocena kliniczna

Analiza profilu

Analiza profilu

3. Ocena pionowych proporcji twarzy i kąta żuchwy.

3. Ocena pionowych proporcji twarzy i kąta żuchwy.

Należy zwrócić uwagę na nachylenie płaszczyzny

Należy zwrócić uwagę na nachylenie płaszczyzny

żuchwy do płaszczyzny poprzecznie poziomej-

żuchwy do płaszczyzny poprzecznie poziomej-

frankfurckiej.

frankfurckiej.

Badania dodatkowe:

Badania dodatkowe:

1.

1.

Ocena zębów i tkanek jamy ustnej.

Ocena zębów i tkanek jamy ustnej.

2.

2.

Ocena warunków zgryzowych.

Ocena warunków zgryzowych.

3.

3.

Ocena proporcji twarzy i szczęki.

Ocena proporcji twarzy i szczęki.

Ocena zębów i tkanek jamy

Ocena zębów i tkanek jamy

ustnej

ustnej

Dokumentacja początkowego stanu tkanek twardych i

Dokumentacja początkowego stanu tkanek twardych i

miękkich jest głównym celem fotografii

miękkich jest głównym celem fotografii

wewnątrzustnych. Fotografie powinny być rutynowo

wewnątrzustnych. Fotografie powinny być rutynowo

wykonywane pacjentom, którym zaplanowano

wykonywane pacjentom, którym zaplanowano

kompleksowe leczenie ortodontyczne. Poleca się 5

kompleksowe leczenie ortodontyczne. Poleca się 5

standardowych zdjęć: przód, prawa, lewa, strona z

standardowych zdjęć: przód, prawa, lewa, strona z

zębami w maksymalnym zaguzkowaniu oraz łuk

zębami w maksymalnym zaguzkowaniu oraz łuk

zębowy górny i dolny od strony zgryzowej. Oprócz

zębowy górny i dolny od strony zgryzowej. Oprócz

tego wykonujemy zdjęcie panoramiczne, ewentualne

tego wykonujemy zdjęcie panoramiczne, ewentualne

zdjęcia zgryzowe lub zębowe do uwzględnienia detali

zdjęcia zgryzowe lub zębowe do uwzględnienia detali

oraz zdjęcie stawu skroniowo-żuchwowego u

oraz zdjęcie stawu skroniowo-żuchwowego u

pacjentów z dysfunkcjami tego stawu.

pacjentów z dysfunkcjami tego stawu.

Ocena warunków

Ocena warunków

zgryzowych

zgryzowych

Wymaga pobrania wycisków w celu

Wymaga pobrania wycisków w celu

wykonania modeli lub digitalizacji

wykonania modeli lub digitalizacji

uzębienia przez komputer i zapisu

uzębienia przez komputer i zapisu

warunków zgryzowych w ten sposób, że

warunków zgryzowych w ten sposób, że

modele i obraz są wzajemnym

modele i obraz są wzajemnym

odzwierciedleniem. Przy pomocy

odzwierciedleniem. Przy pomocy

woskowego zgryzu diagnostycznego

woskowego zgryzu diagnostycznego

należy dokonać rejestracji maksymalnego

należy dokonać rejestracji maksymalnego

zaguzkowania.

zaguzkowania.

Modele do celów ortodontycznych są z

Modele do celów ortodontycznych są z

reguły obcinane tak, że ich podstawy są

reguły obcinane tak, że ich podstawy są

symetryczne, a następnie polerowane.

symetryczne, a następnie polerowane.

Ocena proporcji twarzy

Ocena proporcji twarzy

Można ją wykonać podczas badania

Można ją wykonać podczas badania

klinicznego lub, jeśli są wskazania, na

klinicznego lub, jeśli są wskazania, na

podstawie zdjęć cefalometrycznych.

podstawie zdjęć cefalometrycznych.

Badania kliniczne dostarczają

Badania kliniczne dostarczają

informacji na temat proporcji twarzy

informacji na temat proporcji twarzy

widziane en face oraz z profilu, które

widziane en face oraz z profilu, które

dokumentowane są przez fotografie

dokumentowane są przez fotografie

twarzy.

twarzy.

Analiza diagnostyczna

Analiza diagnostyczna

Symetria łuku zębowego i położenie zębów

Symetria łuku zębowego i położenie zębów

Badamy przy pomocy przezroczystej płytki z siatką milimetrową, która

Badamy przy pomocy przezroczystej płytki z siatką milimetrową, która

położona jest na modelu tak, by linia siatki pokrywała się z jego linią

położona jest na modelu tak, by linia siatki pokrywała się z jego linią

pośrednią.

pośrednią.

Prawidłowość ustawienia ( stłoczenia): analiza miejsca.

Prawidłowość ustawienia ( stłoczenia): analiza miejsca.

Przy użyciu modeli

Przy użyciu modeli

Porównanie miedzy ilością miejsca dostępnego a ilością miejsca

Porównanie miedzy ilością miejsca dostępnego a ilością miejsca

potrzebnego do uszeregowania zębów, przy pomocy Wskażnika

potrzebnego do uszeregowania zębów, przy pomocy Wskażnika

Lundstroma.

Lundstroma.

Uwzględnienie protruzji i retruzji siekaczy.

Uwzględnienie protruzji i retruzji siekaczy.

Stłoczenie i protruzja są różnymi aspektami tego samego zjawiska. Inaczej

Stłoczenie i protruzja są różnymi aspektami tego samego zjawiska. Inaczej

mówiąc jeśli nie ma wystarczającej ilości miejsca, aby zęy były

mówiąc jeśli nie ma wystarczającej ilości miejsca, aby zęy były

ustawione prawidłowo, skutkiem może być stłoczenie, protruzja, lub

ustawione prawidłowo, skutkiem może być stłoczenie, protruzja, lub

kombinacja obu tych zjawisk. Z tego też powodu, żeby ocenić rezultaty

kombinacja obu tych zjawisk. Z tego też powodu, żeby ocenić rezultaty

analizy miejsca na podstawie badania klinicznego, musi być uzyskana

analizy miejsca na podstawie badania klinicznego, musi być uzyskana

informacja, jaki jest stopień protruzji siekaczy, która pochodzi z analizy

informacja, jaki jest stopień protruzji siekaczy, która pochodzi z analizy

rysów twarzy lub z analizy cefalometrzycznej.

rysów twarzy lub z analizy cefalometrzycznej.

Analiza diagnostyczna

Analiza diagnostyczna

Analiza wielkości zębów.

Analiza wielkości zębów.

Aby uzyskać dobrą okluzję, zęby muszą być proporcjonalne.

Aby uzyskać dobrą okluzję, zęby muszą być proporcjonalne.

Różnego stopnia różnice między wielkością poszczególnych

Różnego stopnia różnice między wielkością poszczególnych

zębów określane są jako

zębów określane są jako

dysproporcje wielkości zębów

dysproporcje wielkości zębów

.

.

Najczęściej spotykana jest anomalia dotycząca wielkości

Najczęściej spotykana jest anomalia dotycząca wielkości

górnych siekaczy bocznych.

górnych siekaczy bocznych.

Analiza wielkości zębów nazywana jest zwana

Analiza wielkości zębów nazywana jest zwana

wskażnikiem

wskażnikiem

Boltona

Boltona

. Wykonywana poprzez mierzenie przyśrodkowo-

. Wykonywana poprzez mierzenie przyśrodkowo-

odśrodkowej szerokości każdego zęba stałego, które

odśrodkowej szerokości każdego zęba stałego, które

następnie sumuje się szerokości zębów siecznych górnych i

następnie sumuje się szerokości zębów siecznych górnych i

osobno siecznych dolnych, by porównać z tabelą.

osobno siecznych dolnych, by porównać z tabelą.

Klasyfikacja

Klasyfikacja

ortodontyczna

ortodontyczna

Pierwszą użyteczną klasyfikacją

Pierwszą użyteczną klasyfikacją

ortodontyczną, nadal aktualną jest

ortodontyczną, nadal aktualną jest

klasyfikacja Angle’a, która rozróżniała

klasyfikacja Angle’a, która rozróżniała

wady zgryzu klasy I, II, III. Podstawą

wady zgryzu klasy I, II, III. Podstawą

klasyfikacji Angle’a było położenie

klasyfikacji Angle’a było położenie

pierwszych zębów trzonowych oraz

pierwszych zębów trzonowych oraz

uszeregowanie zębów ( lub jego brak)

uszeregowanie zębów ( lub jego brak)

względem linii okluzji.

względem linii okluzji.

Klasyfikacja

Klasyfikacja

ortodontyczna

ortodontyczna

Klasyfikacja Angle’a:

Klasyfikacja Angle’a:

•

Okluzja prawidłowa- prawidłowa relacja zębów pierwszych

Okluzja prawidłowa- prawidłowa relacja zębów pierwszych

trzonowych ( klasa I), zęby na linii okluzji.

trzonowych ( klasa I), zęby na linii okluzji.

•

Wada zgryzu klasy I- prawidłowa relacja zębów

Wada zgryzu klasy I- prawidłowa relacja zębów

pierwszych trzonowych ( klasa I), zęby stłoczone,

pierwszych trzonowych ( klasa I), zęby stłoczone,

zrotowane.

zrotowane.

•

Wada zgryzu klasy II- zęby trzonowe dolne ustawione

Wada zgryzu klasy II- zęby trzonowe dolne ustawione

dotylnie względem zębów trzonowych górnych, położenie

dotylnie względem zębów trzonowych górnych, położenie

innych zębów w stosunku do płaszczyzny zgryzu nie jest

innych zębów w stosunku do płaszczyzny zgryzu nie jest

określane.

określane.

•

Wada zgryzu klasy III- zęby dolne trzonowe ustawione

Wada zgryzu klasy III- zęby dolne trzonowe ustawione

doprzednio względem zębów trzonowych górnych,

doprzednio względem zębów trzonowych górnych,

położenie innych zębów w stosunku do płaszczyzny

położenie innych zębów w stosunku do płaszczyzny

zgryzu nie jest określane.

zgryzu nie jest określane.

Klasyfikacja

Klasyfikacja

ortodontyczna

ortodontyczna

Ackerman i Proffit uporządkowali system nieformalnych

Ackerman i Proffit uporządkowali system nieformalnych

uzupełnień do metody Angle’a. Wyróżnili pięć

uzupełnień do metody Angle’a. Wyróżnili pięć

charakterystycznych cech, w szczególności są to:

charakterystycznych cech, w szczególności są to:

•

Zarejestrowanie stłoczeń i asymetrii łuków zębowych

Zarejestrowanie stłoczeń i asymetrii łuków zębowych

oraz protruzji siekaczy.

oraz protruzji siekaczy.

•

Określenie relacji między stopniem protruzji i

Określenie relacji między stopniem protruzji i

stłoczenia.

stłoczenia.

•

Uwzględnienie płaszczyzn przestrzennych:

Uwzględnienie płaszczyzn przestrzennych:

poprzecznej, pionowej i przednio-tylnej.

poprzecznej, pionowej i przednio-tylnej.

•

Zawarcie informacji o proporcjalności szczęk i

Zawarcie informacji o proporcjalności szczęk i

wyznaczonych punktów, które opisują ich układ

wyznaczonych punktów, które opisują ich układ

względem odpowiednich płaszczyzn.

względem odpowiednich płaszczyzn.

Klasyfikacja

Klasyfikacja

ortodontyczna

ortodontyczna

Ocena relacji szkieletowych i zębowych

Ocena relacji szkieletowych i zębowych

1.

1.

W płaszczyżnie poprzecznej.

W płaszczyżnie poprzecznej.

Wyróżniamy : zgryz krzyżowy częściowy- przedni ( prawy lub lewy),

Wyróżniamy : zgryz krzyżowy częściowy- przedni ( prawy lub lewy),

boczny ( jedno- lub obustronny).

boczny ( jedno- lub obustronny).

całkowity

całkowity

zgryz przewieszony- jednostronny ( prawy lub lewy)

zgryz przewieszony- jednostronny ( prawy lub lewy)

obustronny,

obustronny,

2. W płaszczyżnie pionowej.

2. W płaszczyżnie pionowej.

Wyróżniamy: zgryz otwarty- częściowy przedni

Wyróżniamy: zgryz otwarty- częściowy przedni

częściowy boczny ( jedno- lub obustronny).

częściowy boczny ( jedno- lub obustronny).

całkowity.

całkowity.

zgryz głęboki- częściowy

zgryz głęboki- częściowy

całkowity

całkowity

rzekomy

rzekomy