Badania w

chorobach nerek

Badanie ogólne moczu:

• Barwa
• Przejrzystość
• Gęstość względna
• pH
• Obecność białka, cukru
• Badanie osadu moczu

Barwa

• Wodojasny do brunatnożółtego (w

zależności od zagęszczenia)

• Czerwonobrunatny- w hematurii,

hemoglobinurii, po lekach
(rifampicyna, fenytoina).

• Zielononiebieski- np. w zakażeniu

pałeczką ropy błękitnej

Przejrzystość

• Zmętnienie obserwuje się w

obecności masywnego ropomoczu,
hematurii, znacznej bakteriurii

Gęstość względna

• Zależy od ilości i jakości

osmotycznej rozpuszczonych

cząsteczek, gł. NaCl i mocznika

• Ocena zdolności nerek do

zagęszczania moczu

• Obecność cukru lub białka w moczu

zwiększa jego gęstość względną

• N: 1.021 – 1.035g/ml

pH

• Odczyn z reguły kwaśny (pH<7)
• Zasadowy – u jaroszy, w zakażeniu

ukł. moczowego bakteriami
ureazododatnimi, np. Proteus
mirabilis

Białko

• W moczu zdrowego człowieka

może być obecne do 150mg
białka/d (niewykrywalne
rutynowymi metodami)

• Ocena białkomoczu w pojedynczej

porcji moczu niemiarodajna –
konieczne oznaczenie z dobowej
zbiórki moczu (DZM)

Mikroalbuminuria

• Wydalanie w moczu albumin w

ilości 30-300mg/d.

• Metoda oznaczania

radioimmunologiczna lub
immunoenzymatyczna

• Wczesny wskaźnik nefropatii

cukrzycowej, nadciśnieniowej

Cukier

• Cukromocz w większości

przypadków oznacza glukozurię

• Najczęstsza przyczyna - cukrzyca
• Próg nerkowy dla glukozy –

glikemia 180mg/dl

• Bardzo rzadko cukromocz

cewkowy- wynikający z zaburzeń

resorpcji w cewkach nerkowych

Badanie osadu moczu

• Krwinki czerwone
• Krwinki białe
• Nabłonki
• Wałeczki
• Kryształy

Erytrocyty

• Może występować do 3 erytrocytów

w polu widzenia (wpw)

• Krwinki pochodzenia nerkowego –

zniekształcone, dysmorficzne,

wyługowane

• Krwinki pochodzące z dróg

moczowych – niezmienione, świeże

• Erytrocyturia, bezbólowy krwiomocz-

może być objawem nowotworu nerki

Leukocyty

• Może występować do 5 leukocytów wpw
• Ropomocz (pyuria)- masywna

leukocyturia powoduje zmętnienie
moczu

• Najczęstsza przyczyna leukocyturii –

zakażenia

• Jałowy ropomocz – w gruźlicy ukł.

moczowego

Nabłonki

• Płaskie, okrągłe – pochodzą z dróg

moczowych – bez znaczenia
diagnostycznego

• Walcowate, wieloształtne- w

różnych chorobach miąższu nerek

Wałeczki

• Szkliste (z białka Tamma-Horsfalla)

– bez znaczenia diagnostycznego.

Znaczenie mają wałeczki:
ziarniste, nabłonkowe,

białokrwinkowe, erytrocytarne.

Kryształy

• Kryształy szczawianu lub fosforanu

wapnia, kwasu moczowego,
fosforanu magnezu.

• Powtarzająca się obecność

kryształów jednego rodzaju (zwł.
przy współistniejącym
krwinkomoczu) – może nasuwać
podejrzenie kamicy

Bakteriuria

• Badanie osadu moczu

oriantacyjnie informuje o
obecności bakterii w moczu

• Rozstrzyga posiew moczu

Ocena czynności

wydalniczej nerek

• Stężenie kreatyniny w surowicy –

N: <1.2mg/dl

• GFR (przesączanie kłębuszkowe) –

oceniane metodami klirensowymi.

Klirens – objętość osocza, która

przepływając przez nerki w ciągu minuty
ulega całkowitemu oczyszczeniu z tej
substancji

Klirens kreatyniny – 90-120 ml/min.

Mocznik – główny końcowy

produkt przemiany białek – jego
stężenie zależy nie tylko od
czynności wydalniczej nerek, ale
też m.in.od podaży białek w
pokarmach.

N: 15-40 mg/dl.

Badania obrazowe

• USG – ocenia granice nerki,

miąższ (kora i rdzeń), ukm, drogi
moczowe

Uwidacznia – nowotwory, torbiele,

wodonercze, ropnie i in.

Dokładniejsza ocena w TK.

• RTG przeglądowe jamy brzusznej

(bez podania środka cieniującego):

Wykrywa złogi cieniujące tj.

zawierające sole wapnia i
szczawiany.

Kamienie z kwasu moczowego nie

cieniują i nie są widoczne na rtg
przeglądowym.

Urografia

• Rtg po dożylnym wprowadzeniu

środka cieniującego- ocenia
kształt, wielkość nerek i ukm,
szybkość wydalania środka
cieniującego przez obie nerki,
obecność złogów.