Wyciek płynu

mózgowo-

rdzeniowego

1.Płynotok: Wodojasny wyciek
związany z wytworzeniem przetoki
w kościach czaszki z jednoczesnym
rozerwaniem opony twardej.
2.Pojawia się u 2-3% osób, które
doznały urazy głowy

Wyciek płynu

mózgowo-

rdzeniowego

Przyczyny:

1.Pourazowy:

A) Uraz wypadkowy (najczęściej wypadki

komunikacyjne i pobicia)

B) Uraz jatrogenny

2.Nie związany z urazem:

A) Przebiegający ze zwiększonym ciśnieniem

śródczaszkowym (związany z nowotworami,
wodogłowiem)

B) Przebiegający z normalnym ciśnieniem

śródczaszkowym (idiopatyczny, wady wrodzone,
zapalenie kości)

Podział z

uwzględnieniem

miejsca wycieku:

1.Płynotok nosowy(rhinorrhoea)
2.przez przewód słuchowy
zewnętrzny(otorrhea) w przypadku
towarzyszącego urazowi uszkodzenia błony
bębenkowej
3.przez otwartą ranę czaszki
4.przez gardło (trąbkę słuchową) wskutek
uszkodzenia piramidy kości skroniowej i
utworzenia połączenia między jamą czaszki a
uchem środkowym i przy jednoczesnym
nieprzerwaniu błony bębenkowej

Podział ze względu

na czas wystąpienia:

1. płynotok natychmiastowy (bezpośredni) - do
48 godzin
2. płynotok wczesny - do miesiąca
3. płynotok późny - do 3 miesięcy
4. płynotok odległy - wiele miesięcy od
powstania przetoki

Większość płynotoków
pourazowych to płynotoki wczesne.
Późniejsze zazwyczaj związane są z
obrzękiem lub krwiakiem.

Płynotok (w tym pourazowy)

powstaje zwykle w

najcieńszych miejscach kości

czaszki. Należą do nich:

1.blaszka sitowa kości sitowej, strop
komórek sitowych przednich bądź
tylnych
2. tylna ściana zatoki czołowej
3. strop zatoki klinowej
4. strop jamy bębenkowej, kiedy płyn
wycieka z ucha środkowego przez trąbkę
słuchową do części nosowej gardła

Objawy:

Objawy kliniczne zależą od

towarzyszącego urazu i stopnia

nasilenia wycieku płynu mózgowo-

rdzeniowego. Znaczny ubytek

objętości płynu mózgowo-

rdzeniowego może spowodować

objawy hipotonii śródczaszkowej -

ból głowy nasilający się przy jej

unoszeniu, niekiedy nudności,

wymioty.

Objawy:

1.wodojasny wyciek z jam nosa
(najczęściej jednostronny, nie
zawsze po stronie uszkodzenia)
2.nasilenie wycieku przy
pochyleniu głowy ku przodowi
3.Bóle głowy mogą poprzedzać
wyciek płynu
4.objaw zbiornika
5.Zaburzenie węchu, uszkodzenie
wzroku

Objawy:

Czasami płynotok nosowy może
być niezauważony przez wiele lat a
o jego podejrzeniu świadczyć może
kilkukrotne przebycie bakteryjnego
zapalenia opon mózgowo-
rdzeniowych. Pojawienie się
płynotoku nosowego może
występować w różnych okresach
od powstania przetoki (połączenia)
pomiędzy mózgoczaszką i
twarzoczaszką.

Diagnostyka:

Rozpoznanie płynotoku może
sprawiać trudności, zwłaszcza jeśli
nie jest on nasilony i występuje
kilka dni po urazie. Pierwszym
objawem niezauważonego
płynotoku może być ropne
(bakteryjne) opon mózgowo-
rdzeniowych i zapalenie mózgu

Diagnostyka:

1.oznaczenie glukozy w wyciekającym płynie (wynik

może być niewiarygodny jeśli płyn jest podbarwiony

krwią) - stężenie powyżej 30 mg% przemawia za

rozpoznaniem płynotoku.
2.próba Queckenstedta- gdy płynotok jest skąpy,

ucisk żyły szyjnej nasila wypływ płynu
3.oznaczenie β

2

-transferyny, obecnej wyłącznie w

płynie mózgowo-rdzeniowym, perylimfie i ciele

szklistym oka- test wiarygodny i drogi, bardzo rzadko

wykonywany;
4.Badznia obrazowe :

A) TK
B) Dokanałowe podanie fluoresceiny i badanie

w lampie

Wooda tamponów założonych w miejsce

wycieku.

C) Badania scyntygraficzne (rejestracja

gamma-kamera lub

oznaczenie

radioaktywności tamponów

Lecznie:

1.Leczenie płynotoku przez pierwsze 7-10 dni

jest zachowawcze: oczekuje się samoistnego

zamknięcia przetoki. Polega ono na zaleceniu

pacjentowi odpoczynku w pozycji półleżącej i

przeciwdziałaniu wzrostom ciśnienia

śródczaszkowego
2.Niekiedy stosuje się acetazolamid

zmniejszający produkcję płynu mózgowo-

rdzeniowego a także leki moczopędne lub

drenaż lędźwiowy płynu mózgowo-rdzeniowego

(Uwaga! Objaw syfonu i wzmożone ciśnienie

śródczaszkowe)
3.Profilaktyczna antybiotykoterapia jest

dyskusyjna. (Bezwzględnie wskazana przy

dużym ryzyku rozwinięcia neuroinfekcji)

Lecznie:

1. Utrzymujący się płynotok jest

wskazaniem do leczenia

operacyjnego: plastyki opony

twardej powięzią szeroką albo

pokrycia ubytku w oponie twardej

okostną od strony jamy nosowej

metodą wewnątrznosową FESS

Czynnościowo-endoskopowa chirurgia zatok

przynosowych (Functional Endoscopic Sinus Surgery)

2. Dojście rynochirurgiczne metodą

FESS jest obecnie preferowane.

Minimalizuje ono powikłania,

związane z neurochirurgicznym

dojściem drogą kraniotomii.

Powikłania:

1.zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych- ważne
jest że tylko bakteryjne zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych jest skutkiem płynotoku. Etiologia
wirusowa i grzybicza nie ma związku z płynotokiem
nosowym.
2.zapaleniem tkanki mózgowej- Szczególnie częste
jest prawdopodobieństwo powikłań w przypadku
istnienia przepukliny oponowej do wnętrza jamy
nosowej lub zatok przynosowych. Powikłania te są
stanem zagrożenia życia. Śmiertelność dochodzi do
10%. Najczęstszymi patogenami wywołującymi w/w
powikłania są:

-Haemophilus influenzae
-Streptococcus pneumoniae

3. odma śródczaszkowa (drenaż, odma
wentylowa - mechanizm zastawkowym-kaszel)