Niewydolność nerek

Niewydolność nerek

Rola nerek

Rola nerek



Utrzymują równowagę wapniowo-

Utrzymują równowagę wapniowo-

fosforanową

fosforanową



Usuwają produkty przemiany materii

Usuwają produkty przemiany materii



Regulują gospodarkę wodno –

Regulują gospodarkę wodno –

elektrolitową oraz kwasowo- zasadową

elektrolitową oraz kwasowo- zasadową



Uczestniczą w regulowaniu ciśnienia

Uczestniczą w regulowaniu ciśnienia

tętniczego krwi

tętniczego krwi



Nerki są narządem wydzielania

Nerki są narządem wydzielania

wewnętrznego (erytropoetyna, renina)

wewnętrznego (erytropoetyna, renina)

Ostra niewydolność nerek

Ostra niewydolność nerek

Jest to nagłe upośledzenie czynności nerek

Jest to nagłe upośledzenie czynności nerek

– głównie filtracji kłębuszkowej (przez nerki

– głównie filtracji kłębuszkowej (przez nerki

przepływa ok.120 ml/min krwi tj. około 170

przepływa ok.120 ml/min krwi tj. około 170

l/24h – GFR).

l/24h – GFR).

Dochodzi do wzrostu stężenia mocznika i

Dochodzi do wzrostu stężenia mocznika i

kreatyniny we krwi oraz spadku ilości

kreatyniny we krwi oraz spadku ilości

produkcji moczu (nie zawsze)

produkcji moczu (nie zawsze)

Występuje często kwasica metaboliczna,

Występuje często kwasica metaboliczna,

hipokalcemia, hiperkaliemia,

hipokalcemia, hiperkaliemia,

hiperfosfatemia

hiperfosfatemia

Podział ONN

Podział ONN



Przednerkowa ONN

Przednerkowa ONN



Nerkowa (miąższowa) ONN

Nerkowa (miąższowa) ONN

- zapalna

- zapalna

- niezapalna

- niezapalna



Pozanerkowa ONN

Pozanerkowa ONN

Przednerkowa ONN

Przednerkowa ONN

Hipowolemia (krwotoki, nadmierna utrata

Hipowolemia (krwotoki, nadmierna utrata

płynów z organizmu)

płynów z organizmu)

Utrata płynów do tzw. Przestrzeni trzeciej

Utrata płynów do tzw. Przestrzeni trzeciej

-zapalenie trzustki, oparzenia, niedrożność

-zapalenie trzustki, oparzenia, niedrożność

jelit, zapalenie otrzewnej,)

jelit, zapalenie otrzewnej,)

Zmniejszenie objętości wyrzutowej serca

Zmniejszenie objętości wyrzutowej serca

(zawał, tamponada osierdzia, przewlekła

(zawał, tamponada osierdzia, przewlekła

niewydolność krążenia)

niewydolność krążenia)

Posocznica

Posocznica

Zespół wątrobowo- nerkowy

Zespół wątrobowo- nerkowy

Nerkowa ONN

Nerkowa ONN

Zmiany zapalne (kłębuszkowe zapalenia nerek,

Zmiany zapalne (kłębuszkowe zapalenia nerek,

uogólnione choroby drobnych naczyń, śródmiąższowe

uogólnione choroby drobnych naczyń, śródmiąższowe

zapalenie nerek- w przebiegu reakcji alergicznych na

zapalenie nerek- w przebiegu reakcji alergicznych na

leki lub na infekcje, mikroangiopatia zakrzepowa

leki lub na infekcje, mikroangiopatia zakrzepowa

Zmiany niezapalne- martwica cewek nerkowych –

Zmiany niezapalne- martwica cewek nerkowych –

niedokrwienie

niedokrwienie

- nefrotoksyny egzogenne- leki np. antybiotyki

- nefrotoksyny egzogenne- leki np. antybiotyki

aminoglikozydowe, NLPZ, jodowe preparaty

aminoglikozydowe, NLPZ, jodowe preparaty

kontrastowe, glikol etylenowy, pestycydy,

kontrastowe, glikol etylenowy, pestycydy,

alkohol, heroina

alkohol, heroina

- nefrotoksyny endogenne- wapń, kwas moczowy

- nefrotoksyny endogenne- wapń, kwas moczowy

- działanie nefrotoksyczne wywołują wywołują

- działanie nefrotoksyczne wywołują wywołują

produkty hemolizy i miolizy (zespół zmiażdzenia-

produkty hemolizy i miolizy (zespół zmiażdzenia-

mioliza)

mioliza)

Pozanerkowa ONN

Pozanerkowa ONN

a.

a.

Niedrożność lub przerwanie moczowodów:

Niedrożność lub przerwanie moczowodów:

-

Przeszkoda śród lub

Przeszkoda śród lub

wewnątrzmoczowodowa (kamica, skrzepy

wewnątrzmoczowodowa (kamica, skrzepy

krwi, obrzęk moczowodu)

krwi, obrzęk moczowodu)

-

Ucisk na moczowód od zewnątrz (guzy

Ucisk na moczowód od zewnątrz (guzy

gruczołu krokowego, szyjki macicy)

gruczołu krokowego, szyjki macicy)

b. Niedrożność szyjki pęcherza moczowego

b. Niedrożność szyjki pęcherza moczowego

c. Niedrożność lub przerwanie ciągłości cewki

c. Niedrożność lub przerwanie ciągłości cewki

moczowej

moczowej

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Zależy głównie od:

Zależy głównie od:



Przyczyny wywołującej

Przyczyny wywołującej



Czasu trwania

Czasu trwania

Obraz kliniczny przednerkowej

Obraz kliniczny przednerkowej

ONN

ONN



Dominujące mogą być objawy wstrząsu

Dominujące mogą być objawy wstrząsu



Bladość i wilgotność powłok skórnych

Bladość i wilgotność powłok skórnych



Osłabienie siły mięśniowej

Osłabienie siły mięśniowej



Spadek ciśnienia tętniczego

Spadek ciśnienia tętniczego



przyśpieszenie oddechu i tętna

przyśpieszenie oddechu i tętna



Spadek produkcji moczu – oliguria i

Spadek produkcji moczu – oliguria i

anuria

anuria



Szybkie usunięcie przyczyny i leczenie

Szybkie usunięcie przyczyny i leczenie

przywraca prawidłową funkcję nerek

przywraca prawidłową funkcję nerek

Obraz kliniczny nerkowej

Obraz kliniczny nerkowej

ONN

ONN

W przebiegu niezapalnej niewydolności

W przebiegu niezapalnej niewydolności

nerek wyróżnia się 4 okresy:

nerek wyróżnia się 4 okresy:

1.

1.

wstępny – od chwili zadziałania

wstępny – od chwili zadziałania

szkodliwego czynnika do

szkodliwego czynnika do

wystąpienia objawów klinicznych

wystąpienia objawów klinicznych

2.

2.

Oligurii / anurii

Oligurii / anurii

3.

3.

Poliurii

Poliurii

4.

4.

Zdrowienia – normalizacja funkcji

Zdrowienia – normalizacja funkcji

wydalniczej nerek

wydalniczej nerek

Okres 1 - wstępny

Okres 1 - wstępny

Trwa od kilku do kilkudziesięciu godzin,

Trwa od kilku do kilkudziesięciu godzin,

ale może być wydłużony do kilkunastu

ale może być wydłużony do kilkunastu

dni

dni

Dominują objawy choroby podstawowej

Dominują objawy choroby podstawowej

Objawy nefrotoksyczne działania

Objawy nefrotoksyczne działania

aminoglikozydów występują po ok.

aminoglikozydów występują po ok.

tygodniu – upośledzenie zagęszczania

tygodniu – upośledzenie zagęszczania

moczu, wzrost diurezy, wzrost stęzenia

moczu, wzrost diurezy, wzrost stęzenia

sodu w moczu

sodu w moczu

Okres 2-oligurii lub anurii

Okres 2-oligurii lub anurii

Trwa średnio 10 – 14 dni

Trwa średnio 10 – 14 dni

Spadek diurezy poniżej 500 ml/ dobę lub

Spadek diurezy poniżej 500 ml/ dobę lub

anuria

anuria

Słabe zagęszczanie moczu

Słabe zagęszczanie moczu

Wzrost stężenia kreatyniny i mocznika we

Wzrost stężenia kreatyniny i mocznika we

krwi

krwi

Zaburzenia gospodarki wodno – elektrolitowej

Zaburzenia gospodarki wodno – elektrolitowej

Dochodzi do rozwoju pełnoobjawowej

Dochodzi do rozwoju pełnoobjawowej

mocznicy

mocznicy

Objawy ostrej mocznicy

Objawy ostrej mocznicy

Zaburzenia ze strony ośrodkowego układu

Zaburzenia ze strony ośrodkowego układu

nerwowego (drżenia, senność,

nerwowego (drżenia, senność,

dezorientacja, śpiączka)

dezorientacja, śpiączka)

Oddech Kussmaula

Oddech Kussmaula

Zaburzenia ze strony układu krążenia

Zaburzenia ze strony układu krążenia

(kardiomiopatia mocznicowa, zapalenie

(kardiomiopatia mocznicowa, zapalenie

osierdzia)

osierdzia)

Nudności, wymioty, nadżerki błony śluzowej

Nudności, wymioty, nadżerki błony śluzowej

żołądka i jelit, ostre wrzody trawienne

żołądka i jelit, ostre wrzody trawienne

Objawy skazy krwotocznej

Objawy skazy krwotocznej

niedokrwistość

niedokrwistość

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne

Nieprawidłowy wynik gazometrii (kwasica)

Nieprawidłowy wynik gazometrii (kwasica)

Hipokalcemia, hiperkaliemia,

Hipokalcemia, hiperkaliemia,

hiperfosfatemia

hiperfosfatemia

Wzrost stężenia we krwi mocznika,

Wzrost stężenia we krwi mocznika,

kreatyniny, kwasu moczowego

kreatyniny, kwasu moczowego

Zmiany w morfologii – leukocytoza,

Zmiany w morfologii – leukocytoza,

erytropenia

erytropenia

W EKG cechy hiperkaliemii

W EKG cechy hiperkaliemii

Okres 3 -poliurii

Okres 3 -poliurii

Trwa 2 – 3 tygodnie

Trwa 2 – 3 tygodnie

Stopniowy wzrost produkcji moczu aż do

Stopniowy wzrost produkcji moczu aż do

ilości znacznie większych niż normalnie

ilości znacznie większych niż normalnie

Chorzy są skłonni do odwodnienia – utraty

Chorzy są skłonni do odwodnienia – utraty

sodu i potasu

sodu i potasu

Zaburzenia elektrolitowe – hipokaliemia

Zaburzenia elektrolitowe – hipokaliemia

Okres 4- zdrowienia

Okres 4- zdrowienia

Trwa ok. 6 miesięcy

Trwa ok. 6 miesięcy

Najdłużej trwa upośledzenie zagęszczania

Najdłużej trwa upośledzenie zagęszczania

moczu i ustępowanie niedokrwistości

moczu i ustępowanie niedokrwistości

Obraz kliniczny pozanerkowej

Obraz kliniczny pozanerkowej

ONN

ONN

Całkowity bezmocz

Całkowity bezmocz

Bóle w okolicy nerek

Bóle w okolicy nerek

Wyczuwalny powiększony pęcherz

Wyczuwalny powiększony pęcherz

nad spojeniem łonowym

nad spojeniem łonowym

Leczenie: usunięcie przeszkody w

Leczenie: usunięcie przeszkody w

odpływie moczu oraz kontrola

odpływie moczu oraz kontrola

gospodarki wodno – elektrolitowej

gospodarki wodno – elektrolitowej

( dochodzi do wzrostu diurezy)

( dochodzi do wzrostu diurezy)

Leczenie ONN

Leczenie ONN

1.

1.

Leczenie przyczynowo- zapobiegawcze

Leczenie przyczynowo- zapobiegawcze

-

Wyprowadzenie chorego ze wstrząsu

Wyprowadzenie chorego ze wstrząsu

-

Kontrola diurezy godzinowej

Kontrola diurezy godzinowej

-

Zaprzestanie podawania leków, które

Zaprzestanie podawania leków, które

mogą powodować nerkową ONN

mogą powodować nerkową ONN

-

Udrożnienie zwężonych naczyń

Udrożnienie zwężonych naczyń

krwionośnych

krwionośnych

Leczenie ONN -cd

Leczenie ONN -cd

2. Objawowe

2. Objawowe

-

Stosowanie diuretyków pętlowych- Furosemid (w

Stosowanie diuretyków pętlowych- Furosemid (w

bolusie lub we wlewie dożylnym)

bolusie lub we wlewie dożylnym)

-

mannitol, dopamina

mannitol, dopamina

-

Wyrównywanie kwasicy metabolicznej

Wyrównywanie kwasicy metabolicznej

-

Leczenie hiperfosfatemii, hiperkaliemii

Leczenie hiperfosfatemii, hiperkaliemii

-

Leki osłaniające przewód pokarmowy

Leki osłaniające przewód pokarmowy

-

Kontrola gospodarki wodno – elektrolitowej

Kontrola gospodarki wodno – elektrolitowej

-

Odpowiednie żywienie i nawodnienie

Odpowiednie żywienie i nawodnienie

-

zwalczanie infekcji

zwalczanie infekcji

-

Likwidowanie zaburzeń krzepnięcia

Likwidowanie zaburzeń krzepnięcia

3. Leczenie nerkozastępcze

3. Leczenie nerkozastępcze

Metody lecznicze w ONN

Metody lecznicze w ONN

-

Hemodializa

Hemodializa

-

Dializa otrzewnowa

Dializa otrzewnowa

-

Hemofiltracja

Hemofiltracja

-

Hemoperfuzja

Hemoperfuzja

-

Plazmafereza

Plazmafereza

Hemofiltracja

Hemofiltracja

Jest to metoda pozaustrojowego

Jest to metoda pozaustrojowego

oczyszczania krwi. Polega ona na

oczyszczania krwi. Polega ona na

usuwaniu wody i substancji w niej

usuwaniu wody i substancji w niej

rozpuszczonej drogą transportu

rozpuszczonej drogą transportu

konwekcyjnego przez błonę o dużej

konwekcyjnego przez błonę o dużej

przepuszczalności hydraulicznej. Ilość

przepuszczalności hydraulicznej. Ilość

wody usuwanej podczas zabiegu

wody usuwanej podczas zabiegu

może osiągać 30 -40 % masy ciała.

może osiągać 30 -40 % masy ciała.

Hemoperfuzja -

Hemoperfuzja -

polega na przepuszczeniu krwi

polega na przepuszczeniu krwi

przez specjalne kolumny adsorbcyjne z węgla

przez specjalne kolumny adsorbcyjne z węgla

aktywowanego, które wychwytują trucizny

aktywowanego, które wychwytują trucizny

(zastosowanie w zatruciach)

(zastosowanie w zatruciach)

Plazmafereza –

Plazmafereza –

metoda polegająca na

metoda polegająca na

oddzieleniu osocza z krwi za pomocą błon

oddzieleniu osocza z krwi za pomocą błon

półprzepuszczalnych od elementów

półprzepuszczalnych od elementów

morfotycznych krwi, które po zawieszeniu w

morfotycznych krwi, które po zawieszeniu w

roztworze albumin lub osoczu są ponownie

roztworze albumin lub osoczu są ponownie

wprowadzane do łożyska naczyniowego

wprowadzane do łożyska naczyniowego

(zastosowanie w chorobach

(zastosowanie w chorobach

immunologicznych)

immunologicznych)