PIELĘGNOWANIE

PIELĘGNOWANIE

DZIECKA

DZIECKA

Z CHOROBĄ UKŁADU

Z CHOROBĄ UKŁADU

NERWOWEGO

NERWOWEGO

Układ nerwowy dziecka znajduje się w stanie ciągłego

Układ nerwowy dziecka znajduje się w stanie ciągłego

rozwoju czynnościowego i dojrzewania. Stan ten jest

rozwoju czynnościowego i dojrzewania. Stan ten jest

wypadkową wielu czynników: materiału genetycznego,

wypadkową wielu czynników: materiału genetycznego,

stanu zdrowia matki, przebiegu ciąży i porodu.

stanu zdrowia matki, przebiegu ciąży i porodu.

Niedojrzałość układu nerwowego sprawia, że przy

Niedojrzałość układu nerwowego sprawia, że przy

pielęgnacji

dziecka

przeprowadza

się

wnikliwą

pielęgnacji

dziecka

przeprowadza

się

wnikliwą

obserwację stanów snu i czuwania, stanu świadomości,

obserwację stanów snu i czuwania, stanu świadomości,

reakcji na bodźce wzrokowe i słuchowe, ocenia się

reakcji na bodźce wzrokowe i słuchowe, ocenia się

ułożenie oraz położenie poszczególnych części ciała

ułożenie oraz położenie poszczególnych części ciała

względem siebie. Wykorzystuje się do tego:

względem siebie. Wykorzystuje się do tego:



Odruchy toniczne szyjne, powstające podczas zmiany

Odruchy toniczne szyjne, powstające podczas zmiany

pozycji głowy w stosunku do szyi,

pozycji głowy w stosunku do szyi,



Odruchy toniczne błędnikowe, wyzwalane w czasie

Odruchy toniczne błędnikowe, wyzwalane w czasie

zmiany położenia głowy w przestrzeni,

zmiany położenia głowy w przestrzeni,



Odruchy właściwe, charakterystyczne dla okresu

Odruchy właściwe, charakterystyczne dla okresu

niemowlęctwa,

niemowlęctwa,



Odruchy chwytne, należące do odruchów tonicznych

Odruchy chwytne, należące do odruchów tonicznych

skórnych.

skórnych.

Wady wrodzone

Wady wrodzone



Przepuklina oponowo-mózgowa,

Przepuklina oponowo-mózgowa,

spowodowana ubytkiem struktury kostnej w

spowodowana ubytkiem struktury kostnej w

linii środkowej czaszki,

linii środkowej czaszki,



Przepuklina oponowo-rdzeniowa,

Przepuklina oponowo-rdzeniowa,

umiejscowiona zazwyczaj jest w okolicy

umiejscowiona zazwyczaj jest w okolicy

lędźwiowo-krzyżowej,

lędźwiowo-krzyżowej,



Wodogłowie, jest to stan powiększania się

Wodogłowie, jest to stan powiększania się

przestrzeni wypełnionej płynem mózgowo –

przestrzeni wypełnionej płynem mózgowo –

rdzeniowym w obrębie czaszki kosztem tkanki

rdzeniowym w obrębie czaszki kosztem tkanki

mózgowej,

mózgowej,



Małogłowie, jest to mniejsza od prawidłowej

Małogłowie, jest to mniejsza od prawidłowej

wielkości czaszki.

wielkości czaszki.

Mózgowe porażenie

Mózgowe porażenie

dziecięce

dziecięce

Pojęcie to obejmuje niepostępujące zaburzenia

Pojęcie to obejmuje niepostępujące zaburzenia

czynności będącego w rozwoju oun, a zwłaszcza

czynności będącego w rozwoju oun, a zwłaszcza

ośrodkowego neuronu ruchowego, powstałe w czasie

ośrodkowego neuronu ruchowego, powstałe w czasie

ciąży, porodu lub okresie okołoporodowym.

ciąży, porodu lub okresie okołoporodowym.

Wiek dziecka, w którym pojawiły się objawy kliniczne

Wiek dziecka, w którym pojawiły się objawy kliniczne

nie jest tak bardzo istotny, jak powiązanie tych

nie jest tak bardzo istotny, jak powiązanie tych

objawów w aspekcie etiologicznym z ciążą, porodem

objawów w aspekcie etiologicznym z ciążą, porodem

lub okresem okołoporodowym.

lub okresem okołoporodowym.

Przyczyny:

Przyczyny:



Niedotlenienie i/lub niedokrwienie mózgu,

Niedotlenienie i/lub niedokrwienie mózgu,



Wcześniactwo,

Wcześniactwo,



Wylewy śródczaszkowe,

Wylewy śródczaszkowe,



Procesy zapalne bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze,

Procesy zapalne bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze,



Hiperbilirubinemia.

Hiperbilirubinemia.

W mózgowym porażeniu dziecięcym stwierdza się:

W mózgowym porażeniu dziecięcym stwierdza się:



u 30-40% dzieci różnego stopnia upośledzenie

u 30-40% dzieci różnego stopnia upośledzenie

umysłowe,

umysłowe,



w 35% przypadków padaczkę,

w 35% przypadków padaczkę,



u 50% dzieci zaburzenia wzroku,

u 50% dzieci zaburzenia wzroku,



u 25% dzieci zaburzenia słuchu,

u 25% dzieci zaburzenia słuchu,



u 50% zaburzenia w zachowaniu,

u 50% zaburzenia w zachowaniu,



u 50% dzieci nieprawidłowy rozwój mowy.

u 50% dzieci nieprawidłowy rozwój mowy.

Zespoły kliniczne mózgowego porażenia

Zespoły kliniczne mózgowego porażenia

dziecięcego:

dziecięcego:



Porażenie kurczowe połowicze,

Porażenie kurczowe połowicze,



Obustronne porażenie połowicze,

Obustronne porażenie połowicze,



Obustronne porażenie kurczowe,

Obustronne porażenie kurczowe,



Postać móżdżkowa,

Postać móżdżkowa,



Postać pozapiramidowa mózgowego porażenia

Postać pozapiramidowa mózgowego porażenia

dziecięcego.

dziecięcego.

Leczenie dzieci powinno odbywać się

Leczenie dzieci powinno odbywać się

przy

kompleksowym

udziale

przy

kompleksowym

udziale

specjalistów

medycznych

i

specjalistów

medycznych

i

paramedycznych. Szczególnie ważny

paramedycznych. Szczególnie ważny

jesz udział rodziców. Od ich postawy,

jesz udział rodziców. Od ich postawy,

zaangażowania i wytrwałości zależą

zaangażowania i wytrwałości zależą

losy dzieci. W późniejszych okresach

losy dzieci. W późniejszych okresach

rozwoju duże znaczenie odgrywa

rozwoju duże znaczenie odgrywa

także postawa pedagogów.

także postawa pedagogów.

Padaczka i inne zaburzenia

Padaczka i inne zaburzenia

napadowe

napadowe

Według WHO napady padaczkowe są to

Według WHO napady padaczkowe są to

przejściowe zaburzenia czynności mózgu o

przejściowe zaburzenia czynności mózgu o

charakterze

ruchowym,

czuciowym,

charakterze

ruchowym,

czuciowym,

wegetatywnym

lub

psychicznym,

które

wegetatywnym

lub

psychicznym,

które

powstają wskutek nadmiernego wyładowania

powstają wskutek nadmiernego wyładowania

bioelektrycznego pewnego obszaru neuronów

bioelektrycznego pewnego obszaru neuronów

lub całego mózgu.

lub całego mózgu.

Zaburzenia napadowe spowodowane czynnikami

Zaburzenia napadowe spowodowane czynnikami

infekcyjnymi i zaburzeniami metabolicznymi są

infekcyjnymi i zaburzeniami metabolicznymi są

zazwyczaj wyłączane z grupy padaczek i często

zazwyczaj wyłączane z grupy padaczek i często

określane jako napady przygodne.

określane jako napady przygodne.

Padaczka u dzieci może być spowodowana przez

Padaczka u dzieci może być spowodowana przez

wady mózgu, uszkodzenia powstałe w czasie

wady mózgu, uszkodzenia powstałe w czasie

ciąży i porodu, zaburzenia metaboliczne

ciąży i porodu, zaburzenia metaboliczne

komórek mózgowych, urazy mózgu, choroby

komórek mózgowych, urazy mózgu, choroby

zwyrodnieniowe.

zwyrodnieniowe.



Okres niemowlęcy – padaczka z napadami

Okres niemowlęcy – padaczka z napadami

zgięciowymi, tzw. zespół Westa.

zgięciowymi, tzw. zespół Westa.

Polegają na nagłym skurczu ciała dziecka z

Polegają na nagłym skurczu ciała dziecka z

przygięciem głowy i kończyn lub ich rozrzuceniem,

przygięciem głowy i kończyn lub ich rozrzuceniem,

występują najliczniej przy zasypianiu lub budzeniu

występują najliczniej przy zasypianiu lub budzeniu

się. Towarzyszy im krzyk. Swoim obrazem mogą

się. Towarzyszy im krzyk. Swoim obrazem mogą

przypominać napad kolki jelitowej. Rokowanie jest

przypominać napad kolki jelitowej. Rokowanie jest

niepomyślne, napady oporne są na leczenie, ok.

niepomyślne, napady oporne są na leczenie, ok.

15% umiera we wczesnym okresie życia.

15% umiera we wczesnym okresie życia.



Okres przedszkolny – padaczka miokloniczna.

Okres przedszkolny – padaczka miokloniczna.

Napady polegają na nagłym skurczu mięśni –

Napady polegają na nagłym skurczu mięśni –

najczęściej pasa ramiennego i kończyn górnych.

najczęściej pasa ramiennego i kończyn górnych.

Zaburzenia te dotyczą często dzieci o prawidłowym

Zaburzenia te dotyczą często dzieci o prawidłowym

rozwoju

umysłowym,

obciążonych

rodzinnie

rozwoju

umysłowym,

obciążonych

rodzinnie

padaczką. Prawidłowy rozwój umysłowy, wystąpienie

padaczką. Prawidłowy rozwój umysłowy, wystąpienie

choroby po 2rż, niezbyt duża częstotliwość napadów

choroby po 2rż, niezbyt duża częstotliwość napadów

wiąże się z pomyślnym rokowaniem.

wiąże się z pomyślnym rokowaniem.



Okres przedszkolno-szkolny, padaczka

Okres przedszkolno-szkolny, padaczka

Rolandyczna.

Rolandyczna.

Napady typu częściowych prostych czuciowo-

Napady typu częściowych prostych czuciowo-

ruchowych obejmują twarz, język, kończynę

ruchowych obejmują twarz, język, kończynę

górną.

Charakterystyczne

jest

uczucie

górną.

Charakterystyczne

jest

uczucie

sztywnienia

języka,

uniemożliwiające

sztywnienia

języka,

uniemożliwiające

mówienie, ślinotok.

mówienie, ślinotok.



W miarę dorastania dzieci rodzaj i typ

W miarę dorastania dzieci rodzaj i typ

napadów staje się coraz bliższy napadom

napadów staje się coraz bliższy napadom

wieku dojrzałego. Typowy napad polega na

wieku dojrzałego. Typowy napad polega na

nagłej utracie przytomności połączonej z

nagłej utracie przytomności połączonej z

upadkiem

i

sinicą

twarzy.

Początkowo

upadkiem

i

sinicą

twarzy.

Początkowo

występują skurcze toniczne całego ciała,

występują skurcze toniczne całego ciała,

następnie wiele skurczów klonicznych. Na

następnie wiele skurczów klonicznych. Na

ustach pojawia się piana, często napadowi

ustach pojawia się piana, często napadowi

towarzyszy bezwiedne oddanie moczu lub

towarzyszy bezwiedne oddanie moczu lub

przygryzienie języka.

przygryzienie języka.



Padaczki fotogenne, związane z genetycznie

Padaczki fotogenne, związane z genetycznie

uwarunkowaną cechą powstawania

uwarunkowaną cechą powstawania

wyładowań czynności bioelektrycznej pod

wyładowań czynności bioelektrycznej pod

wpływem błysków świetlnych.

wpływem błysków świetlnych.



Drgawki gorączkowe, występują u dzieci

Drgawki gorączkowe, występują u dzieci

pomiędzy 6mż a 5rż, u których temperatura

pomiędzy 6mż a 5rż, u których temperatura

mierzona

mierzona

per rectum

per rectum

wynosi 38

wynosi 38

0

0

C i więcej

C i więcej

lecz nie występują objawy infekcji oun.

lecz nie występują objawy infekcji oun.

Postępowanie: podanie leków

Postępowanie: podanie leków

p/gorączkowych (np. paracetamolu 10-

p/gorączkowych (np. paracetamolu 10-

15mg/kg mc) doodbytniczo oraz pojenie

15mg/kg mc) doodbytniczo oraz pojenie

chłodnymi płynami.

chłodnymi płynami.



Stan padaczkowy występuje wtedy kiedy napad u

Stan padaczkowy występuje wtedy kiedy napad u

dziecka trwa 30 minut lub więcej. Stanowi on

dziecka trwa 30 minut lub więcej. Stanowi on

poważne zaburzenie, będące zagrożeniem dla

poważne zaburzenie, będące zagrożeniem dla

zdrowia i życia dziecka. Wyróżnia się w jego

zdrowia i życia dziecka. Wyróżnia się w jego

przebiegu dwa stadia:

przebiegu dwa stadia:

1, w którym ustrój jest w stanie skompensować

1, w którym ustrój jest w stanie skompensować

powstające zaburzenia,

powstające zaburzenia,

2, w którym zdolności te zanikają, co prowadzi do

2, w którym zdolności te zanikają, co prowadzi do

śmierci, bądź do przeżycia, ale z nieodwracalnymi

śmierci, bądź do przeżycia, ale z nieodwracalnymi

uszkodzeniami mózgu.

uszkodzeniami mózgu.

Postępowanie w stanach padaczkowych

Postępowanie w stanach padaczkowych

:

:



Zapewnienie drożności dróg oddechowych, kontrola

Zapewnienie drożności dróg oddechowych, kontrola

oddechu i tętna,

oddechu i tętna,



Odśluzowanie, sprawdzenie drożności dróg

Odśluzowanie, sprawdzenie drożności dróg

oddechowych, ocena zaburzeń świadomości,

oddechowych, ocena zaburzeń świadomości,

badanie dna oczu, poziom glukozy, gazometrii,

badanie dna oczu, poziom glukozy, gazometrii,

jonogramu, płynu mózgowo-rdzeniowego,

jonogramu, płynu mózgowo-rdzeniowego,



Intubacja ew. wentylacja, monitorowanie glukozy,

Intubacja ew. wentylacja, monitorowanie glukozy,

gazów, jonogramu, badanie EEG, EKG, CT, płynu

gazów, jonogramu, badanie EEG, EKG, CT, płynu

mózgowo-rdzeniowego.

mózgowo-rdzeniowego.

Zapalenie opon

Zapalenie opon

mózgowo - rdzeniowych

mózgowo - rdzeniowych



Może być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby,

Może być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby,

pasożyty.

pasożyty.



Zapalenie opon wywołane przez dwoinkę zapalenia

Zapalenie opon wywołane przez dwoinkę zapalenia

opon – drobnoustrój wnika do organizmu najczęściej

opon – drobnoustrój wnika do organizmu najczęściej

przez górne drogi oddechowe. Obraz kliniczny zależy

przez górne drogi oddechowe. Obraz kliniczny zależy

od wieku dziecka. W wieku niemowlęcym: niepokój,

od wieku dziecka. W wieku niemowlęcym: niepokój,

nadpobudliwość, przeczulica, drgawki, wymioty,

nadpobudliwość, przeczulica, drgawki, wymioty,

uwypuklenie i tętnienie ciemiączka. U dzieci

uwypuklenie i tętnienie ciemiączka. U dzieci

starszych: bóle głowy, wymioty, dodatnie objawy

starszych: bóle głowy, wymioty, dodatnie objawy

oponowe.

oponowe.

Płyn mózgowo-rdzeniowy jest mętny, zawiera

Płyn mózgowo-rdzeniowy jest mętny, zawiera

zwiększoną ilość białka, zmniejszone stężenie

zwiększoną ilość białka, zmniejszone stężenie

glukozy oraz znacznie zwiększoną ilość leukocytów.

glukozy oraz znacznie zwiększoną ilość leukocytów.

Powikłaniem może być trwałe uszkodzenie układu

Powikłaniem może być trwałe uszkodzenie układu

nerwowego,

porażenie

nerwów

czaszkowych,

nerwowego,

porażenie

nerwów

czaszkowych,

niedowłady kończyn, zakrzepy naczyń mózgowych

niedowłady kończyn, zakrzepy naczyń mózgowych

lub ropień mózgu.

lub ropień mózgu.

Zespół Guillaina - Barrego

Zespół Guillaina - Barrego



Jest to zakaźno – toksyczne zapalenie wielonerwowe i

Jest to zakaźno – toksyczne zapalenie wielonerwowe i

wielokorzonkowe. Etiologia nie jest w pełni poznana.

wielokorzonkowe. Etiologia nie jest w pełni poznana.



Objawy

Objawy

: wiotkie porażenie mięśni kończyn symetryczne,

: wiotkie porażenie mięśni kończyn symetryczne,

mięśni oddechowych, niekiedy zaburzenia mowy, połykania,

mięśni oddechowych, niekiedy zaburzenia mowy, połykania,

objawy kardiologiczne, a także zaburzenia czucia,

objawy kardiologiczne, a także zaburzenia czucia,

nadmierna potliwość, okresowo występujące nadciśnienie

nadmierna potliwość, okresowo występujące nadciśnienie

lub spadki ciśnienia, zaburzenia zwieraczy, niewydolność

lub spadki ciśnienia, zaburzenia zwieraczy, niewydolność

mięśni oskrzeli i krążenia.

mięśni oskrzeli i krążenia.



Rozpoznanie

Rozpoznanie

:

badanie

elektromiograficzne,

rezonans

:

badanie

elektromiograficzne,

rezonans

magnetyczny.

magnetyczny.



Rokowanie

Rokowanie

: musi być ostrożne, ponieważ przebieg kliniczny

: musi być ostrożne, ponieważ przebieg kliniczny

może być ostry, podostry, nawrotowy i przewlekły. W

może być ostry, podostry, nawrotowy i przewlekły. W

przebiegu choroby może dojść do zejścia śmiertelnego na

przebiegu choroby może dojść do zejścia śmiertelnego na

skutek porażenie mięśni krtani, gardła, mięśni gładkich

skutek porażenie mięśni krtani, gardła, mięśni gładkich

oskrzeli, porażenia ośrodka oddechowego. Najczęściej

oskrzeli, porażenia ośrodka oddechowego. Najczęściej

kończy się pomyślnie, pozostawiając niekiedy nieznaczne

kończy się pomyślnie, pozostawiając niekiedy nieznaczne

niedowłady kończyn.

niedowłady kończyn.



Leczenie

Leczenie

:

kortykosteroidy,

leki

przeciwobrzękowe

:

kortykosteroidy,

leki

przeciwobrzękowe

poprawiające ukrwienie układu nerwowego (Cavinton), we

poprawiające ukrwienie układu nerwowego (Cavinton), we

wstępnej fazie leczenia – antybiotyk.

wstępnej fazie leczenia – antybiotyk.

Postępująca dystrofia

Postępująca dystrofia

mięśniowa

mięśniowa

typu Duchenne‘a

typu Duchenne‘a



Jest to choroba genetycznie uwarunkowana,

Jest to choroba genetycznie uwarunkowana,

dziedziczona w sposób autosomalny recesywny,

dziedziczona w sposób autosomalny recesywny,

sprzężona z płcią – dotyczy głównie chłopców.

sprzężona z płcią – dotyczy głównie chłopców.



Objawy: upośledzony rozwój fizyczny: dzieci później

Objawy: upośledzony rozwój fizyczny: dzieci później

zaczynają chodzić, mają trudności ze wstawaniem,

zaczynają chodzić, mają trudności ze wstawaniem,

wchodzeniem na schody, z pozycji leżącej lub

wchodzeniem na schody, z pozycji leżącej lub

siedzącej wstają „wspinając się po sobie”, w badaniu

siedzącej wstają „wspinając się po sobie”, w badaniu

stwierdza się zaniki mięśniowe w obrębie klatki

stwierdza się zaniki mięśniowe w obrębie klatki

piersiowej, ud i podudzi, osłabienie i zanik odruchów

piersiowej, ud i podudzi, osłabienie i zanik odruchów

kolanowych, a później – skokowych. Choroba ma

kolanowych, a później – skokowych. Choroba ma

charakter postępujący, w postaci o przebiegu ostrym

charakter postępujący, w postaci o przebiegu ostrym

prowadzi do unieruchomienia ok. 9rż.

prowadzi do unieruchomienia ok. 9rż.



Rozpoznanie: zmiany w zapisie EMG, badanie

Rozpoznanie: zmiany w zapisie EMG, badanie

histopatologiczne wycinka mięśniowego, badania

histopatologiczne wycinka mięśniowego, badania

enzymatyczne.

enzymatyczne.



Leczenia przyczynowego nie ma. Stosuje się zespół

Leczenia przyczynowego nie ma. Stosuje się zespół

witamin i niezbyt forsowne leczenie usprawniające.

witamin i niezbyt forsowne leczenie usprawniające.