OPRACOWANIE: STUDENCI GRUPY 4,

1 ROK PEDAGOGIKI STACJONARNEJ, UNIWERSYTET

ŚLĄSKI W KATOWICACH

Monografia pedagogiczna

Definicja monografii

Definicja monografii zgodna z rozporządzeniem Ministra Nauki i

Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 maja 2010 r. dla nauk humanistycznych
i społecznych.

§ Przez "monografię" należy rozumieć opracowanie

naukowe (minimum 6 arkuszy wydawniczych*)
opublikowane jako książka lub odrębny tom
omawiające

jakieś

zagadnienie

w

sposób

wyczerpujący, oryginalny i twórczy.

*Jeden arkusz wydawniczy to 40 000 znaków (ze spacjami), tj. około

14–15 stron maszynopisu).

Definicja monografii c. d.

§ Za monografię mogą być uznane: edycje tekstów źródłowych,

leksykografie.

§ Za monografię nie uznaje się monograficznych artykułów

opublikowanych w czasopismach, powieści, zbiorów poezji,
zbiorów opowiadań i reportaży pamiętników, dzienników itp.

§ Przez "rozdział w monografii" należy rozumieć opracowanie

naukowe (minimum 1 arkusz wydawniczy). Do oceny nie można
przedstawiać wznowień.

§ Liczba punktów uzyskanych przez jednostkę łącznie za rozdziały

zamieszczone w wieloautorskiej monografii nie może
przewyższać liczby punktów przyznanych za monografię
naukową.

Definicja monografii pedagogicznej

Metoda

monografii

pedagogicznej,

to

rodzaj

postępowania naukowego prowadzący do opisania
jakiejś formalnej instytucji pedagogicznej, instytucji
wychowawczej. Ogólnie rzecz biorąc, można więc
mówić o metodzie monografii pedagogicznej jako o
metodzie badań, która zajmuje się instytucjami
wychowawczymi, placówkami pedagogicznymi lub
też

instytucjonalnymi

formami

aktywności

wychowawczej. Stosowanie tej metody ma na celu
gruntowne poznanie danej placówki, sięgnięcie w
jej głąb, a więc wejrzenie w jej funkcjonowanie jako
systemu społecznego i jako zbioru osób, poznanie

Definicja monografii pedagogicznej wg. T.

Pilcha

„Metoda badań, której przedmiotem są

instytucje wychowawcze w rozumieniu
placówki

lub

instytucjonalne

formy

działalności wychowawczej, prowadzącą do
gruntownego

rozpoznania

struktury

instytucji,

zasad

efektywności

działań

wychowawczych

oraz

opracowania

koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych”.

Cecha monografii:

Najbardziej

wyróżniającą

cechą

badań

monograficznych
w sensie formalnym jest ich ścisła lokalizacja
instytucjonalna lub organizacyjna. Pod względem
merytorycznym metoda monograficzna prowadzi do
rozpozna nia struktury i efektywności działań
wychowawczych,

do

postawienia

dia gnozy

określonych niedomogów i opracowania koncepcji
ewentualnych ulepszeń. Wszystko w odniesieniu do
badanej instytucji.

Zastosowanie:



poznanie sposobów funkcjonowania upatrzonej przez badacza
określonej instytucji czy jakiejś instytucjonalnej formy
działalności wychowawczej



ukazanie dotychczasowych osiągnięć lub niepowodzeń
instytucji wychowawczych, łącznie ze społeczno-kulturowym
ich kontekstem.



opracowanie koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych -
badania tego typu mogą dotyczyć m.in. różnych
uwarunkowań środowiskowych, wpływu np. rodziny lub
szkoły na wychowanie i nauczanie dzieci i młodzieży,
rzeczywistych lub domniemanych przyczyn sprawianych
przez nich trudności wychowawczych, ale nade wszystko
pedagogicznego i psychospołecznego funkcjonowania danej
instytucjonalnej formy działalności wychowawczej.

REGUŁY PROWADZENIA BADAŃ

MONOGRAFICZNYCH



Jest to badanie terenowe, badacz przez dłuższy czas musi
pozostawać w terenie i osobiście prowadzić pracę
badawczą;



Ponieważ badany obiekt jest wewnętrznie złożony i
niejednorodny, to konieczne jest zastosowanie
różnorodnych technik zbierania i gromadzenia danych:



Badanie dokumentacji (prawie zawsze)



Elementy obserwacji uczestniczącej (bardzo często)



Ankieta



Wywiad



Elementy eksperymentu wychowawczego (rzadziej)

Zalety monografii pedagogicznej:

1.

Możliwość

pogłębionego

badania

struktury

społecznej zespołu pedagogicznego jako grupy

bezpośrednio przyczyniającej się i odpowiadającej za

realizację podstawowych funkcji szkoły lub placówki

oświatowo-wychowawczej oraz poznawania innych

stosunków społecznych i klimatu całej instytucji,

2. Możliwość poznania przyjętego i faktycznie

funkcjonującego w danej szkole lub placówce

oświatowej

systemu

wychowawczego

(mikrosystemu), dokonania jego oceny jak i

przeprowadzenia analizy porównawczej między

założoną – teoretyczną koncepcją a rzeczywiście

istniejącą i realizowaną,

Zalety monografii pedagogicznej:

3. Możliwość przeprowadzenia wielokierunkowej

analizy

wybranych

zagadnień

czy

zjawisk

pedagogicznych oraz porównanie realizacji danych

zadań w różnych okresach czasu w badanej

instytucji, co wiąże się bezpośrednio z potrzebą i

koniecznością

zweryfikowania

wprowadzonych

uprzednio zmian czy innowacji pedagogicznych,

4. Możliwość równoczesnego porównywania faktów i

zjawisk jednorodnych, zachodzących w tego samego

typu instytucjach oświatowych zlokalizowanych w

odmiennych warunkach społeczno-ekonomicznych i

pedagogiczno-organizacyjnych,

co

implikuje

wprowadzenie koncepcji praktycznych ulepszeń.

Wady monografii pedagogicznej:

1. Czasochłonna,
2. Wymaga wyjątkowo wysokich kompetencji,
3. Istnieje zagrożenie spłycenia badań (podobnie jak w

metodzie indywidualnych przypadków), dzieje się

tak często z powodu zdarzających się ograniczeń

możliwości dotarcia do wszystkich ważniejszych

źródeł informacji o funkcjonowaniu danej placówki,

organizacji lub zrzeszenia,

4. Nie zawsze z dokonanego opisu i analizy wyników

badań wysuwa się wystarczająco przekonujące

wnioski,

5. Subiektywizm badacza w ocenie badanych zjawisk.

Dziękujemy

Prezentację przygotowali:

Prezentację przygotowali:

Studenci grupy 4,

Studenci grupy 4,

1 rok Pedagogiki stacjonarnej,

1 rok Pedagogiki stacjonarnej,

Uniwersytet Śląski w

Uniwersytet Śląski w

Katowicach

Katowicach